Elë éboka “aghɩnë kë bayɛ tetenë” mɛnsɩghë

1. ?Àlɛ́ elë abɔ ndanë aka adi ngikinë, élé bu eba eyi é? (Actes 13:​47, 48; 16:​14, 15).

AGHƖNË kretiɛn pidɛnelë bɔ́ nda yɔghɔnë ká dí kelënë, kpa-nkpɔ kelë afannga nhɛn kë dísʋ bɔ́ ëë, ë kë káci kretiɛnghɩ. (Éka Actes 13:​47, 48; 16:​14, 15.) Amɛn esë, àlɛ́ ngiki fannga nhɛn ace nda yɔghɔnë elë ebɔ eka edi kelënë, kpa-nkpɔ n’yonë eka eyɛyɛ kelë sɛ. Kelë agheci esë epidɛghënë, kë ghe disʋ ghe bɔ elë ndanë, ese bɛtɛɛ kë efɩ kelë oghorumɔnnë ë kë edisʋ ebɔ nda yɔghɔnë. ?Àlɛ́ enë eka Ofo nda óó elë awu “aghɩnë kë bayɛ tetenë,” mabu ebë elɛ é?

2. ?Mabughëwu ebë eɔsɛ ebɔ ndaka jumannë epɔpɔ eriji juman é?

² Bokanë elë eboka ngiki ë kë ekaci Ʒezi ejiti aghɩnë, ebë eɔsɛ ebɔ ëë epɔpɔ eriji juman. Àlɛ́ erijidigho ariri bunë, ntɛnɩ ahɔsɛ óó bayɛnë, në eji ëë ebɔ abaʋn, ese ntɛnɩ gha hɔsɛ sé wunë, kpa ɔɔ bu jɛelë jɛelënë në elɛ ece ëë aɛn ghë álɛ bë eshughë. Nkpɔkpɔnë esë, àlɛ́ elë awu ghɩnë bayɛ óó adisʋ abɔ nahɔnrɛnë, elë éboka ëë mɛnsɩghë álɛ bë ekaci Ʒezi ejitigho. Àlɛ́ enë eboka ngiki ntɔnelë eyinë, elë ekpa ebɔ aɛn eba aghɩ ntɛnɩ kë ghe dɔomu ghe yi Ofo shigbënë ghë mɛnsɩghë wunë esë ghë (Jean 4:​35, 36). Bayɛ n’ye ebë ewɛsɛ bu álɛ ebë emʋn aghɩnë kë bayɛnë lɛ aghɩnë kë gha ba gha yɛ se wunë lɛ, álɛ ebë emʋn bunë ebë elɛ. Mbë órò ntɛnɩ ghë, ebá ewu n’ye ebë eba eɔsɛ epie elë jɔdidi pidɛnë ghë eboka aghɩnë kë bayɛnë. Ebá ekpa ewu n’ye ebë eba eɔsɛ eboka kelë álɛ kebë edɔomu eyi Ofo shigbënë ghë.

N’YE EBË EBA EBOKA AGHƖNË KË BAYƐNË

3. ?Àlɛ́ elë awu ghɩnë nahɔnrɛnë eyɛyɛ ëë sɛnë, mabu ebë elɛ é? (1 Corinthiens 9:26)

³ Àlɛ́ elë abɔ nahɔnrɛnë aka adi yiki óó ayɛyɛ ëë sɛnë, elë éka epie n’yo eboka ëë álɛ bë ebɔ ananan oohʋn shigbënë. Elë jɔdidi pidɛnë ghë bɔ́bɔ́, elë ébɔ Biblë shigbagbanë jɔ eka edi ëë, elë ékpa elɛlɛ ëë álɛ bë ewa elë ofokwa jɛmɛnnelë ghë.—Éka 1 Corinthiens 9:26.

4. Yighɔ nkpɔ dísʋ n’ye bë eka Biblënë kpa-nkpɔ n’yo. Hɛ n’ye jɔnë bá yí.

⁴ Elë ébɔ Biblë shigbagbanë jɔ eka edi kelë. Aghɩnë elë lɛ kelë lɛ edidi jɔnë, kelë aghɔ kë edisʋ n’ye elë lɛ kelë lɛ bë egbagba Biblë shi abata n’yo. Fɛ bu ntɛnɩ mɩnɛn, Kanada gbo, ʒedi nkpɔ ghë, yighɔ nkpɔ dá elë ofojɔhɛ gbrugbrunë sɛ ë bɔ́ elë nakwa jɛ Éhʋn-oo mɩɩ bë elɛ ananan! nkpɔ. Elë nɔnjɛ yighɔnë só gbrugbrunë sɛnë ka bɔ́ Biblë shigbagbanë jɔ hɛ́ yighɔnë. Yighɔnë ka dísʋ ë në bɔ́ në cinngrafë nimeronë lɔ́ elë nɔnjɛ yighɔnë. Mící nkpɔkpɔ ntɔnë ghë, yighɔnë ghɛ́ghɛ bu cé elë nɔnjɛ yighɔnë, ë vívi ëë micinë kebë eo Biblë shigbagbanë órò. Elë nɔnjɛ yighɔnë ka hɛ́ ëë kɔ kë bá eo ëë órò gbainë ëë rere-kunë ghë. Yighɔnë ka vívi ëë kɔ: “?Ese eci ëë é? Má enʋn ereni an!” Agbate, ci bë eri vandredinë, kë ka óo Biblë shigbagbanë órò. Gbai nkpɔkpɔ ntɔnë ëë rere-kunë ghë, yighɔnë yí jɛmɛn, ë ka píe n’yo dɔ́omu yí Ofo shigbënë ghë.

5. ?Mabu bë eɔsɛ eboka elë álɛ ebë emʋn n’ye ebë eba ebɔ Biblë shigbagbanë jɔ ehɛ ngiki é? (Kpɩ fotonelë esë.)

⁵ Aghɩnë kë edisʋ ece ndanë, gha lɛ́ kelë powu ëë kë edisʋ elɛ bu mɛnsɩghë fɛ yighɔ ntɔnë mɩnɛn wo. Kelë aghɔnë, álɛ kebë elɛ bu fɛ yighɔnë mɩnɛnnë, ebɔ kelë cibɩ. N’yonë ebë eboepi ebɔ bunë eyɛyɛ kelë sɛnë jɔ eka edi kelë álɛ jɔdidinë bë eɔsɛ eyi ngbeɲi. Ebë edi akɔnda yɔghɔ kelë sɛ, ebë ekpa elɛ bu eya n’ye elë edi kelë akɔnda tete. Àlɛ́ enë eba nhɛn elɛnë, agheci ghe enʋnmɔn, elë lɛ kelë lɛ bá egbagba Biblë shi. ?Élé ebë eba eɔsɛ ehɛ yiki nkpɔ kɔ elë evivi n’ye elë lɛ ëë lɛ bë eka Biblë é? Elë éwu n’ye nɔnjɛelënë kë ɔɔ aɛnhɔ ndakanë ghënë kë eba elɛ, ë kelë lɛ ngiki lɛ eo Biblë shigbagba órò.

6. ?Mabu jɔ ebë eɔsɛ ehɛ eboka yiki álɛ bë emʋn n’ye Biblë kanë bë eɔsɛ ése ëë ayɔghɔ é?

⁶ Nɔnjɛelënë kë ɔɔ aɛnhɔ ndakanë ghënë kë hɛ́ kɔ oku jɔghɔ ghënë, àlɛ́ fë ahɛ yiki kɔ: “Ebë eka bu,” “ebë eka Biblë,” “më éyaya fë bu,” ghe ba ghe yɛ. Ese kë wú kɔ àlɛ́ fë ahɛ yiki kɔ: “Më evivi n’ye më lɛ fë lɛ bë edidi jɔ,” “ebë edidi Biblë jɔnë,” eba kelë aɛn eyɛ. Kë kpa hɛ́ kɔ álɛ ghɩnë bë eɔsɛ edisʋ n’ye fë ékaka ewa álɛ eɲë édidi jɔnë eyinë, fë éɔsɛ ehɛ ëë kɔ: “Biblënë egbagba jɔ ologbɔnë elë evivi elë esë oohʋn ghënë shi. Ejisɛ tete.” Agheci fë ékpa eɔsɛ ehɛ kɔ: “Biblënë ghe hɛ ofotɩ jɔ esëkpɔ wo, ese ekpa eo elë jɔ ayɔghɔ tetenë eboka elë oohʋn ghë.” Fë ékpa eɔsɛ ehɛ jɔ ntɛnɩ ecɛ ghë: “Àlɛ́ fë akolonë, mici fuɔ ebë eɔsɛ ebɔ kɔ́ minitë 10 o, kɔ́ minitë 15 o, álɛ ebë egbagba jɔ ntɔnelë shi, álɛ fë émʋn bunë bë eɔsɛ eboka fë tete oohʋn ghë.” Àlɛ́ enë ehɛ kelë jɔ ntɔnelë eyinë, àlɛ́ gha ba gha yɛ wunë, elë gha ehɛ kelë kɔ gbai powu ebë eba mici álɛ ebë ebɔ edidi Biblë jɔ wo. Elë ahɛ kelë jɔ ntɔnë, bë eɔsɛ elɛ kelë fɛ n’ye bá ebɔ kelë cibɩ edɔ mɩnɛn, kë bá edi akɔnda n’ye mɩɩ taa gbai powu kebë enʋn n’yo álɛ ebë edidi jɔnë.

7. ?Cibɩ nkpɔca ghë ngiki emʋn kɔ kë wú nahɔnrɛnë é? (1 Corinthiens 14:​23-25)

⁷ Elë élɛlɛ kelë álɛ kebë ewa jɛmɛnnelë ghë. Elɛ fɛ n’ye akoto Pɔlë brɛsʋ, n’ye ngiki bá yí ofokwa jɛmɛnnë ghënë ëë kë gbɔ mʋ́n kɔ kë wú nahɔnrɛnë. (Éka 1 Corinthiens 14:​23-25.) Nkpɔkpɔnë esë ëë eshu amɛn. Àlɛ́ aghɩnë nahɔnrɛnë yɛ́yɛ kelë sɛnë kë adisʋ awa jɛmɛnnelë ghënë ëë kë egbɔ ewu kɔ kë wú nahɔnrɛnë, ë kë edɔomu eyi Ofo shigbënë ghë mɛnsɩghë. ?N’yonë, cibɩ nkpɔca ghë ebë elɛlɛ kelë álɛ kebë ewa jɛmɛnnelë ghë é? Agbate o, elë nakwa Éhʋn-oo mɩɩ bë elɛ ananan! Órò 10 ëë ehɛ jɛmɛnnelë jɔ. ?Ese ebë ekɩkɩ mɩɩ ebë eshu órò ntɔnë ghë álɛ ebë egbɔ elɛlɛ Biblë kaghonë álɛ bë ewa jɛmɛnnelë ghë an? Oowo, elë jɔdidi pidɛnë ghë bɔ́bɔ́, ebë eɔsɛ elɛlɛ ëë álɛ bë ewa jɛmɛnnelë ghë. Ebë eɔsɛ ebɔ mbë órònë kë bá egbagbashi gbainë ëë rere-kunë ghënë eya ëë, ebë eɔsɛ ebɔ Sasagho Eshiso-ku mbë órònë ebá egbagba shinë esë eya ëë.

8. ?Àlɛ́ elë alɛlɛ yiki nkpɔ álɛ bë ewa elë jɛmɛnnelë ghënë, bu nfre nfre nkpɔca jɔ ebë eɔsɛ ebɔ eka edi ëë é? (Isaïe 54:13).

⁸ Ghɩnë nahɔnrɛnë eyɛyɛ ëë sɛ óó elɛ́lɛ ëë elë jɛmɛnnelë ghënë, ɔɔ bunë wú në ofotɩnë ghë mɩɩ da ëë. N’yonë, àlɛ́ në awa elë jɛmɛnnë ghënë, elë éya ëë kɔ n’ye bu eba eyi në ofotɩnë ghënë lɛ elë jɛmɛnnë ghënë lɛnë, gha lɛ́ nkpɔkpɔnë. Mící nkpɔ Biblë kagho nkpɔ wá elë jɛmɛnnë nkpɔ ghë epidɛghë, ë në wú n’ye Sasagho Eshiso-ku ëë jɔdidinë eba eyi. Në ka vívi nɔnjɛnë eyaya ëë Biblë bunë kɔ: “?Ntɔ ghɩnë emimi jɔdidinë aɛnnë mʋn ngiki powu eyi wú?” Elë nɔnjɛ yighɔnë ka hɛ́ ëë kɔ elë ofokwanë ghë, elë elele mɛnsɩ álɛ ebë emʋn ngiki powu eyi fɛ n’ye yiki nkpɔ eba emʋn ëë shikwaghɩnelë eyi mɩnɛn, noo ofokwanë lɛ́ shikwa nkpɔ. N’yonë, Biblë kaghonë ka hɛ́ ëë kɔ gha lɛ́ nhɛn bu eba eyi në ofotɩnë ghë gbo. Elë esë, ebë eɔsɛ eba nhɛn eya aghɩnë kë ewa puɔpuɔ elë jɛmɛnnelë ghënë, n’ye elë jɛmɛnnelë bá nʋ́n agha. (Éka Isaïe 54:13.) Elë esɩsɩ eshe jɛmɛn álɛ ebë esʋ Ʒoova, bë eyaya elë bu, ebë ekpa ele elë esë ndɔnʋn (Héb. 2:12; 10:​24, 25). Bu ntɔnë ghëwu ëë àlɛ́ elë ewa elë jɛmɛnnelë ghënë, bu powu epɔ eyi ayɔghɔ ghë, kë ekpa eyaya elë bu ayɔghɔ tete, ese elë ghe wa elë jɛmɛnnelë ghë álɛ ebë ekpʋ ofotɩ mbra esëkpɔ (1 Cor. 14:40). Kaniɛn edɔ elë Shibatɩnë lɛ́ okunë elë esʋ Ofonë ghë, álɛ ebë ewu amɔn eyɛsɛ, noo n’yo ëë kë eyaya elë bu. Lapɔ esë, noo elë ghe bɔ elë esë ghe jiji maɛnnë ëë bunelë ghë wunë, élɛ politikë jɔ o, élɛ oohʋn jɔ nfre nfrenë ngiki ebɔ edi aɛngbanë o, elë ghe hɛ bu ntɔnelë jɔ elë jɛmɛnnelë ghë. Ebë ekpa eɔsɛ ebɔ elë video ?Mabu kë elɛ Shibatɩnë ghë é? eya Biblë kaghonë álɛ bë egbɔ eshu shigbatɩ gbo, n’yonë bë eɔsɛ emʋn bunë bá ewu gbonë ebashi.

9-10. ?Àlɛ́ fë alɛlɛ yiki nkpɔ álɛ bë ewa elë jɛmɛnnelë ghënë, jɔ nfre nfre nkpɔca fë éɔsɛ ehɛ ëë álɛ ghe rie n’ye bë ewa wué? (Kpɩ fotonë esë.)

⁹ Ngiki jɔghɔ erie n’ye kebë ewa elë jɛmɛnnë ghë, noo kë hɛ kelë esë kɔ ebá ehɛ kelë kɔ “kebë enʋn elë ofotɩnë ghë.” N’yonë, ya ghɩnë fë lɛ́lɛnë kɔ eyɛyɛ elë sɛ àlɛ́ ngiki awa elë jɛmɛnnelë ghë, noo ekólo n’ye kebë ewa ece Ofo Mbë. Kpa ya ghɩnë kɔ elë ghe mianmian ghɩʋn, álɛ bë enʋn elë ofotɩnë ghë, álɛ bë ebɔ mbë elë jɛmɛnnë ghë esë. Fë ékpa eɔsɛ eya n’ye shìelë lɛ kelë jɛelë lɛ bë eɔsɛ ewa elë jɛmɛnnelë ghë. Fë éɔsɛ ehɛ kelë kɔ ngbɔjɛelë gha ɔɔ kerie okunë kë eyi eso álɛ kebë eyaya kelë bu elë jɛmɛnnelë ghë, ese shìelë lɛ jɛelë lɛ eso aʋn-nkpɔ ece Ofo Mbënë. N’yonë, noo kelë jɛelënelë sóso kelë sɛnë, kë bá eɔsɛ ekpɩ kelë, kë bá ekpa eɔsɛ emʋn bunë ngiki eyaya kelënë esë (Deut. 31:12). Ʒezi hɛ́ kɔ: “Kë lɔ́ eɲë ëë, eɲë gha nɛ́ apɩ; ébɔ ëë elɔ ngiki kë gha énɛ apɩ esë” (Mat. 10:8). Jɔ ntɔnë ëë elë ekpʋ, ë ghëwu elë jɛmɛnnelë ghë, elë ghe eo shigha, elë ghe bɔ anvelɔpë ghe kɛkɛ ngiki álɛ kebë ebɔ shigha elele ëë ghë. Fë ékpa eɔsɛ ehɛ ghɩnë kɔ gha lɛ́ talɛnë kpɛkpɛ alɔnë ëë bë eviɛ n’ye bë ewɔ álɛ bë ewa elë jɛmɛnnelë ghë wo. Noo Ofonë, yiki oghorumɔnë ëë në ekpɩ, ese gha lɛ́ yiki sɛnë.—1 Sam. 16:7.

¹⁰ Àlɛ́ yiki awa jɛmɛnnë ghënë, tɩ ëë shi yɛsɛ álɛ bë ewu kɔ wanë wá jɛmɛnnë ghënë eyɛyɛ fë sɛ. Bɔ ëë ya ofokwa ngɩmɛnnelë lɛ nɔnjɛelë gbeenelë lɛ. Àlɛ́ fë abɔ në ayɛ, eɲë adidi jɔ fɛ cɛwuelë mɩnɛn óó alɛ në fɛ në nʋn në esë omu shikwa ghë mɩnɛnnë, bu ntɔnë bá elɔ ná evivi n’ye në éwa jɛmɛnnë ghë lapɔ. Pëlɛ, àlɛ́ eɲë në eshe jɛmɛn óó fë awu kɔ gha sé Biblë wunë, fë éɔsɛ ebɔ fienë eba ngbeɲi álɛ eɲë ékpɩ ëë ghë aʋn-nkpɔ. Fë éɔsɛ ehɛ ëë jɔ jɛelë jɛelënë bë eboka ëë álɛ jɔnë nɔnjɛnë egbagba shinë, bë eɲi ëë órò eyɛsɛ. Fë ékpa eɔsɛ eya ëë n’ye elë jɛmɛnnelë jɔdidinë eba eyi álɛ bë eɔsɛ eɲi ëë órò esë.

BUNË FË ÉLƐ ÀLƐ́ FË LƐ YIKI LƐ AO BIBLË SHIGBAGBA ÓRÒ

11. ?Cibɩnë elë lɛ yiki lɛ ebɔ eka bunë, élé ebë eba eya n’ye, elë ewu ëë ghɩ é?

¹¹ ?Mabu ebë eghaghaghë àlɛ́ elë lɛ yiki lɛ në egbagba Biblë shi é? Mʋn n’ye ghɩnë fë lɛ ëë lɛ egbagba Biblë shinë, ɔɔ ee bunë eɲi ëë ba shi. Àlɛ́ eɲë aba cibɩ nkpɔ álɛ eɲë ebɔ eka bunë, wu cibɩ ntɔnë ghɩ àlɛ́ bɔ́bɔ́ fë oonë ghë ngiki ghe wu cibɩnë kë ebanë ghɩ. Bunë fë ékpa eɔsɛ elɛnë ëë lɛ́ n’ye àlɛ́ eɲë ao Biblë shigbagbanë órònë, epidɛghënë gha énʋnmɔn. Ofojɔhɛghɩnë kë aɛnhɔ Ofo ndakanë ghënë, jɔghɔ hɛ́ kɔ àlɛ́ cibɩnë eɲë bá álɛ eɲë ébɔ eka bunë, eɲë aka ëë mɩɩ ashu n’yonë, bayɛ n’ye eɲë eri ëë shi àlɛ́ bɔ́bɔ́ ghɩnë avivi n’ye eɲë éka bunë eyi. Àlɛ́ eɲë në eka bunë eyinë, gha élɛ mbë gha édɔ, lɔ ghɩnë bë elɛ̀ mbë álɛ bë ehɛ jɔnë nʋn ëë opu.—Prov. 10:19.

12. ?Àlɛ́ elë lɛ yiki lɛ ao Biblë ka órònë, mabu ebë eboepi elɛ é?

¹² Àlɛ́ elë lɛ yiki lɛ ao Biblë ka órònë, bunë ebë eboepi elɛnë ëë lɛ́ n’ye ebë eboka ghɩ ntɔnë alɛ bë emʋn Ʒoova lɛ, Ʒezi lɛ, bë ekpa ekolo kelë eyi. Álɛ ebë eɔsɛ elɛ bu ntɔnë, bayɛ n’ye ebë eya ghɩnë jɔnë Biblënë ehɛ, ese gha lɛ́ bunë elë omunë emʋ́nnë ëë ebë ebɔ eka edi ëë wo (Actes 10:​25, 26). N’ye akoto Pɔlë në eba eyaya bunë, në lɔ́ ngiki bɔ́ aɛn bá Ʒezi Krisë ghë, noo në ëë Ʒoova sé álɛ bë eboka elë ebë emʋn Ʒoova, ebë ekpa ekolo ëë (1 Cor. 2:​1, 2). Pɔlë kpa yá n’ye damë yɛsɛ tete n’ye ebë eboka Ʒezi ejiti-aghɩ puɔpuɔnelë álɛ kebë elɛ bu ayaghɔ Ofo shigbënë ghë. Ebë eɔsɛ ebɔ bu ayɔghɔ ntɔnelë epɔpɔ shighaɛ lɛ, shigha lɛ, opunë ɔɔ alɔnë lɛ (1 Cor. 3:​11-15). Bu ayɔghɔ ntɔnelë bë eɔsɛ elɛ ntɩji lɛ, aɛnshiji lɛ, bu wɛsɛ lɛ, gbʋnë ebë egbʋ Ʒoovanë lɛ (Ps. 19:​9, 10; Prov. 3:​13-15; 1 Pierre 1:7). Ele éyɔyɔ n’ye Pɔlë bá yáya bunë, elë esë ele éboka aghɩnë elë lɛ kelë lɛ eka Biblënë álɛ kelë ntɩjinë bë edɔomu, kebë ekpa erɩ eda kelë Shì yɔghɔnë nʋn oforunë sɛ.—2 Cor. 1:24.

13. ?Élé ebë eba eɔsɛ eya n’ye elë efu opu shi, elë ekpa edi ghɩnë elë lɛ ëë lɛ eka Biblënë akɔnda é? (2 Corinthiens 10:​4, 5) (Kpɩ fotonë esë.)

¹³ Àlɛ́ enë eyɔyɔ n’ye Ʒezi bá yáya bunë, elë ekaci aghɩnë kë efu opu shi, kë ekpa edi ngiki akɔnda. Elë gha évivi jɔnë bë elɔ ghɩnë sɛ ghe gba ëë shi. Àlɛ́ elë lɛ yiki lɛ në egbagba Biblë shi óó elë ashu oku ntɛnɩ óó ekpɛkpɛ elɔ ëë n’ye bë ece ëë shinë, bɛtɛɛ, ebë eɔsɛ ekaka ewa oku ntɔnë ghë álɛ ebë edidi ëë jɔ. Elë gha éviɛ n’ye mɩɩ taa bë edisʋ ebɔ bunë gha cé ëë eshi wunë. Ese elë éɲa ëë shi bë ebɔ cibɩ edi bu ntɔnë akɔnda, álɛ omunë bë edisʋ ebɔ nahɔnrɛnë (Jean 16:12; Col. 2:​6, 7). Bunë yiki ebɔ ewu nahɔnrɛ óó lɛ́ mpu bunë, Biblënë ehɛ kɔ nʋn fɛ bunë léle mëɲe eshi yiki oghorumɔn ghë mɩnɛn. (Éka 2 Corinthiens 10:​4, 5.) N’yonë bë eɔsɛ ekpɛkpɛ elɔ ghɩnë elë lɛ ëë lɛ eka Biblënë n’ye bë eɲa bunë bɔ́ wú nahɔnrɛnë shi. Bu ntɔnë ghëwu ë ebë eboka ëë álɛ bë ebɔ ntɩji eba Ʒoova ghë. N’yonë, bá emɛn elɔ ëë n’ye bë eɲa bunë boepi bɔ́ wú nahɔnrɛnë shi.—Ps. 91:9.

N’YE EBË EBA EƆSƐ EBOKA NGIKI PUƆPUƆNË KË EWA ELË JƐMƐNNELË GHËNË

14. ?Élé ebë eba ebɔ ngiki puɔpuɔnë kë ewa elë jɛmɛnnelë ghënë é?

¹⁴ Ʒoova evivi n’ye ebë ebɔ ngiki nfre powu kolo ghë. Në gha vivi n’ye ebë ekpɩ oonë kë píe ghë lɛ, shighanë kë ɔɔnë lɛ, sɛakɔnë kë tɔnë lɛ, álɛ ebë egbɔ eɲi kelë eyɛsɛ wo (Jacq. 2:​1-4, 9). ?N’yonë, ngiki puɔpuɔnë kë ewa elë jɛmɛnnelë ghënë, élé ebë eɔsɛ eba eya n’ye ekólo kelë é?

15-16. ?Élé ebë eba eɔsɛ eboka aghɩnë kë ewa puɔpuɔ elë jɛmɛnnelë ghënë álɛ sɛ bë eka kelë é?

¹⁵ Ngiki jɔghɔ ewa elë jɛmɛnnelë ghë álɛ kebë ewa ewu bunë elë elɛnë. Agheci esë, kë ewa noo ghɩ nkpɔ nʋn oku fuɔ hɛ́ kelë kɔ kebë ewa. N’yonë, àlɛ́ elë awu yiki puɔpuɔ nkpɔ awa elë jɛmɛnnë ghënë, ele éda ëë sɛ ebɔ jɔdidi efɩ ëë, elë étɩ ëë shi sɛyɛyɛ ghë. Elë gha éya n’ye sɛ yɛ́yɛ elë mɩɩ nɛ́ píɛ, mɩɩ ebë elɛ bunë bë elɔ sɛ ghe egba kelë shi. Elë élɛlɛ ghɩnë álɛ bë ewa eso elë sɛ. Ebë eɔsɛ ebɔ elë Biblënë álɛ elë lɛ ëë lɛ bë ekpɩ Biblë abɩnë kë ekanë aʋn-nkpɔ. Ebë ekpa eɔsɛ elɔ ëë nakwanë kë ebɔ eshe jɛmɛnnë álɛ ëë esë bë ekpɩ ëë ghë. Elë ékpa elɛ bu jɛelë jɛelë ntɛnɩ bë elɔ sɛ bë ekà ëë. Yikpe nkpɔ wá elë jɛmɛnnë ghë epidɛghë, në hɛ́ elë nɔnjɛ yikpenë tɩ́ ëë shinë kɔ aɛnba ɲí në, noo në gha dí sɛ fɛ aghɩnë gbe mɩnɛn. Nɔnjɛ yikpenë hɛ́ jɔ níni ëë opu shi, në kpa hɛ́ ëë kɔ Ʒoova Adashɛghɩnelë kë nʋn fɛ ngiki powu mɩnɛn. Bɛtɛɛ, kë wɔ́ yikpe ntɔnë jí ë në káci Ʒoova Adashɛgho. Ese elë gha pá jɔnë nɔnjɛnë hɛ́ níni ëë opu shinë aɛn wu tata. Ele éɲi jɔ ntɛnɩ shi: Àlɛ́ elë lɛ ghɩnë wá elë jɛmɛnnë ghë puɔpuɔnë lɛ në edidi jɔnë, elë gha évivi ëë jɔnë bë eɲi ëë aɛnba.—1 Pierre 4:15.

¹⁶ Lapɔ esë, kɔ́ elë jɔdidi ghë o, kɔ́ ebɔ́ mbë elë jɛmɛnnelë ghë o, àlɛ́ enë ehɛ aghɩnë kë gha lɛ́ Ʒoova Adashɛghɩ wunë lɛ, bunë kë ebɔ ewu nahɔnrɛnë lɛ jɔnë, bayɛ n’ye ebë elɛ ëë ghɩwu ghë álɛ aghɩnë kë wá puɔpuɔ elë jɛmɛnnë ghënë sɛ bë eka kelë. Elë gha éhɛ jɔnë bë elɔ ghɩnë wá puɔpuɔnë jɔ bë ehʋn ëë sɛ mɩɩ ghe evivi n’ye bë ekpa ekaka ewa mici fuɔ (Tite 2:8; 3:2). Fɛ bu ntɛnɩ mɩnɛn, àlɛ́ enë ehɛ bunë kë ebɔ ewu nahɔnrɛnë jɔnë, elë gha éhɛ ëë apʋpʋ ghë (2 Cor. 6:3). Nɔnjɛelë eyikpenë kë egbagba mbë shinë ë kebë edamë ele kelë esë aɛn ghë bu ntɔnë ghë. Lapɔ esë, àlɛ́ nɔnjɛ nkpɔ në egbagba mbënë shinë, mbë jɛelë jɛelënë aghɩnë kë gha lɛ́ Ʒoova Adashɛghɩ, óó kë gha bóepi gha cé se wunë, nɔnjɛ ntɔnë bë egbagba ëë shi eyɛsɛ álɛ kebë ece ëë eshi.

17. ?Àlɛ́ enë eka Ofo nda óó elë awu “aghɩne kë bayɛnë,” mabu ebë elɛ é?

¹⁷ Ebë eboka ngiki álɛ kebë ekaci Ʒezi ejiti-aghɩnë, lɛ́ bunë mici powu ebë etɛsɛ elɛ, álɛ ebë ewu aghɩnë kë “bayɛ álɛ kebë ewu ananan oohʋnnë” (Actes 13:48). Álɛ ebë eɔsɛ elɛ bu ntɔnënë, ebë ebɔ Biblë shigbagbanë jɔ ehɛ ngiki, ebë ekpa elɛlɛ kelë álɛ kebë ewa elë jɛmɛnnelë ghë. Àlɛ́ enë eba nhɛn elɛnë, ebë eɔsɛ eboka kelë álɛ kebë enɔn eyi ‘oohʋn shigbënë ghë.’—Mat. 7:14.