“Elë énɛobu ekà sɛhɛ pʋpʋ bu powu miji!”

1, 2. ?Élé Balaamë bá víɛ n’ye bë eba elɔ aviɛlɛ bë efɩ Ʒoova sʋghɩnelë é?

KƲBANƐGHO eyi n’ye bë eɔsɛ eɲi kɩ nfre ntɛnɩ në vívi n’ye në éɲinë. Në ebɔ bunë bayɛ ekɩ kʋbanë ghë, ë në eɱɛn ëë enɛfu ji. Në efu opu shi ekɩkɩ. Àlɛ́ kɩnë në eshushu kʋbanë, në erà kʋbanë shi eɲi kɩnë, ë në ése ëë bleru gbe.

² Kebë eɔsɛ eba nhɛn eɲi ngiki esë. Fɛ bu ntɛnɩ mɩnɛn, Israɛlë-aghɩnë ɲá eshu Eshipatanë Ofo hɛ́ báshi kɔ bá elɔ kelënë ghë gbo ererenë, kë ríshi je Moabë aʋn gbaanë ghë. Moabë blengbinë hɛ́ yikpe nkpɔ kɔ bë elɔ aviɛlɛ bë efɩ Israɛlë-aghɩnë, álɛ në élɔ ëë shigha edɔ. Kë elɛlɛ yikpe ntɔnë Balaamë. Rereghënë, Balaamë wú n’ye bë eba elɛ, álɛ Israɛlë-aghɩnë omunë bë elɔ aviɛlɛ bë efɩ kelë. Në nɩ́ bunë në ébɔ eba dɔ̀në ghënë bɔ́: Në lɔ́ Moabë eyighɔ-mboghonelë wá n’ye Israɛlë-aghɩnë fúnë, álɛ Israɛlë eyikpenë bë esa kelë.—Nombres 22:1-7; 31:15, 16; Révélation 2:14.

3. ?Élé Israɛlë-aghɩnë bá já Balaamë dɔ̀në ghë é?

³ ?Bunë Balaamë bɔ́ bá dɔ́në ghënë, lɔ́ në ɔɔsɛ ɲí kelë wú? Ao. Israɛlë eyikpenë akpɩ akpɩ fannga nhɛn “sá Moabë eyighɔ-mboghonelë.” Kë kpa sʋ́ ofo apʋpʋnelë, dá Peɔrë Baalënë kë ebɔ aghɔɛn eyiyi ntɛɛn elɔ ëënë esë. Bu ntɔnë lɔ́ Israɛlë-aghɩnë 24.000 rɔ́ Eshipatanë Ofo hɛ́ báshi bá elɔ kelënë sɛ n’yo.—Nombres 25:1-9.

4. ?Mabughëwu Israɛlë-aghɩnë akpɩ akpɩ fannga nhɛn lɛ́ sɛhɛ pʋpʋ bu é?

⁴ ?Mabughëwu Israɛlë-aghɩnë afannga nhɛn já Balaamë dɔ̀në ghë é? Kë dí kelë omu ee bunë bë eyɛyɛ kelë sɛnë esëkpɔ akɔnda, kë pá bunë Ʒoova lɛ́ lɔ́ kelënë powu aɛn. Ɔɔ bu fannga ntɛnɩ ghëwu Israɛlë-aghɩnë bë edi ecele Ofo sɛ: Në cá kelë píeji kanganë kë dí Eʒiptë gbonë ghë, në lɔ́ kelë bu kë dí ngaɲɔn-shinë ghë, në mími kelë aɛn mɩɩ kë dá Eshipatanë në hɛ́ báshi kɔ ná elɔ kelënë sɛ (Hébreux 3:12). Në lɛ́ bu ntɔnelë lɔ́ kelë kʋra ese, sɛhɛ pʋpʋ bunë ká yɛ́yɛ kelë sɛ. Akoto Pɔlë ghɛ́ghɛ kɔ: ‘Elë gha élɛ sɛhɛ pʋpʋ bu fɛ n’ye kelë aghɔ kë bá lɛ́në [...] mɩnɛn.’—1 Corinthiens 10:8.

5, 6. ?Bunë shú Moabë aʋn gbaanë ghënë, mabu ebë eɔsɛ eɲishi ëë ghë é?

⁵ Maɛn puɔpuɔnë dasɛ dɔ́. N’yonë, bu nkpɔ ghë, enʋ́n fɛ Israɛlë-aghɩnë kë dá Eshipatanë Ofo hɛ́ báshi kɔ bá elɔ kelënë sɛnë mɩnɛn (1 Corinthiens 10:11). Amɛn oohʋn ntɛnɩ ghë, ngiki kolo sa jɔnë she Moabë-aghɩnelë. Bu ntɔnë bë eɔsɛ eci Ʒoova sʋghɩnelë aba edɔ tete. Bunë Kpala ebɔ eɲi ngiki edɔ tetenë ëë lɛ́ sɛhɛ pʋpʋ bunelë.—Nombres 25:6, 14; 2 Corinthiens 2:11; Jude 4.

⁶ Vivi fë esë kɔ: ‘?Më éviɛ bunë bë eyɛyɛ më esëkpɔ sɛ cibɩ jee nhɛn ghë bë eka ererenë an? ?akɔ më éviɛ n’ye më éhʋn-oo sɛyɛyɛ ghë mɩɩ bë elɛ ananan maɛn puɔpuɔnë ghë an?’ ?Ʒoova kulenë ehɛ elë kɔ: ‘Énɛobu ekà sɛhɛ pʋpʋ bu powu mijinë!’ mëkɔ bayɛ n’ye ebë ewu ëë ghɩ o?—1 Corinthiens 6:18.

?MABU LƐ́ SƐHƐ PƲPƲ BUNË É?

7, 8. ?Mabu lɛ́ sɛhɛ pʋpʋ bunë é? ?Mabughëwu bu ntɔnë lɛ́ bunë ebë ehɛ ëë jɔ tete é?

⁷ Amɛn, ngiki fannga nhɛn epie ngbɛ epetè eji etu Ofo mbranë ehɛ sa jɔnë. Biblënë ghë, sɛhɛ pʋpʋ bunë ëë lɛ́ sanë ngiki aɲʋnnë kë gha ví gha lé akɩ bà wunë kë esanë. Eyikpe aɲʋnnë kë esa lɛ, eyighɔ aʋnnë kë esa lɛ, sanë yiki lɛ nɛpiɛ lɛ esanë lɛ nʋn bu ntɔnë ghë. Bë ekpa eɔsɛ elɛ eyighɔnë kë ebɔ yikpe aghɔɛn ele ɲi ejʋjʋnë lɛ, eyikpenë kë ebɔ lɛtɛ eriri eyighɔ aghɔɛnnë lɛ, aghɩnë kë eghʋ̀ rupu ghë esa yighɔnë lɛ, aghɩnë kë ecici ghɩ fuɔ aghɔɛn aba, álɛ sɛhɛ bë elɛ ëënë lɛ.— Kpɩ Jɔ eshi 23.

⁸ Biblë ehɛ ayɔghɔ nhɛn kɔ, àlɛ́ yiki nkpɔ elɛ sɛhɛ pʋpʋ bu eyinë, ghɩ ntɔnë gha ɔɔsɛ bë ekpa enʋn ofokwanë ghë eyi n’ye (1 Corinthiens 6:9; Révélation 22:15). Ghɩnë elɛ bu ntɔnë, elɔ ngiki ghe wu ëë ghɩ, kë ghe ji ëë ntɩ n’ye. Sɛhɛ pʋpʋ bunë ése jɔ nfre nfre. Elɔ akɔnda ghe yɛ aghɩ ntɔnë sɛ, kë ebɔ àmɛn olopu, jɔ eshu kelë vinë ghë, kë epɛtɛ orogba, kë ewu rɔ bɔ́bɔ́ ëë ghë (ka Galates 6:7, 8). Àlɛ́ yiki abɔ cibɩ adi bunë sɛhɛ pʋpʋ ésenë akɔndanë, në ghe edisʋ n’ye në élɛ ëë. Eki fannga nhɛn, ngiki elɛ sɛhɛ pʋpʋ bu noo kë edi kelë esëkpɔ ee sɛyɛyɛnë kebë ewunë akɔnda. Bu pidɛnë elɔ ngiki elɛ sɛhɛ pʋpʋnë ëë lɛ́ pɔrnografi.

FÙ PIDƐNË YIKI ETA: PƆRNOGRAFI

9. ?Mabughëwu pɔrnografi lɛ́ bu pʋpʋ tete é?

⁹ Pɔrnografi lɛ́ bunë ngiki elɛ, álɛ kebë elɔ sɛhɛ bë elɛ ngiki fuɔ. Amɛn, pɔrnografi nʋn oku powu: nakwa ghë lɛ, nɛn ghë lɛ, televiziɔn ghë lɛ, ɛntɛrnɛtë esë ghë lɛ. Ngiki fannga nhɛn edi akɔnda kɔ pɔrnografi ghe lɛ́ bʋʋn, ese teteghë, në lɛ́ bu pʋpʋ tete. Bë eɔsɛ elɔ ghɩnë ekpɩ ëënë, àlɛ́ në gha sa kɔ́ yikpe o, kɔ́ yighɔ o wunë, në gha ɔɔsɛ në éso, në ékpa edi sanë akɔnda pʋpʋ tete. Ghɩnë në ekpɩ bu ntɔnë, bë eɔsɛ epʋ aghɔɛn, bë ewu mianmian ëë vinë ghë, bë eɔsɛ eɲa bɔ́bɔ́ esë.—Romains 1:24-27; Éphésiens 4:19; kpɩ Jɔ eshi 24.

10. ?Élé mbratishinë nʋn Jacques 1:14, 15 ghënë bë eba eɔsɛ eboka elë, álɛ ebë ekwa sɛhɛ pʋpʋ bu é?

¹⁰ Bayɛ n’ye ebë emʋn bunë ghëwu, àlɛ́ elë gha lé elë esë aɛn ghë wunë, sɛhɛ pʋpʋ bunelë bë eɔsɛ eyɛyɛ elë sɛ. Jacques 1:14, 15 ele elë shi ehɛ kɔ: “Bunë ejeje owu-nkpɔnë, ëë lɛ́ bunë ghɩ ntɔnë evivi ëë oghorumɔn ghë óó eɲa ëë shi eshu ëë rupu mɩɩ eyɛ ëë aɛnnë. Eji ee ghë, àlɛ́ bunë në evivinë adɔomu në oghorumɔn ghë, bu ntɔnë ése lakwa. Lakwanë esë, àlɛ́ në alɛ ëë, ése rɔ.” N’yonë, àlɛ́ akɔnda pʋpʋ awa fë órò cɛɛ, ka ghɔ ëë nɩ kpa-nkpɔ. Àlɛ́ fë aɛn aja sɛhɛ bu ghënë, ka ce agba-kpa! Nini fë ɔrdinatɛrënë, petè televiziɔn shɛnënë. Gha éɲa akɔnda pʋpʋ shi bë ehʋn-ewa fë oghorumɔnnë ghë, api bá eɔ mɛnsɩ mɩɩ fë ghe eɔsɛ ghe erishi ëë ngbeɲi.—Ka Matthieu 5:29, 30.

11. ?Élé Ʒoova bë eba eɔsɛ eboka elë, àlɛ́ akɔnda apʋpʋ awa elë órò é?

¹¹ Ʒoova mʋn elë she n’ye elë omunë ebá mʋn elë esënë. Në mʋn n’ye lakwa nʋn elë sɛ. Ese në mʋn n’ye ebë eɔsɛ erishi ekpɛkpɛ akɔnda apʋpʋ ngbeɲi. Ʒoova ehɛ elë kɔ: “Bu ntɔnë ghëwu, eɲë sɛakɔ ghɔgbo ghɔgbo ntɛnɩ bë elɔ eɲë égbagba eyikpe lɛ eyighɔ lɛ, eɲë élɛ bunë gha ca, eɲë élɛ sɛhɛ pʋpʋ bu, eɲë éɔ akɔndanë bë elɔ eɲë évivi n’ye eɲë élɛ bunë gha yɛsɛ, eɲë ékolo buɔ gbɔnë, élɔ kebë erɔ [noo] kelë powu kë lɛ́ eɲisʋ nkpɔ.” (Colossiens 3:5). Agbate, bu ntɔnë gha mɛn lɛ́-ghë, ese Ʒoova efu opu shi elë sɛ, në ekpa eboka elë (Psaume 68:19). Fɛ bu ntɛnɩ mɩnɛn, nɔnjɛ yikpeje nkpɔ já pɔrnografi-kpɩ ghë, në ekpa epʋ aghɔɛn. Ëë nakwatɩ cɛwuelë hɛ́ ëë kɔ bunë aghɩnë kë në edɔomu eyinë powu kë elɛ enë, ese në hɛ́ kɔ: “Bu ntɔnë cɔ́ghɔ më akɔndanë, më kpa lɛ́ sɛhɛ pʋpʋ bu.” Në wú kɔ bayɛ n’ye në éri bu ntɔnë ëë-lɛ́ shi, n’yonë Ʒoova bóka ëë. Àlɛ́ akɔnda pʋpʋ awa fë órònë, sɛrɛ Ʒoova n’ye bë elɔ fë “mɛnsɩnë eji yiki mɛnsɩ abɩnë,” álɛ akɔnda bë eyɛ fë sɛ eyi.—2 Corinthiens 4:7; 1 Corinthiens 9:27.

12. ?Mabughëwu bayɛ n’ye ebë ‘ebidi elë oghorumɔnnë shi’ é?

¹² Salomɔn ghɛ́ghɛ kɔ: “Bidi fë oghorumɔnnë shi she bunë fë ébidishinë powu, noo bunë anʋn fë oghorumɔnnë ghënë ëë bë eya kɔ́ fë éhʋn-oo o, kɔ́ fë ghe ehʋn-oo wo” (Proverbes 4:23). Elë “oghorumɔnnë” ëë lɛ́ ghɩnë elɛ́ nɛmbëlɛ gbonë, ghɩnë Ʒoova ewunë. Bunë elë ekpɩnë bë eɔsɛ eci elë aba edɔ tete. Ʒɔbë lɛ́ ghɩnë dí ecele; në hɛ́ kɔ: “Më lɛ më aɛnmɔnnë lɛ sɛ́ mbë shi. ?Élé më éba eɔsɛ ékpɩ yighɔjenë gha mʋn yikpe se wunë apʋpʋ ghë é?” (Job 31:1). Fɛ Ʒɔbë mɩnɛn, bayɛ n’ye ebë ele bunë elë ekpɩnë lɛ, bunë elë edi akɔndanë lɛ powu aɛn ghë. Fɛ aghɩnë kë ghɛ́ghɛ Psaumes nakwanë nkpɔ mɩnɛn, elë esɛrɛ Ofo ehɛ kɔ: “Lɔ më aɛnmɔnnë gha ékpɩ bunë gha pí bʋʋn wunë.”—Psaume 119:37.

DINA GHA LÉ ËË ESË AƐN GHË

13. ?Cɛwuelë nfre nkpɔca Dina ɲí é?

¹³ Elë cɛwuelë bë eɔsɛ eci elë aba edɔ tete, kɔ́ apʋpʋ ghë o, kɔ́ ayɔghɔ ghë o. Àlɛ́ fë aɲi cɛwuelënë kë ewu Ofo mbratishinelë ghɩnë, kebë eboka fë, álɛ fë esë fë élɛ bu nkpɔkpɔnë (Proverbes 13:20; ka 1 Corinthiens 15:33). Bunë fɩ́ Dinanë bë eɔsɛ elɔ ebë emʋn bunë ghëwu yɛsɛ n’ye ebë edi akɔnda eyɛsɛ cɛwuelenë elë eɲinë ghë. Në lɛ́ Ʒakɔbë jɛ yighɔ nkpɔ, n’yonë, në dɔ́omu shikwanë esʋ Ʒoovanë ghë. Dina gha lɛ́ ghɩnë elɛ sɛhɛ pʋpʋ bu, ese në káci Kanaan eyighɔ-mboghonë kë ghe sʋ Ʒoova wunë cɛwu tete. Kanaan ngikinelë lɛ, Ofo sʋghɩnelë lɛ ghe di sa jɔnë akɔnda nkpɔkpɔnë, ngiki powu mʋn n’ye Kanaan ngikinelë kë elɛ sɛhɛ pʋpʋ bu (Lévitique 18:6-25). N’ye Dina lɛ cɛwuelë eyighɔnë lɛ kë bá nʋ́n aʋn-nkpɔnë ë në sɩ́ Kanaan yikpejenë kë elɛlɛ ëë Sishɛmënë. Dina yɛ́ ëë aɛn. Sishɛmë lɛ́ ghɩnë ‘kë ewu ëë ghɩ edɔ tete ëë shikwanë ghë.’ Ese në gha kolo Ʒoova.—Genèse 34:18, 19.

14. ?Mabu fɩ́ Dina é?

¹⁴ Sishɛmë lɛ́ bunë bá ëë aɛn yɛ. Noo në kolo Dinanë, “në bɔ́ ëë, ë në já ëë agbutu, në sá ëë mëlɔ ghë” (ka Genèse 34:1-4). Bu pʋpʋ ntɔnë lɔ́ aviɛlɛ fannga nhɛn fɩ́ Dina lɛ ëë shikwaghɩnelë lɛ powu, kë wú yalɛ tete.—Genèse 34:7, 25-31; Galates 6:7, 8.

15, 16. ?Élé aɛn bë eba eji elë shi é?

¹⁵ Gha ba gha yɛ n’ye ebë elɛ bunë Dina nɛ́ píɛ lɛ́në, álɛ ebë egbɔ emʋn n’ye Ʒoova mbratishinelë yɛsɛ lɔ́ elë. “Ghɩ ntɛnɩ alɛ aɛnshijighɩ lɛ në enɔn-eminë, bë ekaci aɛnshijigho, ese ghɩnë në eda kɛkëghɩ sɛnë, bë ewu mianmian” (Proverbes 13:20). Lele mɛnsɩ lɛ́ bunë fë éɔsɛ elɛnë powu, álɛ fë ‘émʋn shigbënë yɛsɛnë.’ N’yonë, mianmian lɛ, pɛ olopu lɛ bë ekwa fë.—Proverbes 2:6-9; Psaume 1:1-3.

¹⁶ Àlɛ́ enë eka Ofo Mbënë, enë esɛrɛ Ofo álɛ ebë egbɔ enɩ bunë ebë elɛnë ebɔ, enë ekpa ekpʋ jɔnë kanga celenë aɛn ji ëë shinë eo elënë, aɛn bë eji elë shi (Matthieu 24:45; Jacques 1:5). Agbate, elë powu lakwa nʋn elë sɛ, ɔɔ n’ye elë ghe ɔɔ mɛnsɩ (Jérémie 17:9). ?Ese àlɛ́ yiki ahɛ fë kɔ bunë fë elɛnë bá elɔ fë élɛ sɛhɛ pʋpʋ bu, mabu fë élɛ é? ?Opu bë ejiji fë an? ?akɔ fë ése fë esë eshi edisʋ ebɔ n’ye kebë eboka fë an?—2 Rois 22:18, 19.

17. Gbagbashi ya n’ye jɔnë kretiɛn fuɔ eo elënë bë eba eɔsɛ eboka elë.

¹⁷ Di bu ntɛnɩ akɔnda: Elë nɔnjɛ yighɔ nkpɔ nʋn ëë juman-ku gbo. Ëë juman cɛwu yikpe nkpɔ eviɛ ëë sa-ku, në elɛlɛ ëë kë esɔ eyi edi bu. Yikpe ntɔnë ghe sʋ Ʒoova, ese yɛsɛ, kpa yɛopu. Nɔnjɛ yighɔ fuɔ nkpɔ lé kelë aɛn ghë, wá óo ëë jɔ. ?Mabu elë nɔnjɛ yighɔnë kë óo ëë jɔnë bë elɛ é? ?Në éhɛ kɔ në mʋn bunë në elɛ an? ?akɔ në éwu n’ye jɔnë kë óo ëënë lɛ́ aɛnshiji jɔ an? Elë nɔnjɛ ntɔnë kolo Ʒoova, ekpa evivi n’ye bë elɛ bunë sheghë. ?Ese àlɛ́ në lɛ yikpe ntɔnë lɛ në eda eyinë, në éɔsɛ ehɛ kɔ në ‘enɛobu ekà sɛhɛ pʋpʋ bu miji’ an? ?akɔ në ‘eji në omu oghorumɔnnë ntɩ an?’—Proverbes 22:3; 28:26; Matthieu 6:13; 26:41.

BUNË EBË EƝISHI BUNË ƷOZƐFË LƐ́NË GHË

18, 19. Gbagbashi ya n’ye Ʒozɛfë bá nɛ́obu ká sɛhɛ pʋpʋ bu miji.

¹⁸ N’ye Ʒozɛfë bá lɛ́ yikpejenë, në lɛ́ kanga Eʒiptë gbo. Mici powu, kpashi yanë ehɛ ëë kɔ bë ewa kebë erɛ, ese Ʒozɛfë mʋn n’ye kɔ bu ntɔnë gha yɛsɛ. Ʒozɛfë kolo Ʒoova, ekpa evivi n’ye bë elɛ bunë eyɛyɛ Ʒoova sɛ. Eki fannga ntɛnɩ yighɔnë hɛ́ ëë kɔ kebë erɛnë powu, në gha dísʋ. Noo në lɛ́ kanganë, në gha ɔɔsɛ në épie kpashi ereni n’yo eyi. Mící nkpɔ, kpashi ya ɲí ëë mëlɔ ghë, álɛ kebë erɛ; n’yonë, në “nɛ́obu yí eshi gbo.”—Ka Genèse 39:7-12.

¹⁹ Saci Ʒozɛfë dí sɛhɛ pʋpʋ akɔnda, në bɔ́ aɛn bá kpashi yanë ghë, sa në gha ɔɔsɛ gha nɛ́obu gha yí wo. Ese Ʒozɛfë lɛ Ʒoova lɛ ncɔcɔ ɔɔ alɔ ëë ngbeɲi she bu powu. Në hɛ́ kpashi ya kɔ: “Më kpashi [...] bɔ́ bu powu lé më mërɩ; fë esëkpɔ cece ë në gha bɔ́ gha lé më mërɩ, noo fë lɛ́ në ya. ?N’yonë, mabughëwu më élɛ bu pʋpʋ gbɔ ntɔnë é? ?Mabughëwu më élɛ lakwa Ofo sɛ é?”—Genèse 39:8, 9.

20. ?Élé ebá mʋn n’ye Ʒozɛfë yɛ́yɛ Ʒoova sɛ é?

²⁰ Agbate, Ʒozɛfë ká ëë shikwanë miji, ese noo në dí ecele Ofo ngbeɲi mici powunë ghëwu, Ʒoova yɔ́ në shi (Genèse 41:39-49). Ecelenë Ʒozɛfë dínë yɛ́yɛ Ʒoova sɛ dɔ́ tete (Proverbes 27:11). Bë eɔsɛ ekpɛkpɛ elɔ elë n’ye ebë erishi ekpɛkpɛ sɛhɛ pʋpʋ bu ngbeɲi. Ese elë éghagha jɔ ntɛnɩ ghë: “O, eɲënë eɲë kolo Ʒoova, étu bunë gha yɛsɛ wunë tiɛ. Aghɩnë kë edi ecele në ngbeɲinë, në ebidi kelë shi; në eca kelë abɛlɛghɩ mërɩ.”—Psaume 97:10.

21. ?Élé nɔnjɛ yikpeje nkpɔ bá yɔ́yɔ Ʒozɛfë é?

²¹ Mici powu, Ʒoova sʋghɩnelë eya n’ye kë ‘etu bunë gha yɛsɛ wunë tiɛ,’ kë ekpa ‘ekolo bunë yɛsɛ’ (Amos 5:15). Fë alɛ jeje o, fë ahɔsɛ o, fë éɔsɛ edi ecele Ʒoova ngbeɲi. Bu nkpɔ jéje nɔnjɛ yikpeje nkpɔ ntɩjinë nakwatɩ gbo. Yighɔje nkpɔ hɛ́ ëë kɔ àlɛ́ aboka ëë matematikë devuarënë ghënë, në lɛ ëë lɛ bë erɛ. ?Mabu në lɛ́ é? Në lɛ́ fɛ Ʒozɛfë mɩnɛn. Në hɛ́ kɔ: “Abaʋn, më ka hɛ́ ëë kɔ më gha dísʋ. Noo më ɲí më tɩnɩnɩdinë shi yínë, aɛnba gha ɲí më, ngiki kpa wú më ghɩ yí lapɔ.” ‘Sɛyɛyɛ jenë’ sɛhɛ pʋpʋ elɔnë powu elɔ ngiki ewu yalɛ, jɔ ehʋn kelë sɛ (Hébreux 11:25). Àlɛ́ enë ewu Ʒoova ghɩnë, ebë ewu sɛyɛyɛ eyi mici powu.—Proverbes 10:22.

LƆ ƷOOVA BË EBOKA FË

22, 23. ?Àlɛ́ bɔ́bɔ́ elë alɛ lakwa pʋpʋ, élé Ʒoova bë eba eɔsɛ eboka elë é?

²² Satan bë eɔsɛ eghʋ̀ sɛhɛ pʋpʋ bu ghë eviɛ n’ye bë eɲi elë. Bë eɔsɛ ekpɛkpɛ elɔ elë n’ye ebë erishi ekpɛkpɛ bu ntɔnë ngbeɲi. Elë powu, akɔnda apʋpʋ bë eɔsɛ ewa elë órò mici jɔghɔ (Romains 7:21-25). Ʒoova mʋn bu ntɔnelë, në eghaghaghë n’ye “elɛ́ ofa” (Psaume 103:14). ?N’yonë, àlɛ́ kretiɛn nkpɔ alɛ sɛhɛ pʋpʋ bunë, ee ka rére wú? Oowo. Àlɛ́ lakwanë yiki lɛ́në arɛrɛ ëë, óó aru apetènë, Ʒoova bë eɲashi ehɔ ëë. Ofo “edisʋ eɲa lakwa shi ehɔ ngiki.”—Psaume 86:5; Jacques 5:16; ka Proverbes 28:13.

²³ Ʒoova kpa bɔ́ “ngiki hɔ́ elë.” Ngiki ntɔnelë ëë lɛ́ ngɩmɛnnë kë ekpɩ elë kolo ghënë (Éphésiens 4:8, 12; Jacques 5:14, 15). Kë eboka elë, álɛ elë lɛ Ʒoova lɛ ncɔcɔnë bë esheghë eyɛsɛ.—Proverbes 15:32.

ƝI “AKƆNDADI YƆGHƆ” SHI YI

24, 25. ?Élé “akɔndadi yɔghɔ” bë eba eɔsɛ eboka elë álɛ ebë ekwa sɛhɛ pʋpʋ bu é?

²⁴ Álɛ ebë eɔsɛ enɩ bu ayɔghɔnë ebë elɛnë ebɔnë, bayɛ n’ye ebë emʋn kɔ Ʒoova mbranelë elɔ elë ewu ayɔghɔ. Elë gha vívi n’ye ebë elɛ fɛ yikpeje kɛkëghonë kë hɛ́ ëë jɔ Proverbes 7:6-23 ghënë mɩnɛn. Noo në gha ɲí “akɔndadi yɔghɔ” wunë, në já sɛhɛ pʋpʋ dɔ̀në ghë. Akɔndadi yɔghɔnë dɔ́ she mpʋmʋn. Àlɛ́ elë edi akɔnda yɔghɔnë, ebë eviɛ n’ye ebë emʋn Ofo akɔndanë, ebë ekpa ebɔ ëë epɔpɔghë eta fù elë oohʋn ghë. Elë éghagha jɔ ntɛnɩ ghë: “Ghɩnë elɛ bu álɛ bë eɲi akɔndadi yɔghɔ shinë, kolo ëë esë. Ghɩnë kolo n’ye bë ewɛsɛ bu álɛ bë emʋn bu eshinë, bá ewu ayɔghɔ.”—Proverbes 19:8.

²⁵ ?Fë mʋn yɛsɛ tete n’ye Ofo mbratishinelë yɛsɛ wú? ?Fë ebɔ ewu nahɔnrɛ n’ye àlɛ́ fë në ewu kelë ghɩ, fë éwu sɛyɛyɛ wú? (Psaume 19:7-10; Isaïe 48:17, 18). Àlɛ́ fë etɔtɔ opu aɲʋn aɲʋn bu ntɔnë ghënë, ghagha bu ayɔghɔnë Ʒoova lɛ́ lɔ́ fënë powu ghë. ‘Jeje Ʒoova álɛ fë émʋn n’ye në yɛsɛ” (Psaume 34:8). Fá ewu n’ye, àlɛ́ fë në elɛ bu ntɔnë edɔnë, fë ékolo Ofo edɔ. Bunë në kolonë, fë esë kolo ëë; bunë në etu ëë tiɛnë, fë esë tu ëë tiɛ. Di bunë yɛsɛ akɔnda yi. Bu ntɔnelë ëë lɛ́ bunë lɛ́ nahɔnrɛ, sheghë, ca, bayɛ kologhë, kpa yɛsɛnë (Philippiens 4:8, 9). Ʒozɛfë ɲá ëë esë shi lɔ́ Ʒoova aɛnshijinë mími ëë aɛn. Ebë eɔsɛ eyɔyɔ ëë.—Isaïe 64:8.

26. ?Mabu jɔ ebá ehɛ é?

²⁶ Àlɛ́ kɔ́ fë ví o, kɔ́ fë gha ví se wo, Ʒoova evivi n’ye fë éhʋn-oo, fë ékpa ewu sɛyɛyɛ. Nakwa órò aɲʋn ntɛnɩ ebá ewunë bá ehɛ elë jɔnë bë eboka elë, álɛ ebë ewu sɛyɛyɛ vinë ghë.