?Ʒoova Adashɛghɩ evie fë mʋn é? Kɔpɛ elë aghɔ lɛ fë lɛ ereni dádasɛ o, elɛ́ fë juman-ku cɛwuelë o, fë nakwatɩ cɛwuelë o. Elë agheci esë, kɔ́ elë lɛ fë lɛ dídi Biblë jɔ o. ?Teteghë, ca lɛ́ elë é? ?Bunë elë ebɔ ewu nahɔnrɛnë, mabughëwu elë ebɔ ëë eka edi ngiki powu é?

Enʋ́n fɛ ngiki powu mɩnɛn. Epíe oku nfre nfre ghë, aghɔ ɔɔ shigha dɔ́, ese aghɔ gha ɔɔ gha dɔ́. Lahɔ, elë agheci, eyí ofotɩ nfre nfre ghë, aghɔ esë gha bɔ́ gha wú nahɔnrɛ n’ye Ofo nʋnghë. Ese, álɛ ebë egbɔ ekaci Ʒoova Adashɛghɩnë, elë kwapowu, ebɔ́ cibɩ wɛ́sɛ bunë Biblë eyayanë ayɔghɔ nhɛn (Actes 17:11). Edísʋ bɔ́ bunë ehɔ́hɔnë. N’yonë, elë omu ëë edísʋ n’ye ebë esʋ Ofo Ʒoova.

Elë ewu ayɔghɔ Biblënë elë ekanë ghë. Fɛ ngiki powu mɩnɛn, pɛ efɩ elë, kpa ɔɔ bu jɔghɔnë elë gha ɔɔsɛ ebë elɛ. Ese, noo elë elele mɛnsɩ eɲi Biblë mbratishinelë shi ehʋn-oo mici powunë, ewú n’ye elë oohʋnnë káci oohʋn yɔghɔ (Psaume 128:1, 2). Bu ntɔnë ghëwu, elë ebɔ bu ayɔghɔnë ehɔ́hɔ Biblënë ghënë eka edi ngiki fuɔ.

Elë eɲi Ofo mbranelë shi ehʋn-oo. Fɛ n’ye Biblënë eba eyayanë mɩnɛn, mbra ntɔnelë eboka elë álɛ sɛ bë eyɛ elë, álɛ ebë ekpa ewu aghɩ fuɔ ghɩ, ebë edi tɩnɩnɩ, ebë eyɛ opu. Kë eboka elë álɛ ebë enʋn sɛyɛyɛ ghë, ebë elɛ ngikinë kë edi juman yɔghɔ. Kë ekpa eboka elë álɛ elë shikwa bë eo-omu, ebë elɛ bunë yɛsɛ. Noo emʋ́n n’ye “Ofo ghe ji ngiki” wunë, bu ntɔnë elɛ elë lɛ elë nɔnjɛelënë kë nʋn maɛnnë ghënë powu lɛ, eó-omu tete elë ofosʋnë ghë. Sɛnë kë tɔ́në lɛ, oonë kë píenë lɛ, ghe wuwu elë ghë. Agbate, enʋ́n fɛ ngiki powu mɩnɛn, ese elɛ́ ngikinë kelë edɛ gha nʋnghë.—Actes 4:13; 10:34, 35.

• ?Mabughëwu ebë eɔsɛ ehɛ kɔ Ʒoova Adashɛghɩ nʋn fɛ ngiki powu mɩnɛn é?

• ?Mbra nkpɔca Ʒoova Adashɛghɩ hɔ́hɔ Biblënë ghë é?

Ngiki fannga nhɛn edi akɔnda n’ye Ʒoova Adashɛghɩ lɛ́ ofotɩ puɔpuɔ nkpɔ ëë eyi. Ese, agbʋʋn 2.700 sáasɛ dádá, Biblënë yá n’ye Ofo tetenë ëë ngikinë, kë lɛ́ ëë “adashɛghɩ” (Isaïe 43:10-12). Álɛ agbʋʋn 1931 bë egbɔ eshunë, ngiki mʋ́n elë fɛ Aghɩnë kë eka Biblë mɩnɛn. ?Mabughëwu kë elɛlɛ elë Ʒoova Adashɛghɩ é?

Elë eyinë eya ghɩnë lɛ́ elë Ofo. Alahɔ nakwanë kë ghɛ́ghɛnë, kë eya n’ye Ofo eyi Ʒoovanë nʋn Biblënë ghë, da eki 7.000 sɛ. Biblënë kë ghɛ́ghɛ mbë fannga ghënë, jɔghɔ ghë, kë péte eyi ntɔnë. Kë bɔ́ Kpashi lɛ Ofo lɛ bá ëë oku. Ese, Ofo omunë yá Moizë n’ye në eyinë ëë lɛ́ Ʒoova. Në hɛ́ kɔ: “Eyi ntɔnë ëë eɲë ébɔ elɛlɛ më mɩɩ bë elɛ ananan” (Exode 3:15). N’yonë, Ʒoova yá n’ye në lɛ ofo apʋpʋnelë lɛ gha lɛ́ nkpɔkpɔ. Sɛ eyɛyɛ elë n’ye edí Ofo eyi cele ntɔnë.

Elë eyinë eya jumannë elë edi. Lahɔ-lahɔ gbo ngiki fannga nhɛn, píe Abɛlë ghë, kë yá n’ye kë dí Ʒoova adashɛ, kë bɔ́ kelë ntɩji bá Ʒoova ghë. Agbʋʋnnelë në esaasɛ eyinë, Nowe lɛ, Abrahamë lɛ, Sara lɛ, Moizë lɛ, Davidë lɛ, ngiki fannga fuɔ lɛ, kë dá “adashɛghɩ fannga” ntɔnelë ghë (Hébreux 11:4–12:1). Àlɛ́ kë alele fë dɛ̀, më-cɛwu yɔghɔ bë eɔsɛ edi adashɛ eya n’ye fë dɔefɛ teteghë. Fɛ nhɛn mɩnɛn, elë elele mɛnsɩ eka nahɔnrɛnë ngiki bë emʋn Ofo sɛnë edi ngiki kwapowu.

Elë eyinë eya n’ye elë eyɔyɔ Ʒezi. Biblënë elɛlɛ Ʒezi “adashɛghonë edi ecele, ekpa edi nahɔnrɛnë” (Révélation 3:14). Ʒezi omunë hɛ́ kɔ në ‘lɛ́ ngiki mʋ́n Ofo eyinë,’ në ‘dí nahɔnrɛnë ngiki bë emʋn Ofo sɛnë adashɛ’ ( Jean 17:26; 18:37). Bu ntɔnë ghëwu, aghɩnë kë eti Krisë ejinë, kë edi Ʒoova adashɛ, kë elɛ ngiki emʋn eyi ntɔnë. Bu ntɔnë ëë Ʒoova Adashɛghɩ elele mɛnsɩ elɛ.

• ?Mabughëwu kë elɛlɛ Aghɩnë kë eka Biblënë Ʒoova Adashɛghɩ é?

• ?Píe cibɩ nkpɔca ghë Ʒoova ɔɔ adashɛghɩ eshipata n’ye é?

• ?Ca lɛ́ Ʒoova Adashɛgho gbɔ tetenë é?

Biblënë hɛ́ báshi kɔ àlɛ́ Krisë arɔ, ngikinë kë eyaya mpu jɔnë, kë bá epia adɩ kretiɛn pidɛnelë ncɔcɔ. N’yonë, kë bá ebɔ mpu jɔ ecɔcɔ nahɔnrɛnë Biblënë eyayanë ghë (Actes 20:29, 30). Agbate, bu ntɔnë shú cɛɛ. Kë bɔ́ akɔnda fuɔ cɔ́cɔ bunë Ʒezi yáyanë ghë. N’yonë, kretiɛnghɩ apʋpʋ ka pía adɩ (2 Timothée 4:3, 4). ?Biblë bunë elë eyaya amɛnnë sheghë wú?

Cibɩnë Ʒoova bë esɔ nahɔnrɛnë eba ngbɛnë shú. Në hɛ́ báshi kɔ ‘mici fɛjinë ghë, bu-mʋn tetenë bá edɔ’ (Daniel 12:4). Agbʋʋn 1870 ghë, ngiki jee nhɛn víɛ nahɔnrɛnë Biblënë ghë. Kë wú n’ye bunë ofotɩnelë eyayanë, afannga nhɛn gha píe Biblënë ghë. Bu ntɔnë ghëwu, kë ka píe eshi wɛ́sɛ bunë Biblënë eyaya tetenë, álɛ kebë emʋn ëë eshi. Agbate, Ʒoova bóka kelë, kë cé Biblënë eshi.

Ngiki ká Biblënë, kë wɛ́sɛ ëë ayɔghɔ nhɛn. Aghɩ ntɔnelë brɛsʋ, kë elɛlɛ kelë Aghɩnë kë eka Biblë. Amɛn, kë elɛlɛ kelë Ʒoova Adashɛghɩ. N’ye kë bá ká bu lɛ, n’ye kë bá wɛ́sɛ bu lɛnë, nhɛn ëë elë esë elë eba elɛ amɛn. Kë ewɛsɛ Biblënë mbë órò órò. Àlɛ́ Biblë abɩ nkpɔ akpɛkpɛ alɔ kelë ce-ghë, kë eviɛ Biblë abɩ fuɔnë egbagba ëë shi. Àlɛ́ kë awu n’ye bu ntɔnë shé alɛ Biblënë powu lɛnë, kë eghɛghɛ ëë. Noo kë ɲá Biblënë shi gbágba jɔnë omunë ehɛnë shinë, kë wú nahɔnrɛnë bu ntɛnɩelë ghë: Ofo eyinë lɛ ëë Shibanë lɛ, bunë Ofo evivi n’ye bë elɛ elɔ ngiki lɛ eshipata lɛ, n’ye aghɩnë kë rɔ́në kë bá nʋn lɛ, rɔpulɛnë lɛ. Bunë kë wɛ́sɛnë lɛ́ kë ghe kpa ghe bɔ mpu jɔ ghe wú nahɔnrɛ n’ye, kë ghe lɛ́ bunë gha lɛ́ nahɔnrɛ n’ye.—Jean 8:31, 32.

Píe agbʋʋn 1879 ghë, Aghɩnë kë eka Biblënë, kë wú n’ye cibɩnë kebë elɛ ngiki powu bë emʋn nahɔnrɛnë shú. N’yonë, agbʋʋn nkpɔkpɔnë ghë, kë ka píe eshi sɔ́ periodikënë elë esɔ eyi ebise amɛnnë. Pëlɛ, elë eka nahɔnrɛnë nʋn Biblënë ghënë edi ngiki oo 240 ghë. Elë ekpa eka ëë edi ngiki mbë nfre nfre ghë, dɔ́ she mbë 850. Teteghë, bu-mʋn tetenë dɔ́ she lahɔ!

• ?N’ye Krisë bá rɔ́në, élé nahɔnrɛnë Biblënë eyayanë bá péte é?

• ?Mabu bóka elë, ë eɔ́sɛ sɔ́ nahɔnrɛnë nʋn Biblënë ghënë bá ngbɛ é?

Agbʋʋn fannga nhɛn ghë, Ʒoova Adashɛghɩ bɔ́ Biblë nfre nfre fannga nhɛn, ekpá lɛ́ Biblë ntɔnelë dɔ́ kɛ́kɛ ngiki. Ese, ewú kɔ yɛsɛ n’ye ebë elɛ Biblënë bë eboka ngiki tete álɛ kebë “emʋn nahɔnrɛ tetenë,” noo bu ntɔnë ëë Ofo evivi (1 Timothée 2:3, 4). N’yonë, píe agbʋʋn 1950 ghë, esɔ́ Biblë la Traduction du monde nouveau, ghɔgbo-ghɔgbo, Anglɛ ghë. Biblë ntɔnë, kë ghɛ́ghɛ ëë mbë nfre nfre ghë, dɔ́ she mbë 150, mɛn ce-ghë, kpa sheghë.

Yɛsɛ n’ye ebë ebɔ Biblënë mɛn ce-ghë. Agbʋʋnnelë në esaasɛ eyinë, mbënë ngiki elɛ̀në esë epete ngbɔ-ngbɔ. N’yonë, n’ye kë bá ghɛ́ghɛ Biblënë mbë nfre nfre fannga nhɛn ghënë, gha kpa gha mɛ́n ce-ghë n’ye. Ntɛnɩ kpa nʋnghënë, ëë lɛ́ n’ye ngiki wú alahɔ-alahɔ Biblë nakwanelë. Bu ntɔnë lɔ́ ecé Ebre lɛ, Arameɛn lɛ, Grɛkë lɛ mbënë kë bɔ́ ghɛ́ghɛ Biblënë eshi yɛsɛ.

Yɛsɛ n’ye ebë ebɔ Biblënë alɛ Ofo mbënë lɛ sheghë. Aghɩnë kë eghɛghɛ Biblënë mbë nfre nfre ghënë, kë gha ɔɔ shigbë n’ye kebë epete bʋʋn ëë ghë. Yɛsɛ n’ye kebë edi ecele eghɛghɛ ëë, cɛɛ fɛ n’ye bá nʋn alahɔ nakwanelë ghë mɩnɛn.

Yɛsɛ n’ye ebë ebɔ Biblënë ece Ghɩnë Biblë píe ee gbonë eyi orù. (2 Samuel 23:2.) Biblënë ngiki ghɛ́ghɛ mbë nfre nfre ghënë, afannga nhɛn ghë, kë ghɔ́ Ofo eyi Ʒoovanë nɩ. Ese, la Traduction du monde nouveau Biblënë ghë, eghɛ́ghɛ Ʒoova eyinë bá ëë oku, da eki 7.000 sɛ, cɛɛ fɛ n’ye bá nʋ́n alahɔ-alahɔ Biblënelë ghë mɩnɛn. Ëë elë ewu bunë kë ɲí dá oghoshi n’yenë ghë (Psaume 83:18). Agbʋʋn fannganë ebɔ́ víɛ bu, ebɔ́ wɛ́sɛ bunë, lɔ́ eɔ́ Biblënë eyɛ ka, eya Ofo akɔndanë ayɔghɔ nhɛn. Àlɛ́ fë aɔ Biblë la Traduction du monde nouveau o, àlɛ́ fë gha ɔɔ wo, elë ele fë ndɔnʋn n’ye fë éka Ʒoova Mbënë mici kwapowu.—Josué 1:8; Psaume 1:2, 3.

• ?Mabughëwu ewú kɔ yɛsɛ n’ye ebë esɔ Biblë é?

• ?Bu nkpɔca yɛsɛ n’ye yiki bë elɛ mici kwapowu, àlɛ́ avivi n’ye bë emʋn bunë Ofo evivinë é?