EMHUOGHAẠPH ITUUGHẠ PHỌ 37
Sooromhi Loor Angọ AZihova—Eeghe Kụ Iḍighi, Ḅilhẹ Ika?
“Ekpẹ ghụn ni epu dị yira kosooromi loor phọ ayira ongọ iikpọ Odẹ phọ odi bọ k’akẹ?”—HIB. 12:9.
AḌUỌR PHỌ 9 Jehovah Is Our King!
OGHAẠPH OOKARAGHa
1. Eeghe kụ iḍighi kụ ewạ bọ mọ yira osooromhi loor ongọ aZihova?
EWẠ dị yira kosooromhi loorb ongọ aZihova, idị eḍighi bọ odị kụ Olemiạ ayira. Esi iduọn phọ, odị amoọgh ni elhiom ophighinhaan ayira siigbu. (Ogạn. 4:11) Enhọn ephigh iyaạr dị yira kotuạn onaghanhạn Enhaạn—pọ aloor esi dị eten itooghị phọ odị kụ inhighẹ epelheghiom. K’amem dị mebia ni iboom, ibadị awe motooghị ghan ni ongọ bunhọn awe. Kụ osighẹ itooghị awe otoomaạm, yira omiịn mọ eten itooghị phọ aZihova kụ ikạr eḍighi elọ osụ-olhoghi r’ephomhoghiạn, onmạ ighirigiir, ḅilhẹ r’igbiririph epu elọ awe.—Ex. 34:6; Rom. 16:27; 1 Jọn 4:8.
2 Odaphạn Hibru 12:9-11, eeghe ariphigh kụ edị yira omhoọgh otuạn onhaghanhạn aZihova?
2 AZihova o/wạ dị yira konaghanhạn nyodị loor esi oghiilhaan, kuolọ rawạ mọ yira oḍighi iduọn phọ loor esi dị yira opomoghiạn nyodị oḅilhẹ osighẹ nyodị idiphọ Odẹ ephomhoghiạn. Siphẹ aḍinyạ phọ aPọl agẹ bọ aghiọm we aHibru phọ, odị aḅẹm mọ, yira “kosooromi loor phọ ayira ongọ iikpọ Odẹ phọ odi bọ k’akẹ” loor esi dị eḍighi ilọ “[asuọ] dị yira komoọgh.”—Bạl Hibru 12:9-11.
3. (a) Ika kụ idị yira koḍeenhaan mọ yira osooromhi ni loor ongọ aZihova? (b) Ighẹn asipuru kụ edị yira kopanyanhaạn?
3 Yira rosooromhi ghan loor k’ongọ aZihova esi oḍighi ghan oomo ipẹ yira kotue bọ onhaghanhạn odị esi oomo araraạr, ḅilhẹ r’esi oghel ikpaarioghọm obeḍenhọm onhaghanhạn aḍughụm ayira. (Prov. 3:5) Ridughanhaan ghan iyira osooromhi aloor ongọ aZihova mem dị yira otuughạ olhegheri imạ araagharạ phọ odị. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị araagharạ phọ iphẹn phọ eeghironhaan esi oomo ipẹ odị maḍighi bọ. (Ps. 145:9) Iduọn yira rokiọm bọ ghisigh kotuughạ ilọ aZihova, iduọn kụ idị ephomhoghiạn ayira esi odị kebụgh ghan bịn. Ḅilhẹ kẹn, mem dị yira okạr ophomoghiạn aZihova, ke/moghi dị kogoolạ iboom iilhogh uḅenhị iyira ilọ idị ekpẹ oḍighi r’idị i/kpẹ. Yira rokparaghạ ghan ootughiạn eten phọ epẹ aZihova raatughiạn ghan bọ. (Ps. 97:10) Kuolọ eeni amem, rekpạr ghan ni onhaghanhạn aZihova. Eeghe kụ iḍighi? Ḅilhẹ ika kụ idị ikumor awe ookpomhoghan phọ, aburudẹ, r’aburunhiin kotuughaạny eḍeenhaan Otooghiạ phọ Nehemaya; Uw-emhạ phọ Devid; ḅilhẹ r’aMeri onhiin phọ aZizọs? Emhuoghaạph phọ ephẹn phọ kepanyanhaạn ni sipuru phọ ipẹ phọ.
IPẸ EḌIGHI BỌ KỤ KEKPẠR BỌ NI OSOOROMHI ALOOR ONGỌ AZIHOVA
4-5. Odaphạn Rom 7:21-23, eeghe kụ iḍighi kụ rekpạr ghan bọ osooromhi aloor ongọ aZihova?
4 Eniin ephigh phọ eḍighi bọ kụ ketue bọ ikparanhaạn iyira osooromhi aloor ongọ aZihova, pọ erua ikarạph phọ yira olhe bọ ḅilhẹ r’emunughan phọ ayira. Iduọn kụ iḍighi kụ iyira ri/phụ ghan onhaghanhạn Enhaạn. Mem mọ Adạm r’Iv oḅaạr bọ emhụ bịn olhe eemhuma phọ Enhaạn egbiemhi bọ bidị, bidị uphighi siigbu ilọ abidị. (Gen. 3:22) Ḍio arodon, ibadị awe mosopha ogunhọm aZihova kụ orọl ilọ eḅeeraạn bidị.
5 Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, rekparanhaạn ghan kẹn ni buphẹ molhegheri bọ oḅilhẹ ophomhoghiạn aZihova okạr orue osooromhi aloor ongọ odị oomo amem. Idọ phọ iphẹn phọ imitenhaan ni otelhedom mọ aPọl. (Bạl Rom 7:21-23.) Idiphọ aPọl, yira rowạ ghan ni oḍighi ipẹ enhighẹ bọ ghisigh aZihova. Kuolọ yira omoọgh olhọgh ghan ikuph dị emhanhạm oomo amem orue okpạr opu eephuạ oḍighi ghan araraạr phọ ipẹ i/nighẹ bọ.
6-7. Eeghe kụ enhọn ephigh phọ eḍighi bọ kụ rekpạr ghan bọ osooromhi aloor ongọ aZihova? Ngọ eḍeenhaan.
6 Enhọn ephigh phọ eḍighi bọ kụ rekpạr ghan bọ osooromhi aloor ongọ aZihova, pọ iḍighinhom araraạr ḅilhẹ r’iitughiạn awe ekpisi phọ uukonhom bọ iyira. Iniin iitughiạn obobọ olhegheri iyaạr awe egbạgh ni r’ogbi phọ aZihova, iduọn kụ iḍighi kụ ewạ dị yira kolọgh inyaạm dị emhanhạm pidị yira oḍuạ esi iitughiạn phọ abidị. Ooḅeghiọn eniin eḍeenhaan.
7 Ibadị arikpisi rokpaariọm ghan ni iḍoọgh okuọm asighuḍum mọ abidị ophorogh ikpoki. Onyọ umarani dị oghol mọ Maryc asoman ni ipaanhaạn phọ iphẹn phọ. Kụ odị agbi bọ onhaghạn igey phọ, odị aghị oniin ogbogh askul dị anhighẹ apelheghiom siphẹ eelhe phọ abidị. Olhoghotu aMary ukpaariọm ghan nyodị oḍigh ogbogh oḍighi dị kokpẹ ghan nyodị iboom ikpoki. Odị phọ r’aloor awạ ghan kẹn ipẹ phọ. Toroboiperolbọ, mem mọ odị atuughạ bọ ilọ aZihova kụ aḅilhẹ aphomhoghiạn nyodị, odị anme ni siigbu phọ odị. Kuolọ i/dughanhaan nyodị, odị aḅẹm mọ: “Eeni amem mị umhiịn ghan ni imạ aroopoogh iiḍighi dị m’ingọ ghan imhị igey phọ ikpoki, kuolọ mị ulhegheri ni mọ iiḍighi phọ ipẹ phọ kisophoghom imhị okumu aZihova. Loor eten phọ epẹ uukonhom bọ imhị, iḍighi ni iyaạr ipaanhaạn oḅẹm mọ eeye. Mị uuḅereghị ni alhọm aZihova dị kulhoghonhaạn imhị ḍighaạgh, orue okpạr opu inyuughiom oḍigh oḍighi dị kusophoghom imhị oḍighi oomo ipẹ mị katue bọ siẹn arukumuan phọ aZihova.”—Mat. 6:24.
8. Yira kooḅeghiọn eeghe nyiidiphọ?
8 Yira komooghọm ni suọ esi osooromhi aloor ongọ aZihova. Kuolọ buphẹ omhoọgh bọ iikpọ itooghị, idiphọ ikumor awe, burudẹ, r’aburunhiin, omoọgh enhọn ephigh otuạn osooromhi aloor ongọ iiḅakiọm mọ Enhaạn; bidị omoọgh eepoogh olhoghonhaạn abunhọn ḍighaạgh. Uguạ ooḅeghiọn nyiidiphọ iniin areḍeenhaan siphẹ aBaibul phọ dị kitughemhị iyira ipẹ yira kotue ghan bọ oḍighinhom iikpọ dị yira omhoọgh eten phọ epẹ eḅeeraạn bọ aZihova.
IYAẠR DỊ IKUMOR AWE OOKPOMHOGHAN KOTUUGHẠ ESI ANEHEMAYA
Ikumor awe ropinom ghan ni bin oḍighi phọ roḍighi ghan bọ siphẹ aKindọm Họl phọ, idiphọ aNehemaya r’aloor alhoghonhaạn bọ ni ḍighaạgh we aJu phọ olhọgh iikpe phọ aJeruselem (Miịn siikpịgh phọ 9-11)d
9. Eeghe ipaanhaạn kụ edị aNehemaya asoman?
9 AZihova m’angọ ikumor awe ookpomhoghan phọ oḍighi dị amhạn maạr, ophogh awe phọ odị. (1 Pit. 5:2) Ikumor awe phọ kotue ni otuughạ iyaạr esi ooḅeghiọn ipẹ aNehemaya azoọm bọ we phọ aZihova. Idiphọ otooghiạ aJuda, aNehemaya amoọgh ni iikpọ dị emhanhạm. (Neh. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Gbiom olhoghi iniin ipaanhaạn dị aNehemaya asoman. Odị awaaghị ni amhiịn mọ abuọ aJu phọ moopụ otu iiḅereghị phọ, ḅilhẹ kẹn u/sogh mun iisogh olhoghonhaạn aḍighaạgh buọ aLivai phọ, iḍiphọ Olhogh phọ aḅẹm bọ. Bidị uu/ko mun ḍio oophoghian phọ, kụ ibadị abidị mophinogh nmariịr abuọ areelhe phọ roo/ḅereghị aani ghan bọ aZihova. Iwạ mọ otooghiạ phọ Nehemaya aḍighi iyaạr amiteom.—Neh. 13:4-30.
10. Ika kụ idị aNehemaya amhegheron aghị esi ipaanhaạn phọ odị asoman bọ?
10 ANehemaya o/ḍighinhom iikpọ phọ odị amhoọgh bọ eten dị i/kpeanhaạn esi okpaariọm awe phọ Enhaạn mọ odạph ilọ odị atọ. Kparipẹ ghụn, odị aaḅereghị agey alhọm aZihova iiḅakiọm, kụ odị atughemhị we phọ Iilhogh phọ aZihova. (Neh. 1:4-10; 13:1-3) ANehemaya aḅilhẹ kẹn aḍighan bidị, aloghonhaạn kẹn bidị ḍighaạgh oḅilhẹ olhọgh iikpe phọ aJeruselem.—Neh. 4:15.
11. Odaphạn 1 Tesalonikạ 2:7, 8, ika kụ idị ikumor awe ookpomhoghan phọ kozoọm ghan bumor r’abumarani phọ?
11 Ikumor awe ookpomhoghan phọ eeni ko/soman aani odọ ipaanhaạn phọ aNehemaya asoman bọ, kuolọ bidị kotue ni otuughaạny nyodị ibadị areten. Esi omaạm, ikumor awe phọ rokumuan ghan ni iboom olhoghonhaạn aḍighaạgh bumor r’abumarani phọ. Bidị ro/loghoma ghan mọ bidị kụ unhighẹ obobọ kụ umhạn maạr opu buerị phọ. Kparipẹ ghụn bidị rozoọm ghan bumor r’abumarani phọ eten ephomhoghiạn. (Bạl 1 Tesalonikạ 2:7, 8.) Loor esi ephomhoghiạn r’osooromhi aloor phọ abidị, bidị rokaaphạn ghan ni bumor phọ r’iyoghoyoghọ ikpo onhụ. Oniin okumor oye dị oghol mọ Andrew, dị makumuan ni idiphọ okumor oye esi ibadị asiạ, aḅẹm mọ: “Mị awaaghị amiịn mọ mem dị okumor oye ookpomhoghan kụ amhoọgh ephomhoghiạn ḅilhẹ aḍighi oye dị adugh osighẹ arighirị retir ghan ni rokpom abumor r’abumarani phọ. Araagharạ phọ ipẹ phọ renyu ghan ookpomhoghan phọ odaphạn ikumor awe phọ.” Onhọn okumor oye dị oghol mọ Tony dị makumuan ni esi ibadị asiạ, aḅẹm mọ: “Mị rakparaghạ ghan ni osighẹ oḍighinhom oromha phọ ogẹ bọ siphẹ Filipai 2:3, ḅilhẹ kẹn mị rasighenhọm ghan mọ ophorị phọ oye phọ kụ aḍighi ogey upu imhị. Iphẹn phọ miloghonhaạn imhị ḍighaạgh dị mị ka/kpaariọm ghan bunhọn oḍighi ilọ mị aḅẹm obobọ odoghoḍi iilhogh ilọ amhị”
12. Eeghe kụ iḍighi kụ emhạn bọ ni maạr dị ikumor awe phọ kosooromhi loor?
12 Ikumor awe phọ osooromhi loor, idiphọ aZihova. Ghalhamọ r’iduọn aZihova kụ aḍighi bọ Uw-emhoọgh itooghị phọ, odị “asooromhi ni loor” kụ rapạm ghan kameremị buphẹ “osoorom bọ siphẹ iisaạr phọ.” (Ps. 18:35; 113:6, 7) Ogbạ agey, aZihova alọgh ni ḍien buphẹ ophoophe bọ loor.—Prov. 16:5.
13. Eeghe kụ iḍighi kụ ewạ bọ dị ikumor awe phọ kooko ghan “nem” abidị?
13 Ewạ dị okumor oye ookpomhoghan dị asooromhi loor angọ aZihova k’amhaạr ghan aako “nem” odị. Obọ odị k’akaaphọgh ghan bọ raraạr dị kepin olhoghi oye dị aḍeenhaan e/lọgh eegu aghị esi odị. (Jems. 1:26; Gal. 5:14, 15) Andrew, oghaạph bọ oghol emhiighom mọ, aḅẹm mọ: “Eeni amem, rinyu ghan ni imhị oḅạ ikarạph ikpo onhụ oghị esi onyọ umor obobọ umarani dị imhị u/lọgh eegu idiphọ okumor oye ookpomhoghan. Toroboiperolbọ, mị ugbirima ni ilọ imạ areḍeehaan awe aBaibul dị okpẹ oḍuomolhoghi, kụ ipẹ phọ miloghonhaạn imhị ḍighaạgh olhegheri idị osooromhi aloor ḅilhẹ r’oḍighi oyoghoyoghọ oye amhạn maạr.” Ikumor awe koḍeenhaan mọ bidị osooromhi ni loor ongọ aZihova esi oḅạ ghan iyoghoyoghọ ikpo onhụ mem lọ bidị roḅaanhaạn bumor r’abumarani phọ, ghalhamọ r’abuphẹ r’abidị oḍighi bọ ikumor awe phọ.—Kọl. 4:6.
IYAẠR DỊ ABURUDẸ KOTUUGHẠ ESI UW-EMHẠ PHỌ DEVID
14. Eeghe oḍighi kụ edị aZihova angọ burudẹ, kụ odị rawạ mọ bidị oḍighi ika?
14 AZihova amạ odẹ phọ idiphọ uw-emhụ eghunotu phọ, kụ rawạ mọ odị atughemhị, aaḅakị, ḅilhẹ alhiọm ghan ibạm anmụny phọ odị. (1 Kọr. 11:3; Efẹ. 6:4) Kuolọ iikpọ odẹ phọ emoọgh ni esi dị ekpọ ukpe—aburudẹ phọ k’ongọ ni igbiighian aZihova, opọ oomo arughunotu phọ eḍuạ bọ esi odị kụ emite, ilọ ipẹ bidị ookonhom bọ nmụny phọ abidị. (Efẹ. 3:14, 15) Aburudẹ koḍeenhaan mọ bunọ osooromhi ni loor ongọ aZihova esi oḍighinhom iikpọ phọ abidị eten dị eḅọph r’ipẹ Enhaạn. Aburudẹ kotue ni otuughạ iyaạr esi adọl aghuḍum Uw-emhạ phọ Devid.
Iiḅereghị odẹ dị aḍighi onyọ aKristẹn reḍeenhaan ghan ni mọ odị amoọgh osooromhi aloor (Miịn siikpịgh phọ 15-16)e
15. Eeghe kụ iḍighi kụ eḍeenhaan Uw-emhạ phọ Devid, eḍighi bọ imạ eḍeenhaan engọ burudẹ?
15 AZihova o/mạ Devid oḍighi uw-emhạ eghunotu odị bịn, kuolọ oomo eelhe phọ Izrạl. ADevid amhoọgh ni iboom iikpọ idiphọ uw-emhạ. Eeni amem, odị aḍighinhom ghan eten dị i/kpeanhaạn bịn apiomạn. (2 Sam. 11:14, 15) Kuolọ, odị asooromhi ni loor angọ aZihova esi osighẹ amalhiọm mọ aZihova angọ bọ nyodị. Odị aakuanhaan ni ekpom mọ odị aZihova esi iiḅereghị. Kụ aḅilhẹ akparaghạ oḍighi oomo ipẹ odị katue bọ odaphạn oromha phọ aZihova. (Ps. 51:1-4) Oḅarạm isiẹn, aDevid asooromhi ni loor asighẹ ghan oromha abunhọn, ghalhamọ r’oromha anmariịr ephoph. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) ADevid atuughạ ni iyaạr esi opiomạn phọ odị, kụ asighẹ rukumuan aZihova aḍighi eḅẹl iyaạr siphẹ aghuḍum mọ odị.
16. Eeghe araraạr kụ edị aburudẹ kotuughạ ḍighaạgh aDevid?
16 Ooḅeghiọn iniin araraạr dị aburudẹ kotue otuughạ ḍighaạgh Uw-emhạ phọ Devid: Ka/ḍighinhom iikpọ phọ aZihova angọ bọ nyinhạ eten dị i/kpeanhaạn. Meeraam ghan esi lọ nạ apiomạn, kụ asighẹ ghan oromha aBaibul lọ abunhọn awe ongọ nyinhạ. Nạ aḍighi ghan iduọn phọ, eghunotu ph’anạ kolhọgh ni nyinhạ eegu loor osooromhi aloor phọ anạ. Mem dị nạ raaḅereghị r’eghunotu anạ, kuuku ghan ekpom anạ angọ aZihova—bịn eghunotu phọ anạ komiịn ni idị nạ akạr abeḍenhọm aZihova ilọ iiḅakiọm. Idị epelhom siẹn, sighẹ rukumuan phọ aZihova kụ aḍighi eḅẹl iyaạr siphẹ aghuḍum mọ anạ. (Deut. 6:6-9) Imạ eḍeenhaan phọ anạ kụ okạr imạ inmo dị nạ katue angọ eghunotu ph’anạ.
IYAẠR DỊ ABURUNHIIN KOTUUGHẠ ḌIGHAẠGH AMERI
17. Eeghe oḍighi kụ edị aZihova angọ burunhiin?
17 AZihova angọ onhiin phọ ephigh oḍighi siphẹ eghunotu phọ, odị angọ burunhiin iikpọ dị ekasiạn ophoghom ghan ibạm anmụny ph’abidị. (Prov. 6:20) Ogbạ agey, ikạ onhiin ketue ni emoọgh egey etirom esi ibạm anmụny phọ siphẹ oomo adọl aghuḍum mọ abidị. (Prov. 22:6) Lọgh elhegh iyaạr dị aburunhiin kotue otuughạ ḍighaạgh aMeri, onhiin phọ aZizọs.
18-19. Eeghe iyaạr kụ edị aburunhiin kotuughạ esi eḍeenhaan phọ aMeri?
18 AMeri alhegheri ni agey ḍinyạ iigbia phọ. Odị alhọgh agey aZihova eegu aḅilhẹ asighẹ nyodị righirị. Odị aakolhobian ni osooromhi aloor odaphạn iiḅakiọm aZihova, ghalhamọ iḍighi ni edị ewạ onme oomo adọl aghuḍum mọ odị.—Luk 1:35-38, 46-55.
Eḍighi maạr dị aloor onhiin phọ kụ edugh obobọ olhoghi phọ eeph, kewạ ni iboom ikuph orue oḍeenhaan ephomhoghiạn buọ eghunotu phọ odị (Miịn ekpịgh phọ 19)f
19 Burunhiin, nyinha ketue ni etuughaạny imạ eḍeenhaan phọ aMeri esi ibadị areten. Ika? Eḅẹl phọ, pạm akparamhị siya phọ anạ r’aZihova esi omhoọgh ituughạ ilọ ogina anạ ḅilhẹ aaḅereghị ghan. Edị etum siẹn, kookolhobian ni onmeeghi adọl aghuḍum mọ anạ orue oḍighi ipẹ eḅeeraạn bọ aZihova. Esi omaạm, eeni odẹ r’onhiin dị omhoọgh ofughughuuny, kụ roḅaanhaạn ghan igbagarạ ikpo onhụ nmụny abidị, kụ uukonhom nyinhạ. Loor esi iduọn phọ, eeni nạ kaatughiạn ghan mọ epẹ kụ emạ eten ookonhom ibạm anmụny. Ghalhamọ r’amem dị nạ matuughạ ni ilọ eten phọ epẹ phọ aZihova rawạ bọ mọ dạph aakonhom ibạm anmụny phọ anạ, keḍighi ni ipaanhaạn ophamaghạn aloor anạ ḅilhẹ r’okparạm mem lọ obumoọny phọ apiomạn nyinhạ, ekạr ekpaariọm mem dị aloor anạ medugh. (Efẹ. 4:31) Odọ amem dị erọl iduọn phọ ekạr ewạ dị nạ kawạ olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova esi iiḅereghị. Oniin onhiin dị oghol mọ Lydia aḅẹm mọ: “Eeni amem, mị uuḅereghị ghan agey pidị mị ka/ḅaạm r’ophinolhoghi, mem dị oọny amhị aḅaạr emhụ. Mem dị mị rakị oḅạ ikarạph ikpo onhụ bịn mị asophe ogboku eten aaḅereghiọm olhoghi, mọ aZihova ulhoghonhaạn imhị ḍighaạgh. Iiḅereghị ilhoghonhaạn ghan imhị ḍighaạgh ophamhaghạn aloor amhị.”—Ps. 37:5.
20. Eeghe ipaanhaạn kụ edị abuniin aburunhiin osoman, kụ ika kụ idị bidị kotue okpạr opu?
20 Iniin ipaanhaạn dị abuniin aburuniin rosoman ghan pọ—rekparanhaạn ghan bidị oḍeenhaan ephomhoghiạn ibạm anmụny abidị. (Taitọs 2:3, 4) Bunhiin anmariịr umite eghunotu dị aburunhiin phọ u/moọgh ghan ephomhoghiạn ukị esi anmụny phọ abidị. Eḍighi maạr dị ookonhom nyinhạ idiphọ, pọ ka/sighẹ eten phọ epẹ phọ kụ aakonom ibạm anmụny phọ anạ. Onhiin dị asooromhi loor oḍighi ipẹ eḅeeraạn bọ aZihova katuughạ ilọ oḍeenhaan ghan ephomhoghiạn nmụny phọ odị. Etue ni eḍighi ipaanhaạn onme eten phọ epẹ odị raatughiạn ghan bọ, raloghoma ghan bọ, ḅilhẹ razọ ghan bọ. Kuolọ odị katue ni, kụ onmia phọ opọ phọ k’angọ ni nyodị r’eghunotu phọ odị suọ.
KIỌM GHISIGH ASOOROMHI GHAN LOOR ANGỌ AZIHOVA
21-22. Odaphạn Isaiah 65:13, 14, eeghe asuọ kirokirọ kụ edị yira komoọgh esi osooromhi aloor ongọ aZihova?
21 Uw-emhạ phọ aDevid alhegheri ni suọ dị odi ghan osooromhi aloor ongọ aZihova. Odị aḅẹm mọ: “Iilhogh phọ aZihova eḍighi elhiom eḍighinhom iyaạr, reḍighi ghan iyaạr dị ekpom mọ kemoọgh ibo; itọ phọ aZihova eḅaạl, reḍighi ghan iyaạr dị ariḍien phọ k’enmanạ. Idị kụ edị rosighẹ ghan kophurọm rurụ rebenhẹ phọ anạ, iikpiạ edi ni, esi omhaạr ooko iilhogh phọ.” (Ps. 19:8, 11) Ḍio arodon, yira kotue ni omiịn ogbaranhaạn phọ odi bọ esi abuphẹ osooromhi bọ loor ongọ aZihova r’abuphẹ oghel bọ imạ oroma ephomhoghiạn phọ odị. Buphẹ osooromhi bọ loor ongọ aZihova “ulọ ni ḍiolọ ibo loor imạ adọl ekpom mọ abidị.”—Bạl Isaiah 65:13, 14.
22 Mem dị ikumor awe ookpomhoghan, aburudẹ, ḅilhẹ r’aburunhiin okạr osooromhi loor ongọ aZihova, aghuḍum mọ abidị k’anmia ni, arughunotu phọ abidị omoọgh oḅaạl olhoghi, ḅilhẹ amuuḅọph atọl siphẹ oomo ookpomhoghan phọ. Edị ekạr emhạn maạr epelhom, keḍighi iyaạr dị olhoghi aZihova kaḅaạl. (Prov. 27:11) P’eeghe aḍisẹph dị iphẹn phọ k’ingọ iyira!
AḌUỌR PHỌ 123 Loyally Submitting to Theocratic Order
a Emhuoghaạph phọ ephẹn phọ k’eeḅeghiọn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ ewạ bọ osooromhi aloor ongọ aZihova. Keḅilhẹ kẹn eeḅeghiọn idị Ikumor awe ookpomhoghan, aburudẹ, r’aburunhiin—buẹn phọ omhooghọgh bọ iikpọ itooghị—kotuughạ esi eḍeenhaan Otooghiạ phọ Nehemaya; Uw-emhạ phọ Devid; ḅilhẹ r’aMeri, onhiin phọ aZizọs.
b IKPO ONHỤ DỊ OGBẠ: Ikpo onhụ phọ sooromhi loor ḅilhẹ r’osooromhi aloor emoọgh kẹn ni okarạph omhạn mem dị okpaariọm oye phọ. Toroboiperolbọ, Awe phọ Enhaạn kụ usopha ni onhaghanhạn obobọ osooromhi aloor ongọ odị, kụ iḍighi kụ bidị u/mhiịn idiphọ ekarạph iyaạr.
c Iniin asiḍien phọ oḍighinhom bọ siẹn phọ monmeeghi.
d ILỌ AFOTO: Okumor oye r’obumoọny odị dị odi oḍighi oselhemhi aKindọm Họl, idiphọ aNehemaya r’aloor alhoghonhaạn bọ ḍighaạgh we aJu phọ oḅilhẹ olhọgh iikpe phọ aJeruselem.
e ILỌ AFOTO: Odẹ dị raaḅereghị r’eghunotu odị.
f ILỌ AFOTO: Obumoọny dị ko/ḍighi hom wọk odị o/mhạn kụ awilhẹ rapegh ghan akomputa gem. Onhiin odị, dị purukụ arigheel oḍighi, raḅaạm ghan nyodị dị u/ḍighinhom ekpom obobọ ikarạph ikpo onhụ.