Nạ Katue Ni Amoọgh Ogey Oḅaạl Olhoghi

1. Eeghe kụ ephuọm ‘araraạr aruwaloor’ phọ, kụ ika kụ idị emhoọgh muḅọph r’oḅaạl olhoghi?

OGEY oḅaạl olhoghi o/ḍighi oopho olhoghoma oḅaạl olhoghi eeni amem bịn. Kuolọ aḍighi iyaạr dị katue ni atọl siphẹ oomo adọl aghuḍum oye phọ. Kụ ika? AZizọs aghaạph ni ilọ iphẹn phọ siphẹ eeḅarạph phọ, odị aḅẹm mọ: ‘Oḅaạl olhoghi odianaan buphẹ omoọgh bọ ephuọm araraạr aruwaloor.’ (Mat. 5:3) AZizọs alhegheri ni mọ omhạr awe omoọgh ni ephuọm olhegheri ḅilhẹ r’ooḅereghị Olemiạ phọ abidị, Zihova Enhaạn phọ. Olhegheri r’ooḅereghị aZihova Enhaạn phọ kụ ‘araraạr aruwaloor’ phọ rokaạph ghan bọ siẹn phọ. Eḍighi bọ edị aZihova aḍighi bọ ‘Enhaạn oḅaạl olhoghi,’ buphẹ rooḅereghị bọ nyodị kotue ni omoọgh oḅaạl olhoghi.—1 Tim. 1:11.

2-3. (a) Odaphạn Zizọs, anhiạn kụ katue amoọgh oḅaạl olhoghi? (b) Yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, kụ eeghe kụ iḍighi?

² Amem dị yira orọl ḍimạ adọl dị egbatanhaạn kụ edị yira kotue omoọgh oḅaạl olhoghi ḍughụm? Eeye. Siphẹ eeḅarạph phọ aZizọs arọl bọ atughemhị, odị aghaạph ni iyaạr dị awe u/seere olhoghi, odị aḅẹm mọ: “Buphẹ odi bọ otọ”—mughumọ esi ikarạph dị bidị oḍighi dị reeḅaghamhị bidị obobọ loor esi iiḅaghamhị adọl aghuḍum abidị—kotue ni omoọgh oḅaạl olhoghi. AZizọs aghaạph kẹn igina phọ ilọ abuphẹ “otuạn bọ oḍighi ghan ipẹ Enhaạn rewạ bọ kụ romiinọm” obobọ buphẹ ‘rogilaạm’ bọ loor odạph aKraist. (Mat. 5:4, 10, 11) Kuolọ ika kụ idị ketue bọ edugh omhoọgh oḅaạl olhoghi mem dị oye phọ asoman sidọl phọ iphẹn phọ?

³ Siẹn phọ aZizọs rutughemhị ghan iyira mọ, ogey oḅaạl olhoghi ra/ḍuạ ghan karu esi aḍimạ adọl dị yira omhoọgh, kuolọ raḍuạ ghan karu esi omhoọgh ogbaanyạn ilọ araraạr aruwaloor ḅilhẹ roḍuraan otuman Enhaạn. (Jems. 4:8) Ika kụ idị yira kotue oḍighi iphẹn phọ? Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn iraạr aradạ dị yira ogbariọn kirorori iyira engọ ogey oḅaạl olhoghi.

LE GHAN EḌIEN ARUWALOOR PHỌ

4. Eeghe kụ eḅẹl edạ dị yira kogbatạn orue omhoọgh ogey oḅaạl olhoghi? (Psalm 1:1-3)

⁴ EDẠ PHỌ 1: Orue omhoọgh ogey oḅaạl olhoghi, yira omoọgh olhe ghan eḍien aruwaloor. Omhạr awe r’inhạm omoghi ni eḍien iphulhupul orue orọl r’ighuḍum. Kuolọ ogina omhạr awe bịn kụ kotue ole eḍien aruwaloor. Kụ yira okạr kụ omoghi. Pọ kụ iyaạr phọ aZizọs aḅẹm bọ mọ: “Oye ka/tolọm r’eḍien bịn, emuton oomo phọ ikpo onhụ phọ eḍuạ bọ k’Enaạn kụ emite.” (Mat. 4:4) Esi iduọn phọ, aḍio ki/ten ghan dị yira u/le eḍien aruwaloor phọ edi bọ siphẹ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn, Baibul phọ. Okọ suọr phọ aḅẹm mọ: ‘Oḅaạl olhoghi odianhaan oye phọ opọ amhoọgh bọ ḍiḅeraạn olhogh phọ aZihova kụ rabạl ghan bọ ḍughul r’ootaany.’—Bạl Psalm 1:1-3.

5-6. (a) Eeghe kụ edị nạ katue atuughạ siphẹ aBaibul phọ? (b) Ighẹn areten kụ edị aạl ghan aBaibul phọ kelhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh?

⁵ R’eten ephomhoghiạn, aZihova muḍeenhaan iyira raraạr dị yira kotue oḍighi kụ omoọgh ogey oḅaạl olhoghi siphẹ aBaibul phọ. Yira motuughạ olegheri iyaạr phọ Enhaạn atụ bọ ulhẹm iyira angọ ghuḍum. Yira motuughạ kẹn idị yira kotue oḍuraan otuman nyodị kụ oḅilhẹ omoọgh osạr owilhenhaạn ḍighaạgh odị. Yira oḅilhẹ otuughạ ilọ ookiạ oḍuomolhoghi r’aruguanhaan ilọ aghisigh phọ. (Jer. 29:11) Igey phọ iphẹn phọ yira moru bọ olhegheri loor esi otuughạ ghan aBaibul phọ, r’emuzeḍi ghan ekpom mọ ayira ibo!

⁶ Idiphọ yira olhegheri bọ ni, oromha ilọ orọl isiẹn adọl aghuḍum mọ ayira emuza ni siphẹ aBaibul phọ. Mem dị yira odaphạn oromha phọ ophọn phọ, yira kotue ni omoọgh oḅaạl olhoghi. Torobọ amem dị nạ alhoghoma oḅonyonhu ozuan loor iiḅaghamhị dị nạ asoman, lọgh mem dị emhanhạm aạl aḅilhẹ agbirima Ekpo Onhụ phọ aZihova. AZizọs aḅẹm mọ: “Aḍisẹph edianaan ghụn buphẹ ronaghạn ghan bọ oghaạph phọ Enhaạn kụ oḅilhẹ ooko!”—Luk 11:28.

7. Ika kụ edị nạ katue akạr amooghọm suọ esi amem mọ nạ alhọgh bọ aạl Ekpo Onhụ phọ Enhaạn?

⁷ Mem dị nạ rabạl Ekpo Onhụ phọ Enhaạn, lọgh mem kụ amhiigha loor aghelhọm ipẹ nạ aạl bọ. Omaaniọm iduọn, oḅẹm mọ oye asaanhaạn nyinhạ emạ eḍien dị eḅeraạn nyinhạ agey, eeni nạ o/kạr omhoọgh mem obobọ eeni ibadị araraạr regbaragbaramhị nyinhạ, bịn nạ akem amhinhọgh eḍien phọ ongọ bọ nyinhạ dị nạ u/miigha loọr ukelhọm eḍien phọ. Nạ molhe omhadạn kụ nạ aatughiạn ipẹ nạ aagborion bọ olhẹ eḍiẹn phọ, kụ nạ aru aatughiạn mọ ḅẹm loor mọ mị umhiigha ni loor aghelhọm eḍien phọ ephẹn phọ. Ọ, nạ m’aạl ghan ni Baibul phọ eten dị nạ aagborion bịn aạl dị nạ u/lọgh mem okạr omhiịn iyaạr phọ esi phọ retughemhị bọ nyinhạ ḍughụm? Lọgh mem amhiigha loor aghelhọm Ekpo Onhụ phọ Enhaạn nạ rabạl bọ; kụ agbiom ghan olhoghi ipẹ remite bọ siphẹ esi phọ nạ rabạl bọ, ḅilhẹ r’aroḍọgh awe phọ, kụ agbirima ipẹ nạ aạl bọ. Mem dị nạ aḍighi iduọn phọ, olhoghi anạ kakạr kụ aḅaạl.

8. Ika kụ idị “ebenhẹ phọ akpẹ bọ oḍuom olhoghi aḅilhẹ asụ olhoghi” aghị ghisigh raḍighi oḍighi phọ odị? (Miịn igẹ dị edi ude.)

⁸ AZizọs amạ “ebenhẹ phọ akpẹ bọ oḍuomolhoghi aḅilhẹ asụ olhoghi” ongọ ghan ayira eḍien aruwaloor phọ mem mọ opọ ekpeanhaạn bọ, kụ yira role ni eḍien aruwaloor phọ ephẹn phọ kephẹr.b (Mat. 24:45) ABaibul phọ kụ ekpanhạ iyaạr phọ ebenhẹ phọ ophọn phọ rasighẹ ghan bọ kụ aakolhobianham eḍien aruwaloor phọ. (1 Tẹs. 2:13) Eḍien aruwaloor phọ iphẹn phọ rilhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh olhegheri aḍiitughiạn phọ aZihova odị agananamhi bọ siphẹ aBaibul phọ. Pọ kụ iyaạr phọ yira robạl ghan bọ Watchtower r’Awake! ḅilhẹ r’arumhuoghaạph dị edi siphẹ jw.org. Yira rookolhobian ghan ni ituughạ ogboku awiki phọ ḅilhẹ r’ituughạ eekunha awiki phọ. Ḅilhẹ kẹn yira ropogh ghan ni torobọ aJW Broadcasting^® opọ unwanyụ unwanyụ phọ ekạr ekpaariọm odị omiteom onhụ ayira. Olhe ghan eḍien aruwaloor phọ kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh ogbatạn omhunhenhiom iyạl edạ phọ kirorori bọ iyira engọ ogey oḅaạl olhoghi.

TOLHỌM R’ASIIGBU PHỌ AZIHOVA

9. Eeghe kụ omhunhenhiom iyạl edạ ogbatạn dị ketorori engọ ogey oḅaạl olhoghi?

⁹ EDẠ PHỌ 2: Oru omhoọgh ogey oḅaạl olhoghi, yira omoọgh orọl r’asiigbu phọ aZihova. Okọ suọr phọ aḅẹm mọ: “Oḅaạl olhoghi odianhaan torobọ oye phọ opọ amhoọgh bọ oghiilhaan aZihova, kụ ratelhe bọ reten phọ Odị.” (Ps. 128:1) Oghiilhaan aZihova remạ ghan mọ yira kolọgh nyodị eegu kụ o/kel oḍighi atorobọ iyaạr dị nyodị i/ḅeraạn. (Prov. 16:6) Esi iduọn phọ, yira kokiọm ghisigh kụ olọgh inyaạm orolhọm r’asiigbu phọ Enhaạn ilọ igey r’ikarạph oghaạph bọ siphẹ aBaibul phọ. (2 Kọr. 7:1) Yira kokạr kụ omoọgh oḅaạl olhoghi eru maạr dị yira oḍighi raraạr phọ ipẹ aZihova aphomhoghiạn bọ kụ oghel ipẹ odị alhọgh bọ ḍien.—Ps. 37:27; 97:10; Rom. 12:9.

10. Odaphạn Rom 12:2, eeghe iyaạr kụ edị yira omhoọgh oḍighi?

¹⁰ Bạl Rom 12:2. I/muneen esi olhegheri mọ aZihova kụ amhoọgh elhiom omạ idị eru igey r’ikarạph bịn, kuolọ ewạ ni kẹn dị oye phọ kadaphạn siigbu phọ Enhaạn r’aloor. Esi omaạm, oye katue ni alegheri mọ agomẹnt phọ omoọgh ni elhiom olhọgh iilhogh dị keeḅakị we dị rokiilhom simoto. Kuolọ eeni oye phọ ka/meera adaphạn iilhogh phọ iphẹn phọ mem dị oye phọ rakiilhom moto. Bịn eeni oye phọ, rakiilhom ilọ eḅeraạn oye phọ. Iphẹn phọ reḍeenhaan ghan mọ ipẹ yira rozọ bọ kụ kemạ emiteom mọ yira omeeraam ni mọ orọl r’asiigbu phọ aZihova kụ ikạr enhighẹ. (Prov. 12:28) ADevid alhoghoma ni eten phọ ephẹn phọ, pọ kụ iyaạr phọ odị aḅẹm bọ mọ: “Nạ kụ uḍeenhaan imhị eten phọ epẹ retorori ghan bọ kengọ ghuḍum. Iduọn mị odị bọ r’anạ olhoghi amhị aḅaạl li iboom; kụ ringo ghan imhị ibo k’agee-pọ.”—Ps. 16:11.

11-12. (a) Mem dị yira oḍigh esi iiḅaghamhị obobọ oḅonyonhu ozuan, uḍighi ika kụ ewạ bọ ogona aloor? (b) Ika kụ idị ikpo onhụ phọ edi bọ Filipai 4:8 kilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh mem dị yira rosaḅạr ozaamhiạn aloor?

¹¹ Ii, eḍighi ni eseeriom ayira mem dị yira oḍigh esi iiḅaghamhị obobọ oḅonyonhu ozuan owạ areten dị yira kotue okpetenhaan iiḅaghamhị phọ. Kuolọ ewạ ni mọ ogona loor, obọ yira koḍighi ghan bọ raraạr dị aZihova aghel loor owạ areten okpetenhaan iiḅaghamhị phọ.—Efẹ. 5:10-12, 15-17.

¹² Siphẹ aḍinyạ phọ odị agẹ bọ aghiọm ookpomhoghan phọ aFilipai, otelhedom mọ aPọl aromha Kristẹn phọ oghiọm aghisigh oseere ghan olhoghi ilọ eru igey, . . . ilọ eghuan, . . . ilọ eeleeny, [ḅilhẹ] r’atorobọ ilọ eseleman.” (Bạl Filipai 4:8.) Ii obọ aPọl o/gẹ oghiọm bidị ilọ odọ ozaamhiạn aloor dị bidị kosaḅạr ghan, kuolọ ipẹ odị agẹ bọ etir ri odọ ozaamhiạn aloor phọ yira kosaḅạr ghan bọ. Esi iduọn phọ, miịn ni mọ nạ aseere ni olhoghi mughumọ asuọr phọ nạ ranaghạn bọ, asividio phọ nạ rapogh bọ, arinyạ phọ nạ rabạl ghan bọ, ḅilhẹ r’areephegh phọ nạ rapegh ghan bọ emoọgh ni muḅọph r’iphẹn aPọl aghaạph bọ siẹn phọ. Oḍighi ghan iduọn phọ kelhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh oseere olhoghi ḅilhẹ r’olhegheri ipẹ eḅeraạn bọ Enhaạn r’ipẹ nyodị i/ḅeraạn bọ. Yira rowạ ni mọ adọl aghuḍum mọ ayira emhoọgh muḅọph r’asiigbu phọ aZihova eghị bọ anyụ. (Ps. 119:1-3) Bịn r’ooruẹn olhoghi dị aḅaạl, yira kotue ni ogbatạn omhunhenhiom iraạr edạ phọ kirorori bọ iyira engọ ogey oḅaạl olhoghi.—Iiḍighi 23:1.

SIGHẸ IIḄEREGHỊ AZIHOVA KỤ AḌIGHI EḄẸL

13. Eeghe kụ omhunhenhiọm iraạr edạ dị yira ogbatạn kirorori iyira engọ ogey oḅaạl olhoghi? (Jọn 4:23, 24)

¹³ EDẠ PHỌ 3: Miịn ni mọ ooḅereghị aZihova aḍighi ni eḅẹl iyaạr siphẹ aghuḍum mọ anạ. Idiphọ Olemiạ ayira, aZihova akpẹ ni dị yira kooḅereghị. (Ogan. 4:11; 14:6, 7) Esi iduọn pho, ewạ ni mọ yira ogbon ooḅereghị odị eten phọ epẹ eḅeraạn bọ nyodị, esi osighẹ “uwaloor r’igey” kụ ooḅereghiọm nyodị. (Bạl Jọn 4:23, 24.) Yira rowạ mọ uwaloor iigbia phọ Enhaạn kụ aaḅakị eten iiseeny phọ ayira obọ emhoọgh muḅọph r’igey phọ edi bọ siphẹ Ekpo Onhụ phọ odị. Iiseeny phọ yira rongọ bọ aZihova kụ eḍighi eḅẹl siphẹ aghuḍum mọ ayira, ghalhamọ yira odi eelhe dị osophoghom iiḍighi phọ ayira. Iduọn rokaạph bọ, 100 r’opel abumor r’abumaranhi ayira odiighi ikoli loor iduọn bidị oḍighi bọ bugbaanhaạn aZihova.c Kuolọ ghalhamọ r’duọn phọ ni, olhoghi abidị aḅaạl li loor esi dị bidị roḍighi ni oomo ipẹ bidị kotue bọ ooḅereghị, otuughạ, ḅilhẹ r’oḅenhị aani abunhọn ilọ Enhaạn r’Omhạr phọ odị! Mem dị rugilaạm iyira obọbọ rugbiphoghọm iyira, yira kotue ni omoọgh oḅaạl olhoghi mem dị yira olhegheri mọ aZihova odi ni r’ayira ḅilhẹ mọ odị kukpẹ ni iyira iikpiạ phọ ayira.—Jems. 1:12; 1 Pit. 4:14.

EḌEENHAAN DỊ EKẠR RI EMITE

14. Eeghe kụ imitenhaan oḍoọgh onyọ umor ayira epẹ Tajikistan, kụ eeghe kụ iḍighi?

¹⁴ Iphirigba eḍeenhaan abumor r’abumaranhi ayira eḍeenhaan ni mọ iraạr phọ aradạ phọ yira mooḅeghiọn bọ ekạr retorori ghan kengọ oḅaạl olhoghi, etigheri sidọl phọ ayira. Ooḅeghiọn eḍeenhaan onyọ umor dị amhạn 19 asiạ dị oghol mọ Jovidon Bobojonov, epẹ Tajikistan, dị u/meera uḍighi onyọ eghạm. Unwanyụ October 4, 2019, uru ni siphẹ olhoghotu abidị osiph nyodị, olhọgh ikoli esi arunwanyụ okori ghan amem dị kosophonhaan nyodị ooruẹn. Kụ epẹ ikoli phọ uzoọm ghan nyodị idiphọ oye dị asoor olhogh. Iphẹn ozoọm bọ onyọ umor phọ ophọn phọ iḍigh ni rurụ ibadị areelhe. Awe phọ ongọ bọ iinhaghạn phọ uḅẹm mọ ukuphogh ni nyodị kụ okpaariọm nyodị oḍighi onyọ eghạm kụ oḅilhẹ okpaariọm ghan nyodị okpologhiạn asuomạ awe eghạm mọ. Idiphọ umor phọ Jovidon Bobojonov u/meera bọ uḍighi iphẹn phọ, kụ osighẹ nyodị oghị otu iiruẹn kụ osophonhaan nyodị ooruẹn. Ipẹ reten kụ osighẹ nyodị oghimọm ekpisi dị awe dị osophonhaan ikoli rotọl ghan, kụ odị arọl epẹ phọ tutụ Opoghom Eelhe phọ asạr awilhenhaạn nyodị kụ angọ itọ mọ oseere nyodị. Siphẹ oomo igbagarạ asidọl phọ iphẹn, aJovidon aphamhanhạm ni ḍimheerạ phọ odị ḅilhẹ r’oḅaạl olhoghi phọ odị. Eeghe kụ ilhoghonhaạn bọ nyodị ḍighaạgh? Odị amhoọgh ephuọm ilọ araraạr aruwaloor oomo amem.

15. Ika kụ idị aJovidon alhe ghan eḍien aruwaloor phọ mem mọ odị arọl bọ otu ikoli phọ?

¹⁵ Mem mọ odị arọl bọ ikoli phọ, aJovidon alhe ghan eḍien aruwaloor, ghalhamọ r’amem dị odị u/teẹny Baibul phọ r’arinyạ ookpomhoghan phọ. Ika kụ idị iphẹn phọ edughanhaan bọ nyodị? Abumor r’abumaranhi epẹ ekool phọ abidị usighẹ ghan eḍien oghimonhaạn nyodị, kụ siphẹ okuru phọ bidị olhọgh ghan bọ eḍien phọ bidị ugẹ ghan esi aBaibul ibạl aḍio phọ kụ olhọgh. Esi iduọn phọ, odị arue ghan ni aạl Baibul phọ aḅilhẹ agbirima torobọ aḍio. Mem mọ oseere bọ nyodị ikoli phọ, odị amhoọgh ni oromha dị odị angọ torobọ oye dị ko/soman aani ghan ogbagarạ odẹgh ophogh mọ: “Emạn ni maạr agey dị yira kosighẹ oḍighinhom eereegh phọ yira omhoọgh bọ nyiidiphọ obugheọm olhegheri iyaạr phọ ayira esi aZihova, esi aạl ghan aBaibul phọ ḅilhẹ r’arinyạ oḍighom mọ.”

16. Umọr phọ Jovidon agbon iitughiạn phọ odị esi eeghe araraạr?

¹⁶ Umor phọ ayira arọl r’asiigbụ elhiom eḍighinhom iyaạr phọ aZihova. Odị o/rolhonhaạn ootughiạn ghan araraạr dị i/ḅaạl ḅilhẹ odị o/ḍighi iyaạr dị i/nighẹ, odị agbon ghụn aZihova ḅilhẹ r’araraạr phọ ipẹ aZihova amhaghamhị bọ maạr. AJovidon aphoghoghom ghan enhighẹ olhẹm mọ aZihova. Torobọ aḍiroọr dị odị aḅetenhu odị aghelhọm ghan ni mem dị inhụn phọ remoọr suọr. Kụ ḍughul odị aphoghoghom ghan unwanyụ phọ r’araanhaạn phọ. Odị aḅẹm mọ: “Mị amiịn raraạr phọ iphẹn phọ aZihova alhẹm bọ idiphọ inmo dị eḍuạ k’odị kụ eru, kụ rekparamhị ghan keḅilhẹ ingọ imhị oḅaạl olhoghi.” Mem dị yira oḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni raraạr phọ aZihova rungọ ghan bọ iyira eten aruwaloor r’eten iphulhupul, yira komoọgh ni oḅaạl olhoghi, kụ oḅaạl olhoghi phọ kungo iyira inyaạm oghị aghisigh okparạm ghan.

17. Ika kụ idị ipẹ edi bọ 1 Pita 1:6, 7 ketue eloghonhaạn ḍighaạgh oye dị asoman aani ipẹ aJovidon asoman bọ?

¹⁷ AJovidon aḅilhẹ kẹn asighẹ ooḅereghị aZihova kụ aḍighi eḅẹl iyaạr siphẹ aghuḍum mọ odị. Odị alhegheri ni idị emhạn maạr ophamhanhạm aḍimheerạ phọ odị oghị esi egey Enhaạn phọ. AZizọs aḅẹm mọ: “Ogẹ ni siphẹ aḍinyạ iigbia phọ mọ, nạ kakpuḍian ghan angọ eghuan [aZihova] Enhaạn phọ anạ kụ aaseeny ghan nyodị bịn.” (Luk 4:8) Abuḍiemhiom abuọ eghạm mọ uwạ ghan dị aJovidon kabilhẹ ooḅereghị aZihova. Kuolọ, torobọ aḍio r’aḍughul odị aaḅereghị ghan aḅenhị aZihova olhoghonhaạn odị ḍighaạgh dị odị kamoọgh omheeraam dị akpạr, pidị odị ka/bilhẹ okumu odị. Etigheri oomo phọ ipẹ omhiinhẹ bọ nyodị, aJovidon o/meera oḍighi ipẹ awe phọ owạ bọ mọ odị aḍighi phọ. Kụ loor esi iphẹn phọ, odị amhoọgh ni iyaạr dị odị u/moọgh ghan mem mọ opọ ko/siph bọ nyodị, ko/kuphogh bọ nyodị, ḅilhẹ ko/lhọgh bọ nyodị ikoli phọ, odị amhoogh omheeraam dị akpạr.—Bạl 1 Pita 1:6, 7.

18. Ika kụ idị yira kotue opamanhạm oḅaạl olhoghi phọ ayira?

¹⁸ AZihova alegheri ni raraạr dị yira omhoghi orue omhoọgh ogey oḅaạl olhoghi. Eḍighi maạr dị yira ogbariọn ni iraạr phọ aradạ phọ iphẹn phọ ketue bọ ni etorori engọ ogey oḅaạl olhoghi, pọ yira kotue ni opamanhạm oḅaạl olhoghi phọ ayira etigheri igbagarạ ipaanhaạn dị yira osoman. Kụ epẹ eekunha phọ, nạ katue ni aḅẹm aani mọ: “Oḅaạl olhoghi arolhonhaạn buphẹ aZihova kụ aḍighi bọ Enhaạn abidị!”—Ps. 144:15.