‘Ryeko Pa Lubanga Tut Tutwal!’

“Lonyo pa Lubanga dwong ma okato kare! Ryekone kacel ki ngecce tut tutwal! Lok ma en ngolo tere pe tatte, niang i kite tek!”​—ROM. 11:33.

1. Mot ango maber loyo ma Lukricitayo ma gunongo batija gitye kwede?

MOT ango maber loyo ma in dong ityeko nongone? Mukwongo, iromo tamo pi tic mo ma kimiyo boti nyo deyo ma kiketo i komi. Ento, pi Lukricitayo ma gunongo batija, mot madit loyo aye bedo ki wat macok ki Jehovah, Lubanga acel keken me ada. Adwogine tye ni miyo ‘Lubanga ngeyowa.’​—1 Kor. 8:3; Gal. 4:9.

2. Pingo ngeyo Jehovah ki dok bedo ma en ngeyowa tye mot madit?

² Pingo ngeyo Jehovah ki dok bedo ma en ngeyowa tye mot madit? Pien en aye Ngat ma rwomme dit loyo i polo ki lobo ducu dok en obedo Lagwok jo ma en marogi. Cwiny maleng otiro lanebi Nakum me coyo ni: “[Jehovah] gire ber, en aye ka kanne i kare me can; dok en ngeyo jo ma ringo laro bote.” (Nak. 1:7; Jab. 1:6) Ada, genwa me kwo pi naka jenge i kom ngeyo Lubanga me ada kacel ki Wode, Yecu Kricito.​—Jon 17:3.

3. Ngo ma ngeyo Lubanga kwako?

³ Ngeyo Lubanga pe kwako ngeyo nyinge keken. Omyero wange en macalo Laremwa, kun waniang gin ma en mito ki gin ma en pe mito. Kwo i yo ma lubbe ki ngec meno obedo gin ma pire tek me nyuto ni wangeyo Lubanga maber. (1 Jon 2:4) Ento gin mukene pud dok mitte ka ada wamito ngeyo Jehovah. Pe omyero wange gin ma en otimo keken ento bene kit ma en otimo kwede gin meno ki dok pingo. Ka wamedde ki niang yub Jehovah, ci miyo wabedo ki ur i kom ‘ryeko pa Lubanga ma tut tutwal-li.’​—Rom. 11:33.

Jehovah Obedo Lubanga me Yub

4, 5. (a) Kit ma kitiyo ki lok man ni ‘yub’ i Baibul, tyen lokke ngo? (b) Mi labol ma nyutu kit ma kiromo cobo kwede yub moni i yo makato acel.

⁴ Jehovah obedo Lubanga me yub, dok Baibul loko i kom ‘yubbe ma onongo yam tye con.’ (Ep. 3:10, 11) Tyen lok man mono obedo ngo? Kit ma kitiyo ki lok man ni ‘yub’ i Baibul, tyene obedo miti nyo pulan mo ma kiromo cobone i yo mapat pat.

⁵ Me labolle: Ngat moni romo bedo ki miti me wot i kabedo mo. O i kabedo meno nongo obedo pulan nyo yubbe. En twero tic ki yo kacel ki gin wot mapat pat me o kunnu. Ka en tye ka wot i yo ma oyero, jami calo kot, mutoka madwong ma oculo yo, ki dok gudo ma kiloro woko, twero miyo en yero yo mukene. Ento, kadi bed en myero ongol ryeko mapat, en pud nongo ocobo mitine ka en oo i kabedo meno.

6. Jehovah pe omoko i yo acel keken pi cobo yubbe nining?

⁶ I yo acel-lu, Jehovah bene pe omoko i yo acel keken pi cobo yubbe ma onongo yam tye con. En woto ki loko yo me cobo yubbe pien niang ni cwecce ma giryek gitye agonya me moko tamgi pigi kengi. Me labolle, kong wanenu kit ma Jehovah ocobo kwede yubbe ma kwako Lakwaro ma kiciko pire-ni. Con ca, Jehovah owaco ki dano aryo mukwongo ni: “Wunywal, wunya, wupong lobo, wulo bene.” (Acak. 1:28) Jemo ma obedo i poto me Eden mono ogengo cobbe pa yub meno? Pe wa acel! Jehovah odok i jemo man cutcut kun tiyo ki “yo” mapat me cobo yubbe. En otito pi bino pa ‘lakwaro’ ma onongo bityeko bal ducu ma lujemo magi gutimo.​—Acak. 3:15; Ibru 2:14-17; 1 Jon 3:8.

7. Ngo ma wapwonyo ki i kit ma Jehovah oloko kwede i kome kene i Nia 3:14?

⁷ Kero pa Jehovah me kwanyo yo mapat ma lubbe ki alokaloka ma tye wek ecob yubbe, rwatte ki kit ma en oloko kwede i kome kene. I kare ma Moses otito bot Jehovah jami ma twero gengo cobbe pa tic ma kimiye, Jehovah ocuko cwinye kun wacci: “‘Atwero doko gin mo keken ma amito.’ Ka dok owacci: ‘Wac bot jo Icrael kit man, “Atwero doko aye ocwala botwu.”’” (Nia 3:14, NW) Ada, Jehovah twero doko gin mo keken ma en mito wek ecob mitine kakare! Ma lubbe ki lok man, lakwena Paulo omiyo lapor maber adada i dul me 11 me buk pa Jo Roma. I dul meno, en oloko i kom yat jeituni. Niang i kom lapor meno bidongo pwocwa pi ryeko pa Jehovah ma tut tutwal, kadi bed genwa tye me cito i polo nyo me nongo kwo ma pe tum i lobo.

Yub pa Jehovah ma Kwako Lakwaro ma Kitito Pire

8, 9. (a) Jami angwen ango ma bikonyowa me niang lapor me yat jeituni-ni? (b) Lagam me lapeny mene ma nyutu ni Jehovah pe moko i yo acel keken pi cobo yubbe?

⁸ Ma pud peya waniang lapor me yat jeituni-ni, omyero kong wange jami angwen i kom cobbe pa yub pa Jehovah ma kwako lakwaro ma kiciko pire. Mukwongo, Jehovah ocikke bot Abraim ni “rok ducu ma i lobo gibilimo gumgi [motgi]” pi lakwarone, nyo likwayone. (Acak. 22:17, 18) Me aryo, kimiyo bot rok me Icrael, ma gin likwayo pa Abraim, mot me nywalo ‘ker ma lwakke lulamdog.’ (Nia 19:5, 6) Me adekke, i kare ma pol pa Luicrael me anywali gukwero Meciya woko, Jehovah okwanyo yo mukene me nywalo ‘ker ma lwakke lulamdog.’ (Mat. 21:43; Rom. 9:27-29) Me agikki, kadi bed Yecu obedo bute mukwongo pa ‘lakwar’ Abraim, jo mukene bene kimiyogi mot me bedo but ‘lakwaro’ man.​—Gal. 3:16, 29.

⁹ Medo i kom jami angwen magi, wapwonyo i buk me Niyabo ni dano 144,000 gibiloc macalo luker ki lulamdog kacel ki Yecu i polo. (Yabo 14:1-4) Kiloko i komgi bene ni “gua ki i kaka pa jo Icrael.” (Yabo 7:4-8) Dong, man mono te lokke ni dano 144,000 ducu gitye Luicrael me anywalli nyo Lujudaya? Lagam me lapeny meno nyutu ni Jehovah pe moko i yo acel keken pi cobo yubbe. Kong dong wanenu kit ma waraga pa Paulo bot jo Roma konyowa me nongo lagamme.

‘Ker ma Lwakke Lulamdog’

10. Mot ango ma onongo kimiyo bot rok me Icrael keken?

¹⁰ Kit ma kitito kwede angec, rok me Icrael keken aye onongo kimiyogi mot me nywalo jo ma bibedo ‘ker ma lwakke lulamdog ki dok rok maleng.’ (Kwan Jo Roma 9:4, 5.) Ento ngo ma onongo bitimme ka Lakwaro ma kiciko pire-ni oo? Onongo mono rok me Icrael me kom aye binywalo jo 144,000 ducu me Icrael me cwiny ma gibibedo bute me aryone pa lakwar Abraim?

11, 12. (a) Awene ma kicako yero iye jo ma gibibedo jo me Ker me polo, dok pol pa Lujudaya ma onongo gitye kwo i kare meno gutero lok-ki ningo? (b) Jehovah opongo ‘wel jo ducu’ ma gibibedo lakwar Abraim nining?

¹¹ Kwan Jo Roma 11:7-10. Macalo rok, Lujudaya me cencwari me acel gukwero Yecu. Pi man, mot me nywalo lakwar Abraim pe omedde ki bedo meggi keken. Ento, i Pentekote 33 K.M. i kare ma kicako yero jo ma gibibedo i polo macalo ‘ker ma lwakke lulamdog,’ Lujudaya mogo ma cwinygi atir gujolo lwongo meno. Kit ma welgi obedo alip mo manok keken-ni, gin onongo gitye calo jo ma “gudong” ka kiporogi ki rok pa Lujudaya kulu.​—Rom. 11:5.

¹² Ento, Jehovah mono onongo bipongo ‘wel jo ducu’ ma omyero gubed lakwar Abraim nining? (Rom. 11:12, 25) Nen kong lagam ma lakwena Paulo omiyo: “Pe awacci, lok pa Lubanga pe otiyo gin mo. Pien jo ma ginywalo i kin jo Icrael [me kom] pe gin ducu jo Icrael, dok bene gin ducu pe litino pa [nyo lakwar] Abraim, pien gin likwaye [but lakwar Abraim] . . . Man te lokke ni, pe litino ma ginywalogi i kit pa dano ma gin aye gibedo litino pa Lubanga, ento litino ma ginywalogi pi cikke pa Lubanga aye gilwongogi ni [lakwaro].” (Rom. 9:6-8) Dong Jehovah pe oketo calo cik ni jo ma gubedo but lakwaro ca myero gubed litino ma gua ki i kom Abraim.

Lapor me Yat Jeituni

13. Ngo ma (a) yat jeituni-ni, (b) lwite, (c) kore, ki (d) jange cung pire?

¹³ Lakwena Paulo omedde ki poro jo ma gidoko but lakwar Abraim ki lanyut me jang yat jeituni.a (Rom. 11:21) Yat jeituni ma kipito-ni cung pi cobbe pa yub pa Lubanga ma lubbe ki gicikkene ki Abraim. Lwit yat meno leng dok cung pi Jehovah macalo ngat ma miyo kwo bot Icrael me cwiny. (Ic. 10:20; Rom. 11:16) Kor yat-ti cung pi Yecu macalo bute mukwongo pa lakwar Abraim. Jange acel acel obedo ‘wel jo ducu’ ma gitye i bute me aryone pa lakwar Abraim.

14, 15. Angagi ma ‘giturogi woko’ ki i yat jeituni ma kipito-ni, dok angagi ma kicomogi i kome?

¹⁴ I lapor me yat jeituni-ni, kiporo Lujudaya me anywalli ma gukwero Yecu ki jang yat jeituni ma “gituro woko” ca. (Rom. 11:17) Pi meno, gin gukeng mot me doko but lakwar Abraim. Ento nga kono ma onongo bileyo kakagi? Ki tung bot Lujudaya me anywalli, ma giwakke pi bedo lutino pa Abraim i yo me kom, man onongo pe twero timme. Ento Jon Labatija onongo ocikogi woko con ni ka Jehovah mito timone, ci en twero loko wa gweng doko litino pa Abraim.​—Luka 3:8.

¹⁵ Ngo, dong, ma Jehovah otimo me cobo yubbe? Paulo otito ni gijako jang yat jeituni mo me tim ci gicomo i tyen yat ma gipito-ni me kaka ma gituro woko ca. (Kwan Jo Roma 11:17, 18.) Pi man, Lukricitayo ma lurok ma kiwirogi ki cwiny maleng, calo Lukricitayo me kacokke me Roma, onongo kicomogi i kom yat jeituni me lanyut-ti. I yo ma kit meno gin gudoko likwayo pa Abraim. I acakkine, gin onongo gitye macalo jang yat jeituni me tim, ma pe gitwero bedo i gicikke ma kite dok pat-ti. Ento Jehovah oyabo yo pigi me doko Lujudaya me cwiny.​—Rom. 2:28, 29.

16. Lakwena Petero otito pi nywalle pa rok manyen me cwiny nining?

¹⁶ Lakwena Petero otito pi nywalle pa rok manyen me cwiny kit man: “Pi meno, ki tung botwu wun jo muye en [Luicrael me cwiny, ma tye iye Lukricitayo ma Lurok], Kricito obedo me wel; ento ki bot jo ma pe guye en, tye macalo yam gicoyo ni ‘Got ma lugedo gukwero, en aye odoko got madit me twok ot.’ Odoko bene, ‘Got ma miyo dano yokke ka giwoto, ariya ma miyo dano poto.’ . . . Ento wun wubedo rok ma giyero, ajwagi [lulamdog] pa kabaka, rok maleng, jo pa Lubanga kikome, wek wutit pi tic me deyo pa ngat ma olwongowu nia ki i piny macol wek wudony i lengone me aura. Yam onongo pe wubedo dano pa Lubanga, ento kombeddi dong wudoko jone; yam pe gitimo botwu kica, ento kombeddi dong gitimo kica botwu.”​—1 Pet. 2:7-10.

17. Gin ma Jehovah otimo-ni obedo “olung tuke me gin ma timme” nining?

¹⁷ Jehovah otimo gin mo ma dano mapol gineno ni pe twere. Paulo owacci man “olung tuke me gin ma timme.” (Rom. 11:24, NW) I yo ango? I yo ni bedo gin me aura, dok olung tuke me gin ma timme, ka kicomo jang yat mo me tim i kom yat ma kipito apita, ento meno aye onongo gin ma lupwur mogo me cencwari me acel gitimo.b I yo acel-lu, Jehovah otimo gin mo me aura. Ki i neno pa Lujudaya, Lurok onongo pe gitwero nyako nyig mabeco. Ento, Jehovah olokogi gudoko but “rok” ma nyako nyig me Ker. (Mat. 21:43) Cakke i mwaka 36 K.M. ma kiwiro Kornelio​—Larok ma pe kiliro ma okwongo lokke​— kityeko yabo yo pi Lurok ma pe kilirogi wek kicomgi i kom yat jeituni me lanyut-ti.​—Tic 10: 44-48.c

18. Kare ango ma Lujudaya me anywali gubedo kwede i nge mwaka 36 K.M.?

¹⁸ Man mono te lokke ni i nge mwaka 36 K.M., onongo dong pe tye Lajudaya mo me anywali ma twero bedo but lakwar Abraim? Pe. Paulo otito ni: “Dok gin Lujudaya [me anywali] bene ka guweko bedo labongo niye, ci gibidwokogi i kom yat; pien Lubanga tye ki twero me dwokogi iye. Pien in Larok irom ki jang yat jeituni me tim ma gitongo woko, gicomo i kom jeituni maberre, ma yam onongo pe olot i kom yat jeituni ma gipito apita, pe bedo yot twatwal bot Lubanga me dwoko jang yat mukene ca i kom yat kikome ma yam giturogi ki iye-ni?”d​—Rom. 11:23, 24.

“Lubanga Bilaro Jo Icrael Ducu”

19, 20. Ma lubbe ki lapor me yat jeituni-ni ngo ma Jehovah tye ka cobone?

¹⁹ Ada, yub pa Jehovah ma kwako “Icrael pa Lubanga” tye ka cobbe i yo me aura. (Gal. 6:16, NW) Kit ma Paulo owaco kwede, “Lubanga bilaro jo Icrael ducu.” (Rom. 11:26) I kare ma Jehovah oyubo, “jo Icrael ducu”​—ma te lokke ni, wel dano ducu ma gitye Luicrael me cwiny​—gibibedo luker ki dok lulamdog i polo. Pe tye gin mo ma twero gengo cobbe pa yub pa Jehovah!

²⁰ Kit ma onongo kitito kwede con, ‘lakwar’ Abraim​—ma obedo Yecu Kricito kacel ki dano 144,000 gibikelo mot bot “lurok.” (Rom. 11:12; Acak. 22:18) I yo ma kit man, jo pa Lubanga ducu ginongo mot ki i yub man. Adada, ka watamo kit ma Jehovah cobo kwede yubbe ma onongo yam tye con, ci wabedo ki ur i kom kit ma ‘lonyo, ryeko kacel ki ngec pa Lubanga tut tutwal.’​—Rom. 11:33.

[Lok ma tye piny]

Wi Tika Po?

• Ngo ma wapwonyo i kom Jehovah ki i yo ma en cobo kwede yubbe?

• I Jo Roma cura 11, jami magi cung pi ngo . . .

yat jeituni?

lwite?

kore?

jange?

• Pingo como yat jeituni me tim obedo “olung tuke me gin ma timme”?

[Bok/​Cal ma tye i pot karatac 26]

Pingo Kicomo Jang Yat Jeituni me Tim?

▪ Lucius Junius Moderatus Columella onongo obedo lamony dok lapwur ma Laroma ma okwo i cencwari me acel. En ngene mada pi bukke 12 ma ocoyo i kom kwo me caro ki pwur.

I bukke me abic, en otiyo ki carolok mo macon ma wacci: “Ngat ma pwuru poto jeituni, nongo mito nyig yatte; ngat ma onyo cet dyang mutwo iye, bako doge pi nyig yat; ngat ma tongo jange, diyo yat me nyako nyig.”

I nge lok i kom yadi mogo ma gitye ka dongo maber ento pe ginyako nyiggi, en omiyo tam ma kit man: “Bedo ber ka itiyo ki nyonyo mo me kwinyo kor yadi magi ci icomo jang yat ma itongo ki i kom jeituni mo me tim ka ma ikwinyo-ni ka dong itweyo matek; adwogine tye ni, yat man cako nyako nyige mapol.”