In itamo ningo? Lubanga tika cwako lweny? Ka ce tye kumeno, ci en cwako tung kwene i lweny ma gitimme i kareni? Nongo lagam pi lapeny magi romo gudo kit ma ineno kwede ki lweny. Me labolle, ka onongo ingeyo ni Lubanga pe cwako lweny keken ento bene cwako bute ma in icwako i lweny moni-ni, nen calo cwinyi bibedo yom kun igeno ni bute ma icwako-ni aye ma biloyo i lweny. Ki tungcel, ibiwinyo nining ka iniang ni Lubanga cwako tung ka ma in pe icwako-ni? Labongo akalakala, kong ibilwodo tam ma imoko-ni kiryo.

Tye gin mo acel ma pire tek ma pe biyomo cwiny. Bedo ki ngec i kom kit ma Lubanga neno kwede ki lweny twero gudo kit ma ineno kwede Lubanga. Ka ce itye i kin dano milion mapol ma gudeno can malit adada pi lweny, ci pire tek adada ni myero i nge lagam pi lapeny man: Kit ma jo mogo gitamo kwede, Lubanga tika obedo ngat ma maro lweny ma ye nyo mito ni dano guden can macalo adwogi me lweny, nyo bene pe paro dok neno mere anena kit ma lweny diyo kwede lupeko?

Itwero bedo ki ur madit me niang ni lagam ma Baibul miyo pat mada ki tam ma dano gumiyo-ni. Medo i kom meno, nicakke wa i kare mukato angec nio kwede wa onyo, kit ma Lubanga neno kwede ki lweny peya olokke. Kong wanenu gin ma Baibul waco ma lubbe ki kit ma Lubanga onongo neno kwede ki lweny i kare pa jo Icrael ki dong i cencwari me acel, ki i kare ma Yecu pud tye i lobo. Meno bikonyowa me niang kit ma Lubanga neno kwede ki lweny i kareni ki dong ka ce lweny pud bigudo dano i kare me anyim.

Kit ma Lubanga olwenyo kwede i kom jo Ejipt en kikome-ni nyuto ni en pe dag lweny ducu. I kine mukene, en onongo waco ni jone Luicrael myero gucit ka lweny. Me labolle, en ocikogi me lweny i kom jo Kanaan ma onongo kitgi raco tutwal-li. (Nwoyo Cik 9:5; 20:17, 18) En ociko Kabaka Daudi ni olweny i kom jo Piliciti ma onongo gidiyo jo Icrael-li. Lubanga bene onyutte diro me lweny ma oweko en oloyo jo Piliciti.​—2 Camuel 5:17-25.

Lok magi ma kicoyogi i Baibul-li ginyuto ni ka ce kitye ka keto bura nyo lutim mogo maraco gidiyo jo Icrael, ci Lubanga onongo weko kilwenyo me gwoko jone ki dong woro me ada. Ento, nen kong lok adek magi ma pigi tego-ni ma lubbe ki lweny ma Lubanga onongo cwako:

1. LUBANGA KEKEN AYE ONONGO MOKO ANGA MA MYERO OLWENY. I nino mo acel, Lubanga owaco bot jo Icrael ni: “Lweny man pe wun aye wubilwenyo.” Pingo en owaco kumeno? Lubanga kikome aye onongo bilweny pi jone. (2 Tekwaro 20:17; 32:7, 8) En olwenyo pi jone tyen mapol ata, calo lweny ma waneno i acakki me pwony man. I nino mukene, Lubanga ociko jo Icrael me lwenyo lweny ma en cwako, calo me gwoko Lobo ma Kiciko Pire wek pe kikwany woko ki botgi.​—Nwoyo Cik 7:1, 2; Yocwa 10:40.

2. LUBANGA KEKEN AYE ONONGO MOKO AWENE MA MYERO KILWENY IYE. Lutic pa Lubanga onongo myero gudi cwinygi kun gikuro kare ma Lubanga ocimo me lweny i kom jo ma gurumo ka ngetgi ma gitimo jami maraco dok gidiyogi. Ka pe Lubanga aye ocikogi, gin onongo pe myero gutug lweny ki wigi i kom lumonegi. Lubanga onongo pe cwakogi ka gunyuto dit wic. Ki lok ada, Baibul nyuto atir ni ka Luicrael onongo gungwete me cito ka lweny ma Lubanga pe owaccigi, adwogine onongo bedo marac adada.a

3. 

   LUBANGA CWINYE PE YOM KA DANO GITO, KADI WA JO MARACO. Lubanga Jehovah aye Wang It me Kwo dok en aye Ocweyo dano ducu. (Jabuli 36:9) Pi meno, en pe mito neno ka dano to. Ento, ki cwercwiny madit, tye jo mogo ma gituko diro wek luwotgi guden can dok gineko jo mukene. (Jabuli 37:12, 14) Me juko tim ma kit meno, Lubanga i kine mukene oweko kilwenyo i kom jo maraco. Kadi bed ni pi mwaki magi ducu ma en oweko jo Icrael gulwenyo lweny ma kit meno, en pud “lakica” dok ‘kiniga pe omake oyot’ i kom jo ma giuno Luicrael. (Jabuli 86:15) Me labolle, en ociko ni ma peya jo Icrael gulwenyo i kom gang moni, gin myero kong ‘gumi dwan me kuc i kome,’ wek jo me gang meno gubed ki kare me loko kitgi dok pe kilweny i komgi. (Nwoyo Cik 20:10-13) I yo meno, Lubanga onyuto ni ‘cwinye pe bedo yom me neno ka latim marac to, ento emito en onguti owek timo bal ci olokke odwog bote wek obed kwo.’​—Ejekiel 33:11, 14-16.b

Kit ma dong watyeko nenone kwede i kare pa jo Icrael-li, Lubanga onongo neno lweny calo yo matir me giko deno can kacel ki tim maraco mapat pat. Ento Lubanga keken aye onongo moko awene ma lweny ma kit meno myero otimme iye ki dong anga ma myero olweny. Lubanga tika onongo lwenyo i yo me gero ma weko en neko dano mapol ata? Pe kumeno. En dag tim gero. (Jabuli 11:5) Tika kit ma Lubanga neno kwede ki lweny olokke i kare ma Wode, Yecu Kricito ocako ticce me pwony i cencwari me acel?

Gin ango mutimme? Pingo Lubanga pe olwenyo pi Lujudaya kit ma otimo kwede i kare mukato angec? Nyo pingo en pe owaco botgi ni gulweny wek gubed agonya ki i te loc pa Luroma? Tika kit ma Lubanga neno kwede ki lweny olokke woko? Pe tye kumeno. Ento, tye gin mo marac adada ma Lujudaya gutimo. Gin gukwero Wod pa Lubanga, Yecu ma obedo Meciya-ni. (Tic 2:36) Pi meno, gin macalo rok gurwenyo wat ma kite dok pat ma onongo gitye kwede ki Lubanga.​—Matayo 23:37, 38.

Lubanga onongo dong pe gwoko Lujudaya macalo rok kacel ki Lobo ma Kiciko Pire, nyo Lujudaya pe giromo wacci pud gilwenyo lweny ma Lubanga cwako nyo konyogi me loyone. Kit ma Yecu owaco kwede, mot mapol ma bino pi cwak pa Lubanga-ni onongo dong kikwanyo woko ki bot Luicrael me anywali ci kimiyo bot rok manyen, me cwiny, ma lacen Baibul lwongogi ni “Icrael pa Lubanga.” (Gal. 6:16, NW; Matayo 21:43) Kacokke pa Lukricitayo ma kiwirogi ki cwiny maleng aye Luicrael me cwiny, ma gin jo pa Lubanga. I cencwari me acel kiwaco botgi atir ni: ‘Kombeddi dong wudoko jo pa Lubanga.’​—1 Petero 2:9, 10.

Kit macalo Lukricitayo me cencwari me acel onongo dong gitye ‘jo pa Lubanga-ni,’ tika Lubanga olwenyo pigi wek elargi ki i te loc aconya pa Luroma? Nyo kece owaccigi ni gulweny wek gubed agonya ki i te loc pa Luroma? Pe, en pe owaccigi. Pingo? Ka odok i lweny ma Lubanga cwako, en keken aye ma moko awene ma lweny meno myero otimme iye kit ma waneno kwede i pwony mukato-ni. Lubanga pe olwenyo pi Lukricitayo me cencwari me acel dok bene pe owaco botgi ni myero gudony i lweny mo keken. Ada, cencwari me acel pe obedo kare ma Lubanga onongo myero olweny kwede i kom lutim maraco ki jo ma miyo luwotgi deno can.

Pi meno, calo jo Icrael me kare macon, Lukricitayo me cencwari me acel onongo myero gukur wang ma Lubanga okelo agikki me tim maraco kacel ki deno can. Ka nongo gikuro kare meno, Lubanga pe ominigi twero me lweny i kom lumonegi labongo cwakke. Yecu owaco man ka maleng i pwonye. Me labolle, en pe owaco ki lulub kore me donyo i lweny ento ma ka meno en owaco botgi ni: “Wumar lukworwu, dok bene wuleg Lubanga pi jo ma keto ayelayela i komwu.” (Matayo 5:44) I kare ma tye ka tito kare ma lumony pa Luroma gibijwero iye Jerucalem i cencwari me acel, Yecu ociko lupwonnyene ni pe myero gubed kun gikuro lweny ento gungwec woko.​—Luka 21:20, 21.

Medo i kom meno, pi teko pa cwiny maleng, lakwena Paulo ocoyo ni: “Pe wucul kwor, . . . pien yam gicoyo ni, ‘An aye ma abiculo kwor, abiculo wange lacen, man Rwot [Jehovah] ma owaco.’”(Jo Roma 12:19) Paulo onongo tye ka nwoyo lok ma Lubanga owaco wacon i Lulevi 19:18 ki Nwoyo Cik 32:35 mwaki mapol mukato angec. Kit ma waneno kwede i pwony mukato angec-ci, yo acel ma Lubanga onongo konyo kwede ki jo Icrael me culo kwor aye me konyogi ki lweny i kom lumonegi. Pi meno, lok ma Paulo owaco-ni nyuto ni kit ma Lubanga neno kwede ki lweny peya olokke. I cencwari me acel, Lubanga onongo neno lweny calo yo me culo kwor pa luticce ki dok me kelo agikki me deno can ki tim maraco mapol mapat pat. Ento, kit ma otimme kwede i kare pa Luicrael-li, Lubanga keken aye moko awene ma lweny ma kit meno myero otimme iye ki dok anga ma myero olweny.

Ada, Lubanga pe oye ni Lukricitayo me cencwari me acel gudony i lweny mapol mapat pat. Ento i kareni kono? Lubanga tika omiyo twero bot gurup mo keken me donyo i lweny? Nyo kece kare dong otyeko romo pi Lubanga me tugo lweny pi luticce? Lubanga mono neno lweny i kareni nining? Pwony me agikki bigamo lapeny magi.

Mukwongo, lok ada man twero kweyo cwinyi: Lubanga neno peko ma dano gitye ka denone i kareni, dok en omoko tamme me timo gin mo olo to iye. (Jabuli 72:13, 14) I Baibul, Lubanga ocikke ni ‘gibimiyo yweyo bot jo ma giketo can i komgi.’ Man bibedo awene? “Meno en bitimo i kare ma Rwot Yecu binen iye ma kun a ki i polo kacel ki Lumalaikane matek i dye mac ma lyel. I kare meno en biculo kwor i kom jo ma pe ngeyo Lubanga, ki i kom jo ma pe gilubo lok me kwena maber i kom Rwotwa Yecu.” (2 Jo Tecalonika 1:7, 8) Nyutte pa Yecu-ni bitimme i anyim, i kare ma Baibul lwongo ni “mony i nino madit pa Lubanga Won Twer Ducu,” ma bene kilwongo ni Armagedon.​—Niaybo 16:14, 16.

I lweny meno ma bitimme i anyim-mi, Lubanga pe bitic ki dano ento Wode, Yecu Kricito kacel ki lumalaika mukene matego me lweny i kom jo maraco. Mony magi me polo-ni gibikelo agikki me deno can.​—Icaya 11:4; Niyabo 19:11-16.

Kadi wa i kareni, kit ma Lubanga neno kwede lweny peya olokke. En pud neno lweny calo yo matir me kelo agikki me deno can kacel ki tim maraco. Ento kit ma obedo ka timme kwede nicakke wacon, Lubanga keken aye ma moko awene ma lweny ma kit meno myero otimme iye ki dok anga ma myero lweny. Kit ma dong waneno kwede, Lubanga dong otyeko mokone ni lweny me giko tim maraco kacel ki tyeko jo ma gimiyo dano deno can wang ma obedo tye i anyim dok Wode, Yecu Kricito aye bilwenyo lweny man. Man te lokke ni lweny mapat pat ma tye ka timme i lobo i kareni Lubanga pe cwako, kadi bed ni lweny magi gitye ka timme pi tyen lok matir.

Me labolle: Go kong ni lutino awobe aryo gucako lweny ma wongi peke paco. Lutino magi kong gugiko lweny ci gugoyo cim bot wongi. Ngat acel owaco ni lawote aye ocako lweny i kome ento acel-li kok ni lawote obedo ka une. Gin aryo ni weng gutito pekogi bot wongi kun ngat acel acel geno ni wang ma wonne ocwakke. Ento, i nge winyo lokgi, wongi owaco botgi ni guwek lweny obedi ento ebicobo lok man ka edwogo paco. Pi kare mo, lutino man pe gubedo ka lweny. Ento i nge kare manok keken, gin dok gucako lweny. I kare ma wongi odwogo paco, cwinye pe obedo yom i kom lutino awobe aryo magi dok en opwodogi pi kwero bedo luwiny.

I kareni bene, lobbe ma gilwenyo i kingi gilego bot Lubanga kare ki kare. Ento Lubanga pe cwako tung ka mo keken i lweny me kareni. Ma ka meno, en owaco i Baibul ni: “Pe wucul wang gin marac ki gin marac i kom dano mo” ki dok ni, “Pe wucul kwor.” (Jo Roma 12:17, 19) Medo i kom meno, en owaco bene ni dano myero ‘gudi cwinygi kun gikure’ wek en aye elweny i Armagedon. (Jabuli 37:7) Ka lobbe pe gudiyo cwinygi me kuro Lubanga wek en otim gin mo ento gudonyo i lweny, ci en neno lweny ma kit meno calo tim gero ma nyuto dit wic dok pe yomo cwinye. Pi meno, i Armagedon, Lubanga binyuto akemone ci cobo tele ma tye i kin lobbe magi matwal ci “juko lweny woko i wi lobo ducu.” (Jabuli 46:9; Icaya 34:2) Ada, Armagedon bibedo lweny ma giko lweny ducu.

Giko lweny obedo mot acel ki i kin mot mapol ma Ker pa Lubanga bikelone. Yecu oloko i kom gamente meno i lega man ma ngene tutwali: “Ker meri obin; giti gin ma imito i lobo kit ma gitiyo i polo.” (Matayo 6:10) Ker pa Lubanga pe bigiko lweny keken ento bene bigiko gin ma kelo lweny, ma en aye tim maraco.a (Jabuli 37:9, 10, 14, 15) Man aye gin mumiyo lulub kor Yecu gitye ka kuro ki mit kom mot ma Ker pa Lubanga bikelone.​—2 Petero 3:13.

Ento omyero wakur pi kare ma rom mene wek Ker pa Lubanga okel agikki me deno can, dic, ki dong tim maraco? Cobbe pa lok ma lunebi gucoyogi i Baibul ginyuto ni watye ka kwo “i kare me agikki” me lobo man. (2 Temceo 3:1-5)b Cokcok-ki, Ker pa Lubanga bikelo agikki me lobo man i lweny me Armagedon.

Kit ma waneno kwede con, jo ma gibito i lweny man me agikki-ni gibibedo jo ma gukwero “lok me kwena maber i kom Rwotwa Yecu.” (2 Jo Tecalonika 1:8) Ento wi myero opo ni Lubanga cwinye pe bedo yom ka ngat mo keken oto, kadi wa ngat ma kite rac. (Ejekiel 33:11) Pien en “pe mito ni ngat mo orweny woko matwal” i lweny man me agikki-ni, man aye gin mumiyo en oweko kitye ka tito kwena maber madok i kom Rwotwa Yecu “i wi lobo ducu, me bedo caden bot rok ducu” ma peya agikki piny obino. (2 Petero 3:8, 9; Matayo 24:14; 1 Temceo 2:3, 4) Ada, kit macalo Lucaden pa Jehovah gitye ka tito kwena i twok lobo ducu-ni, dano i kareni gitye ki kare me ngeyo Lubanga, jolo kwena maber madok i kom Yecu, ki kwo i kare ma nongo dong lweny pe matwal.