Wakwo i kare ma dano gitye ki par pien Baibul wacci “piny bibedo marac.” (2 Temceo 3:1, Baibul pa Katoli) Dano mapol gitye ka kato ki i kwo matek calo can lim, keto keny nyo nyom, lweny, two maraco, ki dong can ma poto atura nyo ma dano aye gikelo. Medo i kom meno, dano gitye ki par mapol mapat pat: ‘Tika gin ma tye ka dongo i koma-ni twero lokke doko kanca?’ ‘Kit lobo ango ma likwaya gibibedo iye?’

Pe par ducu girac. Pol kare wabedo ki par ma peya watimo peny nyo ka kimito penyowa pi dog tic moni. Bedo ki par bene twero gengowa me timo bal. Ento bedo ki par mapol tutwal bene rac. Kwed mapol ma kitimo cokcok-ki i kom jo madito makato 68,000 nyuto ni meno bedo ki par kadi matidi mo twero weko wato con adada. Pi tyen lok matir Yecu openyo ni: “Anga i kinwu ma twero medo mwaka acel i kom kwone pi bedo ki tam [par] mapol?” Ada, bedo ki par pe medo mwaka me kwo pa ngat moni. Pi meno, Yecu omiyo tam ni: “Pe wubed ki tam [par] mapol.” (Matayo 6:25, 27) Ento meno twere nining?

Lagamme cung i kom tic ki ryekowa, dongo niye me ada i kom Lubanga, ki dong bedo ki gen pi kwo me anyim. Kadi bed ni i kareni wape ki pekki maraco ento twero bedo tye i anyim. Kong wanenu kit ma lubo tira man okonyo kwede ki Paul, Janet, ki Alona wek pe gubed ki par mapol.

Paul, ma tye ki dako ki lutino aryo owaco ni: “I kare ma wel jami omedde i lobowa, cam odoko nok dok welle omedde matek.” En omedde ni, “Warye i lain pi cawa malac, ento pol kare cam tum woko ma nongo peya wao anyim. Kec oweko dano gujony ma nenogi lit dok jo mukene gubedo ka poto i dye gudu. Wel jami ma pigi tego omedde wa i milion ki dok lacen bilion. Me agikkine, cente ma watiyo kwede kerone odok piny ka iporo ki me lobbe mukene. Kiloro account ma mega ki i beng kacel ki incuareny, dok kingolo nyinga ki i pencon.”

Paul onongo ngeyoni wek jo me ode gukwo, en oniang ni myero eti ki ‘ryeko.’ (Carolok 3:21) En owaco ni, “An onongo amako kontrak me kelo jami ma tiyo ki mac elektwic, ento onongo atiyo tic mo keken ma anongo, kadi bed ki cula manok. Jo mukene onongo gicula ki ginacama nyo jami me ot. Ka ki cula ki cabun bar angwen, atiyo ki bar aryo ento acato mogo. Lacen, awilo lutino gweni 40. I kare ma gudongo, acatogi ci awilo 300 mukene. I ngeye, aloko gweni 50 ki moko anywagi gutiyo aryo ma gitye kilo 50. Apito jo me oda kacel ki luot mukene ki moko man pi kare malac.”

Paul bene onongo ngeyoni keto gen i kom Lubanga obedo gin maber ma ngat mo keken romo timone. Lubanga konyowa ka watimo gin ma en mito. Ma lubbe ki yenyo jami ma mitte pi kwo, Yecu owaco ni: “Cwinywu pe obed katamo lok mapol. Pien . . . Wonwu matye i polo ngeyo ni wumitogi.”​—Luka 12:29-31.

Pud dong lit adada pien Catan ma en aye lamone madit pa Lubanga-ni, obwolo pol pa dano me lungo wigi i yenyo jami me kom. Tam tye ma obwoyo dano adada ma lubbe ki jami ma mitte, mogo gimito ada ento mukene gitamo atama, dok man weko gibedo kipar me yenyo jami ma pigi pe tego. Jo mapol gidonyo i banya, ka dong culone odoko tek ci giniang ni “ngat ma deno lim bedo opii pa won lim.”​—Carolok 22:7.

Jo mukene gimoko tam marac. Paul owaco ni, “Jiranina mapol guweko jo me odigi ki luremgi me cito ka yenyo ‘kwo maber’ i lobo ma woko. Mogo gucito labongo waraga matir atir ma oweko pe gunongo tic mo keken. Pol kare gibedo ka kanne akana ki bot abili dok gibuto i teng gudo. Gin pe gumiyo kare bot Lubanga wek okonygi. Ento kikony pa Lubanga, wan wamoko tamwa me kanyo can lim kacel macalo jo me ot.”

LUB TAM MA YECU OMIYO

Paul omedde ni: “Yecu owaco ni: ‘Pe wubed ki par mapol pi nino ma diki, pien nino ma diki biparo pire kene. Wuwek can me nino acel acel otum ki ninone.’ Pi meno, lega ma onongo alego nino ducu aye ni Lubanga myero ‘ominiwa tin camwa me tin’ wek wabed kwo.a En okonyowa kit ma Yecu ociko kwede. Gin ma tye namba acel ki i kin jami ma wamitogi kare ducu pe wanongo. I nino mo acel, adonyo i lain me wilo cam kun pe angeyo gin ma kitye ka catone. Ento i kare ma ao anyim, aniang ni meno kitye ka cato cak lukulu nyo cak opoto. Pe amaro cak lukulu. Ento obedo ginacama, pi meno wacamo en i otyeno meno. Apwoyo Lubanga matek adada pien pi kare meno ducu luota pe gubuto kec.”

“Kombeddi-ni kwo dong yot pien lim tye i cingwa. Kwo ma wawok ki i iye-ni opwonyowa ni yat lacang par ma pire tek aye keto gen i kom Lubanga. Ka wamedde ki keto miti pa Jehovahb bedo mukwongo i kwowa, en bikonyowa kare ducu. Waneno ada pa lok ma kicoyo i Jabuli 34:8 ni: ‘tem kong inen ni Rwot [Jehovah] ber. Dano ma ringo laro bote bedo ki yomcwiny!’ Macalo adwogine, wape ki par mapol ka watye i kwo matek.”

“Kombeddi-ni dong waniang maber ni gin ma dano gimito wek gumedde ki kwo pe obedo dog tic nyo cente ento cam. Watye ka kuro kare ma cikke man pa Lubanga bicobbe iye: ‘Cam bene myero ocek mabup i lobone.’ Ento i kare-ni, ‘ka watye ki cam ki ginaruka, jami magi romowa gire.’ Wanongo cukocwiny ki wang Baibul man ma waco ni: ‘Pe wubed jo ma maro lim; jami ma wutye kwede myero oromwu, pien Lubanga yam oloko ni, “Pe abiboli, pe abibwoti ata.” Meno aye gin mumiyo cwinywa tek kun wawaco ni, “Rwot [Jehovah] en lakony mera, pe abibedo ki lworo.”’”c

Niye kikome mitte wek ‘wawot kacel ki Lubanga’ kit macalo Paul ki luote gutimo kwede-ni. (Acakki 6:9) Kadi bed ni watye i can lim i kareni nyo bitimme i anyim, lanen me niye ki ryeko pa Paul-ni pwonyowa gin ma pire tek.

Ento ka peko me ot tye ka keliwa par kono?

Janet owaco ni: “I nge kare manok ma wora oto, cwara owacca ni etye ka winye ki dano mo. Ma pe otero kare, labongo poyo wiya nyo cikka, en ocoko bongine ci oweka ki lutinowa aryo.” Janet onongo tic ento mucarane pe romo pango ot. En onongo tye ka paro jami mukene mapat ki cente. En bene owaco ni, “Paro pi kit ma abicobo kwede ki tic ma dong odong i wiya kena-ni obwoya woko. Cwinya obedo ka pida pien pe atwero miyo lutinowa jami ma mitte ducu kit macalo lunyodo mukene gitimo kwede. Ki bene kombeddi-ni, atye ka paro pi kit ma jo mukene ginena kwede kacel ki lutinona. Tika gitamo ni atimo jami ducu ma mitte me gwoko nyomwa?”

Lega okonyo Janet me diyo cwinye ki dok dongo watte ki Lubanga. “Anongo kwo tek adada i dyewor ka nongo piny oling mot dok pe aromo juko parra. Lega kacel ki kwano Baibul gikonya weko anino. Wang Baibul ma amaro aye Jo Pilipi 4:6, 7 ma wacci: ‘Pe wubed ki par i kom gin mo, ento i lok ducu wumi Lubanga onge gin ma wumito i lega ki i bako dogwu kacel ki miyo pwoc bene. Man bimiyo kuc pa Lubanga ma kato ngec pa jo ducu gwoko cwinywu ki tamwu maber.’ Abedo ka lega tyen mapol i dyewor dok awinya kit ma kuc pa Jehovah kweyo kwede cwinya.”

Lok me cuko cwiny ma Yecu omiyo i kare ma tye ka miyo Pwonye me wi Got-ti konyowa ka watye ki par mo keken: “Wonwu ngeyo gin ma wumito ma nongo peya wupenye.” (Matayo 6:8) Dok omyero waleg bote. Lega obedo yo ma pire tek ma weko ‘wanyikke cok bot Lubanga.’ Adwogi maber ango ma wanongo? ‘En bene binyikke cok botwa.’​—Yakobo 4:8.

Ada, lega pe weko wawinyo maber keken ento bene konyowa i yo mapat ka par tye i cwinywa. Jehovah, ngat ma ‘gamo lega-gu ducu,’ timo jami ma mitte pi jo ducu ma gilego bote ki niye. (Jabuli 65:2) Meno aye gin mumiyo Yecu opwonyo lulub kore ni “guleg jwijwi, guwek ol.” (Luka 18:1) Omyero wamedde ki penyo pi tira kacel ki kony pa Lubanga, kun wabedo ki genni en biminiwa mot pi niyewa. Omyero pe wabed ki akalakala i kom miti kacel ki kero ma Jehovah tye kwede me timo jami ma mitte piwa. Wanyuto ni watye ki niye matek ka ‘walego ma pe wakeng.’​—1 Jo Tecalonika 5:17.

GIN MA NIYE OBEDO

Ento niye te lokke ngo? Niye kwako ‘ngeyo’ Lubanga macalo dano adana. (Jon 17:3) Mukwongo, watimo man ka wakwano Lok pa Lubanga. Wapwonyo ni en nenowa ki acel acel dok mito konyowa. Ento, niye me ada pe kwako ngeyo gin moni madok i kom Lubanga keken. Niye bene kwako bedo ki larem matek ki Lubanga. Kit ma timme kwede i kin jo aryo moni, pe waromo mako lirem ma kit meno i dyewor acel keken. Niyewa ‘medde ki dongo’ ka nongo wabedo ka pwonyo lok madok i kome kun ‘watiyo gin ma iye mito,’ ki dok waneno kit ma en konyowa kwede. (2 Jo Korint 10:15; Jon 8:29) Meno aye niye ma okonyo Janet me lweny ki par mapol.

Janet owaco ni: “Gin ma okonya me dongo niyena aye bedo neno kit ma Jehovah goyo laane i kom jami ma atimogi. Tyen mapol, warwatte ki pekki ma watamo ni pe waromo lweny kwedgi. Pien walego bot Jehovah tyen mapol, en kare ducu obedo ka konyowa i jami mogo ma nongo an wiya ocung woko. Ka apwoye, man poyo wiya i kom jami mapol ma en otimo pira. En kare ducu obedo ka konyowa i kare ma mitte kikome.a Dok omiya lirem me ada, ma gin aye omege ki lumege me kacokke. Gin kare ducu gikonya ka atye ki peko dok ginyuto lanen maber bot lutinona.

“Dong angeyo gin mumiyo Jehovah owaco i Malaki 2:16 ni: ‘Adag gonyo nyom.’ Pi luot ma balle pe, man tim mo ma nyuto gen manok adada. Mwaki mapol dong okato ma cwara oweka kwede, ento i cawa mukene abedo kic kic dok awinyo calo iwacci konya pe. Ka awinyo kumeno, atemme me konyo jo mukene dok man aye gin ma konya kare ducu me rwenyo par.” Keto i tic cik ma iye lac me Baibul ma wacci omyero pe wabed kekenwa okonyo Janet pe me bedo ki par mapol.b​—Carolok 18:1.

Janet owaco ni: “Gin ma okonya aye bedo ki ngec ni Lubanga tye ‘won jo ma wongi pe, dok en bene ma gwoko mon to.’ En pe biwekowa kit ma cwara owekowa-ni.” (Jabuli 68:5) Janet ngeyo ni meno Lubanga pe temowa ki “tiyo gin marac.” Ma ka meno, en miyo ryeko bot “jo ducu ki yomcwiny” kacel ki “tek madwong me twero” me lweny ki par mapol.​—Yakobo 1:5, 13; 2 Jo Korint 4:7.

Ento ka watye ki par pien kwowa tye ka mading kono?

Alona owaco ni, “I kare ma awinyo dwan mac ma tye ka kok i wi mutoka, cwinya ocako poto ci angweco akane woko wek bom pe owana. Ento ki kunnu, pud abedo ki par i cwinya. Rac dong loyo ka atye woko ka ma pe atwero kanne. I cawa mo ma atye ka wot i gudo, acako koko ma bene pe atwero wa yweyo. Otero cawa mogo wek cwinya opye. Ma dong dwan mutoka-ni oling kwede. Lacen, mac ma i wi mutoka-ni dok ocako koko.”

Lweny tye i kin jami mapol ma giketo kwowa ka mading. Me labolle, ka kinongo ni in nyo ngat mo ma imaro adada tye ki two marac adada, man twero miyo iwinyo calo iwacci kiceli ki bom. Ki bot jo mukene, lworo gin ma bitimme anyim twero keligi par mapol. Gin gibedo ki par i kom jami calo ‘Tika lutinowa, nyo litinogi gibikwo i lobo ma oballe pi lweny, turo cik, wolo piny, alokaloka me ngico nyo lyeto ki dong two?’ Wan waromo lweny ki par magi nining?

Ka wabedo ki ngec ni jami maraco tye ka timme, ci “dano ma wiye tiyo ka oneno gin marac bino i kome, kanne woko.” (Carolok 27:12) Kit macalo watemme me gwoko komwa ki i jami maraco-ni, omyero bene watim jami ma gwoko tamwa kacel ki cwinywa ki i jami ma pe gibeco. Jami galowang ma tim gero tye iye kacel ki lok angeyo ma opong ki cal maraco medo parwa ki pa lutinowa. Gwokke ki i cal maraco pe te lokke ni wakwero ni jami magi gipe. Lubanga pe ocweyo adamwa me bedo ka tam i kom jami maraco. Ma ka meno, omyero “wuket tamwu i kom lok macalo magi: gin ducu ma tye ada, . . . gin ducu ma tye atir, . . . gin ducu maleng, . . . gin ducu ma mwonya.” Ka watimo kumeno, ci “Lubanga won kuc” biweko wabedo ki kuc i tamwa ki cwinywa bene.​—Jo Pilipi 4:8, 9.

GIN MUMIYO LEGA PIRE TEK

Niye me dada konyowa me lweny ki par. Baibul cuko cwinywa ni “wumine i lego Lubanga.” (1 Petero 4:7) Waromo lega bot Lubanga wek okonywa ki dok ominiwa ryeko kacel ki tekcwiny me lweny ki pekowa kun wabedo ki gen ni “en winyo legawa.”​—1 Jon 5:15.

Baibul waco ni Catan aye “lalo lobo man” ento pe Lubanga ki dok ni “lobo ducu tye i te loc pa Larac.” (Jon 12:31; 1 Jon 5:19) Pi meno, Yecu onyuto ni Catan tye ada ki dok ni Jehovah larowa i kare ma opwonyowa me lega ni: “ilarwa [ki] bot Larac.” (Matayo 6:13) Alona owaco ni, “Ka mac ma i wi mutoka ni ocako kok, alega bot Jehovah ni konya wek adi cwinya. Ki bene, cwara lwonga ci walego kacel. Lega konyo adada.” Man rwatte ki lok me Baibul ma wacci: “Rwot [Jehovah] tye cok bot jo ducu ma kok bote, ma gikok bote ki ada.”​—Jabuli 145:18.

GENWA PI KWO ME ANYIM

I Pwonye me wi Got, Yecu opwonyo lulub me lega ni: “Ker meri obin.” (Matayo 6:10) Ker pa Lubanga bijwayo matwal jami ducu ma gikelo par maraco. Lubanga bitic ki Yecu, “Laloc ma kelo kuc” me “juko lweny woko i wi lobo ducu.” (Icaya 9:6; Jabuli 46:9) “En [Lubanga] bingolo kop i kin rok mapol, . . . rok mo pe bitingo pala lucwan i kom rok wadigi, pe dong gibimedde ki pwonyo lweny; . . . pe tye ngat mo ma bimiyo gibedo lwor.” (Mika 4:3, 4) Luot ma cwinygi yom “gibigero odi ci gibedo i igi, gibipuro poto olokgi, ci gibicamo nyige bene.” (Icaya 65:21) “Pe tye dano mo ma bedo i lobowa ma biwaco ni, ‘An koma lit.’”​—Icaya 33:24.

I kare-ni, kadi bed aunauna tye mapol, pe yot kare ducu me gengo “jami ma gitimme atura” nyo gwokke pe me bedo i kabedo marac i cawa marac bene. (Latitlok 9:11, NW) Lweny, tim gero ki dong two pud gitye ka medde ki neko dano mabeco kit ma ocakke wacon pi mwaki mapol-li. Gen ango ma jo magi ma gipe kibal-li gitye kwede?

Dano milion mapol ata ma Lubanga keken aye ngeyo welgi-ni gibikwo. Ento pi kombeddi-ni, jo magi Lubanga wiye pe owil i komgi, nio wa i kare meno ma “jo ducu ma tye i lyel . . . gibikatti woko.” (Jon 5:28, 29) Man aye gen ma Baibul miniwa ma lubbe ki nicer: “Watye ki gen man macalo lajuk me mel, ma cwinywa cung iye matek, ma pe wawirre atata.” (Jo Ibru 6:19) Lubanga “omiyo bene lanen ma nyuto ni man bitimme pi cero dano meno ki i kin jo muto.”​—Tic pa Lukwena 17:31.

Pi kombeddi-ni, kadi wa jo ma gitye ka tute me yomo cwiny Lubanga gibibedo ki par mapol. Pien gutimo jami ma mitte, gunyikke cok bot Lubanga i lega, dok guketo niyegi i kom gen ma Baibul miyo pi anyim, Paul, Janet ki Alona gitye ka lweny ki par i yo maber adada. Kit ma en okonyo kwede jo adek-ki, “Lubanga ma miyo dano ducu bedo ki gen myero omi yomcwiny ducu ki kuc opong i iwu pi niyewu i kome.”​—Jo Roma 15:13.