Ka ma Kikwanyo Iye Pwony pi Yub me Cokke
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
SEKTEMBA 4-10
LONYO MA TYE I LOK PA LUBANGA | ESTA 1-2
“Tute Matek me Bedo Ngat ma Mwol Calo Esta”
Itwero Bedo Ngat ma Mwol Kadi Bed ni Pe Yot
11 Wabinyuto ka ada watye jo ma mwol ka kipwoyowa nyo kiminiwa pak mukato kare woko. Esta onongo pwoc ki pak ma kit meno. En obedo dako ma onongo pud dong mwonya loyo i lobo Percia. Pi mwaka acel, kibedo ka gwoko en kacel ki mon mukene ma onongo bene gitye ka pyem wek ginong cwak pa kabaka dok kibedo ka wirogi ki moo mapatpat ma ngwecgi kur pi medo bergi. Dok kabaka oyero Esta me bedo dakerre. Ento gin mutimme-ni ducu pe oloko kite. Esta pe ocako keto cwinye i kome keken. En omedde ki bedo ngat ma mwol, ma lakica ki dok ma wor.—Esta 2:9, 12, 15, 17.
En Ocung Matek pi Jo pa Lubanga
15 Ma kare pa Esta oromo me cito i nyim kabaka, kiwacce ni oyer gin mo keken ma en tamo ni gwok bimitte, gwok nyo me medo lengone. En pe openyo pi gin mo keken makato gin ma Egai otito bote. (Esta 2:15) En nen calo oniang ni lengo me wang keken aye pe gudo cwiny kabaka. Esta ongeyo ni cwiny me mwolo, ento pe awaka aye onongo bitic maber pien jo manok keken aye onongo gitye ki cwiny me mwolo. Tika tamme-ni onongo tye kakare?
Itwero Bedo Ngat ma Mwol Kadi Bed ni Pe Yot
12 Ka wamwol, wabirukke dok wakwo i yo ma nyuto ni watye ki woro i kom jo mukene ki bene i komwa kekenwa. Ma ka bedo ki awaka nyo temme me nongo cwak ki bot jo mukene, wabitute me bedo ki “cwiny mamwol, ma ling mot.” (Kwan 1 Petero 3:3, 4; Jeremia 9:23, 24) Kit ma wawinyo kwede i komwa kekenwa binen i lokwa ki ticwa. Me labolle, watwero weko jo mukene gitamo ni piwa tek pi gin ma watimo, gin ma wangeyo, nyo anga ma wangeyo. Nyo watwero weko nen calo watimo gin mo ma pire tek adada pi kerowa kenwa, kadi bed jo mukene bene gukonyowa. Ento tam kong i kom labol pa Yecu. Onongo en twero wakke ki ryekone wek dano gunen. Ma ka meno, Yecu obedo ka tic ki Lok pa Lubanga i pwonye. En onongo pe mito ni dano gumine deyo. Kare ducu en onongo mito ni deyo ducu ocit bot Jehovah.—Jon 8:28.
Yenyo Lonyo me Cwiny
Tika Onongo Ingeyo?
Lugol piny gunongo lobo agulu ma tye apada ma kigoro i kome nying laco mo ni Marduka (I leb Acholi Mordekai). En onongo tiyo macalo laloc, ma nen calo neno lok kom lim, i boma me Cuca. I kare ma kinongo lobo agulu meno, Arthur Ungnad, ma obedo ngat ma okwano lok me tekwaro meno matut, ocoyo ni meno aye tyen me acel ma kiloko i kom Mordekai i coc mo ma pe obedo Baibul.
Cakke i kare ma Ungnad ocoyo ripot ma mege, lukwan mukene dong gugonyo te lok ma gigoro i kom lobo agulu mapol ma kinongogi i wi obwur ma i te Ker me Percia. I kingi tye iye lobo agulu me Persepolis, ma kinongo i kabedo ma yam onongo kilwongo ni Kagwoko Lim, dok cok ki cel me boma meno. Lobo agulu magi gurii nicakke i kare me loc pa Kabaka Xerxes me Acel. Gitye i leb pa jo Elam dok gupong ki nying mapol ma nonge i buk pa Esta.
Lobo agulu mapol me Persepolis giloko i kom laco ma nyinge Marduka, ma onongo tiyo macalo karan pa kabaka i gang kal ma i Cuca i kare me loc pa Xerxes me Acel. Lobo agulu acel otito ni Marduka onongo obedo lagony leb. Lok meno rwatte ki gin ma Baibul tito i kom Mordekai. En onongo obedo latic pa Kabaka Akacwero (Xerxes me Acel) dok onongo loko leb aryo nyo makato. Nino ducu, Mordekai onongo bedo i dog cel me gang kal pa kabaka i Cuca. (Esta 2:19, 21; 3:3) Dog cel man onongo obedo gedo madit ka ma lutic me gang kal gitiyo iye.
Tye jami marom i kin Marduka ma kiloko i kome i lobo agulu ma kinongogi-ni ki dong Mordekai ma kiloko i kome i Baibul-li. Gukwo i kare ki kabedo marom, dok gutiyo macalo ludito i gang tic acel. Lok magi twero weko wawaco ni Marduka aye nen calo obedo Mordekai ma kiloko i kome i buk pa Esta-ni.
SEKTEMBA 11-17
LONYO MA TYE I LOK PA LUBANGA | ESTA 3-5
“Kony Jo Mukene me Tic ki Kerogi Ducu”
it-2-E 431 para. 7
Mordekai
Okwero Kulle i Nyim Aman. I nge meno, Kabaka Akacwero ocimo Aman me bedo lalub kore, dok ociko ni jo ducu ma i dong gang pa Kabaka myero gukulle i nyim Aman pi twero madit ma kimiye-ni. Mordekai okwero timo gin meno lajwac dok owaco ni pe etwero timo meno pien etye Lajudaya. (Esta 3:1-4) Tyen lok ma Mordekai omiyo pi kwero kulle i nyim Aman-ni onongo jenge i kom wat ma tye i kin en macalo Lajudaya ki Lubangane Jehovah. En onongo ngeyo ni kulle i nyim Aman onongo pe kwako mere ryebbe piny i nyim ngat ma tye ki twero keken, kit ma Luicrael onongo gitimo i kare mukato angec, me nyuto ni gingeyo ni ngat meno tye ki twero macalo laloc. (2Cam 14:4; 18:28; 1Luker 1:16) Mordekai onongo tye ki tyen lok matir pe me kulle i nyim Aman. Nen calo Aman onongo dano me Amalek, dok Jehovah onyuto ni ebilwenyo ki jo Amalek “kare ducu.” (Nia 17:16; nen AMAN [HAMAN].) Gin ma Mordekai otimo-ni onongo kwako gwoko gennene bot Lubanga ento pe kwako lok me wibye.
it-2-E 431 para. 9
Mordekai
Kitiyo Kwede me Laro Luicrael. I kare ma kimiyo rukca me jwero Lujudaya ducu ma i te loc me Percia, Mordekai onyuto ni etye ki niye ni Jehovah oketo Esta macalo daker i kare meno kikome wek olar Lujudaya. En onyuto ki Esta tic ma pire tek ma onongo tye i wiye dok owacce ni oleg pi kony ki bot kabaka. Kadi bed ni onongo keto kwone ka mading, Esta oye timo gin meno.—Esta 4:7–5:2.
En Ocung Matek pi Jo pa Lubanga
22 Cwiny Esta myero obed ni oballe mada i kare ma owinyo kwena meno. Man aye onongo obedo atematema madit loyo pi niyene. En onongo tye ki lworo, kit ma en onyuto kwede i lokke bot Mordekai. Esta opoyo wi Mordekai i kom cik pa kabaka. Ka icito i nyim kabaka ma en pe olwongi onongo kitwero neki woko. Ento ka kabaka oilo odo kerre me jabu, ci onongo pe kineko ngat ma oturo cik meno. Tika Esta onongo tye ki tyen lok mo ni kabaka bitimme kica, tutwalle ka en otamo i kom gin ma otimme i kom Vasti i kare ma okwero lwongo pa kabaka? Esta owaco ki Mordekai ni dong otero nino 30 kulu ma kabaka peya olwonge me cito ka nene! Meno oweko en obedo ki lworo ka ce kabaka ma wiye lokke cawa mo keken-ni pud tye ki miti i kome.—Esta 4:9-11.
23 Mordekai odwoko lok me jingo niye pa Esta. En owacce ni ka en pe otimo gin mo, ci larre pa Lujudaya bia ki ka mukene. Ento tika Esta onongo twero bedo ki gen ni kibiwekke ka nek man ocakke? Mordekai onyuto niye matek i kom Jehovah, Lubanga ma onongo pe twero ye ni kityek jone, pien man onongo biweko lokke pe cobbe kakare. (Yoc. 23:14) Ci Mordekai openyo Esta ni: ‘Anga ma ngeyo ka kimiyo idoko daker pi kare macalo man?’ (Esta 4:12-14) Itamo ni pe porre me lubo lanen pa Mordekai? En oketo genne ducu i kom Lubangane, Jehovah. Wan kono?—Car. 3:5, 6.
Yenyo Lonyo me Cwiny
kr-E 160 para. 14
Lweny pi Twerowa me Woro Jehovah
14 Calo Esta ki Mordekai, jo pa Jehovah i kare-ni bene gilwenyo pi twerogi me woro Jehovah i yo ma en mito. (Esta 4:13-16) Tika in bene itwero timo meno? Itwero. Itwero lega pi omege ki lumege ma gitye ka deno can pi kop alenga ma kingolo i komgi. Lega ma kit meno twero konyo omege ki lumege ma gitye ka deno can dok kitye ka unogi. (Kwan Yakobo 5:16.) Tika Jehovah bigamo lega ma kit meno? Kot mapol ma dong waloyo nyuto ni Jehovah gamo!—Ibru 13:18, 19.
SEKTEMBA 18-24
LONYO MA TYE I LOK PA LUBANGA | ESTA 6-8
“Labol pa Ngat mo ma Oloko Lok Maber”
En Otiyo ki Ryeko, ki Tekcwiny, ma Pe Paro Pire Kene
15 Pien Esta odiyo cwinye nino acel mukene me tito lok ma i cwinye bot kabaka, man oweko Aman okwinyo bure kekene. Dok pe itamo ni Lubanga Jehovah aye oweko nino orweny ki i wang kabaka? (Car. 21:1) Pe obedo gin me ur ni Baibul cuko cwinywa me ‘kuro Lubanga’! (Kwan Mika 7:7.) Ka wakuro Lubanga, ci wabinongo ni yone me cobo pekowa ber loyo kit yo mo keken ma watamo pire.
En Oloko ki Tekcwiny
16 Esta pe oweko kabaka okure ma okato kare woko; en otito jami ducu i karama me aryo. Ento en otimo meno nining? Kit ma otimme kwede, kabaka omiye kare, kun penye dok aye ni otit lok ma tye i cwinye. (Esta 7:2) “Kare me lok” pa Esta onongo dong oromo.
En Otiyo ki Ryeko, ki Tekcwiny, ma Pe Paro Pire Kene
17 Waromo goyo cal pa Esta ma tye ka lega bot Lubangane laling ling ma peya oloko lok man: “Ka in kabaka itwero timma ber me ye lokka, abako doga ni pe ineka, dok pe inek jo me rokka. Man aye gin ma alego ki boti.” (Esta 7:3) Nge ni en kong oniango kabaka ni eworo tam pa kabaka i kom gin matir. Esta onongo pat mada ki Vasti, dako pa kabaka macon ma oleyo wi kabaka akaka-ni! (Esta 1:10-12) Medo i kom meno, Esta pe ocayo kabaka pi mingone me geno Aman. Ma ka meno, en okwayo kabaka ni olar kwone.
En Otiyo ki Ryeko, ki Tekcwiny, ma Pe Paro Pire Kene
18 Kwac meno ocungo wi kabaka woko. Anga ma ongwette me keto kwo pa dakerre ka mading? Esta omedde ni: ‘Wan dong kicatowa woko, an ki jo me rokka, ni myero kinekwa, kityekwa dok kijwerwa woko. Kono nene kicatowa woko, co ki mon macalo opii, kono pe awaco lok mo, pien canwa pe myero kipor ki rwenyo lim pa kabaka.’ (Esta 7:4) Myero inge ni Esta otuco peko ma tye ka maleng, ento en owaco ni ka onongo kicatogi calo opii mere keken onongo kono eling mot. Lok me neko rokke ducu onongo bibedo gin marac bot kabaka bene.
19 Lanen pa Esta-ni pwonyowa ni omyero walok i yo ma miyo kiye lokwa. Ka mitte ni ituc peko mo bot ngat ma imaro nyo ngat ma tye ki twero, ci diyo cwiny, woro, ki dong ryeko bibedo me kony mada.—Car. 16:21, 23.
Yenyo Lonyo me Cwiny
w06-E 3/1 11 para. 3
Wi Lok Madongo ma Kikwanyo ki i Buk pa Esta
8:17—I yo ma nining ma ‘jo mapol ki i kin rok mapatpat gubedo ka wacci gin Lujudaya’? Jo Percia mapol gudonyo i dini pa Lujudaya, kun gitamo ni cik ma kabaka omiyo me balo yub pa Aman-ni onongo nyuto cwak pa Lubanga i kom Lujudaya. Meno aye gin ma tye ka timme bene i cobbe pa lok pa lunebi ma tye i Jekaria. Ma waco ni: “Jo apar ma gua ki i lwak rok ma lebgi patpat gibimako dog kanyi pa Lajudaya, kun giwacci, ‘Wek wanywak wot kwedi, pien wawinyo ni Lubanga tye kwedwu.’”—Jekaria 8:23.
SEKTEMBA 25–OKTOBA 1
LONYO MA TYE I LOK PA LUBANGA | ESTA 9-10
“En Otiyo ki Twerone me Konyo Jone”
it-2-E 432 para. 2
Mordekai
Mordekai dong oleyo ka wang Aman macalo lalub kor kabaka, dok kabaka omiye lagit cinge me mwono waraga ma pigi tego. Esta oketo Mordekai me loyo ot pa Aman, ma kabaka onongo omiyo bote-ni. Dok Mordekai otiyo ki twero ma kabaka omiye ci omiyo twero ki Lujudaya me lweny i kom lumonegi. Ki bot Lujudaya man onongo bilaro kwogi dok bikeligi yomcwiny. Jo mapol ma onongo gitye i te loc me Percia gucako miyo cwakgi bot Lujudaya, dok ma nino me keto cik meno i tic oromo i nino dwe 13 me dwe me Adar, Lujudaya onongo gitye atera. Pi twero ma Mordekai onongo tye kwede, luloc me Percia gubedo bene ka cwako Lujudaya. Ki i gang kal madit me Cuca, kimedo nino acel mukene me lweny. Dok kineko lumone pa Lujudaya makato 75,000 kulu, ki i te loc me Percia, man onongo kwako wa lutino awobi pa Aman ma romo gin apar. (Esta 8:1–9:18) Ki cwak pa Esta, Mordekai omiyo cik ni mwaka ki mwaka, omyero kibed ki kwer madit i nino dwe 14 ki 15 me dwe me Adar, ma en aye “nino me Purim,” wek obed nino me yomcwiny ki me karama ki dong me miyo mot bot luwotgi ki bot lucan. Lujudaya guye cik meno ci guweko lutinogi ki jo ducu ma gudonyo i kingi bene gucako kwero kwer meno. Jo pa Lubanga onongo giworo Mordekai macalo lalub kor kabaka dok en omedde ki tic matek me konyogi.—Esta 9:19-22, 27-32; 10:2, 3.
it-2-E 716 para. 5
Purim
Pingo Onongo Kikwero. Jo mogo giwaco ni Kwer me Purim ma Lujudaya me kare-ni gikwero obedo kwer me lobo ento pe me dini dok opong ki cam ki mat ma okato kare woko. Ento kadi bed kit meno, kwer man onongo pe bedo kit meno i kare pa Lujudaya macon. Mordekai ki Esta onongo giworo Lubanga me ada Jehovah, dok kicako te kwer man me miyo deyo bot Jehovah. Watwero wacone ni Lubanga Jehovah aye olaro Lujudaya i kare meno, pien peko man ducu obino pien ni Mordekai onongo mito miyo worone ducu bot Jehovah. Nen calo Aman onongo dano me Amalek, ma en aye rok ma Jehovah kikome onongo oceno dok ociko ni myero kijwergi woko. Mordekai olubo cik pa Lubanga dok okwero kulle i nyim Aman. (Esta 3:2, 5; Nia 17:14-16) Dok lok ma Mordekai owaco bot Esta (Esta 4:14) nyuto ni en ojenge i kom Ngat ma tye ki teko ma loyo ducu me laro Lujudaya. I kare ma Esta orii kec ma peya ocito i nyim kabaka ka lwonge me bino i karama ma en oyubo, Esta bene onyuto ni emito kony pa Lubanga.—Esta 4:16.
cl-E 101-102 para. 12-13
‘Lub Lanen pa Lubanga’ i Kit ma Itiyo Kwede ki Tweroni
12 Jehovah ominiwa luneno me telo wi kacokke pa Lukricitayo. (Jo Ibru 13:17) Co magi myero guti ki twero ma Lubanga ominigi pi ber bedo pa romi pa Lubanga. Tika tic ma kimiyo ki luelda-ni nyuto ni omyero gulo luye luwotgi ki tek? Pe kumeno! Luelda myero gubed jo ma mwol ma gitye ki neno mupore i kom ticgi. (1 Petero 5:2, 3) Baibul waco ki luneno ni: ‘Wukwa lwak pa Lubanga ma en owilogi ki remo pa Wode.’ (Tic pa Lukwena 20:28) Man nyuto ni luelda myero guter romi ducu ki acel acel ki mar.
13 Watwero porone kit man. Ket kong ni laremi mo macok owacci igwok gin mo ma pire tek adada. Dok ingeyo ni en owilo gin meno ki cente madit. Tika pe ibigwoko gin meno maber wek pe oballe? I yo acel-li bene, Lubanga omiyo ki luelda tic me gwoko gin mo ma pire tek adada: kacokke pa Lukricitayo, ma kiporo lumembane ki romi. (Jon 21:16, 17) Romi magi pigi tek adada bot Jehovah—pigi tek pien en owilogi ki remo pa Wode acel keken, Yecu Kricito. Pe tye gin mo keken ma watwero poro ki Wode. Luelda ma mwol myero wigi opo i kom lok meno, dok guter romi pa Jehovah kit ma en mito kwede.
Yenyo Lonyo me Cwiny
w06-E 3/1 11 para. 4
Wi Lok Madongo ma Kikwanyo ki i Buk pa Esta
9:10, 15, 16—Pingo Lujudaya pe guyako jami kadi bed cik ma kabaka omoko-ni onongo minigi twero me timo meno? Gin ma gutimo-ni onyuto ni mitigi onongo tye me gwoko kwogi ento pe me nongo lonyo.
OKTOBA 2-8
LONYO MA TYE I LOK PA LUBANGA | YUBU 1-3
“Medde ki Nyuto Tut pa Marri pi Jehovah”
Bed Lawiny Calo Nua, Daniel ki Yubu Dok Ilub Lanengi me Niye
16 Ariya mene ma Yubu owok ki iye? Alokaloka madit otimme i kwo pa Yubu. Mukwongo, Yubu aye onongo “dano madit makato jo ducu ma yo tung wokceng.” (Yubu 1:3) En onongo olony adada, jo mapol onongo gingeye dok giwore matek. (Yubu 29:7-16) Kadi bed kumeno, Yubu onongo pe tamo ni en dok eber makato jo mukene nyo ni pe emito Lubanga i kwone. Wangeyo man pien Jehovah olwonge ni “laticca” dok oloko i kome ni: “Dano ma cwinye atir, ma lworo Lubanga, dok dag tim marac.”—Yubu 1:8.
17 Cutcut, kwo pa Yubu olokke adada. En orwenyo jamine ducu, dok cwinye otur ma onongo mito ni eto woko. I kare-ni, wangeyo ni Catan aye ma okelo peko magi ducu i kom Yubu. En owaco ni Yubu tiyo pi Jehovah pi rwot ineka keken. (Kwan Yubu 1:9, 10.) Jehovah pe otero adot man calo gin me tuku. Gin ango ma onongo en twero timone me nyuto ni Catan lagoba? En omiyo kare ki Yubu me nyuto genene ki dok me nyuto ni etiyo pi Jehovah pi mar.
Gwok Genneni!
10 Catan bene pud moro adot acel-li i komwa. Man gudo in nining? En waco ni in pe imaro Jehovah, ibiweko tic pi Lubanga wek ilar kwoni, dok ni pe ibigwoko genneni kulu! (Yubu 2:4, 5; Yabo 12:10) Man weko iwinyo nining? Cwero cwinyi adada, pe kumeno? Ento tam kong i lok man: Jehovah tye ki gen i komi ma oweko en omini kare me nyuto genneni. Jehovah oye ni Catan otem genneni. Jehovah tye ki gen ni itwero gwoko genneni kun inyuto ni Catan lagoba. Dok en ocikke me konyi me timo meno. (Ibru 13:6) Pud dong obedo mot madit adada ni Lalo polo ki lobo tye ki gen i komi! Tika dong itye ka neno kit ma gwoko gennewa pire tek kwede? Miniwa kare me kwero goba pa Catan, me ilo nying Wonwa maleng ki dok me cwako locce. Gin ango ma watwero timone me gwoko genewa?
Yenyo Lonyo me Cwiny
Nong Pwony ki i Lok pa Yecu me Agikki
9 Ngo ma Yecu owaco? Ma Yecu cok to, en odange ni: “Lubangana, Lubangana, itenya woko pingo?” (Mat. 27:46) Baibul pe tittiwa tyen lok ma oweko Yecu owaco lok meno. Ento nen kong gin ma watwero pwonyo ki i lokke meno. Me acel, i kare ma Yecu owaco lok meno, en onongo tye ka cobo lok pa lanebi ma nonge i Jabuli 22:1. Medo i kom meno, lokke onyuto ni Jehovah pe ‘oketo cel orumo ka nget’ Wode. (Yubu 1:10) Yecu oniang ni Wonne oye ni jo ma gidage gutem niyene nio wa i to. Pe tye dano mo ma naka kitemo kit ma kitemo kwede Yecu. Medo i kom meno, lokke nyuto ni en pe otimo bal mo keken ma onongo weko kineke.
OKTOBA 9-15
LONYO MA TYE I LOK PA LUBANGA | YUBU 4-5
“Gwokke ki Ngec ma Pe Tye Kakare”
it-1-E 713 para. 11
Erifaji
2. Ngat acel i kin lurem Yubu adek-ki. (Yubu 2:11) En onongo Lateman, dok nen calo lakwar Ecau, man nyuto ni en obedo lakwar Abraim, dok wat pa Yubu bene. En ki jo me yalwakke onongo giwakke pi ryekogi. (Jer 49:7) Ki i kin jo adek ma gucito ka kweyo cwiny Yubu-ni, Erifaji aye onongo ngene loyo dok onongo kitere calo ngat ma rwomme lamal, man nyuto ni nen calo en aye onongo dit loyo. En aye okwongo lok ki i kin jo adek-ki, dok lokke bene obedo bor loyo.
w05-E 9/15 26 para. 2
Kwer Tam Maraco!
Wi Erifaji opo i kom tango mo ma en oneno, ci owaco ni: “Tipo okato i wanga, ci yer koma ducu oa. Lacen ocung mot, ento pe apoko kit ma nen kwede. Cal gin mo onongo tye i nyima, piny oling woko litik; lacen awinyo dwan.” (Yubu 4:15, 16) Kit tipo ango ma onongo tye ka doro tam pa Erifaji? Lok ma Erifaji owinyo i ngeye nyuto ka maleng ni tipo-ni onongo pe obedo lamalaika ma kite atir. (Yubu 4:17, 18) Man onongo obedo cwec me cwiny ma kite rac. Ka onongo pe tye kit meno, ci pingo Jehovah lacen omiyo tira ki Erifaji ki luwote aryo-ni ni guloko lok goba? (Yubu 42:7) Ada, jogi aye onongo gitye ka tic ki Erifaji. Lokke onongo pe rwatte ki tam pa Lubanga.
w10-E 2/15 19 para. 5-6
Kwer Lok Goba pa Catan
Catan otiyo ki Erifaji, ngat acel i kin lurem Yubu adek ma gubino ka limme-ni, me wacone ni dano gigoro dok konygi pe. En owaco ki Yubu ni dano tye calo ‘odi ma kiyubo ki lobo dok gutigi kicibo i kweyo! Ma kinyotogi macalo nyenye. Nicakke odiko me o otyeno nongo kityekogi woko, girweny matwal kun ngat ma paro pe.’—Yubu 4:19, 20.
I wang Baibul ka mukene, kiporowa ki “atabo ma kicweyo ki lobo”—ma goro dok tyer woko. (2 Kor. 4:7) Wagoro pi bal ma walako ki dong roc ma watye kwede. (Rom. 5:12) Piwa kenwa, pe watwero bwot ki i cing Catan. Ento macalo Lukricitayo, pe watye kenwa. Kadi bed wagoro, ento piwa tek i wang Lubanga. (Ic. 43:4) Ki lok ada, Jehovah miyo cwiny maleng bot jo ma lege. (Luka 11:13) Cwiny mere maleng twero miniwa ‘teko ma ngat mo keken pe twero miyone,’ dok teko man bikonyowa me lweny ki peko mo keken ma Catan kelo i komwa. (2 Kor. 4:7; Pil. 4:13) Ka wacung matek i kom atematema pa Larac-ci kun watye ki niye matek, ci Lubanga ‘biminiwa kero dok bimiyo wacung matek.’ (1 Pet. 5:8-10) Pi meno, pe omyero walwor Catan Larac-ci.
mrt 32 para. 13-17
Gwokke ki Ngec ma Pe Tye Kakare
● Kwed lok ma tye iye ki ka ma oa ki iye
Gin ma Baibul waco: ‘Wubed ki wang mabit me neno jami ducu.’—1 Jo Tecalonika 5:21.
Ma peya iye nyo ikwango lok moni, kadi wa lok ma dong ngene i kin piny nyo tye i lok angeya, kong imok ka lokke tye ada. Itwero timo meno nining?
Kwed ka oa ki ka ma genne. Odi me poko lok angeya ki dong dul mogo gitwero loko lok angeya mogo kit ma gimito kwede pi miti me cente nyo pi ka cungogi ma lubbe ki lok me wibye. Por gin ma ineno i ka poko lok angeya moni ki ma i ka poko lok angeya mukene. I kine mogo, lurem gitwero kwango lok ma pe tye kakare labongo ngeyone kun gitiyo ki mecej nyo kabedo me nywako lok i intanet. Pi meno, pe igen lok ma kit meno ka pe imoko ka ma oa ki iye.
Mok ka lokke tye ada dok pe obedo lok macon. Nen nino dwe ki gin ma moko ni lok meno tye ada. Gwokke adada ka kitye ka tito lok mogo matego i yo ma niang iye yot nyo ka kiyubo lok meno me tugo cwiny dano wek gutim gin mo.
Yenyo Lonyo me Cwiny
w03-E 5/15 22 para. 5-6
Cung Matek, dok Ilo Pyem Ngec me Kwo
Bedo i kin luworo me ada ma gunote i but lobo-ni ducu twero konyowa me cung matek. Obedo mot madit adada me bedo i kin utmege ma gimare i kingi dok gunote i but lobo ducu! (1 Petero 2:17) Watwero bene konyo luye luwotwa me cung matek i niye.
Nen kong kony ma Yubu, laco ma kite atir-ri omiyo bot jo mukene. Kadi wa Erifaji ma obedo ka loko lok maraco-ni bene oye ni: ‘Dano ma oyokke opoto in yam iilo malo ki lokki, dok ikonyo dano ma goro wek ocung matek.’ (Yubu 4:4) Wan kono watye ka timo nining? Wan ducu ki acel acel watye ki tic me konyo luye luwotwa wek gumedde ki tic pi Jehovah. Kit ma waterogi kwede myero orwatte ki lok man: “Wujing cing jo ma badgi okwe, wumi jo ma conggi goro odok matek.” (Icaya 35:3) Dong pingo pe iket macalo yubbi me jingo ki cuko cwiny Lakricitayo acel nyo aryo kare ducu ma irwatte ki omege ki lumege? (Jo Ibru 10:24, 25) Ka icuko cwinygi dok ipwoyogi pi tutegi me yomo cwiny Jehovah, man bikonyogi me medde ki cung matek wek gilo pyem ngec me kwo.
OKTOBA 16-22
LONYO MA TYE I LOK PA LUBANGA | YUBU 6-7
“Ka Iwinyo Calo Kwo Tek Tutwal ma Pe Itwero Kanyone”
w06-E 3/15 14 para. 10
Wi Lok Madongo ma Kikwanyo ki i Buk pa Yubu
7:1; 14:14—Pingo Yubu oporo kwone ki ‘tic pa opii’? Peko ma Yubu owok ki iye onongo tek adada ma oweko en onongo winyo calo kwone tek calo tic pa opii. (Yubu 10:17) Kit macalo kare ma dano bedo kwede i lyel—nicakke ma en oto nio wa i kare ma kibicere iye—obedo gin ma pe watwero weyone, Yubu bene oporo kare meno ki tic ma kidiyo opii me timone.
Jehovah Laro Jo ma Cwinygi Otur
I KARE mogo, watwero bedo ka tam i kom kit ma kwo cek kwede dok “opong ki ayelayela.” (Yubu 14:1) Pi meno, pe tye me ur ni, i kare mukene cwinywa tur. Lutic pa Jehovah mapol i kare macon bene guwinyo kit meno. Mogo i kingi onongo bene gimito ni gito woko. (1 Luker 19:2-4; Yubu 3:1-3, 11; 7:15, 16) Ento kare ki kare, Jehovah, Lubanga ma gigeno, ocuko cwinygi dok ojingogi. Kicoyo lok i komgi me cuko cwinywa ki dok me pwonyowa.—Rom. 15:4.
g-E 1/12 16-17
Ka Iwinyo Calo Myero Ito Woko
Kadi bed nen calo kwo ma itye ka wok ki iye tek tutwal ma pe itwero kanyone, wi opo ni pe itye keni dok ki cwercwiny, cokcok dano ducu gitye ka wok ki i peko mo olo i kare-ni. Baibul waco ni: ‘cwec ducu gitye ka cur acura ki arem.’ (Jo Roma 8:22) Kadi bed nen calo pekoni pe bicobbe i kare-ni, ento jami yubbe ka kare woto ki kato. Ento ka meno peya otimme, gin ango ma twero konyi?
Tit kit ma iwinyo kwede bot laremi mo muteggi dok ma igeno. Baibul waco ni: ‘Ngat ma larem bedo ki mar i kare ducu, ki dano ma kinywalo me nywako peko ki omegine.’ (Carolok 17:17) Yubu, laco ma kite atir ma kiloko i kom i Baibul-li, otito kit ma en winyo kwede i kare ma onongo tye i peko. I kare ma en onongo winyo calo dong ‘edag kwone adada,’ en owaco ni: “Pe abijuko kokona; abiloko lok ducu, pien cwinya dong odoko kec!” (Yubu 10:1) Tito lok ma i cwinyi bot jo mukene twero jwiko aremcwiny ma itye kwede, dok twero weko icako bedo ki neno mapat i kom pekoni.
Yab cwinyi bot Lubanga i lega. Jo mukene giwaco ni lega obedo mere me wilo wiwa ki i kom pekowa keken, ento Baibul dok waco gin mapat. Jabuli 65:2 lwongo Lubanga Jehovah ni ‘lawiny lega,’ dok 1 Petero 5:7 waco ni: ‘En paro piwa.’ Baibul obedo ka nwoyo teretere ber pa jenge i kom Lubanga. Me labolle:
“Gen Rwot ki cwinyi ducu, pe ibed ka jengnge i kom niang ma itye kwede. I kit kwoni ducu wii myero opo i kom Rwot, ci en bitiro yo ma iwoto iye bedo atir.”—CAROLOK 3:5, 6.
“En miyo jami ducu ma mitte bot jo ma lwore, dok winyo kokogi, ci larogi bene.”—JABULI 145:19.
“Gin ma miyo wabedo ki gen i kome en ene ni, ka walegge gin mo kun walubo gin ma en mito, ci en winyo legawa.”—1 JON 5:14.
“Rwot tye cen ka mabor ki bot jo maraco, ento winyo lega pa dano ma kite atir.”—CAROLOK 15:29.
Ka itito bot Lubanga pekki ma itye ka wok ki i iye, en bimini kony. Meno aye oweko Baibul cuko cwinyi me ‘geno Lubanga kare ducu, ki dok me yabo cwinyi woko ducu bote.’—Jabuli 62:8.
Yenyo Lonyo me Cwiny
Lub Lanen pa Jehovah i Kit ma Itero Kwede Omege ki Lumege
10 Watwero lubo lanen pa Jehovah ka watute me niang kwo ma omegiwa ki lumegiwa gitye ka kato ki iye. Tute me ngeyo omege ki lumege maber. Lok kwedgi ma peya cokke ocakke ki dok i ngeye, ti kwedgi i tic me pwony, dok ka twere lwonggi i gangi pi cam mo manok. Ka itimo meno, ci itwero bedo ki ur me niang ni lamego mo ma nen calo pe maro dano kara nongo obedo lalewic, omego mo ma onongo itamo ni maro jami me kom kara nongo cinge yot adada, nyo laminwa mo ma tye ki lutino matino ma gimaro bino let i cokke kara gitye ka kato ki i aunauna magwar ki gang. (Yubu 6:29) Ngene kene ni, pe myero ‘waridde i lok pa jo mukene.’ (1 Tem. 5:13) Ento, bedo ber ka wangeyo gin mo i kom omegiwa ki lumegiwa ki kwo ma gikato ki iye. Man twero konyowa me nyuto niango botgi.
OKTOBA 23-29
LONYO MA TYE I LOK PA LUBANGA | YUBU 8-10
“Mar ma Pe Lokke pa Lubanga Gwokowa ki i Goba pa Catan”
w15-E 7/1 12 para. 3
Tika Ada Watwero Yomo Cwiny Lubanga?
Yubu owok ki i pekki mapol ma obedo ka lubbe aluba dok ki bote, onongo nen calo kitye ka tere marac. En obedo ki tam ma pe tye kakare i kom Lubanga, kun waco ni Lubanga pe paro kadi bed etye ki niye i Kome nyo pe. (Yubu 9:20-22) Yubu onongo pe ki akalakala mo keken ni kite atir, ma oweko onongo nen bot jo mukene calo en tye ka wacci kite atir loyo wa Lubanga.—Yubu 32:1, 2; 35:1, 2.
Pingo Watye ki Pwoc pi Mar ma Pe Lokke pa Jehovah?
14 Mar ma pe lokke pa Lubanga miniwa gwok i yo me cwiny. I legane bot Jehovah, Daudi owaco ni: “In aye kakannena, igwoka ki i ayela; igura woko dyere ki larri. . . . Jo ma gigeno Rwot [Jehovah] en gwokogi ki mar mere ma pe lokke.” (Jab. 32:7, 10) I kare macon, cel ma orumo boma onongo gwoko jo ma iye ki bot lumonegi. Mar ma pe lokke pa Jehovah tye calo cel ma gwokowa ki i kom gin mo keken ma twero balo watwa kwede. Medo i kom meno, mar ma pe lokke pa Jehovah nyikowa cok bote.—Jer. 31:3.
Yenyo Lonyo me Cwiny
w10-E 10/15 6-7 para. 19-20
‘Anga ma Ngeyo Tam pa Jehovah?’
19 Gin ango ma wapwonyo madok i kom ‘tam pa Jehovah’? Omyero wawek Lok pa Lubanga aye okonywa me niang tam pa Jehovah. Omyero pe wangol kop i kom Jehovah ma lubbe ki kit me kwowa ki tamwa. Yubu owaco ni: “Lubanga gire pe dano calo an, ma myero agam doge, kono obedo dano, kono apido kwede.” (Yubu 9:32) Calo Yubu, ka wacako niang tam pa Jehovah, ci wabiwacone ni: “Nen, man pud doge, pe kom ticce kikome, wawinyo macalo lok ma gikwilo akwila ma winyone tek, ento anga ma niang i kom twerone ka mor calo mor kot?”—Yubu 26:14.
20 Gin ango ma myero watim ka wakwano gin mo i Ginacoya ma wanongo ni tek me niang iye, tutwalle ka odok i kom kit ma Jehovah tamo kwede? Ka pud pe wanongo lagam matir kadi bed watimo kwed i kom lok meno, ci myero wanen man calo atematema i kom gen ma watye kwede i kom Jehovah. Wi opo ni, i kine mukene lok mogo miniwa kare me nyuto niyewa i kom kit pa Jehovah. Ki cwiny me mwolo omyero waye ni pe watwero niang i kom jami ducu ma en timo. (Latit 11:5) Man weko waye bene i kom lok ma lakwena Paulo owaco ni: ‘Lonyo pa Lubanga dwong ma okato kare! Ryekone kacel ki ngecce tut twatwal! Lok ma en ngolo tere pe tatte, niang i kite tek! “Anga ma ngeyo tam pa Jehovah? Anga ma yam miye tam?” Anga mono ma yam kong omiye gin mo me mot, ka en bene odwoko cen bote?” Pien en aye yam oketo jami ducu, jami ducu yam obedo tye pire, dok bene obedo mere. Deyo obed bote nakanaka. Amen.’—Rom. 11:33-36.
OKTOBA 30–NOVEMBA 5
LONYO MA TYE I LOK PA LUBANGA | YUBU 11-12
“Yo Adek me Nongo Ryeko ki Dong Kit me Nongo Adwogi Maber ki Iye”
w09-E 4/15 6 para. 17
Yubu Oilo Nying Jehovah Malo
17 Gin ango ma okonyo Yubu me gwoko gennene? Nen ka maleng ni, ma peya pekki meno opoto i kome, en onongo dong tye ki wat macok ki Jehovah. Kadi bed Yubu onongo pe ngeyo pyem ma Catan okelo i kom Jehovah, en omoko tamme me gwoko gennene. En owaco ni: ‘Nio wang ma ato, pe abituro gennena!’ (Yubu 27:5) Yubu odongo wat macok ki Lubanga nining? Labongo akalakala mo, en omaro gin ma en owinyo i kom kit ma Lubanga otero kwede Abraim, Icaka, ki dong Yakobo, ma onongo gubedo wadine-ni. Dok en opwonyo kit Jehovah ki i ngiyo jami ma en ocweyo.—Kwan Yubu 12:7-9, 13, 16.
Pe Itye Keni, Jehovah Tye Kwedi Kare Ducu
10 Mak lirem ki Lukricitayo ma lugen. Mak lirem ki jo ma i kacokke ma itwero lubo lanengi. Gitwero bedo jo ma mwakagi nyo kabedo ma gia ki iye pat ki megi. Baibul poyo wiwa ni “ryeko bedo bot jo muti.” (Yubu 12:12) Jo mutegi bene gitwero nongo pwony ki bot jo matino ma gitye lugen. Daudi onongo tidi ka kiporo ki Yonacan, ento man pe ogengogi ki mako lirem macok. (1 Cam. 18:1) Daudi ki Yonacan gukonnye i kingi wek gimedde ki tic pi Jehovah kadi bed gukato ki i ariya mapol. (1 Cam. 23:16-18) Laminwa Irina ma watte mo keken pe tye Lacaden owaco ni: “Utmegiwa gitwero doko lunyodowa nyo omegiwa ki lumegiwa kikome. Jehovah twero tic kwedgi me bedo jo me gangwa ma wamito kikome.”
11 Mako lirem manyen pe twero bedo yot, tutwalle ka ibedo dano ma lalewic. Laminwa Ratna, ma lalewic ento otute me pwonyo ada kadi bed okato ki i aunauna otito ni, “Onongo mitte ni aye ni amito kony ki cwak pa omege ki lumege me kacokke.” Twero bedo tek adada me nywako kit ma iwinyo kwede ki ngat mukene, ento ka itimo man, ci ngat meno twero doko laremi macok. Luremi gimito konyi ki cuko cwinyi, ento omyero iwek gunge kit ma gitwero timo kwede meno.
12 Yo mukene ma watwero mako lirem ki Lukricitayo mukene aye ki tic kwedgi i ticwa me pwony. Carol, ma kiloko i kome con-ni owaco ni: “Amako lirem mabeco mapol adada ki i nywako ki lumege i tic me pwony kacel ki tic mukene ma kubbe ki worowa. Jehovah otiyo ki lurema ma lugen magi me konya i mwaki magi ducu.” Ber adada ka wamako lirem ki Lukricitayo ma lugen. Jehovah tiyo ki lurem ma kit man me konyowa lweny ki tam maraco calo tam ni watye kenwa.—Car. 17:17.
it-2-E 1190 para. 2
Ryeko
Ryeko ma A ki Bot Lubanga. Lubanga Jehovah keken aye Ngat ma ryek i yo ducu, dok “En keken aye won ryeko.” (Rom 16:27; Yabo 7:12) Ngat ma tye ki ngec nongo ngeyo jami ma tye atir, dok kit ma Jehovah aye Lacwec, “ma bedo nakanaka” (Jab 90:1, 2), en ngeyo jami ducu madok i kom polo ki lobo, kit ma kicweyogi kwede ki dong jami ma tye i igi, dok en ngeyo bene jami ma obedo ka timme i polo ki lobo nio wa i kare-ni. Kadi wa jami mapatpat ma dano giyubo kong gingiyo cwec pa Jehovah ki dong cik ma En oketo ma doro cwecce, dok labongo timo kwed i kom jami magi, dano onongo pe bitwero yubo gin mo keken. (Yubu 38:34-38; Jab 104:24; Car 3:19; Jer 10:12, 13) Ki lok ada, cik ma nyuto rwom me kwo ma Jehovah mito pire tek adada wek dano gubed ki kuc, gumok tam matir dok gubed ki kwo maber. (Nwo 32:4-6; nen JEHOVAH [Lubanga ma kite atir].) Pe tye gin mo ma en pe ngeyo. (Ic 40:13, 14) Kadi bed i kine mukene en twero ye ni gin mo ma pe tye atir otimme dok obed pi kare mo, en bikeliwa anyim maber dok bitimo meno i karene kikome ma en oyubo. Jami ducu ma en owaco ni bitimme wang ma ocobbe kakare.—Ic 55:8-11; 46:9-11.
Yenyo Lonyo me Cwiny
w08-E 8/1 11 para. 5
Kit me Lok ki Jo ma Tye ki Mwaka Apar ki Wiye
▪ ‘Tika atute me niang pingo kiwaco lok moni?’ Yubu 12:11 waco ni: “It dano pe ye lok ducu, ento bilo abila, macalo dano bilo cam ki lebe.” I kare-ni makato kare mo keken, omyero itute me niang gin ma wodi nyo nyari waco. Lutino me mwaka apar ki wiye pol kare giloko ata. Me labolle, wodi nyo nyari twero wacci, “In kare ducu itera calo pud abedo latin matidi!” nyo ni “In pe iwinyo loka matwal!” Me ka keto cwinyi i kom nyig lok ni “kare ducu” nyo “matwal,” myero inge ni meno aye pe gin ma latinni gwok mito wacone. Me labolle, ka en owacci “In kare ducu itera calo pud abedo latin matidi,” gwok nyo en onongo mito wacci “Awinyo calo pe igena,” ki dok ka en owacci “In pe iwinyo loka matwal” ci twero bedo ni en onongo mito wacci “Amito ni inge kit ma awinyo kwede.” Tute me niang pingo latinni owaco lok moni.