Luka Sane Kpakpa a
1 Akɛnɛ i na kaa nihi fuu bɔ mɔde kaa a ma bua anɔkuale munyuhi nɛ wa kplɛɛ nɔ kaa a da kɛ pi si* ɔ nya 2 kaa bɔ nɛ nihi nɛ a na kɛ a hɛngmɛ kɛ je sisije nɛ a ji sɛ gbi ɔ he sɔmɔli ɔ ngɔ kɛ ha wɔ ɔ he je ɔ, 3 imi hu i hla níhi tsuo nɛ ya nɔ kɛ je sisije ɔ mi fitsofitso, nɛ i ma ye juɛmi nya si kaa ma ngma bɔ nɛ sane ɔ ya nɔ setsɔsetsɔ ha a kɛ ha mo, wa nɔmo Teofilo, 4 konɛ o na kaa níhi nɛ a de mo nɛ o kase ɔ ji anɔkuale nitsɛnitsɛ.
5 Benɛ Herode* ngɛ matsɛ yee ngɛ Yudea a, osɔfo ko hi si nɛ a tsɛɔ lɛ ke Zakaria. E ji Abiya osɔfohi a kuu ɔ mi no. E yo ɔ je Aaron biyi* ɔmɛ a kpɛti, nɛ e biɛ ji Elizabet. 6 Mɛ ni enyɔ ɔmɛ tsuo a ji dali ngɛ Mawu hɛ mi, a yeɔ Yehowa* mlaa amɛ kɛ e fami ɔmɛ tsuo a nɔ, nɛ piami ko be a he. 7 Se a be bi, ejakaa yosa ji Elizabet, nɛ mɛ ni enyɔ ɔmɛ tsuo a wa ngɛ jeha mi.
8 Ligbi ko ɔ, benɛ e su kuu nɛ Zakaria ngɛ mi ɔ nɔ, nɛ e ngɛ sɔmɔe kaa osɔfo ngɛ Mawu hɛ mi 9 kaa bɔ nɛ osɔfo yemi blɔ nya tomi ɔ ngɛ ɔ, e ba su e nɔ kaa e maa sɛ Yehowa* jami he ɔ konɛ e ya sã tsopa kɛ e he via. 10 Nɛ nihi babauu ɔ tsuo ngɛ sɔlee ngɛ kpo ɔ nɔ ngɛ tsopa kɛ e he via sami ngmlɛfia a mi. 11 Kɛkɛ nɛ Yehowa* bɔfo ko ba je e he kpo kɛ tsɔɔ lɛ. E ba da si ngɛ tsopa kɛ e he via sami latɛ ɔ hiɔ nɔ je. 12 Se benɛ Zakaria na lɛ ɔ, e tsui po, nɛ e ye gbeye wawɛɛ. 13 Se bɔfo ɔ de lɛ ke: “Zakaria, koo ye gbeye, ejakaa a bu o pɛɛ kpami nɛ mi wa a tue, nɛ a ma ha mo heto. O yo Elizabet ma fɔ binyumu, nɛ o maa wo lɛ biɛ ke Yohane. 14 Ke a fɔ lɛ ɔ, o bua maa jɔ nɛ o ma nya wawɛɛ nitsɛ, nɛ nihi babauu hu ma nya jã nɔuu, 15 ejakaa e maa pee nɔmlɔ ngua ngɛ Yehowa* hɛ mi. Se e sɛ nɛ e nu wai loo dã nɛ nya wa ko kulaa, nɛ mumi klɔuklɔu ɔ ma hyi lɛ tɔ kɛ maa je e nyɛ ɔ fɔmi kotoku mi tɔɔ, 16 nɛ e maa kpale Israelbi ɔmɛ a ti nihi fuu kɛ ba Yehowa,* a Mawu ɔ ngɔ. 17 Jehanɛ se hu ɔ, e kɛ Eliya mumi ɔ kɛ e he wami ɔ maa sɛ Mawu hlami, nɛ e ma ha nɛ tsɛmɛ a tsui maa kpale kɛ ba bimɛ a he, nɛ e ma ha nɛ tue gboli ma ná dali a juɛmi, konɛ e dla nihi ngɔ to Yehowa.”*
18 Zakaria de bɔfo ɔ ke: “Kɛ ma plɛ kɛ ná nɔ mi mami kaa nɔ́ nɛ ɔ maa ba mi kɛɛ? Ejakaa i wa, nɛ ye yo ɔ hu wa ngɛ jeha mi.” 19 Bɔfo ɔ ha lɛ heto ke: “Imi ji Gabriel, nɔ nɛ e daa Mawu hɛ mi haa a nɛ. A tsɔ mi ke ma ba jaje sane kpakpa nɛ ɔ kɛ ha mo. 20 Se hyɛ! o maa pee mumui, nɛ o be nyɛe maa tu munyu kɛ yaa si ligbi nɛ ní nɛ ɔmɛ maa ba mi, ejakaa níhi nɛ i de mo nɛ a maa ba mi ngɛ be nɛ a to ɔ nya a, o he we yi.” 21 Jamɛ a be ɔ mi tsuo ɔ, ni ɔmɛ ngɛ Zakaria mlɛe, nɛ e pee mɛ nyakpɛ kaa e se ya kɛ wawɛɛ ngɛ jami he ɔ jã. 22 Benɛ e je kpo ɔ, e nyɛ we nɛ e tu munyu. Kɛkɛ nɛ a yɔse kaa e na nyakpɛ nɔ́* ko ngɛ jami he ɔ. E ngɛ okadihi pee kɛ ngɛ mɛ tsɔɔe, se e nyɛ we nɛ e tu munyu. 23 Benɛ ligbi ɔmɛ nɛ e kɛ ma tsu e ní tsumi klɔuklɔu ɔ* ba nyagbe ɔ, e je kɛ ho e we mi ya.
24 Ligbi komɛ a se ɔ, e yo Elizabet ngɔ hɔ, nɛ e ngɔ e he kɛ laa nyɔhiɔ enuɔ, nɛ e hii dee ke: 25 “Amlɔ nɛ ɔ, nɔ́ nɛ Yehowa* pee ha mi ji nɛ ɔ nɛ. E kai mi nɛ e ha nɛ ye hɛ mi nɛ pue si ngɛ nihi a hɛ mi ɔ se po.”
26 Benɛ e hɔ ɔ ye nyɔhiɔ ekpa a, Mawu tsɔ bɔfo Gabriel kɛ ya Galilea ma nɛ a tsɛɔ ke Nazaret ɔ mi. 27 E ya yomiyo ko nɛ nyumu ko nɛ a tsɛɔ lɛ ke Yosef, nɛ e je David we ɔ mi ɔ ya bi e si* kaa e maa ngɔ lɛ ɔ ngɔ. A tsɛɔ yomiyo ɔ ke Maria. 28 Nɛ benɛ bɔfo ɔ ba e ngɔ ɔ, bɔfo ɔ de lɛ ke: “He manye, mo nɛ a ná o he bua jɔmi babauu, Yehowa* kɛ mo ngɛ.” 29 Se bɔfo ɔ munyu ɔ ha nɛ e hao wawɛɛ, nɛ e bɔ mɔde kaa e maa nu ngami nɛ e nga lɛ ɔ sisi. 30 Lɔ ɔ he ɔ, bɔfo ɔ de lɛ ke: “Maria, koo ye gbeye, ejakaa Mawu ná o he bua jɔmi. 31 Nɛ hyɛ! o maa ngɔ hɔ nɛ o ma fɔ binyumu, nɛ o maa wo lɛ biɛ ke Yesu. 32 E ma ba pee nɔmlɔ ngua, nɛ a ma tsɛ lɛ ke Hiɔwe Lokoo No ɔ Bi, nɛ Yehowa* Mawu maa ngɔ e tsɛ David matsɛ sɛ ɔ kɛ ha lɛ, 33 nɛ e maa ye Yakob we ɔ nɔ Matsɛ kɛ maa ya neneene, nɛ e Matsɛ Yemi ɔ se be poe.”
34 Se Maria de bɔfo ɔ ke: “Kɛ enɛ ɔ ma plɛ kɛ ba mi ha kɛɛ, ejakaa i kɛ nyumu ko ná we bɔmi hyɛ?” 35 Bɔfo ɔ ha lɛ heto ke: “Mumi klɔuklɔu ɔ maa ba o nɔ, nɛ Hiɔwe Lokoo No ɔ he wami ɔ maa ha o nɔ. Enɛ ɔ he je ɔ, a ma tsɛ nɔ nɛ o ma fɔ ɔ ke klɔuklɔu, Mawu Bi. 36 Nɛ hyɛ! o wekuno Elizabet nɛ e wa ngɛ jeha mi ɔ hu hɛɛ hɔ, nɛ e ma fɔ binyumu. Nɔ nɛ a ke yosa ji lɛ ɔ, e hɛɛ hɔ nyɔhiɔ ekpa ji nɛ ɔ nɛ; 37 ejakaa nɔ́ ko nɔ́ ko sui Mawu peemi.”* 38 Lɔ ɔ se ɔ, Maria de ke: “Hyɛ! Yehowa* mawayo ji mi! E ba mi ha mi kaa bɔ nɛ o de ɔ.” Kɛkɛ nɛ bɔfo ɔ je e he.
39 Enɛ ɔ he ɔ, ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, Maria pue nɔ esɔesɔ kɛ ho Yuda ma ko nɛ ngɛ yoku ɔmɛ a nɔ ɔ mi ya, 40 nɛ e ya sɛ Zakaria we ɔ mi nɛ e fɔ Elizabet. 41 Nɛ benɛ Elizabet nu nɛ Maria fɔ lɛ ɔ, bimwɔyo ɔ nɛ ngɛ e fɔmi kotoku ɔ mi ɔ tu, kɛkɛ nɛ mumi klɔuklɔu ɔ hyi Elizabet tɔ, 42 nɛ e kɛ gbi nɛ he wa de ke: “A jɔɔ mo ngɛ yihi a kpɛti, nɛ a jɔɔ bi nɛ ngɛ o fɔmi kotoku ɔ mi ɔ! 43 E ji he blɔ nɛ i ná kaa ye Nyɔmtsɛ ɔ yayo ba ye ngɔ. 44 Ejakaa hyɛ! benɛ o fɔ mi nɛ i nu pɛ ɔ, bimwɔyo ɔ nɛ ngɛ ye fɔmi kotoku ɔ mi ɔ kɛ bua jɔmi tu. 45 Yo ɔ nɛ e he ye ɔ hu ngɛ bua jɔmi, ejakaa níhi nɛ Yehowa* ha nɛ a de lɛ ɔ maa ba mi sisiisi.”
46 Nɛ Maria de ke: “Ye klaa* woɔ Yehowa* nɔ gojoo, 47 nɛ ye mumi ɔ maa ya nɔ ma nya ngɛ Mawu, ye yi Wami Helɔ ɔ he je, 48 ejakaa e kai e mawayo nɛ e be nɔ́ ko ɔ. Nɛ hyɛ! kɛ je amlɔ nɛ ɔ kɛ yaa a, yi nɔhi tsuo maa jaje ke i ngɛ bua jɔmi, 49 ejakaa Hewamitsɛ ɔ pee ní nguanguahi ha mi, nɛ e biɛ ngɛ klɔuklɔu, 50 nɛ ngɛ yi nɔ fɛɛ yi nɔ mi ɔ, e naa nihi nɛ a yeɔ lɛ gbeye ɔ mɔbɔ. 51 E kɛ e nine tsu he wami ní tsumihi; e gbɛ nihi nɛ a tsui mi susumi tsɔɔ kaa a woɔ a he nɔ ɔ ngɔ fĩa. 52 E kple nimli nguanguahi si kɛ je matsɛ sɛhi a nɔ, nɛ e wo nihi nɛ a be nɔ́ ko ɔ a nɔ; 53 nihi nɛ hwɔ ngɛ mɛ yee ɔ, e ha nɛ a tɔ saminya kɛ ní kpakpahi, nɛ e fiee niatsɛmɛ kɛ ho kɛ a dɛ gu. 54 E ba ye bua e sɔmɔlɔ Israel kɛ tsɔɔ kaa mɔbɔ 55 nɛ e wo si kaa e maa na Abraham kɛ e nina a,* e hɛ be nɔ jee kɛ maa ya neneene. Enɛ ɔ ji nɔ́ nɛ e de wa nɛmɛ ɔmɛ ɔ nɛ.” 56 Maria kɛ lɛ hi si maa pee nyɔhiɔ etɛ, nɛ lɔ ɔ se ɔ, e kpale kɛ ho lɛ nitsɛ e we mi ya.
57 Jehanɛ ɔ, Elizabet fɔmi be ba su, nɛ e fɔ binyumu. 58 Nɛ nihi nɛ e kɛ mɛ ngɛ kpɔ ɔ mi ɔ kɛ e wekuli nu he kaa Yehowa* na lɛ mɔbɔ babauu, nɛ a kɛ lɛ nya. 59 Ngɛ ligbi kpaanyɔne ɔ nɔ ɔ, a ba po jokuɛ nyumuyo ɔ, nɛ jinɛ a kɛ e tsɛ Zakaria biɛ yaa wo lɛ. 60 Se e yayo de mɛ ke: “Dɛbi! a ma tsɛ lɛ ke Yohane.” 61 Enɛ ɔ he ɔ, a de lɛ ke: “Nɔ ko tsa be o weku ɔ mi nɛ a tsɛɔ lɛ jã.” 62 Kɛkɛ nɛ a pee okadi kɛ bi jokuɛ ɔ tsɛ ɔ biɛ nɛ e suɔ kaa e maa wo lɛ. 63 Enɛ ɔ he ɔ, e ha nɛ a ngɔ sleeti kɛ ba ha lɛ, nɛ e ngma ngɛ nɔ ke: “A ma tsɛ lɛ ke Yohane.” Kɛkɛ nɛ e pee mɛ tsuo nyakpɛ. 64 Amlɔ nɔuu ɔ, e nya bli, nɛ e lilɛ kpa a pɛne nɛ e bɔni munyu tumi, nɛ e bɔni Mawu yi jemi. 65 Nɛ gbeye nu nihi tsuo nɛ e kɛ mɛ ngɛ kpɔ ɔ mi ɔ, nɛ a bɔni ní nɛ ɔmɛ tsuo a he munyu tumi ngɛ Yudea ma nɛ ngɛ yoku ɔmɛ a nɔ ɔ mi. 66 Nɛ nihi tsuo nɛ a nu he ɔ ngɔ kɛ to a tsui mi, nɛ a hii bie ke: “Mɛni nɔmlɔ po jokuɛ nɛ ɔ ma ba pee?” Ejakaa ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa* nine ngɛ e nɔ.
67 Kɛkɛ nɛ mumi klɔuklɔu ɔ hyi e tsɛ Zakaria tɔ, nɛ e gba, nɛ e de ke: 68 “A je Yehowa* Israel Mawu ɔ yi, ejakaa e kai e we bi ɔmɛ, nɛ e kpɔ̃ mɛ. 69 Nɛ e tle yi wami hemi koli ko* si kɛ ha wɔ ngɛ e sɔmɔlɔ David we ɔ mi 70 kaa bɔ nɛ e gu e gbali klɔuklɔu ɔmɛ nɛ a hi si blema a nɔ kɛ de ɔ. 71 E tsɔɔ kaa e ma he wa yi wami kɛ je wa he nyɛli kɛ nihi tsuo nɛ a ngɛ wɔ nyɛe ɔ a dɛ mi, 72 nɛ e maa na wɔ mɔbɔ ngɛ wa nɛmɛ ɔmɛ a he je, nɛ e ma kai e somi klɔuklɔu ɔ, 73 nɛ ji kita nɛ e kã wa nɛ Abraham 74 kaa ke e je wɔ kɛ je he nyɛli a dɛ mi ta a, e ma ha wɔ he blɔ konɛ waa kɛ kã nɛ sɔmɔ lɛ ngɛ blɔ klɔuu nɔ, 75 nɛ wa fĩ e se, nɛ waa pee níhi nɛ da ngɛ e hɛ mi wa wami ligbi ɔmɛ tsuo ɔ. 76 Se mo jokuɛ nɛ ɔ lɛɛ, a ma tsɛ mo ke Hiɔwe Lokoo No ɔ gbalɔ, ejakaa o maa sɛ Yehowa* hlami, nɛ o ma dla e blɔ ɔmɛ, 77 konɛ o ha e we bi ɔmɛ nɛ a ná yi wami hemi nɛ a ma ná kɛ gu a he yayami ɔmɛ nɛ a kɛ maa ke mɛ ɔ nɔ ɔ he nile 78 ngɛ wa Mawu ɔ mi mi sami ɔ he je. Mi mi sami nɛ ɔ ma ha nɛ la ma kpɛ kɛ je hiɔwe kɛ ha wɔ kaa mɔtu pu, 79 nɛ e ma ha nihi nɛ a hii si ngɛ diblii mi kɛ gbenɔ hɔ mi ɔ la, nɛ e ma kudɔ wa nanehi kɛ ya tue mi jɔmi blɔ ɔ nɔ.”
80 Nɛ jokuɛ ɔ ba wa, nɛ e he wa ngɛ mumi mi, nɛ e hi nga kplanaa a nɔ kɛ ya si ligbi nɛ e je e he kpo heii kɛ tsɔɔ Israel.