HIOB
1 Nyumu ko hi Uz zugba a nɔ; e biɛ ji Hiob.* E ji nɔmlɔ nɛ da nɛ́ e yeɔ anɔkuale;* e yeɔ Mawu gbeye nɛ e pee we nɔ́ nɛ dɛ blɔ kɔkɔɔkɔ. 2 A fɔ binyumuhi kpaago kɛ biyihi etɛ ha lɛ. 3 E ngɛ lohwe nɛ ɔmɛ: jijɔ 7,000, afukpɔngɔ 3,000, na 1,000,* teji* 500 kɛ sɔmɔli babauu. Enɛ ɔ he ɔ, e ba pee nɔmlɔ ngua pe kulaa ngɛ nihi nɛ a ngɛ puje he blɔ ɔ a kpɛti.
4 E binyumu ɔmɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ ngmɛɔ okplɔɔ ngɛ e we mi ngɛ ligbi nɛ lɛ nitsɛ e to ɔ nɔ.* A tsɛɔ a nyɛmiyihi etɛ ɔmɛ konɛ a kɛ mɛ nɛ ba ye ní nɛ a nu ní. 5 Ke mɛ tsuo a ngmɛ okplɔɔ ɔ ta a, Hiob tsɔɔ nɛ a ya tsɛɔ mɛ kɛ baa konɛ e tsu a he. E teɔ si mɔtu mla nɛ e sãã sami afɔlehi kɛ haa a ti nɔ fɛɛ nɔ, ejakaa Hiob deɔ ke: “Eko ɔ, ye bimɛ ɔmɛ pee yayami nɛ a gbiɛ Mawu ngɛ a tsui mi.” Jã nɛ Hiob peeɔ be fɛɛ be.
6 Ligbi ko ɔ, anɔkuale Mawu ɔ bimɛ ɔmɛ* ba da si ngɛ Yehowa hɛ mi, nɛ Satan hu piɛɛ a he kɛ ba.
7 Kɛkɛ nɛ Yehowa bi Satan ke: ”Jije o je?” Satan ha Yehowa heto ke: “I ya kpa zugba a nɔ nɛ i slaa si ngɛ nɔ.” 8 Nɛ Yehowa bi Satan ke: “Anɛ o to ye sɔmɔlɔ Hiob he hɛ lo?* Nɔ ko nɔ ko be zugba a nɔ nɛ ngɛ kaa lɛ. E ji nɔmlɔ nɛ da nɛ́ e yeɔ anɔkuale,* e yeɔ Mawu gbeye nɛ e pee we nɔ́ nɛ dɛ blɔ kɔkɔɔkɔ. 9 Kɛkɛ nɛ Satan ha Yehowa heto ke: “O susu kaa yaka gu lɛ Hiob yeɔ mo gbeye ɔ lo? 10 Anɛ o pui piɛ kɛ wui lɛ nitsɛ, e weku ɔ kɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e ngɛ ɔ he lo? O jɔɔ e ní tsumi nɔ, nɛ o ha nɛ e lohwehi hiɛ babauu. 11 Se moo lɛɛ, moo kpa o nine mi nɛ o ta nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e ngɛ ɔ he, nɛ bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, e maa gbiɛ mo ngɛ o hɛ mi.” 12 Kɛkɛ nɛ Yehowa de Satan ke: “Hyɛ! Nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e ngɛ ɔ, i kɛ wo o dɛ. Se lɛ nɔmlɔ ɔ lɛɛ o ko ta e he!” Lɔ ɔ he ɔ, Satan je Yehowa hɛ mi kɛ ho.
13 Ligbi ko benɛ e binyumu ɔmɛ kɛ e biyi ɔmɛ ngɛ ní yee nɛ a ngɛ wai nue ngɛ a nyɛminyumu nɔkɔtɔma a we ɔ mi ɔ, 14 tsɔlɔ ko ba Hiob ngɔ nɛ e ba de lɛ ke: “Na amɛ ngɛ hue, nɛ teji ɔmɛ ngɛ ní yee ngɛ a kasa nya, 15 kɛkɛ nɛ Sebabi ɔmɛ ba tua mɛ, nɛ a nuu mɛ kɛ ho, nɛ a kɛ klaate gbe tsɔli ɔmɛ. Imi pɛ lɛ i je mi, nɛ i ba konɛ ma ba de mo.”
16 Benɛ e ngɛ munyu tue nɛ e nya ná we nɛ e ma si lolo ɔ, nɔ kpa ba nɛ e ba de lɛ ke: “La nɛ je Mawu ngɔ* je hiɔwe kɛ ba nɛ e ba sã jijɔ ɔmɛ kɛ tsɔli ɔmɛ nɛ e kpata a hɛ mi! Imi pɛ lɛ i je mi, nɛ i ba konɛ ma ba de mo.”
17 Benɛ lɛ hu e ngɛ munyu tue nɛ e nya ná we nɛ e ma si lolo ɔ, nɔ kpa ba nɛ e ba de ke: “Kaldeabi ɔmɛ gba a mi kɛ wo kuu etɛ mi nɛ a ba tua afukpɔngɔ ɔmɛ nɛ a nuu mɛ kɛ ho, nɛ a kɛ klaate gbe tsɔli ɔmɛ. Imi pɛ lɛ i je mi, nɛ i ba konɛ ma ba de mo.”
18 Benɛ e ngɛ munyu tue nɛ e nya ná we nɛ e ma si lolo ɔ, nɔ kpa hu ba nɛ e ba de ke: “O binyumu ɔmɛ kɛ o biyi ɔmɛ ngɛ ní yee nɛ a ngɛ wai nue ngɛ a nyɛminyumu nɔkɔtɔma a we ɔ mi. 19 Tlukaa a, kɔɔhiɔ nɛ nya wa fia kɛ je nga a nɔ kɛ ba ná we ɔ kɔnya eywiɛ ɔmɛ, nɛ e hule pue o bimɛ ɔmɛ a nɔ nɛ a gbo. Imi pɛ lɛ i je mi, nɛ i ba konɛ ma ba de mo.”
20 Kɛkɛ nɛ Hiob te si nɛ e gba e tade ɔ nɛ e sɛ e yi ɔ; e kplã si nɛ e ngɔ e hɛ mi kɛ bu zugba, 21 nɛ e de ke:
“Yayo fɔ mi kɛ ba kɛ he gu,
Nɛ ma kpale kɛ ya kɛ he gu.
Yehowa lɛ ha, nɛ Yehowa lɛ ba ngɔ kɛ ho.
A je Yehowa biɛ ɔ yi daa.”
22 Enɛ ɔ tsuo mi ɔ, Hiob pee we yayami ko, nɛ e pia we Mawu kaa lɛ nɛ e pee yayami ko.*
2 Ligbi ko ɔ, anɔkuale Mawu ɔ bimɛ ɔmɛ* ba da si ngɛ Yehowa hɛ mi ekohu, nɛ Satan hu piɛɛ a he kɛ ba da si ngɛ Yehowa hɛ mi.
2 Kɛkɛ nɛ Yehowa bi Satan ke: ”Jije o je?” Satan ha Yehowa heto ke: “I ya kpa zugba a nɔ nɛ i slaa si ngɛ nɔ.” 3 Nɛ Yehowa bi Satan ke: “Anɛ o to ye sɔmɔlɔ Hiob he hɛ lo?* Nɔ ko nɔ ko be zugba a nɔ nɛ ngɛ kaa lɛ. E ji nɔmlɔ nɛ da nɛ́ e yeɔ anɔkuale,* e yeɔ Mawu gbeye nɛ e pee we nɔ́ nɛ dɛ blɔ kɔkɔɔkɔ. E ngɛ mi kaa o bɔ mɔde kaa o ma ha nɛ ma te si kɛ wo lɛ nɛ ma kpata e hɛ mi* yaka gu, se loloolo ɔ, e hɛɛ e we anɔkuale yemi ɔ mi.” 4 Kɛkɛ nɛ Satan ha Yehowa heto ke: “A kɛ he lo haa ngɛ he lo nane mi, nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ nɔ ko dɛ ɔ, e maa ngɔ kɛ ha, konɛ e yi nɛ ná wami. 5 Moo lɛɛ, moo kpa o nine mi nɛ o ta e wu kɛ e he lo he nɛ bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, e maa gbiɛ mo ngɛ o hɛ mi.”
6 Kɛkɛ nɛ Yehowa de Satan ke: “Hyɛ! E ngɛ o dɛ mi! Se o ko kpata e wami* hɛ mi!” 7 Lɔ ɔ he ɔ, Satan je Yehowa hɛ mi kɛ ho nɛ e ya ha nɛ tslɔɔ nɛ yee nɔ fuu Hiob nɔmlɔ tso ɔ tsuo, kɛ je e nane si kɛ ya pue e yi mi. 8 Nɛ Hiob wo buɛ nɛ ywia konɛ e kɛ hlua e he, nɛ e hii si ngɛ lazu mi.
9 Kɛkɛ nɛ e yo ɔ de lɛ ke: “Loloolo ɔ, o hɛɛ o we anɔkuale yemi ɔ mi lo? Gbiɛɛ Mawu nɛ o gbo!” 10 Se Hiob de lɛ ke: “O ngɛ munyu tue kaa yihi nɛ a be juɛmi ɔ a kpɛti nɔ kake. Ke Mawu ha wɔ nɔ́ kpakpa a, tse wa ngɔɔ. Lɛɛ ke e ha wɔ nɔ́ yaya a, wa ko ngɔ lo?” Enɛ ɔ tsuo mi ɔ, Hiob de we nɔ́ yayami ko.*
11 Hiob huɛmɛ etɛ komɛ nɛ ji Elifaz nɛ je Teman, Bildad nɛ je Shua kɛ Zofar nɛ je Naama a nu amanehluhi tsuo nɛ ba Hiob nɔ ɔ he. Enɛ ɔ he ɔ, mɛ tsuo a je hehi nɛ a ngɛ ɔ, ejakaa a to kaa a ma ba kpe konɛ a ya Hiob ngɔ nɛ a ya ye kɔmɔ ha lɛ nɛ́ a wo e bua. 12 Benɛ a ma ngɛ tsitsaa nɛ a na lɛ ɔ, a yo we lɛ. Kɛkɛ nɛ a bɔni ya fo mi wawɛɛ nɛ a gba a tade ɔmɛ ngɛ a he, nɛ a fĩa bunyuku kɛ wo kɔɔhiɔ mi nɛ e ba pue a yi mi. 13 Kɛkɛ nɛ a ba hi si ngɛ e kasa nya ngɛ zugba nyɔ kɛ pia ligbi kpaago sɔuu. Nɔ ko nɔ ko kɛ lɛ tu we munyu, ejakaa a na kaa e ngɛ nɔ́ nae wawɛɛ nitsɛ.
3 Enɛ ɔ se ɔ, Hiob bɔni munyu tumi nɛ e gbiɛ ligbi nɛ a fɔ lɛ ɔ.* 2 Hiob de ke:
3 “Ha nɛ ligbi nɛ a fɔ mi ɔ hɛ mi nɛ kpata,
Kɛ jehanɛ se hu ɔ, nyɔ mi nɛ nɔ ko de ke: ‘A ngɔ binyumu hɔ ɔ!’
4 Ha nɛ jamɛ a ligbi ɔ nɛ plɛ pee diblii.
Mawu nɛ ngɛ hiɔwe ɔ nɛ ko susu jamɛ a ligbi ɔ he;
La nɛ ko kpɛ ngɛ nɔ.
5 Ha nɛ diblii kpii* nɛ ngɔ jamɛ a ligbi ɔ.
Ha nɛ bɔku tuu nɛ ha nɔ.
Ha nɛ diblii nɛ ngɛ gbeye ɔ nɛ ye e la a nɔ kunimi.
6 Ha nɛ diblii kpii nɛ ngɔ jamɛ a nyɔ ɔ.
E ko nya kɛ piɛɛ ligbi ɔmɛ a he ngɛ jeha a mi.
Nɛ e ko piɛɛ ligbi ɔmɛ a he ngɛ nyɔhiɔ ɔ mi.
7 Ee! Ha nɛ jamɛ a nyɔ ɔ nɛ pee yosa;
A ko nu bua jɔmi gbi ngɛ jamɛ a nyɔ ɔ mi.
8 Ha nɛ nihi nɛ a gbiɛɔ ligbi ɔ nɛ a gbiɛ jamɛ a nyɔ ɔ,
Nɛ ha nɛ nihi nɛ́ a nyɛɔ tsɛ̃ɛ̃ɔ Leviatan* ɔ nɛ́ a gbiɛ jamɛ a nyɔ ɔ.
9 Ha nɛ dodoehi nɛ a ngɛ jamɛ a gbɔkuɛ enyɔ ɔmɛ a kpɛti ɔ nɛ wo diblii;
Ha nɛ e mlɛ jamɛ a ligbi ɔ la a yaka gu.
Nɛ ko ha nɛ e na mɔtu la a.
10 Ejakaa e nga we ye yayo fɔmi kotoku ɔ nya sinya a;
Nɛ e ngɔɛ haomi kɛ laa konɛ ye hɛngmɛ nɛ ko na.
11 Mɛni he je nɛ i gbo we benɛ a fɔ mi ɔ?
Mɛni he je nɛ ye hɛ mi kpataa we benɛ i je fɔmi kotoku mi kɛ ba a.
12 Mɛni he je yayo ngɔ mi kɛ fɔ e tɛ nɔ
Nɛ e ha mi nyɔ nɛ i pupɔ ɔ?
13 Kaa i gbo jamɛ a be ɔ, jinɛ be nɛ ɔ mi ɔ, i hwɔɔ si nɛ ye tue mi jɔ mi;
Jinɛ i hwɔɔ si nɛ ye he mi jɔ mi
14 Jinɛ i kɛ zugba a nɔ matsɛmɛ kɛ a ga woli,
Nihi nɛ a po mahi kɛ ha a he nɛ́ amlɔ nɛ ɔ a hɛ mi kpata,*
15 Aloo i kɛ ma nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ sika tsu,
Nɛ a we ɔmɛ a mi hyi kɛ sika hiɔ ɔ hwɔɔ si nɛ ye he mi jɔ mi.
16 Aloo mɛni he je nɛ i gbo we ngɛ ye nyɛ mi mi loko a fɔ mi,
Kaa bimɛ nɛ a nɛ pu la gblee ɔ?
17 Ngɛ lejɛ ɔ, yiwutsotsɛmɛ po a haomi se poɔ;
Nihi nɛ pɔ tɔ mɛ ɔ jɔɔ a he.
18 Ngɛ lejɛ ɔ, nihi tsuo nɛ a wo mɛ tsu ɔ a he mi jɔɔ mɛ;
Nɛ nɔ ko nyɛ we a nɔ kaa a tsu ní.
19 Ngɛ lejɛ ɔ, slɔɔto ko be nimli nguahi kɛ nimli guhi a kpɛti,
Nɛ nyɔguɛhi yeɔ a he ngɛ a nyɔmtsɛmɛ a dɛ mi.
20 Mɛni he je nɛ e haa nɔ nɛ ngɛ nɔ́ nae ɔ la
Nɛ e haa nihi nɛ a ngɛ aywilɛho yee wawɛɛ* ɔ wami ɔ?
21 Mɛni he je nɛ a hlaa kaa a ma gbo se a gbo we ɔ?
A tsuaa si kɛ hlaa lɛ wawɛɛ pe bɔ nɛ a hlaa juetli po,
22 Nihi nɛ a nyaa wawɛɛ,
Nɛ́ a bua jɔɔ ke a na yɔkɔ.
23 Mɛni he je lɛ nɔmlɔ nɛ laa blɔ ɔ, e haa lɛ la a,
Nɔ nɛ Mawu po piɛ kɛ wo e he ɔ?
24 Kɔmɔ yemi ba pee kaa ye niye ní,
Nɛ ye kɛmɛmi ɔ pueɔ si kaa nyu.
25 Nɔ́ nɛ sawale nuɔ mi ngɛ he ɔ nɔuu lɛ ba ye nɔ ɔ nɛ,
Nɛ nɔ́ nɛ i ngɛ gbeye yee ɔ ba ye nɔ.
26 I ná we tue mi jɔmi, he mi jɔmi kɛ mumi womi he,
Nɛ ye haomi ɔmɛ hu a se pui.”
4 Kɛkɛ nɛ Elifaz nɛ je Teman ɔ de ke:
2 “Ke nɔ ko bɔ mɔde kaa e kɛ mo maa tu munyu ɔ, anɛ o mi mi ma fu lo?
Ejakaa mɛnɔ lɛ ma ma e nya nɛ́ e be munyu tue?
3 E ji anɔkuale kaa o tsɔɔ nihi fuu ní,
Nɛ o wo ninehi nɛ a mi jɔ ɔmɛ a mi he wami.
4 O munyu ɔ wo nihi nɛ yaa nɔ si ɔ nɔ kɛ da si ekohu,
Nɛ o wo nakutsohi nɛ a mi gbɔjɔ ɔ he wami.
5 Se amlɔ nɛ ɔ, e ba o nɔ, nɛ o kɔni mi jɔ̃;*
E sa o he nɛ o nɛ́ nya.
6 Anɛ gbeye nɛ o yeɔ Mawu ɔ ha we nɛ o ná hɛ kɛ nɔ fɔmi lo?
Anɛ anɔkuale nɛ o yeɔ ɔ ha we nɛ o ná hɛnɔkami lo?
7 I kpa mo pɛɛ, mo susu he nɛ o hyɛ: Anɛ o na nɔ ko nɛ pee we yayami ko nɛ e hɛ mi kpata hyɛ lo?
Mɛni be nɛ o na nɛ́ a kpata nɔ ko nɛ peeɔ nɔ́ nɛ da hɛ mi hyɛ?
8 Nɔ́ nɛ i na ji kaa, nihi nɛ a huɔ yayami ngmɔ*
Nɛ a duɔ haomi ɔ, lɔ ɔ nɔuu lɛ a ma kpa.
9 Ke Mawu wo mumi pue a nɔ ɔ, kɛkɛ a hɛ mi kpata.
Nɛ ke e mi mi fumi ɔ pɛ́ ɔ, kɛkɛ a hɛ mi kpata kulaa.
10 Jatahi huãã, nɛ jata wayo pɛɛɔ,
Se jatahi nɛ a he wa* po, a lunguhi kuɔ.
11 Ke jata nɛ lo nɛ́ e ye ɔ, e gboɔ,
Nɛ jata bi ɔmɛ gbɛɔ kɛ fĩa a.
12 A kɛ munyu ko ha mi ngɛ laami mi,
A de lɛ zaa kɛ wo ye tue mi.
13 Nyɔ mi kpɛti benɛ nimli hwɔ mahe vii ɔ,
I na nina komɛ nɛ gba ye juɛmi nya.
14 Ye he kpokpo wawɛɛ nitsɛ,
Nɛ i nu he ngɛ ye wu ɔmɛ a mi tɔɔ.
15 Mumi ko ba be ngɛ ye hɛ mi;
Nɛ e ha nɛ fĩɛ ngmangu pue ye nɔ.
16 Kɛkɛ nɛ e da si,
Se i li e mi tso.
Nɔ́ ko ba da si ngɛ ye hɛ mi;
Lejɛ ɔ jɔ dii, kɛkɛ nɛ i nu gbi ko nɛ de ke:
17 ‘Anɛ nɔmlɔ adesa ma nyɛ maa da pe Mawu lo?
Anɛ nɔmlɔ he ma nyɛ ma tsɔ pe e Bɔlɔ* ɔ lo?’
19 Lɛɛ nihi nɛ a hii zu tsuhi a mi,
Nɛ́ a to a sisi ngɛ bunyuku mi,
Nɛ́ a pɔtɔɔ mɛ kaa bɔ nɛ a pɔtɔɔ wɔyewɔye ɔ, mɛɛ lɛɛ e ma ná hemi kɛ yemi ko ngɛ a mi lo?
20 A pɔtɔɔ mɛ kulaa kɛ jeɔ mɔtu kɛ ya siɔ gbɔkuɛ;
A hɛ mi kpataa kɛ yaa neneene nɛ nɔ ko nɔ ko po to we he hɛ.
21 A ngɛ kaa bo tsu nɛ nɔ si ejakaa a gbla e mi kpa.
A gboɔ nɛ́ a be juɛmi ko.
5 I kpa mo pɛɛ, mo tsɛ nɛ o hyɛ kaa nɔ ko ngɛ nɛ e ma he mo nɔ lo?
Ni klɔuklɔu ɔmɛ a kpɛti mɛnɔ ngɔ lɛ o maa ya?
2 Ejakaa mi mi la maa gbe kuasia,
Nɛ hɛkɔ maa gbe nɔ nɛ e sisimi yi ɔ.
3 I na kuasia ko nɛ e ye manye kaa tso nɛ sipoku ngɛ zu mi sɛe.
Se tlukaa, a gbiɛ e sihi he ɔ.
4 E bimɛ be slɔkee,
A pueɔ a hɛ mi si ngɛ ma agbo ɔ nya, nɛ nɔ ko be nɛ ma he a yi wami.
5 Ní nɛ e kpa a hu, nɔ nɛ hwɔ ngɛ lɛ yee ɔ ba yeɔ,
E ba woɔ ní nɛmɛ nɛ a ngɛ mio ɔmɛ a kpɛ po kɛ piɛɔ he,
Nɛ a kpɔ̃ɔ̃ níhi nɛ kuasia kɛ e bimɛ ɔmɛ ngɛ ɔ ngɛ a dɛ.
6 Ejakaa pi bunyuku mi nɛ ní yayahi puɛɔ kɛ jeɔ,
Nɛ pi zu mi hu nɛ haomi puɛɔ kɛ jeɔ.
7 Kaa bɔ nɛ la lilɛ teɔ kɛ yaa hiɔwe ɔ,
Jã nɔuu kɛ̃ nɛ nɔmlɔ adesa hu, bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, haomi maa ba e nɔ.
8 Se kaa imi ji mo ɔ, jinɛ i ko kpa Mawu pɛɛ,
Nɛ i ko tu ye sane ɔ kɛ ko wo Mawu dɛ.
9 Nɔ nɛ peeɔ ní nguanguahi nɛ wa juɛmi sui he,
Nyakpɛ níhi nɛ wa be nyɛe maa kane ɔ.
10 E haa nɛ hiɔmi nɛɔ kɛ pueɔ zugba a nɔ,
Nɛ e haa nɛ ngmɔ ní ɔmɛ náa nyu.
11 E woɔ nimli guhi a nɔ,
Nɛ e heɔ nihi nɛ a hao ɔ a yi wami.
12 E haa nɛ nihi nɛ a toɔ ga a, a ga tsɔmi ɔ peeɔ yaka,
Enɛ ɔ haa nɛ a nine nya ní tsumi ɔmɛ yi manye.
13 E haa nɛ nihi nɛ a ngɛ juɛmi ɔ nɔɔ klama nɛ mɛ nitsɛmɛ a tsɔ̃ ɔ mi.
Bɔ nɛ pee nɛ a yi mi tomi ɔmɛ nɛ a pee yaka.
14 Ke je na po, mɛɛ lɛɛ diblii bɔle mɛ kɛ kpe,
Piani nɛ la ngɛ po, a hii si tataae kaa nɔ́ nɛ diblii mi lɛ a ngɛ nyɛɛe.
15 E heɔ nihi a yi wami kɛ jeɔ a lilɛ nɛ ngɛ kaa klaate ɔ nya,
E heɔ ohiatsɛ yi wami kɛ jeɔ nɔ nɛ e he wa a dɛ mi,
16 Bɔ nɛ pee nɛ nimli guhi nɛ́ a ná hɛnɔkami,
Se nihi nɛ a pee we nɔ́ nɛ da a lɛɛ, e ma má a nya.
17 Hyɛ! Nɔ nɛ Mawu kãa e hɛ mi ɔ ngɛ bua jɔmi;
Enɛ ɔ he ɔ, ke Ope ɔ ngɛ mo tsɔsee ɔ, ko kua!
18 E plaa nɔ, se lɛ nɔuu kɛ̃ e fĩɔ pa amɛ a nɔ;
E kuɔ nɔ, se lɛ nɔuu kɛ̃ e kɛ e nine tsaa.
19 E ma he o yi wami kɛ je amanehluhi ekpa mi,
Nɛ kpaagone ɔ po lɛɛ, e be mo awi yee.
20 Ke hwɔ ba a, e ma kpɔ̃ mo kɛ je gbenɔ dɛ mi,
Nɛ ke ta ba a, e ma kpɔ̃ mo kɛ je klaate he wami nya.
21 E maa bu o he kɛ je lilɛ nɛ fiaa nɔ kaa kpa a he,
Nɛ o be gbeye yee ke hɛ mi kpatami ba.
22 Hɛ mi kpatami kɛ hwɔ a he maa pee mo muɔ,
Nɛ o be lohwe awi yeli nɛ a ngɛ zugba a nɔ gbeye yee.
23 Ejakaa tɛhi nɛ a ngɛ nga mi ɔ be mo awi yee,*
Nɛ nga mi lohwe awi yeli kɛ mo maa hi si ngɛ tue mi jɔmi mi.
24 O maa na kaa o bo tsu ɔ ngɛ slɔkee,*
Nɛ ke o ya hyɛ o lohwehi a ní yemi he ɔ, o maa na kaa nɔ́ ko nɔ́ ko laa we.
25 O bimɛ maa hiɛ babauu,
Nɛ o sisi bimɛ maa hiɛ kaa nga ngɛ zugba a nɔ.
26 Loko o ma gbo ɔ, o maa hi he wami loloolo,
Kaa ngma* nɛ́ a bua nya nɛ́ a fĩ yi tlomi nya ngɛ ngma kpami be mi.
27 Hyɛ! Wa hla níhi a mi, nɛ wa na kaa e ji anɔkuale.
Moo bu tue nɛ o kplɛɛ nɔ.”
6 Kɛkɛ nɛ Hiob de ke:
2 “I ná nɛ a ngmɛ ye haomi ɔmɛ
Kɛ ye amanehlu ɔ tsuo ngɛ sɛni nɔ!
3 Jinɛ a ko jiɔ pe wo nya zia.
Enɛ ɔ he je nɛ i ngɛ munyu tue basabasa a nɛ.*
4 Ejakaa Ope ɔ kɛ̃ɛ̃ mi bi ɔmɛ gbɔɔ mi,
Nɛ ye mumi ɔ ngɛ a nya duɔ ɔmɛ nue;
Gbeye níhi nɛ je Mawu ngɔ ɔ bua a he nya kɛ wo ye he.
5 Ke nga mi teji na nga a, anɛ e pa hii pɛe lo?
Aloo ke na ku na niye ní ɔ, e pa hii pɛe lo?
6 Anɛ a yeɔ niye ní muɛtɛ nɛ a wui mi ngo lo?
Aloo ngɔɔmi ko ngɛ nyu nɛ́ ngɛ malo tso* mi ɔ mi lo?
7 I sume kulaa nɛ ma ta* níhi kaa kikɛ ɔ a he.
A ngɛ kaa niye ní nɛ puɛ.
8 I ná jinɛ a tsu ye ní bimi ɔ he ní ha mi
Nɛ́ Mawu ha mi nɔ́ nɛ i ngɛ hlae ɔ.
9 I ná jinɛ Mawu maa suɔ nɛ́ e kpata ye hɛ mi,
Nɛ e kɛ e nine maa gbe mi!
10 Jinɛ lɔ ɔ po ko wo ye bua;
I ko tuu kɛ bua jɔmi ngɛ nɔ́ nɛ i ngɛ nae ɔ tsuo se,
Ejakaa i kua we Nɔ Klɔuklɔu ɔ munyu ɔmɛ.
11 Anɛ i ngɛ he wami ɔ nɛ ma kɛ ya nɔ nɛ ma mlɛ lo?
Anɛ nɔ́ kpakpa ko pa ngɛ ha mi nɛ lɔ ɔ he nɛ ma ya nɔ nɛ ma hi wami mi ɔ?*
12 Anɛ ye he wami ɔ ngɛ kaa tɛsa lo?
Aloo akɔblee lɛ a kɛ pee ye he lo ɔ lo?
13 Anɛ blɔ ko ngɛ nɛ ma gu nɔ kɛ ye bua ye he lo
Be mi nɛ nɔ ko be nɛ maa ye bua mi ɔ?
14 Nɔ fɛɛ nɔ nɛ je we suɔmi nɛ se pui kpo kɛ tsɔɔ we e nyɛmi nɔmlɔ ɔ
E ma kpa Mawu gbeye yemi.
15 Imi nitsɛ ye nyɛmimɛ sisi mi kaa pa ngɛ fĩɛ be mi,
Kaa fĩɛ be mi pa nɛ gbli.
16 Nyu tɛ* ha nɛ pa a yu tuu,
Nɛ snoo nɛ ngɛ fɔe ɔ laa ngɛ mi.
17 Se ke be su ɔ, a mi nyu tãa nɛ a baa nyagbe;
Ke je mi dɔ la a, a mi gbliɔ.
18 A blɔ gbaa kɛ guɔ he kpa;
A beɔ kɛ sɛɔ nga kplanaa nɔ, nɛ a laa.
19 Blɔ hiali nɛ a je Tema a hlaa mɛ;
Blɔ hiali nɛ a je Sheba a* mlɛɔ mɛ.
20 Zo gbe mɛ ngɛ nɔ́ nɛ a kɛ a hɛ fɔ nɔ ɔ he je;
Benɛ a ba su lejɛ ɔ, a nine nyɛ si.
21 Ejakaa jã ji bɔ nɛ nyɛ ji kɛ ha mi;
Nyɛ na bɔ nɛ ye amanehlu ɔ nya wa ha, nɛ nyɛ ye gbeye.
22 Anɛ i de ke: ‘Nyɛ ha mi nɔ́ ko’ lo,
Aloo i bi nyɛ ke nyɛɛ ke mi nɔ́ ko ngɛ ní babauu nɛ nyɛ ná a mi lo?
23 Anɛ i bi nyɛ ke nyɛ kpɔ̃ mi kɛ je he nyɛlɔ dɛ mi
Aloo nyɛ he ye yi wami* kɛ je yiwutsotsɛmɛ a dɛ mi lo?
24 Nyɛɛ tsɔɔ mi, nɛ ma má ye nya;
Nyɛɛ ye bua mi nɛ́ ma na ye tɔmi ɔ.
25 Anɔkuale munyu dɔɛ nɔ!
Se mɛni se nami lɛ ngɛ ye hɛ mi nɛ́ nyɛ ngɛ kãe ɔ he?
26 Anɛ nyɛ ngɛ ga toe nɛ́ nyɛ kã ye hɛ mi ngɛ munyuhi nɛ i tu ɔmɛ a he lo,
Nyumu nɛ e hao ɔ munyuhi nɛ́ kɔɔhiɔ muɔɔ kɛ hoɔ ɔ lo?
28 Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ plɛ nɛ nyɛɛ hyɛ mi,
Ejakaa i be lakpa yee ngɛ nyɛ hɛ mi kɔkɔɔkɔ.
29 I kpa nyɛ pɛɛ, nyɛ susu he ekohu, nyɛ ko kojo mi,
Ee, nyɛ susu he ekohu, ejakaa loloolo ɔ, i ngmɛɛ we ye dami ní peemi ɔ he.
30 Anɛ nyɛ susu kaa nɔ́ nɛ i de ɔ dɛ lo?
Anɛ nyɛ susu kaa ke i na haomi nɛ́ ma a, i be lee lo?
7 Nɔmlɔ adesa wami ngɛ zugba a nɔ ngɛ kaa nɔ ko nɛ́ a nyɛɔ e nɔ kaa e tsu ní wawɛɛ.
Nɛ e ligbi ɔmɛ ngɛ kaa apaatsɛ ligbihi.
2 E ngɛ kaa nyɔguɛ, e ná nɛ ligbi ɔ ba nyagbe,
Nɛ e mlɛɔ e hiɔwo kaa bɔ nɛ apaatsɛ peeɔ ɔ.
3 Jã nɔuu kɛ̃ nɛ nyɔhiɔhi babauu ji nɛ ɔ nɛ́ se nami ko be ye wami he,
A ha mi nyɔ mi babauu nɛ haomi hyi lɛ tɔ.
4 Ke i hwɔ si ɔ, i biɔ ke, ‘Mɛni be ma te si?’
Se ke nyɔ ɔ se kɛ ɔ, i hii plɛe ngɛ sa mi hluu kɛ ya siɔ makɛ.
5 Ye he womi tsuo wo gɔgɔ nɛ ye he tsuo pee kɛ mu kpɔbikpɔbi.
Ye he tsuo pee kɛ pahi nɛ a hɛ mi gbli nɛ́ a mi ngɛ nyu jee.
6 Ye ligbi ɔmɛ ngɛ bee mlamlaamla kaa bo lolɔ kplɛ,
Nɛ a baa nyagbe nɛ́ hɛnɔkami ko be.
7 Kai kaa ye wami ngɛ kaa kɔɔhiɔ,
Nɛ ye hɛngmɛ be bua jɔmi* nae hu.
8 Hɛngmɛ nɛ́ ngɛ mi nae mwɔnɛ ɔ be mi nae hu;
O ma hla mi, se jamɛ a be ɔ mi ɔ, i je.
10 E be kpalee kɛ ba e we mi hu,
Nɛ e hi he ɔ be lɛ kaie hu.
11 Enɛ ɔ he ɔ, i be ye nya mae.
12 Anɛ wo ji mi aloo wo mi lohwe ngua ko ji mi,
Nɛ lɔ ɔ he je e sa nɛ o to bulɔ ngɛ ye he lo?
13 Ke i de ke, ‘Ye satso maa wo ye bua;
Nɛ he nɛ i hwɔɔ ɔ ma ha nɛ ye haomi ɔ maa ba si ɔ,’
14 Kɛkɛ o ha i nla nlamihi gbeyegbeye
Nɛ o kɛ ninahi hu woɔ ye he gbeye,
15 Enɛ ɔ he ɔ, i ná nɛ i gbo* ejakaa ye mumi nya ta,
Ee, i suɔ gbenɔ mohu pe ye nɔmlɔ tso nɛ ɔ.*
16 Ye wami gbe ye nya; I sume nɛ ma ya nɔ nɛ ma hi wami mi.
Ngmɛɛ ye he, ejakaa ye ligbi ɔmɛ ngɛ kaa mumi womi.
17 Mɛnɔ ji nɔmlɔ adesa nɛ o susuɔ e he
Nɛ o kɛ o juɛmi* maa e nɔ?
18 Mɛni he je nɛ o kɛ o hɛ maa e nɔ daa mɔtu
Nɛ o kaa lɛ be fɛɛ be ɔ?
19 O be o hɛ jee kɛ je ye he
Nɛ́ o ngmɛɛ ye he bɔɔ nɛ ma mi ye kuɔ mi nyu lo?
20 Ke i pee yayami po ɔ, kɛ ma plɛ kɛ ye mo awi kɛɛ, mo nɛ o hɛngmɛ ngɛ nimli adesahi a he?
Mɛni he je nɛ o je o hɛ kɛ pi mi ɔ?
Anɛ i plɛ pee tlomi ha mo lo?
21 Mɛni he je nɛ o kɛ ye yayami ɔmɛ ki mi
Nɛ o ma we o hɛ kɛ fɔ ye tɔmi ɔmɛ a nɔ ɔ?
Ejakaa e be kɛe nɛ ma ya hwɔ si ngɛ zu mi,
Nɛ o ma hla mi, se jamɛ a be ɔ mi ɔ, i je.
8 Kɛkɛ nɛ Bildad nɛ e je Shua a de ke:
2 “O maa hi munyuhi kaa kikɛ nɛ ɔ tue kɛ ya si mɛni be?
O nya mi munyuhi ngɛ kaa kɔɔhiɔ nɛ nya wa!
3 Anɛ Mawu ma plɛ dami sane hɛ mi kɛ bu si lo,
Aloo Ope ɔ ma plɛ nɔ́ nɛ da hɛ mi kɛ bu si lo?
4 Ke o bimɛ ɔmɛ pee yayami kɛ si lɛ ɔ,
E ma ha nɛ a gbla a tue ngɛ atuã nɛ a tsɔ ɔ he je;*
5 Se ke o kɛ o hɛ maa fɔ Mawu nɔ
Nɛ o ma kpa Ope ɔ pɛɛ nɛ́ e na mo mɔbɔ,
6 Nɛ ke o he tsɔ nɛ o da ngɛ anɔkuale mi ɔ,
Lɛɛ e maa gbla e juɛmi kɛ ba o nɔ
Nɛ e maa kpale mo kɛ to o blɔ he nɛ sa mo.
7 E ngɛ mi kaa o sisije ɔ klee we mohu lɛɛ,
Se o nyagbe ma ba kle.
8 I kpa mo pɛɛ, mo bi yinɔ nɛ be ɔ,
Nɛ o bu níhi nɛ a tsɛmɛ kpa si nɛ́ a na a tue.
9 Wɔɔ lɛɛ, hiɛ pɛ lɛ a fɔ wɔ nɛ wa lí nɔ́ ko,
Ejakaa wa ligbi ɔmɛ ngɛ́ zugba a nɔ ngɛ kaa nini.
10 Anɛ a be mo ní tsɔɔe
Nɛ́ a de mo nɔ́ nɛ a le lo?*
11 Ke ngɔwu ná we zugba nɛ nyu daa si ngɛ nɔ ɔ, anɛ e maa puɛ nɛ́ e ka gagaaga lo?
Anɛ glã maa ka gagaaga ke e nɛ́ nyu lo?
12 Benɛ e je we mɔmɔ lolo, nɛ́ a ná we nɛ a po ɔ,
E ma gbli loko tso kpa amɛ ma gbli.
13 Nihi tsuo nɛ a hɛ jeɔ Mawu nɔ ɔ, nɔ́ nɛ baa a nɔ ji nɛ ɔ nɛ,*
Ejakaa nihi nɛ a li Mawu ɔ,* a hɛnɔkami ɔ maa laa.
14 A hɛnɔkami ɔ maa pee yaka
Nɛ níhi hu nɛ a ngɔ a hɛ kɛ fɔ nɔ ɔ he wɛ kaa anani ya.*
15 E ma kpasa e we ɔ, se e be si dae;
E maa bɔ mɔde kaa e maa pɛtɛ he wawɛɛ, se e maa hule.
16 E ngɛ kaa tso nɛ nyu ngɛ mi nɛ́ e ngɛ pu nɔ,
E kɔni ɔmɛ gbaa kɛ woɔ abɔɔ mi tsuo.
17 E sisi poku ɔmɛ sɛɔ a sibi a mi ngɛ tɛhi nɛ a bua nya a kpɛ.
E hlaa tsu ngɛ tɛ ɔmɛ a kpɛ.*
18 Se ke a hia* lɛ kɛ je e sihi he ɔ,
E sihi he ɔ ma kua lɛ nɛ e ma de ke, ‘i nɛ mo hyɛ.’
19 Ee, kikɛ ji bɔ nɛ e maa laa a nɛ;*
kɛkɛ ɔ, ekpahi maa puɛ kɛ je zu mi.
20 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Mawu be nihi nɛ a hɛɛ a we anɔkuale yemi ɔ mi ɔ* kuae;
Nɛ e be yiwutsotsɛmɛ hu ye buae,*
21 E ma ha nɛ o muɔ
Nɛ o kɛ bua jɔmi ma kpa ngmlaa ekohu.
22 Nihi nɛ nyɛɔ mo ɔ, a maa ha zo ha mɛ kaa bo,
Nɛ yiwutsotsɛmɛ a bo tsu ɔ be si hie hu.
9 Hiob ha heto ke:
2 “Ngɛ anɔkuale mi ɔ, i le kaa e ngɛ mi jã niinɛ.
Se ke adesa kɛ Mawu ná sane ɔ, kɛ e munyu ma plɛ kɛ da kɛɛ?
3 Ke nɔ ko suɔ kaa e kɛ Mawu maa hua nɔ́ ko he ɔ,*
Jamɛ a nɔ ɔ be nyɛe ma ha lɛ sane akpehi nɛ e ma bi lɛ ɔ kake po heto.
4 E ji juɛmitsɛ ngɛ e tsui mi, nɛ e ngɛ he wami.
Mɛnɔ ma nyɛ maa te si kɛ wo lɛ nɛ́ e maa je mi slɔkee?
5 E hiaa* yokuhi nɛ́ nɔ ko li he nɔ́ ko;
E kɛ abofu plɛɔ mɛ kɛ buɔ si?
6 E mimiɛɔ zugba a kɛ jeɔ e blɔ he.
Nɛ e titima amɛ hosoɔ.
7 E fãa pu ɔ nɛ́ e ko tso
Nɛ e tsiɔ dodoe ɔmɛ a la a nya;
8 Lɛ nitsɛ e bliɔ hiɔwe ɔ mi,
Nɛ e nyɛɛɔ ngɛ wo oslɔke ɔmɛ nɛ́ a ya hiɔwe ɔmɛ a nɔ.
9 Lɛ nɛ e pee Ash dodoehi a kuu* ɔ, Kesil dodoehi a kuu* ɔ kɛ Kima dodoehi a kuu* ɔ nɛ,
Kɛ dodoehi a kuu nɛ ngɛ woyi je hiɔwe ní ɔmɛ a mi ɔ hulɔ.
10 E peeɔ ní nguahi kɛ níhi nɛ wa juɛmi sui he,
Nyakpɛ níhi nɛ a be nyɛe maa kane.
11 E beeɔ ye he nɛ i nɛ lɛ;
E guɔ ye kasa nya kɛ beeɔ se i li e mi tso.
12 Ke e gblɔ nɔ́ ko ɔ, mɛnɔ ma nyɛ maa tsi e nya?
Mɛnɔ ma nyɛ ma de lɛ ke ‘Mɛni o ngɛ pee ɔ?’
13 Mawu be e we abofu ɔ nya tsie;
Nihi nɛ a ye bua Rahab* ɔ po ma kplã si ha lɛ.
14 Lɛɛ ke ma ha lɛ heto ɔ,
E sa nɛ ma hla ye munyu ɔmɛ saminya loko ma ha heto!
15 Ke ye nɔ́ da po ɔ, i be nyɛe nɛ́ ma ha lɛ heto.
Pɛɛ kɛkɛ lɛ ma kpa ye kojolɔ ɔ* nɛ́ e na mi mɔbɔ.
16 Ke i tsɛ lɛ ɔ, anɛ e ma he nɔ lo?
I he we yi kaa e maa bu ye gbi tue,
17 E haa nɛ ahumi fiaa mi
Nɛ e haa nɛ ye pa amɛ hiɛɛ babauu yaka gu.
18 E ha we nɛ ma wo mumi po;
E yaa nɔ nɛ e kɛ níhi nɛ dooɔ woɔ ye mi tɔ.
19 Ke e ba ngɛ he wami nya a lɛɛ, lɛ ji he walɔ.
Ke e ba ngɛ dami sane yemi blɔ fa mi ɔ, e deɔ ke: ‘Mɛnɔ ma nyɛ ma de ke ye nɔ dɛ?’*
20 Ke ye nɔ da po ɔ, imi nitsɛ ye nya nɔuu maa bu mi fɔ;
22 Lɛ tsuo nɔ́ kake ɔ nɔuu. Enɛ ɔ he je nɛ i deɔ ke,
‘E kpataa nɔ nɛ sane ko be e he* kɛ yiwutsotsɛ hɛ mi kɛ bla a nɛ.’
23 Ke nyu kpekpemi ba tlukaa nɛ e gbe nihi po,
E maa muɔ nihi nɛ sane ko be a he nɛ a hao ɔ.
24 A ngɔ je ɔ kɛ ha yiwutsotsɛmɛ;
E ha e kojoli ɔmɛ a hɛ mi.*
Ke pi lɛ nɛ e pee ɔ, lɛɛ mɛnɔ?
25 Jehanɛ ɔ, ye ligbi ɔmɛ ngɛ fo tue mlamlaamla pe fo tulɔ;
A tuɔ fo kɛ hoɔ nɛ́ a nɛ nɔ́ kpakpa ko.
26 A beɔ kɛ hoɔ kaa lɛ nɛ a kɛ glã pee,
Kaa kɔle nɛ́ sa kɛ yaa nu lohwe ko.
27 Ke i de ke, ‘Ma ha nɛ ye hɛ nɛ je ye haomi ɔmɛ a nɔ,
Ma ha nɛ muɔ nɛ hi ye hɛ mi nɛ́ ma ná bua jɔmi ɔ,’
28 Ye nɔ́ nami ɔ he je ɔ, ma ya nɔ ma ye gbeye,
Nɛ i le kaa o be mi nae kaa nɔ ko nɛ sane ko be e he.
29 Ke i pee mɛni po ma ye fɔ.
Lɔ ɔ he ɔ, mɛni he je nɛ ma gba ye he nya yaka gu.
30 Ke i kɛ snoo nɛ sile du ye he,
Nɛ i kɛ jale* fɔ ye dɛ po ɔ,
31 O kɛ mi maa wo muɔ kɛ e mi mɔsɔ mi,
Nɛ imi nitsɛ ye tadehi po maa hie mi.
32 Ejakaa pi nɔmlɔ ji lɛ kaa imi nɛ́ ma ha lɛ heto,
Nɛ́ wɔ tsuo wa maa ya kojomi he.
34 Ke e maa jɔɔ mi gbemi*
Nɛ e maa jɔɔ ye he gbeye womi ɔ,
35 Lɛɛ i kɛ lɛ maa tu munyu nɛ i be gbeye yee,
Ejakaa pi nɔ ko nɛ ke e ngɛ munyu tue nɛ e yeɔ gbeye ji mi.
10 “Ye wami gbe ye nya.*
Ma jaje ye haomi ɔmɛ.
Ma tu bɔ nɛ i hao ha a he munyu.*
2 Ma de Mawu ke: ‘Koo bu mi fɔ.
Mo de mi nɔ́ he je nɛ o kɛ mi ngɛ yee kikɛ nɛ ɔ.
3 Ke o ngɛ mi yi mi wae ɔ, o náa he se lo,
Anɛ o maa gbe mo nitsɛ o nine nya ní tsumi ɔ he guɛ,
Nɛ o maa suɔ nimli yayamihi a ga womihi mohu lo?
4 Anɛ o hɛngmɛ ngɛ kaa adesa hɛngmɛ lo,
Aloo o hyɛɔ nɔ́ kaa bɔ nɛ nɔmlɔ adesa hyɛɔ nɔ́ ɔ lo?
5 Anɛ o ligbi ɔmɛ ngɛ kaa adesa ligbihi lo?
Aloo o jeha amɛ ngɛ kaa adesa jehahi lo?
6 Nɛ lɔ ɔ he je ɔ, o maa hi ye tɔmi ɔmɛ hlae
Nɛ o maa ya nɔ maa hi ye he yayami ɔmɛ hlae ɔ?
7 O le kaa i yi fɔ;
Nɛ nɔ ko be nyɛe ma kpɔ̃ mi kɛ je o dɛ mi.
8 Mo nɔuu lɛ o kɛ o ninehi puɛ mi nɛ o bɔ mi,
Se amlɔ nɛ ɔ, o ngɛ hlae nɛ o kpata ye hɛ mi kulaa lo?
9 I kpa mo pɛɛ, mo kai kaa zu lɛ o kɛ puɛ mi,
Se amlɔ nɛ ɔ, o ngɛ hlae nɛ ma kpale kɛ ya zu mi lo?
10 Anɛ o plɛ we mi pue we si kaa nyɔ nyu kɛ wui ye yayo muklii mi
Nɛ́ o puɛ mi ngɛ lejɛ ɔ lo?*
11 O kɛ he womi kɛ lo ha ye he,
Nɛ o kɛ wu kɛ pani pee ye nɔmlɔ tso ɔ.
12 O ha mi wami nɛ o je suɔmi nɛ se pui kpo kɛ tsɔɔ mi;
O hyɛ ye nɔ nɛ o po ye he piɛ.*
13 Se mamoo o to o yi mi kaa o maa pee mi ní nɛ ɔmɛ nɛ́ i li.*
I le paa kaa ní nɛ ɔmɛ je o ngɔ.
14 Ke i pee yayami ɔ, o maa na mi,
Nɛ o kɛ ye he yayami ɔ be mi kee.
15 Ke i ye fɔ ɔ, lɛɛ kpoo ha mi!
Nɛ ke sane ko be ye he po ɔ, i be nyɛe ma wo ye yi nɔ,
Ejakaa zo gbe mi wawɛɛ nɛ i ngɛ nɔ́ nae
16 Ke i wo ye yi nɔ ɔ, o hlaa mi kaa bɔ nɛ jata hlaa niye ní ɔ
Nɛ jehanɛ hu ɔ, o ngɔɔ o he wami ɔ kɛ yeɔ mi awi.
17 O ngɔɔ odasefohi ehehi kɛ baa nɛ a ba yeɔ odase kɛ siɔ mi,
Nɛ o haa nɛ o mi mi fumi ɔ nya waa ngɛ ye nɔ,
Nɛ si himi nɛ mi wa nɛ́ eko nyɛɛ eko se baa ye nɔ.
18 Lɛɛ mɛni he je mɔ nɛ o je mi kɛ je ye yayo muklii mi ɔ?
E sa nɛ i ko gbo, nɛ́ hɛngmɛ ko nɛ mi.
19 Jinɛ e ko pee kaa nɔ́ nɛ i bɛ si himi mi gblee.
Jinɛ a ko ngɔ mi kɛ je ye yayo muklii mi nɔuu kɛ ko ho yɔkɔ mi ya.’
20 Ye wami ligbi ɔmɛ ɔ, pi bɔɔ pɛ nɛ piɛ lo? Ha nɛ Mawu nɛ ngmɛɛ ye he;
Ha nɛ e je e hɛngmɛ kɛ je ye nɔ nɛ ye he nɛ jɔ mi bɔɔ ko*
21 Loko ma je, nɛ́ i be ye se kpalee kɛ ba hu ɔ
Ma je kɛ ho zugba nɛ e nɔ wo diblii kpii* ɔ nɔ ya,
22 Kɛ ho zugba nɛ e nɔ wo diblii tuu nɔ ya,
Zugba nɛ e nɔ wo diblii kpii nɛ basabasa peemi ngɛ nɔ,
He nɛ la nɛ ngɛ lejɛ ɔ po ngɛ kaa diblii ɔ.”
11 Zofar nɛ́ je Naama a de ke:
2 “Anɛ nɔ ko be munyuhi babauu nɛ ɔmɛ a heto hae lo,
Aloo munyu fuu nɛ nɔ ko maa tu ɔ lɛ maa pee lɛ dalɔ lo?*
3 Anɛ o susu kaa munyu puu nɛ o ngɛ tue ɔ ma ha nɛ nihi nɛ a ma a nya lo?
Anɛ nɔ ko be o hɛ mi kãe ngɛ he fɛu yemi munyuhi nɛ o ngɛ tue ɔ a he lo?
4 Ejakaa o deɔ ke, ‘Ye ní tsɔɔmi ɔ da,
Nɛ ye he tsɔ ngɛ o hɛ mi.’
5 I ná jinɛ Mawu maa tu munyu
Nɛ́ e ma bli e nya mi kɛ tsɔɔ mo!
6 Jinɛ e ma je laami níhi nɛ ma ha nɛ o pee juɛmitsɛ ɔ kpo kɛ tsɔɔ mo,
Ejakaa juɛmi he níhi hiɛ babauu.
Kɛkɛ ɔ, o ma yɔse kaa Mawu ma e hɛ kɛ fɔ o tɔmi ɔmɛ ekomɛ a nɔ.
7 Anɛ o ma nyɛ maa nu Mawu níhi nɛ a mi kuɔ ɔmɛ a sisi,
Aloo o ma nyɛ maa nu nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ kɔɔ Ope ɔ he ɔ sisi lo?*
8 E ya hiɔwe pe hiɔwe. Mɛni o ma nyɛ maa pee?
E mi kuɔ pe Yɔkɔ.* Mɛni o ma nyɛ maa le?
9 E ka pe zugba a
Nɛ e bli pe wo ɔ.
10 Ke e nu nɔ ko nɛ e kɛ lɛ ba kojomi he ɔ,
Mɛnɔ ma nyɛ maa tsi e nya?
11 Ejakaa ke adesahi ngɛ lakpa ye ɔ, e le.
Ke e na nɔ́ yayami ko ɔ, anɛ e be yɔsee lo?
12 Se ke nga mi teji ma nyɛ ma fɔ nɔmlɔ ɔ,*
Lɛɛ nɔ ko nɛ́ e be juɛmi hu maa nu nɔ́ sisi.
13 I ná jinɛ o dla o tsui
Nɛ́ o bli o dɛ mi kɛ tsɔɔ lɛ.
14 Ke o nine ngɛ yayami pee ɔ, je kɛ ya se kulaa.
Nɛ ko ha nɛ nɔ́ ko nɛ dɛ nɛ hi o bo tsu ɔmɛ a mi.
15 Kɛkɛ ɔ, o ma nyɛ ma wo o yi nɔ nɛ́ zo be mo pee;
O ma nyɛ maa da si kpɛii nɛ́ o be gbeye yee.
16 O hɛ maa je o haomi ɔ nɔ;
O be kaie hu kaa bɔ nɛ o be nyu nɛ be kɛ ho ɔ kaie hu ɔ.
17 O si himi ma kpɛ kaa piani katakata;
Nɛ diblii po ma kpɛ kaa mɔtu.
18 O ma ná nɔ mi mami ejakaa hɛnɔkami ngɛ,
Nɛ o maa hyɛ o he kɛ kpe nɛ o maa hwɔ si slɔkee.
19 O maa hwɔ si nɛ nɔ ko be o he gbeye woe,
Nɛ nihi fuu maa ba o ngɔ kaa o pee mɛ kpakpa.
20 Se yiwutsotsɛmɛ a hɛngmɛ ma yu;
Nɛ a be he ko nae nɛ́ a tu fo kɛ ya,
Nɛ gbenɔ* maa pee hɛnɔkami pɛ nɛ a ngɛ.”
12 Kɛkɛ nɛ Hiob de ke:
2 “Niinɛ, nyɛ lɛ nyɛ le,*
Ke nyɛ gbo kɛkɛ juɛmi hu ta!
3 Se imi hu i ngɛ nɔ́ sisi numi.*
Nyɛ pã we mi ngɛ blɔ ko nɔ.
Mɛnɔ lɛ li níhi nɛ nyɛ ngɛ dee nɛ ɔ?
4 I plɛ pee muɔ nɔ́ kɛ ha ye huɛmɛ,
Ejakaa i tsɛ Mawu, nɛ i ngɛ blɔ hyɛe kaa ma ná heto kɛ je e ngɔ.
Nɔmlɔ nɛ da nɛ́ piami ko be e he ɔ plɛ pee muɔ nɔ́.
5 Nɔ nɛ e tue mi jɔ lɛ ɔ bui nihi nɛ a kɛ haomihi ngɛ kpee ɔ,
E susuɔ kaa ní yayamihi baa nihi nɛ a kɛ haomihi ngɛ kpee ɔ pɛ a nɔ.
6 Tue mi jɔmi ngɛ juli a bo tsu ɔmɛ a mi,
Nihi nɛ a woɔ Mawu mi mi la a ngɛ slɔkee,
Kaa nihi nɛ a hɛɛ a mawu ɔmɛ ngɛ a dɛ mi ɔ.
7 Se i kpa mo pɛɛ, mo bi lohwe ɔmɛ nɛ a maa tsɔɔ mo ní;
Jehanɛ hu, mo bi hiɔwe lohwe pɛlitsɛmɛ nɛ a ma de mo.
8 Aloo moo to níhi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ a he hɛ,* nɛ a maa tsɔɔ mo ní;
Nɛ lohi nɛ a ngɛ wo mi ɔ ma de mo anɔkuale ɔ.
9 A kpɛti mɛnɔ lɛ e li
Kaa Yehowa nine lɛ pee nɔ́ nɛ ɔ?
11 Tue lɛ a kɛ buɔ munyu tue saminya konɛ a kɛ le nɔ́ nɛ hi kɛ nɔ́ nɛ hí
Kaa bɔ nɛ a kɛ lilɛ hu saa niye ní nya hyɛɔ ɔ.
12 Anɛ pi nihi nɛ a bwɔ nɛ a ngɛ juɛmi lo,
Nɛ pi nihi nɛ a se kɛ ɔ nɛ a ngɛ nɔ́ sisi numi lo?
13 Mawu ngɛ juɛmi kɛ he wami,
E nɔ́ ji ga womi kɛ nɔ́ sisi numi.
14 Ke e ku nɔ́ ko pue si ɔ, nɔ ko be nyɛe maa ma ekohu;
Nɔ́ nɛ e nga a, adesa ko be nyɛe ma bli.
15 Ke e tsi nyu ɔmɛ a nya a, nɔ́ fɛɛ nɔ́ gbliɔ;
Ke e je mɛ kpo ɔ, a haa zugba a nɔ tsuo.
16 E ngɛ he wami kɛ juɛmi;
E nɔ́ ji nɔ nɛ laa blɔ kɛ nɔ nɛ haa nɛ nihi laa blɔ ɔ tsuo;
17 E haa nɛ ga woli hɛɛɔ a nane si gu,*
Nɛ e haa kojoli plɛɔ peeɔ kuasiahi.
18 E kpɔ̃ɔ matsɛmɛ a he wami ngɛ a dɛ,
Nɛ e peeɔ mɛ nyɔguɛhi.
19 E haa nɛ osɔfohi nyɛɛɔ kɛ a nane si gu,
Nɛ e jeɔ nihi nɛ a ngɛ blɔ nya nɛ pi si ɔ kɛ jeɔ a blɔ hehi.
20 E haa nɛ ga woli nɛ a he mɛ ye ɔ, a munyu tlɔɔ a nya mi.
Nɛ e ngɔɔ nihi nɛ a bwɔ ɔ* a juɛmi ngɛ a dɛ.
21 E pueɔ nɔ yeli a hɛ mi si,
Nɛ e haa nɛ nihi nɛ a he wa a gbɔjɔɔ;*
22 E jeɔ níhi nɛ a mi kuɔ ɔ kpo kɛ jeɔ diblii mi,
Nɛ e kɛ diblii kpii baa he nɛ la ngɛ.
23 E haa nɛ mahi a he waa, bɔ nɛ pee nɛ e kpata a hɛ mi;
E bliɔ mahi a mi bɔ nɛ pee nɛ e kpaka mɛ kɛ ho nyɔguɛ tso mi ya.
24 E ngɔɔ ma bi ɔmɛ a nɔ́ sisi numi* ngɛ a dɛ
E haa nɛ a woɔ lalaalo ngɛ nga kplanaa nɔ he nɛ blɔ ko be.
25 A hii si tataae ngɛ diblii mi, he nɛ kane be;
E haa nɛ a hii dedee kaa nihi nɛ a tɔ dã.
13 “Ee, ye hɛngmɛ na ní nɛ ɔmɛ tsuo,
Ye tue nu, nɛ e nu sisi.
2 Nɔ́ nɛ nyɛ le ɔ, imi hu i le;
Nyɛ pã we mi ngɛ blɔ ko nɔ.
3 Imi lɛɛ, i suɔ kaa i kɛ Ope ɔ nitsɛ mohu maa tu munyu;
I suɔ nɛ i kɛ Mawu nɛ hla níhi a nya.
4 Nyɛɛ lɛɛ, nyɛɛ kɛ lakpa ngɛ ye he kpae;
Nyɛ tsuo nyɛ ngɛ kaa tsopatsɛmɛ nɛ a he be se nami.
5 I ná nɛ nyɛ ma nyɛ nya mohu,
Jinɛ lɔ ɔ ko tsɔɔ kaa nyɛ ji juɛmitsɛmɛ.
6 I kpa nyɛ pɛɛ nɛ nyɛɛ bu ye sane ɔ tue,
Nɛ nyɛɛ bu ye nya mi munyu tue.
7 Anɛ nyɛ maa da Mawu nane mi kɛ tu munyuhi nɛ dɛ lo,
Aloo nyɛ maa tu sisimi munyuhi kɛ ha lɛ lo?
8 Anɛ nyɛ ma fĩ e se lo,*
Aloo nyɛ maa suɔ kaa nyɛ maa ye anɔkuale Mawu ɔ sane ha lɛ lo?
9 Ke Mawu ke e maa kpa nyɛ mi fitsofitso ɔ, anɛ e maa hi ha nyɛ lo?
Anɛ nyɛ maa sisi lɛ kaa bɔ nɛ nyɛ maa sisi adesa a lo?
10 Ke nyɛ bɔ mɔde kaa nyɛ maa hyɛ nɔ hɛ mi ngɛ laami mi ɔ,
E ma kã nyɛ hɛ mi kokooko.
11 Anɛ e we agboje ɔ be nyɛ he gbeye woe lo,
Nɛ e he gbeye be nyɛ nɔ puee lo?
12 Nyɛ juɛmi munyu ɔmɛ a he be se nami kaa lazu.
Nɛ munyuhi nɛ nyɛɛ kɛ ngɛ nyɛ he fae ɔ* a he wɛ kaa he piɛ pomi níhi nɛ a kɛ zu pee.
13 Nyɛ ma nyɛ nya nɛ ma tu munyu.
Konɛ nɔ́ nɛ maa ba ye nɔ ɔ nɛ ba!
15 Ke e maa gbe mi po, ma ya nɔ nɛ ma mlɛ;
Ma fã ye he ngɛ e hɛ mi.
16 Kɛkɛ ɔ, e ma ba pee ye yi wami helɔ,
Ejakaa nɔ ko nɛ li Mawu* be nyɛe maa ba e hɛ mi.
17 Nyɛɛ bu ye munyu ɔ tue saminya;
Nyɛɛ bu nɔ́ nɛ i ngɛ dee ɔ tue.
18 Hyɛ, amlɔ nɛ ɔ, i dla ye sane ɔ kɛ fɔ si.
I le kaa ye nɔ́ da.
19 Mɛnɔ kɛ mi ma nyɛ maa hwu?
Ke i ke ma ma ye nya a, ma gbo.*
20 Ye Mawu, moo pee níhi enyɔ ko pɛ ha mi,*
Konɛ ma ko laa ye he ngɛ o hɛ mi:
21 Mo je o nine nɛ jiɔ ɔ ngɛ ye nɔ kɛ ya se kulaa,
Nɛ mo ko ha nɛ o he gbeye nɛ ha nɛ sawale nɛ nu mi.
22 Ke e maa hi ɔ, moo tu munyu, nɛ ma he nɔ́,
Aloo mo ha nɛ imi mohu ma tu munyu, konɛ o ha mi heto.
23 Mɛni tɔmi i tɔ̃, nɛ mɛni yayami lɛ i pee?
Moo tsɔɔ mi ye tɔmi ɔ kɛ ye he yayami ɔ.
24 Mɛni he je nɛ o kɛ o hɛ mi laa mi
Nɛ o bu mi kaa o he nyɛlɔ ɔ?
25 Anɛ o maa wo ba nɛ kɔɔhiɔ ngɛ lɛ fiae ɔ he gbeye lo
Aloo o maa fiee nga gbigbli se lo?
26 O yaa nɔ nɛ o ngmaa sanehi nɛ dɛ nɛ o po kɛ fɔ ye nɔ ɔ kɛ fɔɔ si,
Nɛ o haa nɛ i woɔ yayamihi nɛ i pee ngɛ ye nihe be mi ɔ he hiɔ.
27 O bɔ ye nanehi pã,
O hyɛɔ he fɛɛ he nɛ i yaa totooto,
Nɛ o kadiɔ ye nane mami he ɔmɛ tsuo.
28 Enɛ ɔ he ɔ, adesa* puɛɔ kaa nɔ́ ko nɛ sa.
Kaa tade nɛ wɔyewɔye ye.
14 Nɔmlɔ adesa nɛ yo fɔ lɛ ɔ,
E wami ngɛ kpiti, se e mi haomi* hiɛ babauu.
2 E puɛɔ kaa mɔmɔ kɛkɛ e ngla;*
E tuɔ fo kaa nini nɛ e laa.
3 Ee, o ngɔ o hɛngmɛ kɛ ma e nɔ,
Nɛ mo nitsɛ o kɛ lɛ* ngɛ sane yee.
4 Anɛ nɔ ko nɛ he tsɔ ma nyɛ maa je nɔ ko nɛ he tsɔ we mi kɛ ba lo?
Nɔ ko nɔ ko be!
5 Ke a to e ligbi ɔmɛ kɛ fɔ si ɔ,
Nyɔhiɔ abɔ nɛ e maa ye ɔ ngɛ o dɛ mi;
O to huzu ha lɛ nɛ e be nyɛe maa be he.
6 Mo je o hɛngmɛ ngɛ e nɔ konɛ e ná he jɔmi bɔɔ,
Kɛ ya si be nɛ e maa gbe e ligbi ɔmɛ a nya, kaa bɔ nɛ apaatsɛ peeɔ ɔ.
7 Ejakaa tsohi po ngɛ hɛnɔkami.
Ke a po fɔ si ɔ, e ma tsɛ̃ ekohu,
Nɛ e kɔnihi nɛ tsɛ̃ ɔ maa ya nɔ maa wa.
8 Ke e sipoku ɔ se kɛ ngɛ zu mi
Nɛ tso kpoku ɔ gbo ngɛ zu mi,
9 Nɛ e ná nɛ e nu nyu he pɛ, kɛkɛ e tsɛ̃;
Nɛ e ma tsɛ̃ kɔnihi kaa tso ehe.
10 Se nɔmlɔ gboɔ, nɛ e fɔɔ si nɛ e nyɛ we nɔ́ ko nɔ́ ko peemi;
Ke nɔmlɔ gbo ɔ, jije e ngɛ?
11 Nyu laa ngɛ wo mi,
Nɛ pahi a mi nyu miiɔ nɛ a gbliɔ
12 Nɔmlɔ hu hwɔɔ si nɛ e ti si hu.
Kɛ yaa si be nɛ hiɔwe be hu ɔ, mɛ hu a be si tee hu,
Loo kaa a maa tsɛ̃ɛ mɛ kɛ je a mahe ɔ mi.
13 Ao, i ná jinɛ o maa laa ye nɔ ngɛ Yɔkɔ* mi,
Nɛ o maa laa ye nɔ kɛ ya si o we abofu ɔ maa be,
I ná jinɛ o maa to be ha mi nɛ́ o kɛ ma kai mi!
14 Ke nɔmlɔ gbo ɔ, e maa kpale kɛ ba wami mi ekohu lo?
Be abɔ nɛ i ngɛ nyɔguɛ tso mi nɛ ɔ,
Ma mlɛ kɛ ya si be nɛ a maa ngmɛɛ ye he.
15 O ma tsɛ, nɛ ma he nɔ.
O maa suɔ wawɛɛ kaa o maa na o nine nya ní tsumi ɔ.*
16 Se amlɔ nɛ ɔ lɛɛ, o yaa nɔ nɛ o kaneɔ ye nane hiami ɔmɛ tsuo;
Ye he yayami ɔ pɛ lɛ o hyɛɔ.
17 O nga ye tɔmi ɔmɛ a nya kɛ wo baagi mi.
Nɛ o kɛ gluu sɔu ye tɔmi ɔmɛ a nya.
18 Kaa bɔ nɛ yokuhi huleɔ kɛ pueɔ si nɛ́ a jeɔ a blɔhehi
Nɛ́ tɛsa amɛ kpɛneɔ kɛ jeɔ a blɔhehi,
19 Nɛ́ nyu haa nɛ tɛ he yeɔ
Nɛ nyu nɛ ngɛ bee wawɛɛ fɔɔ zugba a nɔ zu kɛ jeɔ ɔ,
Jã kɛ nɛ o puɛɔ nɔmlɔ adesa hɛnɔkami.
20 O yaa nɔ nɛ o yeɔ e nɔ kunimi kɛ ya siɔ benɛ e hɛ mi kpataa;
O tsakeɔ bɔ nɛ e ngɛ ha kɛkɛ o wo lɛ blɔ.
21 A woɔ e bimɛ a hɛ mi nyami se e li;
A pueɔ a hɛ mi si se e yɔse we.
22 Ke e ngɛ wami mi pɛ loko e naa nɔ́;
Nɛ ke e ngɛ wami mi pɛ loko e* yeɔ kɔmɔ.
15 Elifaz nɛ je Teman ɔ de ke:
2 Anɛ juɛmitsɛ ma je e nya kɛ munyuhi nɛ juɛmi be mi* lo,
Aloo e ma ha nɛ puje he kɔɔhiɔ ma hyi e muklii mi tɔ lo?
3 Munyu kɛkɛ nɛ a kɛ kãa nɔ hɛ mi ɔ, se nami ko be he,
Nɛ munyu puu tumi hu, se nami ko be he.
4 Ejakaa o nɛ Mawu gbeye yemi kaa nɔ́ ko nɛ hɛdɔ ngɛ he,
Nɛ o haa nɛ e he waa kɛ haa ni kpahi kaa a ma susu Mawu he.
5 Ejakaa o tɔmi ɔ he je nɛ o ngɛ munyu tue jã a nɛ,*
Nɛ o kɛ nya dɔkɔɔ sisiɔ nihi.
6 Mo nitsɛ o nya lɛ kojoɔ mo, se pi imi;
Mo nitsɛ o munyuhi yeɔ odase kɛ siɔ mo.
7 Anɛ mo ji adesa nɛ a fɔ kekle lo,
Aloo a fɔ mo loko yoku ɔmɛ ba lo?
8 Anɛ o buɔ laami munyuhi nɛ Mawu tuɔ ɔmɛ tue lo,
Aloo mo pɛ lɛ o ngɛ juɛmi lo?
9 Mɛni o le nɛ wɔɔ wa li?
Mɛni nɛ o nu sisi nɛ wɔɔ wa nui sisi?
10 Nihi nɛ mua ngɛ a yi mi kɛ nihi nɛ a bwɔ ngɛ wa kpɛti,
Nyumuhi nɛ a wa kulaa pe o tsɛ.
11 Anɛ Mawu bua womi ɔmɛ pi ha mo lo,
Aloo munyuhi blɛuu nɛ waa kɛ mo ngɛ tue ɔ hu pi ha mo lo?
12 Mɛni he je nɛ o ha nɛ o tsui ngɛ mo kudɔe,
Nɛ o hɛngmɛ tsuɔ kɛ abofu kikɛ ɔ?
13 O mi mi fu Mawu,*
Nɛ o ha nɛ munyuhi kaa kikɛ ɔ je o nya mi.
14 Kɛ nɔmlɔ adesa he ma plɛ kɛ tsɔ kɛɛ,
Aloo nɔmlɔ nɛ yo fɔ lɛ ɔ, kɛ e ma plɛ kɛ pee dalɔ kɛɛ?
15 Hyɛ! E nihi klɔuklɔu ɔmɛ po e be hemi kɛ yemi ngɛ a mi,
Nɛ hiɔwe ɔ po he tsɔ we ngɛ e hɛ mi.
16 Nɛ nɔmlɔ adesa nɛ́ e sa, nɛ́ e puɛ,
Nɛ e nuɔ níhi nɛ dɛ kaa a nuɔ nyu ɔ, lɛɛ lɛɛ kɛ e maa na lɛ kɛɛ?
17 Moo bu tue nɛ ma de mo!
Ma gba mo nɔ́ nɛ i na,
18 Níhi nɛ juɛmitsɛmɛ nu kɛ je a tsɛmɛ a ngɔ nɛ́ a de,
Níhi nɛ a kɛ laa we.
19 Mɛ pɛ lɛ a kɛ zugba a ha,
Nɛ nubwɔ ko bi ngɛ a kpɛti.
20 Yiwutsotsɛ naa nɔ wawɛɛ e ligbi ɔmɛ tsuo,
E kɛ haomi kpeɔ e wami be ɔ tsuo.
21 E nuɔ níhi a pɛmihi nɛ́ ngɛ gbeye ngɛ e tue mi;
Ngɛ tue mi jɔmi be mi ɔ, ojo fiali ya tuaa lɛ.
22 E he we yi kaa e ma nyɛ tu fo kɛ je diblii mi;
A je lɛ kɛ to ha klaate.
23 E kpaa si kɛ hlaa niye ní* nɛ e biɔ si ke, jije niye ní ɔ ngɛ?
E le paa kaa diblii be ɔ su ta.
24 Haomi kɛ nɔ́ nami yaa nɔ nɛ a woɔ e he gbeye;
A yeɔ e nɔ kunimi kaa matsɛ ko nɛ e pee klaalo kɛ ha ta.
25 Ejakaa e woɔ e nine nɔ kɛ siɔ Mawu
Nɛ e peeɔ e he kaa e nɔ kuɔ pe Ope ɔ nitsɛ;
26 E kɛ kuɛ mi timi saa fo kɛ yaa e nɔ,
Kɛ e tsɛ̃i nɛ ti nɛ ngɛ he wami ɔ.*
27 Zɔ ha e hɛ mi tsuo,
Nɛ e gbongu hyi tɔ kɛ zɔ sɔuu;
28 E hiɔ mahi nɛ a ma kpata a hɛ mi ɔ a mi,
Ngɛ wehi nɛ nɔ ko be a mi hie
Nɛ́ a ma ba pee tɛhi nɛ a bua nya glekuglekuu ɔ mi.
29 E be niatsɛ pee, nɛ níhi nɛ e ná a hu be hiɛe babauu,
Nɛ e weto níhi hu be gbɛe kɛ fĩa zugba a nɔ.
30 E be nyɛe maa tu fo kɛ je diblii mi;
La lilɛ maa sã e kɔni nɛ tsɛ̃ ɔ,*
Nɛ kɔɔhiɔ nɛ je Mawu nya mi* ɔ maa muɔɔ lɛ kɛ ho.
31 E sɛ nɛ e sisi e he nɛ e ngɔ e hɛ kɛ fɔ níhi nɛ a he be se nami ɔ a nɔ,
Ejakaa e be nɔ́ ko náe kɛ je mi;
32 E be kɛe kulaa nɛ e maa ba e nɔ,
E maa pee kaa tso nɛ e kɔnihi pee we flɔflɔɔflɔ.
33 E maa pee kaa wai tso nɛ kplɔɔ e yiblii ngmlikiti kɛ pueɔ si,
Kaa oliv tso nɛ kplɔɔ e mɔmɔhi kɛ pueɔ si.
34 Nihi nɛ a li Mawu ɔ* a he nya buami ɔ be yiblii woe,
Nɛ la maa sã nyɔ mi ní heli a bo tsuhi.
35 A ngɔɔ haomi hɔ, nɛ a fɔɔ yiwutso ní,
Nɛ nɔ sisimi hyi a muklii mi tɔ.”
16 Hiob he nɔ nɛ e de ke:
2 “I nu níhi fuu kaa kikɛ hyɛ.
Nyɛ tsuo nyɛ ji bua woli nɛ a haoɔ nɔ!
3 Mɛni be munyu puu* nɛ ɔmɛ a se maa po?
Mɛni lɛ wo o* mi mi la nɛ o ha heto kikɛ ɔ?
4 Imi hu ma nyɛ ma tu munyu kaa bɔ nɛ nyɛ ngɛ munyu tue ɔ.
Kaa nyɛ ngɛ ye si fɔfɔɛ ɔ mi ɔ,
Jinɛ imi hu i ko nyɛ ko tu munyu kɛ si nyɛ
Nɛ ma mimiɛ ye yi kɛ wo nyɛ.
5 Mohu ɔ, i kɛ ye nya mi munyu maa wo nyɛ he wami,
Nɛ bua womi munyu nɛ maa je ye nya a ma ha nɛ́ nyɛ he mi nɛ jɔ nyɛ.
6 Ke i tu munyu ɔ, ye nɔ́ nami ɔ se pui,
Nɛ ke i kpa munyu tumi hu, ye nɔ́ nami ɔ bɛ si.
7 Se amlɔ nɛ ɔ, e ha nɛ pɔ tɔ mi;
E kpata ye we ɔ tsuo hɛ mi.*
8 O nu mi, nɛ lɔ ɔ ba pee odase,
Nɛ i ta he lo hluu po kaa ye si fɔfɔɛ ɔ yeɔ odase kɛ siɔ mi.
9 E we abofu ɔ tsɔtslɔɔ ye mi, nɛ e bɛ mi kɛ wo e mi.
E kpe e lungu nya kɛ wo mi.
Ye he nyɛlɔ ɔ muɔ e hɛngmɛ ngɔ pue ye nɔ gaa.
10 A bli a nya mi hatoo kɛ wo mi,
A gba ye tue mi ma kɛ ye ye he fɛu;
A bua a he nya babauu kɛ wo mi.
11 Mawu ngɔ mi kɛ wo jokuɛ nyumuwi a dɛ mi,
Nɛ e ha nɛ yiwutsotsɛmɛ pee mi nɔ́ nɛ a suɔ.
12 Jinɛ i ngɛ he mi jɔmi, se e ku mi pue si;
E nu ye kuɛ se nɛ e ywia mi wɔtsɔwɔtsɔ;
Nɛ e je e hɛ kɛ pi mi.
13 E kɛ̃ɛ̃ tsɛ̃li ɔmɛ bɔle mi;
E gbɔɔ ye se tso mi ngmɛ ɔmɛ ní nɛ́ e mi mi sɛ lɛ;
E plɛɔ ye duɔ ɔ kɛ pueɔ zugba.
14 I pee kaa gbogbo nɛ e gbuu* puɔhi ngɛ ye mi nɔtonɔto;
E saa fo kɛ baa ye nɔ kaa tatsɛ.
15 I kpɛ kpekpe ngɔ ha ye he,
Nɛ i pu ye hɛ mi nyami* ɔ ngɛ zu mi.
16 Ya fomi sɔuu ha nɛ ye hɛngmɛ tsuɔ kɔu,
Nɛ ye hɛngmɛ se yu tuu,*
17 Se pohu, ye nine pee we yiwutso nɔ́ ko
Nɛ ye sɔlemi he tsɔ.
18 Zugba, mo ko tsi ye muɔ nɔ!
Nɛ ko ha nɛ ya nɛ i ngɛ foe ɔ se nɛ po!
19 Amlɔ nɛ ɔ po ɔ, ye we odase ɔ ngɛ hiɔwe;
Nɔ nɛ ma nyɛ maa fã ye he ɔ ngɛ hiɔwe lokoo.
20 Ye huɛmɛ yeɔ ye he fɛu
Be mi nɛ ye hɛngmɛ wɔleɔ vo nyu kɛ pueɔ Mawu nɔ ɔ.*
21 Ha nɛ nɔ ko nɛ ye adesa kɛ Mawu a kpɛti sane,
Kaa bɔ nɛ nɔ ko maa ye adesa kɛ e nyɛmi adesa a kpɛti sane ɔ.
22 Ejakaa jeha nɛ piɛ ɔ pi hu,
Nɛ ma je kɛ ho blɔ nɛ nɔ ko be nyɛe maa kpale e se ngɛ nɔ ɔ nɔ ya.
17 “Ye he wami tsuo ta, ye ligbi ɔmɛ ba nyagbe;
Nɔ́ nɛ ngɛ mi mlɛe pɛ ji gɔ ɔ mi.
2 He fɛu yeli bɔle mi kɛ kpe,
Nɛ ye hɛngmɛ ngɛ a we atuã tsɔmi ní peepee ɔmɛ hyɛe.*
3 I kpa mo pɛɛ nɛ o ngɔ nɔ́ nɛ i kɛ ngɛ awaba toe ɔ, nɛ́ o kɛ to.
Mɛnɔ hu lɛ e maa sa ye dɛ nɛ e maa da mi kɛ ha mi?
4 Ejakaa o kɛ nɔ́ se kɔmi laa a tsui;
Lɔ ɔ he je nɛ o wui a hɛ mi nyami ɔ nɛ.
5 Nimli nɛ ɔmɛ deɔ a huɛmɛ kaa a kɛ mɛ ma gba níhi nɛ a ngɛ ɔ,
Be mi nɛ a bimɛ nyɛ we nɛ a hyɛ nɔ́ saminya ejakaa hwɔ ngɛ mɛ yee ɔ.
6 E ha nɛ i pee he guɛ gbemi nɔ́* ngɛ nihi a kpɛti,
Nɛ i ba pee nɔ nɛ a laa lada kɛ pueɔ e hɛ mi.
7 Aywilɛho yemi ha nɛ ye hɛngmɛ ɔmɛ pee sulii,
Nɛ ye kɔnihi, kɛ ye nanehi pee legelege kaa nini.
8 Dali hyɛɔ nɔ́ nɛ ɔ nɛ e peeɔ mɛ nyakpɛ,
Nɛ nɔ nɛ sane ko be e he ɔ haoɔ ngɛ nihi nɛ a li Mawu ɔ* a he.
9 Dalɔ yaa nɔ nɛ e nyɛɛɔ ngɛ e blɔ nɔ,
Nɛ nɔ nɛ e nine he tsɔ ɔ yaa nɔ nɛ e náa he wami.
10 Se nyɛ tsuo nyɛɛ ba nɛ nyɛ ba tsa nyɛ munyu ɔ nɔ,
Ejakaa i nɛ ní lelɔ kake ngmelu po ngɛ nyɛ kpɛti.
11 Ye ligbi ɔmɛ a nya ta;
Ye yi mi tomihi, nɛ ji níhi nɛ a ngɛ ye tsui nɔ ɔ tsuo puɛ.
12 A yaa nɔ nɛ a kɛ nyɔ mi peeɔ piani,
A deɔ ke, ‘Nɛ́ diblii wo nɛ ɔ lɛɛ e be kɛe nɛ la maa ba.’
13 Ke i mlɛ po ɔ, Yɔkɔ* ma ba pee ye we mi;
Ma ngmɛ ye sa a ngɛ diblii mi.
14 Ma tsɛ muɔ* ke, ‘Mo ji ye tsɛ!’
Nɛ ma tsɛ gɔgɔ ke, ‘Mo ji ye yayo kɛ ye nyɛmiyo!’
15 Lɛɛ jije ye hɛnɔkami ɔ ngɛ mɔ?
Mɛnɔ ma nyɛ maa na hɛnɔkami ha mi?
16 E* ma kple kɛ ya Yɔkɔ* agbo ɔmɛ nɛ a la a se ɔ mi
Nɛ i kɛ ye hɛnɔkami ɔ tsuo ma kple kɛ ya zu mi.”
18 Bildad nɛ je Shua a de ke:
2 “Kɛ yaa si mɛni be nɛ o ma kpa munyu nɛ ɔmɛ tumi?
Nyɛɛ* nu nɔ́ sisi bɔɔ konɛ wɔ hu waa tu munyu.
3 Mɛni he je a buɔ wɔ kaa lohwehi
Nɛ a naa wɔ kaa wa be juɛmi ɔ?*
4 Ke o tsɔtslɔɔ o* mi ngɛ abofu he je po ɔ,
Anɛ o susu kaa o he je ɔ, a ma kua zugba a lo,
Aloo tɛsa maa je he nɛ e ngɛ ɔ lo?
5 Ee, yiwutsotsɛ kane ɔ ma gbo,
Nɛ e la lilɛ ɔ be kpɛe.
6 La nɛ ngɛ e bo tsu ɔ mi ɔ ma plɛ pee diblii,
Nɛ kane nɛ kpla si ngɛ e bo tsu ɔ mi ɔ ma gbo.
7 He wami nɛ e kɛ hiaa e nane kam, kam, kam ke e ngɛ nyɛɛe ɔ nɔ ma gbɔ,
Nɛ lɛ nitsɛ e ga womi ma ha nɛ e nɔ si.
8 Lɛ nitsɛ e nane maa ngɔ lɛ kɛ ya du ya,
Nɛ e maa dede kɛ ya sɛ ya puɔ ɔmɛ a mi.
9 E nane se ja* ma ya sɛ klama mi;
Nɛ klama a maa nu lɛ.
10 A kɛ kpa laa ngɛ zu mi kɛ ngɛ lɛ mlɛe,
A tsɔ̃ klama ngɛ e blɔ mi.
11 Gbeye níhi woɔ e he gbeye ngɛ he fɛɛ he
Nɛ a kɛ fo nyɛɛɔ e se haa.
12 E he wami maa ta,
Nɛ amanehlu ma ha nɛ e dede.*
13 Hiɔ ma puɛ e he womi ɔ tsuo;
Hiɔ yaya* maa ye e ninehi kɛ e nanehi.
14 A ma je lɛ kɛ je e bo tsu nɛ ngɛ slɔkee ɔ mi
Nɛ a maa gbla lɛ kɛ ho níhi nɛ a ngɛ gbeye ɔ a matsɛ* ɔ ngɔ ya.
15 Nibwɔhi* maa hi e bo tsu ɔ mi;
A ma fĩa sɔlfa kɛ pue e we ɔ nɔ.
16 E sipokuhi ma gbli ngɛ e sisi,
Nɛ e kɔni ɔmɛ ma ngla ngɛ e yi nɔ.
17 Nihi a hɛ maa je e nɔ kulaa ngɛ zugba a nɔ,
Nɛ a be e biɛ po lee* ngɛ gbɛjegbɛ ɔmɛ a nɔ.
18 A maa fiee lɛ kɛ je la nya kɛ ho diblii mi ya
Nɛ a maa fiee lɛ kɛ je zugba a nɔ.
19 E nina loo e sisi bi ko be e we bi ɔmɛ a kpɛti hie,
Nɛ nɔ ko be nɛ e yi ma ná wami ngɛ he nɛ e hi ɔ.*
20 Ke e ligbi ɔ su ɔ, nihi nɛ a ngɛ pusinɔ he ɔ a nya maa kpɛ a he
Nɛ nihi nɛ a ngɛ puje he ɔ maa ye gbeye.
21 Nɔ́ nɛ baa yayami peelɔ bo tsu ɔ nɔ ji nɛ ɔ nɛ
Nɛ nɔ́ nɛ baa nɔ nɛ li Mawu ɔ hu e hi he ɔ nɔ ji nɛ ɔ nɛ.”
19 Hiob de ke:
2 “Kɛ yaa si mɛni be nɛ nyɛ maa hi ye klaa mi mi la woe,*
Nɛ nyɛɛ kɛ munyuhi maa hi mi haoe kikɛ ɔ?
3 Si nyɔngma sɔuu ji nɛ ɔ nɛ nyɛ ngɛ ye hɛ mi kãe;*
E pee we nyɛ zo kaa nyɛɛ kɛ mi ngɛ yee wawɛɛ kikɛ.
4 Ke e ngɛ mi niinɛ kaa i tɔ̃ po ɔ,
Imi nitsɛ ye sane ji lɔ ɔ nɛ.
5 Ke nyɛ ngɛ hlae doo kaa nyɛ ma wo nyɛ he nɔ ngɛ ye nɔ,
Nɛ nyɛ ngɛ dee ke hɛ mi si puemi nɛ ba ye nɔ ɔ sa mi ɔ,
6 Lɛɛ, nyɛ ná nɛ nyɛɛ le kaa Mawu lɛ sisi mi,
Nɛ e ngɔ e de yami ya a kɛ nu mi.
7 Hyɛ! I hii ngmlaa kpae ke, ‘A plaa mi oo!’ se nɔ ko he we nɔ;
I foɔ ya kɛ biɔ yemi kɛ buami, se nɔ ko yi dami sane ha mi.
8 E ngɔ tɛ gbogbo kɛ tsi mi blɔ, nɛ i nyɛ we nɛ ma be;
E ha nɛ ye blɔ ɔmɛ a nɔ wo diblii.
9 E je ye hɛ mi nyami ɔ ngɛ ye he
Nɛ e je jlasi ɔ ngɛ ye yi.
10 E ku mi pue si kɛ ya si be nɛ ye hɛ mi kpata;
E hia ye hɛnɔkami ɔ kɛ fɔ si kaa tso.
11 E mi mi fu mi wawɛɛ nitsɛ,
Nɛ e na mi kaa e he nyɛlɔ.
12 E tabuli ɔmɛ bua a he nya kɛ ba nɛ a ba sa ye yi,
Nɛ a bɔle ye bo tsu ɔ kɛ kpe.
13 E fiee imi nitsɛ ye nyɛmimɛ ɔmɛ kɛ je ye he kɛ ho tsitsaa ya,
Nɛ nihi nɛ a le mi ɔ hu kua mi.
14 Ye huɛmɛ* nɛ nyu bi ngɛ i kɛ mɛ wa kpɛti ɔ je ye he,
Nɛ nihi nɛ i le mɛ saminya a hu a hɛ je ye nɔ.
15 Nihi nɛ a ba to ye we ɔ mi kɛ ye mawayihi buɔ mi kaa nubwɔ;
I pee kaa ma se no ngɛ a hɛ mi.
16 I tsɛ ye sɔmɔlɔ ɔ;
I kpa lɛ pɛɛ kaa e na mi mɔbɔ, se e pui ye nya mi.
17 Ye mumi po jeɔ fu kɛ haa ye yo,
Nɛ imi nitsɛ ye nyɛmimɛ* sume nɛ a maa ba ye kasa nya ejakaa ye he ngɛ fu jee.
18 Jokuɛ tsɔwi po hiee mi;
Ke i te si pɛ kɛkɛ a bɔni mi muɔmi.
19 Ye huɛmɛ tsuo kua mi,
Nɛ nihi nɛ i suɔ mɛ ɔ te si kɛ wo mi.
20 Ye wuhi mɛtɛ ye he womi kɛ ye he lo he,
Nɛ i kɛ gbenɔ kpe hɛ mi kɛ hɛ mi.
21 Nyɛɛ na mi mɔbɔ, ye huɛmɛ, nyɛɛ na mi mɔbɔ,
Ejakaa Mawu nitsɛ nine ta ye he.
22 Mɛni he je nɛ nyɛ yaa nɔ nɛ nyɛ waa mi yi mi kaa bɔ nɛ Mawu peeɔ ɔ,
Nɛ nyɛ tuaa mi nɛ́ nyɛ kpa we ɔ?*
23 I ná jinɛ a ngma ye munyu ɔmɛ kɛ fɔ si,
I ná jinɛ a ngma kɛ wo womi mi!
24 I ná jinɛ a kɛ dade ningma tso kpɛ́ ngɛ tɛsa nɔ
Nɛ́ a sile sumui kɛ wo mi konɛ e hi lejɛ ɔ daa!
25 Ejakaa i le kaa ye kpɔlɔ ɔ hɛ ngɛ;
E maa ba pee se, nɛ e maa te kɛ da si ngɛ zugba a* nɔ.
26 Ke a kpata ye he lo ɔ hɛ mi ta,
Nɛ ye he lo ɔ ngɛ ye nɔ loloolo ɔ, ma na Mawu,
27 Imi nitsɛ ma na lɛ,
Imi nitsɛ ye hɛngmɛ maa na lɛ, se pi nɔ ko nɔ́.
Se ngɛ ye mi lɛɛ, i nuɔ he kaa i pee gbedee.
28 Ejakaa nyɛ de ɔ ke, ‘Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ wa ngɛ lɛ yi mi wae?’
Ejakaa nyagba a kulaa je mi.
29 Nyɛ hu nyɛɛ ye klaate ɔ gbeye,
Ejakaa klaate ɔ kɛ tue gblami baa nihi nɛ a tɔ̃ ɔ a nɔ;
Nyɛ ná nɛ nyɛɛ le kaa kojolɔ ko ngɛ.”
20 Zofar nɛ́ je Naama a de ke:
2 “Enɛ ɔ he je nɛ ye susumi nɛ haoɔ mi ɔ nyɛɔ ye nɔ kaa ma tu munyu ɔ nɛ
Ejakaa i pee basaa.
3 I nu jɛmi munyuhi nɛ o kɛ kã ye hɛ mi ɔ;
Se ma ha mo heto ejakaa i ngɛ juɛmi.*
4 E ngɛ heii kaa o le nɔ́ nɛ i ma demi nɛ ɔ kɛ je blema lokoo,
Ejakaa jã nɛ e ji kɛ je benɛ a bɔ adesa* ngɛ zugba a nɔ,
5 Kaa yiwutsotsɛmɛ a bua jɔmi se kɛ we
Nɛ nihi nɛ a li Mawu ɔ* a nyami se kɛ we.
6 E ngɛ mi kaa e we agboje ɔ kuɔɔ kɛ yaa hiɔwe
Nɛ e yi suɔ bɔku ɔmɛ a he mohu lɛɛ,
7 Se e hɛ mi ma kpata kɛ ya neneene kaa lɛ nitsɛ e fĩ;
Nihi nɛ a naa lɛ be ko nɛ be ɔ ma bi ke, ‘Jije e ngɛ?’
8 E maa te kɛ ho kaa nlami, nɛ a be lɛ nae hu;
A maa fiee lɛ kɛ ho kaa nina nɛ a na nyɔ mi.
9 Hɛngmɛ nɛ na lɛ be ko nɛ be ɔ be lɛ nae hu,
Nɛ a be lɛ nae hu ngɛ e we ɔ mi.
10 Lɛ nitsɛ e bimɛ ma kpa ohiatsɛmɛ pɛɛ kaa a ye bua mɛ,
Nɛ níhi nɛ́ e kpɔ̃ ngɛ nihi a dɛ ɔ, lɛ nitsɛ e maa kpale kɛ ha mɛ.
11 E wuhi a mi hyi tɔ kɛ nihewi a he wami,
Se e kɛ lɔ ɔ* tsuo maa ya zu mi.
12 Ke nɔ́ yaya ngɔɔ ngɛ e nya mi,
Nɛ e kɛ laa ngɛ e lilɛ sisi,
13 Nɛ e lɔɔ he nɛ e ngmɛɛ we he
Mohu ɔ, e yaa nɔ nɛ e hiɔ e nya mi ɔ,
14 Lɛɛ e niye ní ɔ maa dooɔ ke e su e mi mi pɛ;
E maa pee kaa blikahi* a duɔ ngɛ e mi.
15 E mi ní nami, se e maa vie lɛ tsuo pue si;
Mawu ma je lɛ tsuo kɛ je e mi mi.
16 E maa pupɔ blikahi* a duɔ;
Sinɔ duɔtsɛ maa kɔ lɛ nɛ e maa gbe lɛ.
17 E be pahi nɛ a bee nae gblegbleegble,
Nɛ e be hwo kɛ bɔta nɛ hiɛ babauu kaa pa nɛ bee ɔ hu nae.
18 E kɛ níhi nɛ e ngɛ ɔ tsuo ma ha nɛ lɛ nitsɛ e be eko yee;*
E be ní nɛ e ná kɛ je e jua yemi mi ɔ eko yee.
19 E ku ohiatsɛmɛ, nɛ e kua mɛ;
E kpɔ̃ we nɛ́ pi lɛ nɛ́ e ma.
20 Se e ná we tue mi jɔmi ko kulaa;
E ní nami ɔ be nyɛe ma he e yi wami.
21 Nɔ́ ko be ha lɛ hu nɛ e maa mi;
Lɔ ɔ he je nɛ e ní nami ɔ se be kɛe ɔ nɛ.
22 Ke e ní nami ɔ hiɛ kɛ be nɔ po, e maa ye e tsui wawɛɛ;
Ní yayahi tsuo maa ba e nɔ.
23 Be mi nɛ e ngɛ ní yee ɔ,*
Mawu ma ha nɛ e we abofu ɔ maa ba e nɔ,
E maa nɛ kɛ pue e nɔ kɛ ya sɛ e mini ɔmɛ a mi.
24 Ke e tu fo kɛ je ta hwumi dade nya po,
Kɛ̃ɛ̃ mi bi nɛ a kɛ akɔblee pee maa gbɔ lɛ.
25 E maa gbla kɛ̃ɛ̃ mi bi kɛ je e se mi,
E maa gbla ta hwumi nɔ́ ko nɛ ngɛ kpɛe kɛ je e duɔ mi,
Nɛ gbeye maa nu lɛ.
26 E juetli ɔmɛ tsuo maa laa ngɛ diblii kpii mi;
La nɛ pi nɔ ko nɛ ngɛ mi hwue maa sã lɛ;
Haomi maa ba nihi tsuo nɛ a maa piɛ ngɛ e bo tsu ɔ mi ɔ a nɔ.
27 Hiɔwe ma je e tɔmi ɔmɛ tsuo kpo;
Zugba a maa te si kɛ wo lɛ.
28 Nyu kpekpemi maa bɛɛ e we ɔ kɛ ho;
E maa pee kaa pa nɛ hia lalaala kɛ bee ngɛ Mawu mi mi fumi ligbi ɔ nɔ.
29 Yiwutsotsɛ blɔ fa mi nɔ́ nɛ e ma ná kɛ je Mawu dɛ mi ji nɛ ɔ nɛ,
Weto ní nɛ Mawu kɛ fɔ si ha lɛ ji nɛ ɔ nɛ.”
21 Hiob ha heto ke:
2 “Nyɛɛ bu nɔ́ nɛ ma de nɛ ɔ tue saminya;
Nɛ nyɛɛ ngɔ lɔ ɔ kɛ wo ye bua.
3 Nyɛ ná tsui ha mi nɛ ma tu munyu;
Ke i tu munyu tã a, nyɛ ma nyɛ maa ye ye he fɛu.
4 Anɛ adesa lɛ i ngɛ ye sane ɔ jajee ha lo?
Ke jã a, jinɛ ma to ye tsui si lo?*
5 Nyɛɛ hyɛ mi nɛ́ ye he nɛ pee nyɛ nyakpɛ.
Nyɛɛ ngɔ nyɛ nine kɛ to nyɛ nya he.
6 Ke i susu he ɔ, i haoɔ,
Nɛ ye nɔmlɔ tso ɔ tsuo doɔ blibliibli.
7 Mɛni he je nɛ yiwutsotsɛmɛ a se kɛɔ,
A bwɔɔ kotokoto nɛ a peeɔ niatsɛmɛ ɔ?*
8 A bimɛ ngɛ a hɛ mi be fɛɛ be,
Nɛ a naa a sisi bimɛ po.
9 A wehi ngɛ slɔkee, nɔ́ ko wui a he gbeye,
Nɛ Mawu kɛ e kpa a gblɛ a tue.
10 Ke a na ku ɔmɛ kuɔ na yi ɔmɛ pɛ kɛkɛ a ná mi;
A na amɛ fɔɔ nɛ́ a mi sane we.
11 A binyumu ɔmɛ tuɔ fo ngɛ kpo ɔ nɔ kaa to kuuhi,
Nɛ a bimɛ ɔmɛ tuɔ kɛ yaa kɛ baa.
12 A laa nɛ a fiaa akasawa kɛ saku kɛ toɔ he,
Nɛ ke a nu nɛ a ngɛ bɛ kpae pɛ kɛkɛ a bua jɔ.
14 Se a deɔ anɔkuale Mawu ɔ ke, ‘Ko gba wa nya!
Wa sume nɛ wa maa le o blɔ ɔmɛ.
15 Mɛnɔ ji Ope ɔ, nɛ́ e sa nɛ wa ja lɛ?
Ke wa le lɛ ɔ, mɛni se wa ma ná?’
16 Se i le kaa a be he wami ko ngɛ a ní nami ɔ nɔ.
I kɛ yiwutsotsɛmɛ a susumi* kpɛti kɛ.
17 Si enyɛmɛ a gbeɔ yiwutsotsɛmɛ a kane ɔ?
Si enyɛmɛ nɛ amanehlu baa a nɔ?
Si enyɛmɛ nɛ Mawu kɛ e we abofu ɔ kpataa a hɛ mi?
18 Anɛ a pee kaa nga gbigbli nɛ́ kɔɔhiɔ muɔɔ kɛ yaa
Aloo kaa tsakati* nɛ ahumi muɔɔ kɛ yaa lo?
19 Mawu maa ngɔ adesa tue gblami kɛ fɔ si ha e bimɛ.
Se Mawu nɛ wo lɛ hiɔ nɛ e na bɔ nɛ e mi ngɛ ha.
20 Lɛ nitsɛ e hɛngmɛ nɛ́ na e hɛ mi kpatami ɔ,
Nɛ lɛ nɔuu é nu Ope ɔ mi mi fumi ɔ.
21 Ke a po e wami nɔ kpiti ɔ
E susuu we nɔ́ nɛ maa ba e sisi bimɛ a nɔ ɔ he hu ngɛ e se.
22 Anɛ nɔ ko ma nyɛ maa tsɔɔ Mawu nile lo,*
Be mi nɛ lɛ ji nɔ nɛ e kojoɔ nihi nɛ a nɔ kuɔ ɔ?
23 Nɔ ko gboɔ be mi nɛ e ngɛ he wami wawɛɛ
Benɛ e be nyagba ko nɛ e he mi jɔ lɛ,
24 Benɛ e fiɔhi pee agbo
Nɛ e wuhi a he wa.*
25 Se nɔ kpa hu gboɔ kɛ aywilɛho,*
Nɛ́ e sɛ e nya nɔ́ kpakpa ko gblee.
26 Mɛ tsuo a maa hwɔ si ngɛ zu mi,
Nɛ gɔgɔhi maa ha mɛ tsuo a nɔ.
27 Hyɛ! I le nɔ́ tutuutu nɛ nyɛ ngɛ susue
Kɛ gahi nɛ nyɛ ngɛ toe nɛ́ nyɛ kɛ pee mi nɔ́ nɛ dɛ ɔ.*
28 Ejakaa nyɛ deɔ ke, ‘Jije niatsɛ we ɔ ngɛ,
Nɛ jije bo tsu nɛ yiwutsotsɛ hiɔ mi ɔ ngɛ?’
29 Anɛ nyɛ bi we blɔ hiali sane lo?
Anɛ nyɛ kase we níhi nɛ a kpa si nɛ a na a* saminya lo?
30 Kaa a haa nɛ yiwutsotsɛ yeɔ e he ngɛ amanehlu be mi
Nɛ a kpɔ̃ɔ̃ lɛ ngɛ mi mi fumi be ɔ mi lo?
31 Mɛnɔ maa su e he nɛ e ma de lɛ ke e ní peepee ɔmɛ hí,
Nɛ mɛnɔ maa wo lɛ hiɔ ngɛ nɔ́ nɛ e pee ɔ he?
32 Ke a ngɔ lɛ kɛ ho gɔ ɔ mi ya a,
A maa bu e gɔ ɔ he.
33 Zu kpɔhi nɛ a ngɛ dɔgba mi ɔ maa ngɔ há lɛ,
Nɛ adesahi tsuo maa nyɛɛ e se*
Kaa nihi babauu nɛ a be nyɛe maa kane nɛ a sɛ e hlami.
34 Lɔ ɔ mɛni he je nɛ nyɛ tuɔ munyuhi nɛ se nami be he kɛ woɔ ye bua a?
Hetohi nɛ nyɛ ngɛ mi hae ɔ, lakpa sɔuu!”
22 Kɛkɛ nɛ Elifaz nɛ je Teman ɔ de ke:
2 “Anɛ nɔmlɔ adesa he ngɛ se nami ko ha Mawu lo?
Anɛ nɔ ko nɛ ngɛ nɔ́ se kɔmi he maa ba se nami kɛ ha lɛ lo?
4 Anɛ e maa gbla o tue
Nɛ e kɛ mo maa ya kojomi he akɛnɛ o yeɔ lɛ gbeye ɔ lo?
5 Anɛ pi mo nitsɛ o yayami peemi ɔ nɛ hiɛ babauu
Kɛ tɔmihi nɛ o yaa nɔ nɛ o tɔ̃ɔ he je nɛ e ba jã lo?
6 Ke o pa sika kɛ ha nihi ɔ, o ngɔɔ níhi ngɛ a dɛ yaka gu.
Nɛ o kpɔɔ bo ngɛ nihi a he nɛ a hɛɔ a he gu.*
7 O ha we nɔ nɛ pɔ tɔ lɛ ɔ nyu nɛ́ e nu,
Nɛ o ha we nɔ nɛ hwɔ ngɛ lɛ yee ɔ niye ní nɛ́ e ye.
8 Nyumu nɛ he wa nɔ́ ji zugba a nɛ,
Nɛ nɔ nɛ hɛ mi ngɛ nyami ɔ lɛ hiɔ nɔ.
9 Se o haa nɛ yalɔyihi hoɔ kɛ a dɛ mi gu,
Nɛ o kuɔ awusa bimɛ* a nine.
10 Enɛ ɔ he je nɛ klamahi* bɔle mo kɛ kpe ɔ nɛ,
Nɛ gbeye níhi woɔ o he gbeye tlukaa nɛ;
11 Enɛ ɔ he je nɛ diblii wo nɛ o nyɛ we nɛ o hyɛ nɔ́ ɔ nɛ,
Nɛ nyu kpekpemi ha o nɔ ɔ nɛ.
12 Anɛ Mawu be hiɔwe lokoo lo?
Nɛ moo hyɛ bɔ nɛ dodoe ɔmɛ ngɛ tsitsaa lokoo ha.
13 Se o de ke: ‘Mɛni kulaa lɛ Mawu le?
Anɛ e ma nyɛ maa kojo kɛ gu diblii kpii mi lo?
14 Bɔkuhi ha e hɛ mi bɔ nɛ pee nɛ e ko hyɛ nɔ́
Benɛ e ngɛ nyɛɛe ngɛ hiɔwe tsitsaa lokoo ɔ.’
15 Anɛ o maa nyɛɛ blema blɔ
Nɛ́ nimli yayahi nyɛɔ nɔ ɔ nɔ lo?
16 Blɔ nɛ nihi nɛ́ a sa mɛ kɛ ho loko e su a be,
Nɛ́ nyu kpekpemi fɔ a sisi tomi ɔ kɛ je ɔ nɔ lo?
17 A ngɛ anɔkuale Mawu ɔ dee ke: ‘Ko gba wa nya!’
Nɛ a de hu ke ‘Mɛni Ope ɔ ma nyɛ maa pee wɔ?’
18 Se lɛ nɛ e haa nɛ a we mi hyiɔ tɔ kɛ ní kpakpahi.
(susumi yayahi kaa kikɛ nɛ ɔ lɛɛ, a bɛ ye yi mi kulaa.)
19 Nihi nɛ a da a maa na nɔ́ nɛ ɔ nɛ a ma nya,
Nɛ nɔ nɛ sane ko be e he ɔ maa ye a he fɛu nɛ e ma de ke:
20 ‘A kpata wa he nyɛli ɔmɛ a hɛ mi,
Nɛ la ma kpata a níhi nɛ piɛ ɔ hɛ mi.’
21 Moo le Lɛ, nɛ o ma ná tue mi jɔmi;
Kɛkɛ ɔ, o ma ná ní kpakpahi.
22 Moo kplɛɛ mlaa nɛ je e nya mi ɔ nɔ,
Nɛ o ngɔ e munyu ɔmɛ kɛ to o tsui mi.
23 Ke o kpale kɛ ba Ope ɔ ngɔ ɔ, o ma ná ní ekohu;
Ke o je nɔ́ nɛ dɛ kɛ je o bo tsu ɔ mi,
24 Nɛ o sake o sika tsu* ɔ kɛ fɔ zugba
Nɛ o sake sika tsu nɛ je Ofir kɛ pue tɛsahi a kpɛ ɔ,
25 Kɛkɛ ɔ, Ope ɔ ma ba pee o sika tsu,*
Nɛ e maa pee o sika hiɔ nɛ hi pe kulaa.
26 Kɛkɛ ɔ, o bua maa jɔ ngɛ Ope ɔ mi,
Nɛ o ma wo o hɛ nɔ kɛ tsɔɔ Mawu.
27 O ma kpa lɛ pɛɛ, nɛ e maa bu mo tue;
Nɛ o maa ye o si womi ɔmɛ a nɔ.
28 Nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ o to o yi mi kaa o maa pee ɔ maa ye manye,
Nɛ la ma kpɛ kɛ pue o blɔ ɔ nɔ.
29 Ejakaa ke o kɛ he nɔ womi tu munyu ɔ, o hɛ mi ma pue si,
Se nɔ nɛ baa e he si* lɛɛ, e ma he e yi wami.
30 E ma he nihi nɛ sane ko be a he ɔ a yi wami;
Lɔ ɔ he ɔ, ke o nine he tsɔ ɔ, lɛɛ bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, e ma he o yi wami.”
23 Hiob de ke:
2 “Mwɔnɛ ɔ hu ɔ, ma tu munyu wawɛɛ;
Ye he wami ta ejakaa i ngɛ kɛmɛe.
3 Kaa i le he nɛ ma na Mawu ngɛ ɔ!
Jinɛ ma ya he nɛ e ngɛ ɔ.
4 Nɛ i kɛ ye sane ɔ ma ya pue e hɛ mi
Nɛ ma tu munyuhi fuu nɛ́ ma kɛ fã ye he;
5 Ma hyɛ bɔ nɛ e ma ha mi heto ha
Nɛ ma bu nɔ́ nɛ e ma de mi ɔ tue.
6 Anɛ e kɛ e he wami ngua a maa wo ye he gbeye lo?
Dɛbi, i ngɛ nɔ mi mami kaa e maa bu mi tue.
7 Lejɛ ɔ lɛ nɔ nɛ da a kɛ lɛ ma dla a kpɛti sane ngɛ,
Nɛ ye Kojolɔ ɔ maa wo mi nguɔ si kake nyɔngloo.
8 Se ke i ya puje he ɔ, e be lejɛ ɔ;
Nɛ ke i kpale ye se hu, i nɛ lɛ.
9 Ke e ngɛ ní tsue ngɛ muɔ nɔ ɔ, i nɛ lɛ;
Ke e plɛ e he kɛ ya hiɔ nɔ hu, loloolo ɔ, i nɛ lɛ.
10 Se e le blɔ nɛ i ngɛ nɔ nyɛɛe ɔ.
Ke e ka mi ta a, ye he ma tsɔ kaa sika tsu.
11 I nyɛɛ e nane mami he ɔmɛ a se haa;
I nyɛɛ e blɔ ɔmɛ a nɔ pɛpɛɛpɛ nɛ i gba we kɛ ji nɔ.
12 I gba we kɛ ji mlaa nɛ e kɛ ha a he.
I kɛ e mlaa a to kaa juetli pe bɔ nɛ e ngɛ blɔ hyɛe ɔ po.*
13 Ke e to e yi mi kaa e maa pee nɔ́ ko ɔ, mɛnɔ ma nyɛ maa tsi e nya?
Ke e* suɔ kaa e maa pee nɔ́ ko ɔ, e peeɔ.
14 Ejakaa nɔ́ nɛ e to e yi mi* kaa e maa pee ha mi ɔ, e maa pee kɛ pi si,
Nɛ e ngɛ jamɛ a ní ɔmɛ fuu.
15 Enɛ ɔ he je nɛ i ngɛ haoe ngɛ e he ɔ nɛ;
Ke i susu e he ɔ, i yeɔ lɛ gbeye wawɛɛ.
16 Mawu ha nɛ ye tsui po,
Nɛ Ope ɔ ha nɛ i ye gbeye.
17 Se kɛ̃ ɔ, diblii ha we nɛ ma ma ye nya
Nɛ jã nɔuu nɛ diblii kpii nɛ ha ye hɛ mi ɔ ha we nɛ ma ma ye nya.
24 “Mɛni he je nɛ Ope ɔ tui be ko ɔ?
Mɛni he je nɛ nihi nɛ́ a le lɛ ɔ nɛ e ligbi ɔ?*
2 Nihi hiaa ni komɛ a bunahi kɛ yaa se;
A juɔ jijɔhi kɛ yaa a lohwehi a ní yemi he ɔmɛ.
3 A kpɔ̃ɔ bimɛ nɛ a be tsɛ ɔ a tejihi ngɛ a dɛ
Nɛ a kpɔ̃ɔ yalɔyihi hu a nahi nɛ a kɛ ya toɔ awaba.
4 A tsitsɛɛɔ ohiatsɛ kɛ jeɔ blɔ ɔ nɔ pani nya;
Zugba a nɔ nihi nɛ a be yemi kɛ bualɔ ko ɔ ya laa a he ke a na mɛ ɔ.
5 Ohiatsɛmɛ hlaa niye ní kaa nga mi teji ngɛ nga a nɔ;
A hlaa niye ní ngɛ nga kplanaa nɔ kɛ haa a bimɛ.
6 A kpaa ní ngɛ ni kpahi a ngmɔ mi*
Nɛ a ya kpɛteɔ ní ngɛ yiwutsotsɛmɛ a wai ngmɔ mi.
7 A hwɔɔ si kɛ a he gu nɛ́ a wui nɔ́ ko nɔ́ ko;
A be nɔ́ ko nɛ a kɛ maa ha a he ngɛ fĩɛ be mi.
8 Yokuhi a nɔ nyu fɔɔ mɛ kɛ hoɔ;
A kplaa tɛsahi a he ejakaa a be wehi.
9 A kpɔ̃ɔ awusa* kɛ jeɔ nyɔ nya;
Nɛ a ngɔɔ ohiatsɛmɛ a bohi ngɛ a dɛ kɛ ya toɔ awaba,
10 Enɛ ɔ haa nɛ a nyɛɛɔ kɛ a he gu nɛ́ a wui nɔ́ ko nɔ́ ko,
Nɛ hwɔ yeɔ mɛ, be nɛ a ngɛ ngma nɛ a fĩ yi tlomi nya yi tlomi nya amɛ tlooe ɔ.
11 A gboɔ dengme ngɛ tɛ gbogbohi nɛ a ngɛ yokuhi a he ɔ a kpɛ piani katakata;*
A ngãa wai kɛ jeɔ wai yiblii ɔmɛ a mi, se loloolo ɔ, kuma yeɔ mɛ.
12 Nihi nɛ a ngɛ gboe ɔ hii kɛmɛe ngɛ ma a mi;
Nihi nɛ a plaa wawɛɛ ɔ* foɔ ya kɛ biɔ yemi kɛ buami,
Se Mawu nɛ́ enɛ ɔ kaa nɔ́ nɛ sɛ.*
13 Ni komɛ ngɛ nɛ a tsɔɔ atuã kɛ siɔ la;
A yɔse we e blɔ ɔmɛ,
Nɛ a nyɛɛ we e blɔ ɔmɛ a nɔ.
14 Nɔ gbelɔ ɔ teɔ si mɔtu mla;
E gbeɔ nihi nɛ a be yemi kɛ bualɔ ɔ kɛ ohiatsɛmɛ,
Nɛ ke je jɔ ɔ, e ya juɔ.
15 Nɔ́ nɛ gba puɛlɔ hɛngmɛ ngɛ mlɛe pɛ ji kaa du nɛ bu,
E deɔ ke, ‘Nɔ ko nɔ ko be mi nae!
Nɛ e kɛ nɔ́ haa e hɛ mi.
16 Ke diblii wo ɔ, a ywiaa* nihi a sinya nɛ a sɛɔ mi;
Ke je na a, a ngaa sinya kɛ woɔ a yi ngɛ tsu mi.
A li nɔ́ nɛ ji la.
17 Ejakaa mɔtu ngɛ kaa diblii kpii kɛ ha mɛ;
A le gbeye níhi nɛ yaa nɔ ngɛ diblii kpii mi ɔ.
18 Se nyu muɔɔ mɛ kɛ yaa mlamlaamla.*
A maa gbiɛ zugba a fã nɛ ji a blɔ fa mi nɔ́ ɔ.
A be a se kpalee kɛ ya a wai ngmɔ ɔmɛ a mi hu.
19 Kaa bɔ nɛ sapu kɛ je mi la dɔmi haa nɛ snoo sileɔ ɔ,
Jã kɛ nɛ Yɔkɔ* ngɔɔ yayami peeli kɛ hoɔ!
20 E yayo* hɛ maa je e nɔ; gɔgɔ maa ye lɛ.
A be lɛ kaie hu.
Nɛ a maa ku nihi nɛ a dɛ ɔmɛ a mi kaa tso.
21 E peeɔ yosa basabasa,
Nɛ e waa yalɔyo yi mi.
22 Mawu maa ngɔ e he wami ɔ kɛ kpata nɔ nɛ he wa a hɛ mi;
A maa te si kɛ da si mohu lɛɛ, se a be nɔ mi mami ko kaa a maa hi wami mi.
23 Mawu haa nɛ a náa kã nɛ a hiɔ slɔkee,
Se e hɛngmɛ ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a peeɔ he.
24 A woɔ a nɔ be kpiti ko, kɛkɛ a be hu.
A baa mɛ si nɛ a buaa a nya kaa bɔ nɛ a peeɔ nɔ fɛɛ nɔ ɔ;
A poɔ mɛ kɛ pueɔ he kaa bɔ nɛ a poɔ ngma* a.
25 Jehanɛ ɔ, mɛnɔ ma nyɛ ma de ke lakpatsɛ ji mi
Aloo nɔ́ nɛ i ngɛ dee ɔ pi anɔkuale?”
25 Bildad nɛ je Shua a de ke:
2 “Mawu yeɔ nɔ, nɛ e ngɛ he wami nɛ se be;
E ha nɛ tue mi jɔmi ba hiɔwe.*
3 Anɛ a ma nyɛ maa kane e tabuli ɔmɛ lo?
Mɛnɔ lɛ e la a kpɛ we ngɛ e nɔ?
4 Lɔ ɔ he ɔ, kɛ e maa pee kɛɛ nɛ nɔmlɔ nɛ yo fɔ lɛ ɔ maa da ngɛ Mawu hɛ mi,
Aloo nɔmlɔ nɛ yo fɔ lɛ ɔ maa pee nɔ ko nɛ sane ko be e he ɔ?*
5 Nyɔhiɔ ɔ po kpɛ we
Nɛ dodoe ɔmɛ hu a he tsɔ we ngɛ e hɛ mi,
6 Lɛɛ nɔmlɔ adesa nɛ e ji gɔgɔ,
Kɛ nɔmlɔ bi nɛ e ji pɔpɔli ɔ, kɛ e maa na lɛ kɛɛ!”
26 Hiob de ke:
2 O susu kaa o ye bua nɔ nɛ be he wami ɔ ma ji!
Aloo o susu kaa o ye bua kɔni nɛ he wami ko be mi ɔ ma ji, o bua po!
3 Blɔ ɔ o susu kaa o wo nɔ nɛ be juɛmi ɔ ga kpakpa ko!
Juɛmi ɔ lɛɛ, o tsɔɔ kaa o ngɛ eko niinɛ!
4 Mɛnɔ lɛ o kɛ ngɛ munyu tue ɔ,
Nɛ mɛnɔ wo mo ga ke o tu jamɛ a munyu ɔmɛ?*
5 Nihi nɛ a gbo nɛ a be he wami ko ɔ kpokpoɔ;
A ba si pe wo ɔ kɛ níhi nɛ a ngɛ mi ɔ po.
7 E gbla yiti je hiɔwe ɔ mi kɛ ha kɔɔhiɔ mi,*
Nɛ e ngɔ zugba a kɛ kpla si nɛ nɔ́ ko hɛɛ we lɛ;
8 E fĩ nyu ɔmɛ a nya kɛ wo bɔku ɔmɛ a mi,
Bɔ nɛ pee nɛ nyu ɔmɛ a mi jiɔmi ɔ nɛ ko ha nɛ bɔku ɔ nɛ pɛ́;
9 E tsiɔ e matsɛ sɛ ɔ hɛ mi,
Nɛ e ngɔɔ e bɔku ɔ kɛ haa nɔ.
10 E po kla ngɛ nyu ɔmɛ a nɔ;
E po huzu ngɛ la kɛ diblii a kpɛti.
11 Hiɔwe titima amɛ po mimiɛ;
E hɛ mi kami ɔ ha nɛ a he mi po.
12 E kɛ e he wami ɔ klɛɔ wo ɔ mi,
Nɛ e kɛ e nɔ́ sisi numi ɔ kuɔ wo mi lohwe ngua a* dukuduku.
13 E kɛ e mumi* ɔ haa nɛ hiɔwe ɔ tsɔɔ;
E kɛ e nine gbuɔ sinɔ nɛ e he sɔɔ ɔ.
14 Hyɛ! E blɔ ɔmɛ a he nɔ́ ko bɔɔ pɛ ji nɛ ɔ nɛ;
Nɔ́ ko nyafii pɛ lɛ wa nu kɛ kɔ e he!
Lɔ ɔ he ɔ, mɛnɔ ma nyɛ maa nu e we oslabai nɛ nya wa a sisi.”
27 Hiob tsa e munyu tumi ɔ nɔ,* nɛ e de ke:
2 “Be abɔ nɛ Mawu, nɔ nɛ e yi dami sane ha mi ɔ ngɛ nɛ ɔ,
Be abɔ nɛ Ope ɔ, nɔ nɛ kɛ mi* ye wawɛɛ ɔ ngɛ nɛ ɔ,
3 Be abɔ nɛ ye mumi ngɛ ye mi
Nɛ́ Mawu mumi ngɛ ye gugwɔ mi nɛ ɔ,
4 I kɛ ye nya be lakpa munyu tue kɔkɔɔkɔ;
Nɛ i kɛ ye lilɛ hu be nɔ ko sisie!
5 I be dee kɔkɔɔkɔ kaa dali ji nyɛ!
Kɛ yaa si be nɛ ma gbo ɔ, i be ye we anɔkuale yemi ɔ he ngmɛɛe!*
6 Ma hɛɛ ye dami ní peemi ɔ mi nɛ i be he ngmɛɛe kɔkɔɔkɔ;
7 Á gbla ye he nyɛlɔ ɔ tue kaa yiwutsotsɛ,
Nɛ á gbla nihi nɛ a tuaa mi ɔ hu a tue kaa nihi nɛ a dɛ.
9 Ke haomi ba e nɔ ɔ
Anɛ Mawu maa nu ya nɛ e ngɛ foe kɛ ngɛ yemi kɛ buami bie ɔ lo?
10 Aloo e ma ná bua jɔmi ko ngɛ Ope ɔ mi lo?
Anɛ e ma tsɛ Mawu be fɛɛ be lo?
11 Ma tsɔɔ nyɛ Mawu he wami ɔ he ní.*
I be nyɛ nɔ́ ko nɔ laae kɛ kɔɔ Ope ɔ he.
12 Hyɛ! Ke nyɛ tsuo nyɛ na ninahi ɔ,
Lɛɛ mɛni he je nɛ se nami ko be nyɛ munyu ɔmɛ a he ɔ?
13 Yiwutsotsɛ blɔ fa mi nɔ́ nɛ e ma ná kɛ je Mawu dɛ mi ji nɛ ɔ nɛ,
Weto ní nɛ e ma ná kɛ je Ope ɔ dɛ mi ji nɛ ɔ nɛ.
14 Ke e bimɛ a he hiɛ ɔ, mɛ tsuo a ma gbo ngɛ klaate nya,
Nɛ e sisi bimɛ be niye ní nae nɛ maa su mɛ.
15 Nihi nɛ a maa piɛ ngɛ e se ɔ, gbenɔ hiɔ maa pu mɛ,
Nɛ a yalɔyi ɔmɛ be ya foe ha mɛ.
16 Ke e bua sika hiɔ nya kaa bunyuku
Nɛ e bua tade kpakpahi a nya kɛ to kaa zu po,
17 Ee, ke e bua nya kɛ to po,
Dalɔ ɔ ma ba wo mɛ ha lɛ,
Nɛ nihi nɛ sane ko be a he ɔ ma gba e sika hiɔ ɔ kɛ ha a he.
18 E tsu ɔ he wɛ kaa wɔyewɔye tsu,
E ngɛ kaa gba nɛ bulɔ ma.
19 E ma ya hwɔ si kaa niatsɛ se e be nɔ́ ko nya buae;
Ke e bli e hɛngmɛ ɔ, e be nɔ́ ko nɔ́ ko nae.
20 Gbeye níhi woɔ lɛ kɛ hoɔ kaa nyu kpekpemi;
Ahumi saa lɛ kɛ hoɔ nyɔ mi.
21 Puje he kɔɔhiɔ maa ngɔ lɛ kɛ ho, nɛ a be lɛ nae hu;
E maa bɛɛ lɛ kɛ je e sihi he ɔ kɛ ho.
22 Nɛ benɛ e ngɛ mɔde bɔe kaa e maa tu fo kɛ je e he wami ɔ nya a
E ma ba fia lɛ nɛ e be lɛ mɔbɔ nae.
23 E maa gbɔ e dɛ mi kɛ wo lɛ
Nɛ e ma kpa nyagba kɛ je he nɛ e ngɛ ɔ kɛ wo lɛ.*
28 “He ko ngɛ nɛ a tsuaa sika hiɔ ngɛ
Nɛ he ko ngɛ nɛ a tsuaa sika tsu nɛ a maa tsu he ɔ ngɛ;
2 A tsuaa dade ngɛ zu mi,
Nɛ a sileɔ* akɔblee kɛ jeɔ tɛsahi a mi.
4 E tsuaa muɔ nɛ mi kuɔ ngɛ hehi nɛ nihi be,
Ngɛ hehi nɛ nihi a hɛ je nɔ, nɛ e kɛ he nɛ nihi beɔ ngɛ ɔ kɛ;
Ni komɛ kɛ kpa kpleɔ kɛ yaa mi.
5 Wa náa niye ní ngɛ zugba a nɔ;
Se zugba a sisi lɛɛ, e tsake kulaa kaa nɔ́ nɛ a kɛ la sã.*
6 Safiro ngɛ tɛ ɔmɛ a mi ngɛ lejɛ ɔ,
Nɛ sika tsu ngɛ zu ɔ mi.
7 Lohwe pɛlitsɛ nɛ nuɔ lohwe kpahi ɔ li blɔ nɛ yaa lejɛ ɔ;
Nɛ papalotsui yumu hɛngmɛ hu nɛ.
8 Lohwe awi yelɔ ko bi ngɛ lejɛ ɔ;
Jata wayo ko hu bi ngɛ lejɛ ɔ.
9 Nɔmlɔ kɛ e nine ywiaa tɛsa nɛ he wa wawɛɛ ɔ;
E plɛɔ yoku ɔmɛ ngɛ a sisi tomi nɔ kɛ buɔ si.
10 E gbaa nyu dɔhi ngɛ tɛsa amɛ a mi;
E hɛngmɛ naa níhi nɛ a he jua wa amɛ tsuo.
11 E tsiɔ hehi nɛ pa a jeɔ kɛ ba a
Nɛ e ngɔɔ níhi nɛ a ngɔ kɛ laa a kɛ baa la nya.
12 Se jije a maa na juɛmi ngɛ,
Nɛ nɔ́ sisi numi hu, jije ji e je he?
13 Adesa ko li bɔ nɛ e he jua wa ha,
Nɛ a be nae ngɛ hɛ kali a zugba a nɔ hulɔ.
14 Nyuhi nɛ a mi kuɔ ɔ ke, ‘E be ye mi!’
Nɛ wo ɔ hu ke, ‘E be ye ngɔ!’
15 A be nyɛe ma he kɛ sika tsu ngmingmiingmi;
Nɛ a be nyɛe maa ngmɛ sika hiɔ hu kɛ tsake lɛ.
16 A kɛ sika tsu nɛ je Ofir be nyɛe ma he
Nɛ a kɛ oniks* kɛ safiro nɛ a he jua wa hu be nyɛe ma he.
17 A be nyɛe maa ngɔ sika tsu kɛ ahuhuɛ kɛ to he;
Nɛ a kɛ buɛ nɛ a kɛ sika tsu ngmingmiingmi* pee hu be nyɛe ma tsake.
18 Kora tɛ kɛ kristalo po bɛ he kulaa,
Ejakaa baagi nɛ hyi tɔ kɛ juɛmi ɔ he jua wa kulaa pe baagi nɛ hyi tɔ kɛ adiagba.
19 A be nyɛe maa ngɔ Topaz nɛ a kɛ je Kush kɛ to he;
Nɛ a be nyɛe ma he kɛ sika tsu ngmingmiingmi po.
20 Se jije juɛmi je kɛ ba,
Nɛ nɔ́ sisi numi hu, jije ji e je he?
21 A ngɔ kɛ laa níhi tsuo nɛ a ngɛ wami mi ɔ a hɛngmɛ
Nɛ a ngɔ kɛ laa hiɔwe lohwe pɛlitsɛmɛ hulɔ.
22 Hɛ mi kpatami kɛ gbenɔ de ke,
‘Nɔ́ nɛ a de kɛ kɔ e he pɛ lɛ wa nu kɛ wa tue.’
23 Mawu lɛ le blɔ nɔ nɛ a maa gu kɛ na;
Lɛ pɛ lɛ e le he nɛ e ngɛ,
24 Ejakaa e hyɛɔ je ɔ nyagbe he ɔmɛ tsuo,
Nɛ e naa nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ hiɔwe sisi ɔ.
25 Benɛ e ha kɔɔhiɔ he wami*
Nɛ e susu nyu ɔmɛ,
26 Benɛ e wo mlaa kɛ ha hiɔmi nɛmi
Nɛ́ e gba blɔ kɛ ha oslabai kɛ hiɔmi nɛ nya wa a,
27 Kɛkɛ nɛ e na juɛmi nɛ e tsɔɔ mi;
E to lɛ si nɛ e ka nɛ e hyɛ.
28 Kɛkɛ nɛ e de nɔmlɔ adesa ke:
‘Hyɛ! Yehowa gbeye yemi ɔ, lɔ ɔ ji juɛmi,
Nɛ ke nɔ ko yuɔ e he ngɛ yayami he ɔ, lɔ ɔ ji nɔ́ sisi numi ɔ nɛ.’”
29 Hiob tsa e munyu tumi ɔ nɔ,* nɛ e de ke:
2 “I na nɛ i ngɛ kaa bɔ nɛ i ngɛ nyɔhiɔhi nɛ be ɔ,
Nɛ́ Mawu buɔ ye he ɔ,
3 Benɛ e haa nɛ e kane ɔ kpɛɔ kɛ pueɔ ye yi nɔ,
Nɛ́ i kɛ e la a nyɛɔ ngɛ diblii mi ɔ,
4 Benɛ i ngɛ ye nane nya,
Nɛ́ i nuɔ he ngɛ ye bo tsu ɔ mi kaa huɛ bɔmi kpakpa ngɛ i kɛ Mawu wa kpɛti,
5 Benɛ Ope ɔ kɛ mi ngɛ,
Nɛ́ ye bimɛ ɔmɛ* bɔle mi kɛ kpe,
6 Benɛ ye to ɔmɛ haa mi nyɔ nyu fuu,
Nɛ́ i náa oliv nu babauu ɔ.*
7 Benɛ i yaa ma a agbo ɔ nya
Nɛ́ i ya hiɔ ma a he nya buami he ɔ,
8 Ke nihewi ɔmɛ na mi ɔ, a jeɔ blɔ ɔ mi,*
Nɛ nimowi po teɔ si nɛ a yaa nɔ nɛ a daa si.
9 Ganɔhi po kpaa munyu tumi;
Nɛ a ngɔɔ a nine kɛ toɔ a nya he.
10 Nihi nɛ a he biɛ ɔmɛ peeɔ dii;
A lilɛ mɛtɛɔ a nya mi.
11 Nɔ fɛɛ nɔ nɛ nu ye he ɔ tuɔ ye he munyu kpakpa,
Nɛ nihi nɛ a na mi ɔ yeɔ odase ha mi.
12 Ejakaa i kpɔ̃ɔ ohiatsɛmɛ nɛ a kpaa ngmlaa kɛ biɔ yemi kɛ buami ɔ,
Nɛ i kpɔ̃ɔ awusa* kɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ be yemi kɛ bualɔ ko ɔ.
13 Nɔ nɛ e hɛ mi miɔ nɛ e ma kpata a jɔɔ mi,
Nɛ i haa nɛ yalɔyihi a tsui nyaa.
14 I woɔ dami ní peemi kaa ye tade;
Nɛ ye dami sane yemi ngɛ kaa tade klɔii* kɛ yi fimi nɔ́.
15 I ba plɛ pee hɛngmɛ kɛ ha hɛ yuyuili
Nɛ i ba plɛ pee nane kɛ ha glɔtsɛmɛ.
16 I pee tsɛ kɛ ha ohiatsɛmɛ;
I hlaa sanehi a mi kɛ haa nihi nɛ i li mɛ po.
17 I kuɔ yayami peelɔ tsitsahi
Nɛ i kpɔ̃ɔ nihi nɛ e nu mɛ ɔ kɛ jeɔ e nya mi.
18 I deɔ ke, ‘Ma gbo ngɛ imi nitsɛ ye we mi,*
Nɛ ye ligbi ɔmɛ maa hiɛ babauu kaa zia.
19 Ye sipoku ɔmɛ ma gba kɛ wo nyu ɔmɛ a mi,
Nɛ bɔ maa hi ye tso kɔni ɔmɛ a nɔ nyɔ ɔ mi tsuo.
20 Ye hɛ mi nyami ɔ peeɔ ehe be fɛɛ be,
Nɛ ma ya nɔ ma tsɛ̃ kɛ̃ɛ̃ nɛ ngɛ ye dɛ mi ɔ.’
21 Nihi hyɛɔ blɔ kaa a maa bu mi tue,
Nɛ a peeɔ dii kɛ mlɛɔ ye ga womi ɔ.
22 Ke i tu munyu ta a, a nyɛ we nɔ́ ko demi hu;
Ye munyu ɔmɛ sɛɔ a tue mi blɛuu.
23 A mlɛɔ mi kaa bɔ nɛ a mlɛɔ hiɔmi ɔ;
A gbɛɔ a nya mi hatoo kaa nɔ́ nɛ a ngɛ gbiɛ be mi hiɔmi mlɛe.
24 Ke i muɔ hɛlii kɛ tsɔɔ mɛ ɔ, a nya kpɛɔ a he;
Ke a na bɔ nɛ ye hɛ mi ngɛ bua jɔmi ha a, kɛkɛ a tsui nɔ a mi.*
25 I ha mɛ blɔ tsɔɔmi kaa a nya dalɔ,
Nɛ i pee kaa matsɛ ngɛ e tabuli ɔmɛ a kpɛti,
Kaa nɔ nɛ woɔ nihi nɛ a ngɛ aywilɛho yee ɔ a bua.
30 “Se amlɔ nɛ ɔ, a ngɛ mi muɔe
Nihi nɛ i wa pe mɛ,
Nɛ́ a tsɛmɛ po i kɛ mɛ be
Gbehi nɛ a buɔ ye to ɔmɛ a he ɔ he piɛe ɔ.
2 Mɛni se nami lɛ ngɛ he wami nɛ ngɛ a nine mi ɔ he kɛ ha mi?
A he wami ɔ tsuo ta.
3 Ohia kɛ hwɔ ha nɛ a ta he lo;
A kɔ̃ɔ̃ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a na ngɛ zugba gbigbli nɔ
Zugba nɛ hɛ mi kpata nɛ e pee ma doku ɔ.
4 A buaa ngo ba nya kɛ jeɔ nga amɛ a mi;
A niye ní ji nga nɔ tsohi a sipoku.
5 A fieeɔ mɛ kɛ jeɔ nimli a kpɛti;
Nihi hwɔɔ a yi kaa bɔ nɛ a hwɔɔ julɔ yi ɔ.
6 A hiɔ dɔgbahi a mi,*
Kɛ muɔhi nɛ a ngɛ zugba a kɛ tɛsahi a mi ɔ mi.
7 A kpaa ngmlaa kɛ jeɔ nga amɛ a mi
Nɛ a buaa a he nya ngɛ tsohi nɛ miohi ngɛ a he ɔ a kpɛti.
8 A fiee mɛ* kɛ je zugba a nɔ,
Kaa kuasiahi kɛ nihi nɛ a be biɛ a bimɛ.
9 Se amlɔ nɛ ɔ, a yeɔ ye he fɛu ngɛ a lahi a mi po;
I ba plɛ pee he guɛ gbemi nɔ́* kɛ ha mɛ.
10 A hiee mi nɛ a hɛɛ mɛ kɛ jeɔ ye kasa nya kulaa;
A kɛ oya yemi laa lada kɛ pueɔ ye hɛ mi.
11 Akɛnɛ Mawu ha nɛ i gbɔjɔ* nɛ e ba mi si he je ɔ,
A bui mi fɛɛ, nɛ a deɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ a suɔ ngɛ ye hɛ mi.*
12 A teɔ si ngɛ ye hiɔ nɔ kaa ojo fiali;
A haa nɛ i tuɔ fo
Nɛ a kɛ blɔ tsimi níhi nɛ kpataa nɔ hɛ mi ɔ fɔɔ ye blɔ ɔ mi.
14 A baa ye nɔ kaa nɔ́ nɛ a gu gbogbo nɛ́ puɔ agbo ko ngɛ mi ɔ mi kɛ ba;
A kpɛneɔ kɛ baa ngɛ ye haomi be mi.
15 Gbeye nuɔ mi;
A fiee ye hɛ mi nyami ɔ kɛ je kaa kɔɔhiɔ,
Nɛ ye yi wami hemi ɔ laa kaa bɔku.
16 Amlɔ nɛ ɔ, ye gbenɔ be su ta;
Amanehlu behi ba ná mi.
17 Ye wuhi a mi kpeɔ mi* nyɔ mi.
Nɛ yeyee ɔ nya bɛ si gblee.
18 A kɛ he wami gbla ye tade ɔ;*
Nɛ e mia mi kaa ye tade kuɛmi.
19 Mawu sake mi kɛ fɔ mɔsɔ mi;
I pee kaa bunyuku kɛ lazu.
20 I fo ya kɛ tsɛ mo, se o he we nɔ;
I te da si, se o hyɛ mi gaa.
21 O kɛ yi mi wami te si kɛ wo mi;
O kɛ he wami tsuo nɛ ngɛ o nine mi ɔ tua mi.
22 O wo ye nɔ, nɛ o ha nɛ kɔɔhiɔ wo mi kɛ ho;
Kɛkɛ nɛ o fɔ mi kɛ ya kɛ ba ngɛ kɔɔhiɔ nɛ nya wa mi.*
23 Ejakaa i le kaa o maa ngɔ mi kɛ wo gbenɔ dɛ mi,
O maa ngɔ mi kɛ ya we nɛ nihi tsuo nɛ a ngɛ wami mi ɔ ma ya kpe ngɛ mi ɔ mi.
24 Se nɔ ko be nyumu nɛ e kuɔ* nɔ́ fiae
Benɛ e ngɛ ya foe kɛ ha yemi kɛ buami ngɛ e haomi be mi ɔ.
25 Anɛ i fo we ya kɛ ha nihi nɛ a sɛ haomi mi ɔ lo?*
Anɛ i* yi aywilɛho kɛ ha ohiatsɛmɛ lo?
26 E ngɛ mi kaa i ngɛ nɔ́ kpakpa blɔ hyɛe mohu lɛɛ, se nɔ́ yaya mohu lɛ ba;
I hyɛ blɔ kaa ma na la, se diblii mohu lɛ ba.
27 Ye tsui hao ngɛ ye mi;
Amanehlu behi ba ná mi.
28 I nyɛɛɔ mɔbɔmɔbɔ; pu la ko kulaa be.
I teɔ si nɛ i biɔ yemi kɛ buami ngɛ nimli asafo ɔ ngɔ.
29 I plɛ pee nga mi gbehi a nyɛmi
Kɛ duguma biyihi a huɛ.
30 Ye he womi yu tuu nɛ e kpɔ ngɛ ye he;
Ye hiɔ ɔ* ha nɛ ye wu ɔmɛ dɔ la.
31 Aywilɛho pɛ lɛ a fiaa ye saku ɔ kɛ yeɔ,
Nɛ ye bɛ ɔ ngɛ kɛ ha nihi nɛ a ngɛ ya foe ɔ.
31 “I kɛ ye hɛngmɛ so.
Lɔ ɔ he ɔ, kɛ ma pee kɛɛ nɛ́ i kɛ akɔnɔ hɛngmɛ maa hyɛ yomiyo ko?
2 Jinɛ mɛni lɛ ma ná kɛ je Mawu nɛ ngɛ hiɔwe ɔ ngɔ,
Jinɛ mɛni weto ní lɛ ma ná kɛ je Ope ɔ nɛ ngɛ hiɔwe ɔ ngɔ?
3 Amanehlu fɔɔ si ha yayami peelɔ
Nɛ haomi ngɛ kɛ ha nihi nɛ a yeɔ nɔ awi.
4 Anɛ e nɛ́ ye blɔ ɔmɛ lo
Nɛ e kane we ye nane mami he ɔmɛ tsuo lo?
5 Anɛ i ye nɔ ko lakpa hyɛ lo?*
Anɛ ye nane he sɔ kɛ sisi nɔ ko hyɛ lo?
6 Mawu nɛ́ e ngmɛ mi ngɛ sɛni nɛ da nɔ;
Kɛkɛ e maa na ye anɔkuale yemi ɔ.
7 Ke ye nane gba kɛ je blɔ ɔ nɔ
Aloo ye tsui nyɛɛ ye hɛngmɛ se
Aloo ye ninehi a he wo mu ɔ,
8 Lɛɛ ha nɛ ma du wu nɛ nɔ kpa nɛ ba ye,
Nɛ́ a hiaa níhi nɛ i du ɔ kɛ pue si.*
9 Ke yo ko he pee mi akɔnɔ ngɛ ye tsui mi
Nɛ i ya mlɛ lɛ ngɛ ye nyɛmi ɔ sinya a nya a,
10 Lɛɛ ye yo ɔ nɛ wɛɛ ngma* kɛ ha nyumu kpa,
Nɛ́ nyumu kpahi nɛ a kɛ lɛ nɛ ná bɔmi.*
11 Ejakaa lɔ ɔ maa pee hɛ mi si puemi nɔ́,
Kɛ yayami nɛ e sa kaa kojoli ɔmɛ nɛ a gbla nɔ tue ngɛ he.
13 Ke ye nyɔguɛ nyumuhi aloo ye nyɔguɛ yihi kɛ mi ná sane
Nɛ i yi dami sane ha mɛ ɔ,
14 Mɛni ma pee ke ji kaa Mawu bi mi he sane?*
Ke e bi si ɔ, mɛni heto ma ha lɛ?
15 Anɛ pi nɔ nɛ e pee mi kɛ wo fɔmi kototu mi ɔ nɔuu nɛ pee mɛ lo?
Anɛ pi lɛ nɔuu nɛ puɛ wɔ loko a fɔ wɔ lo?*
16 Ke i ha we ohiatsɛmɛ níhi nɛ a hia
Aloo i ha nɛ yalɔyihi ye aywilɛho;*
17 Ke imi nɔ kake too i ye ní
Nɛ i ha we awusahi eko;
18 (Ejakaa kɛ je ye nihe mi tɔɔ, awusa nɛ ɔmɛ naa mi kaa a tsɛ,
Nɛ i yeɔ buaa yalɔyihi kɛ je ye jokuɛwi a si.*)
19 Ke i na nɛ nɔ ko hɛ mi ngɛ kpatae akɛnɛ e be tade
Aloo ohiatsɛ nɛ́ e be nɔ́ ko nɛ e ma kɛ ha e he;
20 Ke i ha we lɛ ye jijɔ he bwɔmi ɔ eko nɛ e kɛ ha e he konɛ e he nɛ dɔ la
Nɛ́ e* jɔɔ mi;
21 Ke i ma kɔ̃, nɛ i huanya kɛ wo awusa
Be mi nɛ e hia yemi kɛ buami ngɛ ma agbo ɔ nya a;*
22 Lɛɛ ha nɛ ye kɔni* nɛ kpɔ kɛ je ye konɔ,
Nɛ́ ye kɔni nɛ ku ngɛ ye kɔni si.*
23 Ejakaa i ye amanehlu nɛ je Mawu ngɔ ɔ gbeye,
Nɛ i nyɛ we nɛ ma da e hɛ mi nyami ɔ hɛ mi.
24 Ke i ngɔ ye hɛ kɛ fɔ sika tsu nɔ
Aloo i de sika tsu ngmingmiingmi ke, ‘O nɔ lɛ i ngɔ ye hɛ kɛ fɔ!’
25 Ke i náa ye bua jɔmi ɔ kɛ jeɔ ní babauu nɛ i ná a mi
Kɛ níhi babauu nya nɛ i buaa he je;
26 Ke i na pu ɔ* nɛ ngɛ kpɛe
Aloo i na nyɔhiɔ ɔ nɛ ngɛ nyɛɛe ngɛ e we anunyami ɔ mi;
27 Nɛ ye tsui sisi mi nigii,
Nɛ ye nya fĩɔ ye nine he kɛ ja mɛ ɔ;
28 Lɛɛ, lɔ ɔ maa pee yayami nɛ e sa kaa kojoli ɔmɛ nɛ a gbla nɔ tue ngɛ he,
Ejakaa lɔ ɔ maa tsɔɔ kaa i kua Mawu nɛ ngɛ hiɔwe ɔ.
29 Anɛ i nya hyɛ ngɛ ye he nyɛlɔ ko hɛ mi kpatami he je lo
Aloo ye bua jɔ akɛnɛ nɔ́ yaya ko ba e nɔ ɔ he je lo?
30 I gbíɛ ye he nyɛlɔ hyɛ kaa é gbo
I pee we jamɛ a yayami ɔ hyɛ.
31 Anɛ nyumuhi nɛ a ngɛ ye bo tsu ɔ mi ɔ de we ke,
‘Mɛnɔ po lɛ e yi Hiob niye ní* nɛ e tɔ lo?’
32 Nubwɔ* ko hwɔ we kpo nɔ nyɔ mi;
I bliɔ ye sinya a kɛ haa blɔ hialɔ.
33 Anɛ i bɔ mɔde hyɛ kaa ma laa ye yayami nɔ kaa bɔ nɛ nyumu kpa amɛ peeɔ lo,
Nɛ́ ma ngɔ ye he yayami ɔ kɛ laa ngɛ ye tade ɔ kotoku ɔ mi lo?
34 Anɛ i yeɔ bɔ nɛ nihi babauu maa pee a ní ha a gbeye,
Aloo i haa nɛ bɔ nɛ weku komɛ ma pue ye hɛ mi si ha a woɔ ye he gbeye,
Nɛ́ lɔ ɔ nɛ ba ha nɛ ma ma ye nya konɛ ma ko je kpo lo?
35 I ná jinɛ nɔ ko maa bu mi tue!
Jinɛ i ko ngma ye biɛ kɛ ko wo nɔ́ nɛ i de ɔ sisi.
Ope ɔ nɛ́ ha mi heto!
I ná jinɛ nɔ nɛ ngɛ ye nya poe ɔ ngma sane nɛ e kɛ ngɛ ye nya poe ɔ kɛ wo womi mi!
36 Jinɛ i ko tloo ngɛ ye konɔ,
Nɛ i ko fĩ kɛ bɔle ye yi kaa jlasi.
37 Jinɛ i ko bu ye nane hiami tsuo he akɔtaa kɛ ko ha lɛ;
Nɛ i kɛ kã maa hɛ kɛ su e he kaa ganɔ.
38 Ke imi nitsɛ ye zugba a fo ya kɛ pue ye nɔ
Nɛ e nɔ nyu dɔ ɔmɛ nɛ a gba a tsuo fo ya kɛ bla;
39 Ke i ye e nɔ yiblii nɛ i wui he hiɔ,
Aloo i ha nɛ nɔtsɛmɛ ɔmɛ* hao ɔ;
40 Lɛɛ hwiit nane mi ɔ, miohi nɛ a puɛ ha mi
Hiob munyu ɔmɛ a nya ta ngɛ hiɛ ɔ.
32 Enɛ ɔ he ɔ, nyumuhi etɛ nɛ ɔmɛ kpa Hiob munyu ɔmɛ a heto hami, ejakaa e he lɛ nitsɛ e he ye kaa dalɔ ji lɛ.* 2 Se Barakel nɛ je Buz ngɛ Ram weku ɔ mi ɔ binyumu Elihu mi mi fu wawɛɛ. E mi mi fu Hiob wawɛɛ kaa e ngɛ hlae nɛ e bu e he* dalɔ mohu pe Mawu. 3 E mi mi fu Hiob huɛmɛ etɛ ɔmɛ hu wawɛɛ ejakaa a nɛ heto kpakpa ko nɛ a ma ha lɛ, se mohu a bu Mawu fɔ. 4 Elihu mlɛ nɛ mɛ tsuo a kɛ Hiob tu munyu ta loko e ha Hiob heto, ejakaa a wa pe lɛ. 5 Benɛ Elihu na kaa nyumuhi etɛ ɔmɛ be heto ko nɛ a ma ha Hiob hu ɔ, e mi mi fu wawɛɛ. 6 Enɛ ɔ he ɔ, Barakel nɛ je Buz ɔ binyumu Elihu bɔni munyu tumi, nɛ e de ke:
“Niheyo kɛkɛ ji mi*
Se nyɛ lɛɛ nikɔtɔmahi ji nyɛ.
Enɛ ɔ he ɔ, bumi nɛ i ngɛ kɛ ha nyɛ he je ɔ, i ma ye nya,
Nɛ i ye gbeye kaa ma de nyɛ nɔ́ nɛ i le.
7 I de ke, ‘Ha nɛ nihi nɛ a wa a nɛ a tu munyu,*
Nɛ ha nɛ nihi nɛ a jeha ya hɛ mi ɔ nɛ a tu munyu kaa juɛmitsɛmɛ.’
8 Se mumi nɛ ngɛ nihi a mi,
Ee, Ope ɔ mumi nɛ e woɔ ɔ lɛ haa nɛ a náa nɔ́ sisi numi.
9 Tsa pi wami pɛ* kɛkɛ nɛ peeɔ nɔ ní lelɔ,
Nɛ tsa pi nyumuhi nɛ a wa ngɛ jeha mi ɔ pɛ nɛ a le nɔ́ nɛ da.
10 Enɛ ɔ he ɔ, i ngɛ dee ke, ‘Moo bu mi tue,
Nɛ imi hu ma de mo nɔ́ nɛ i le.’
11 Hyɛ! I mlɛ konɛ nyɛ de níhi nɛ nyɛ ma de ɔ;
I ya nɔ nɛ i bu nyɛ níhi a he susumi ɔmɛ tue
Be mi nɛ nyɛ ngɛ nɔ́ nɛ nyɛ ma de ɔ he susue ɔ.
12 I bu nyɛ tue saminya,
Se nyɛ ti nɔ ko nɔ ko nyɛ we nɛ e tsɔɔ kaa Hiob sane dɛ*
Aloo é ha e sane ɔmɛ a heto.
13 Enɛ ɔ he ɔ, nyɛ ko de ke, ‘Wa ngɛ juɛmi;
Mawu ji nɔ nɛ maa tsɔɔ kaa e sane dɛ, pi adesa ko.’
14 Pi imi nɛ e tu munyu kɛ si,
Enɛ ɔ he ɔ, pi munyuhi nɛ nyɛ tu ɔ nɛ́ ma kɛ ha lɛ heto.
15 A pee yaa, a be heto ko nɛ a ma ha hu;
A be nɔ́ ko nɛ a ma de hu.
16 I mlɛ mɛ hluu, se a pa de we nɔ́ ko hu;
A daa si kɛkɛ, a be heto ko nɛ a ma ha hu.
17 Enɛ ɔ he ɔ, imi hu ma de ye nɔ́;
Imi hu ma de nɔ́ nɛ i le,
18 Ejakaa munyu hyi ye mi tɔ;
Mumi nɛ ngɛ ye mi ɔ ngɛ mi tsitsɛɛe.
19 Ye mi mi blɔ pee kaa wai nɛ a nga nya kpɛkpɛtɛɛ,
Kaa wai tɔ ehehi nɛ a miɔ nɛ a ma pɛ́.
20 Nyɛ ha nɛ ma tu munyu konɛ ye he nɛ jɔ mi!
Ma pa ye nya mi nɛ ma ha heto.
21 I be nɔ ko nɔ ko hɛ mi hyɛe;
Nɛ i be munyu dɔkɔɔ tue ngɛ adesa ko he hulɔ,*
22 Ejakaa i li bɔ nɛ a tuɔ munyu dɔkɔɔ ha;
Ke i pee nɔ́ ko kaa jã a, ye Bɔlɔ* ɔ kɛ oya yemi ma kpata ye hɛ mi.
33 “Amlɔ nɛ ɔ, Hiob, i kpa mo pɛɛ nɛ o bu nɔ́ nɛ ma de mo ɔ tue saminya;
Moo bu nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ma de mo ɔ tue.
2 Hyɛ, i kpa mo pɛɛ! E sa nɛ ma bli ye nya mi;
E sa nɛ ye lilɛ nɛ tu munyu.
3 Ye munyu ɔmɛ tsɔɔ bɔ nɛ ye tsui da ha,
Nɛ nɔ́ nɛ i le ɔ, lɔ ɔ pɛpɛɛpɛ i deɔ ɔ nɛ.
4 Mawu nitsɛ mumi ɔ lɛ pee mi,
Nɛ Ope ɔ nitsɛ mumi nɛ́ e woɔ ɔ lɛ ngɔ mi kɛ ba wami mi.
5 Ke o ma nyɛ ɔ, ha mi heto;
Mo de mi o sane ɔ; moo pee klaalo.
6 Hyɛ! I ngɛ kaa mo nɔuu ngɛ anɔkuale Mawu ɔ hɛ mi;
Imi hu zu kɛ̃ lɛ a kɛ puɛ mi.
7 Enɛ ɔ he ɔ, e sɛ nɛ o ye mi gbeye,
Nɛ nɔ́ nɛ ma de mo ɔ he be wae ha mo.
8 Se o de nɛ i nu,
Ee, i nu nɛ o de si abɔ ke,
9 ‘Ye he tsɔ, nɛ tɔmi ko be ye he;
Mu ko be ye he, nɛ i pee we yayami ko.
10 Se Mawu na nɔ́ nɛ e maa da nɔ kɛ te si kɛ wo mi;
E bu mi kaa e he nyɛlɔ.
11 E bɔ ye nane ɔmɛ pã;
Nɛ e hyɛɔ he fɛɛ he nɛ i yaa a totooto.’
12 Se nɔ́ nɛ o de nɛ ɔ dɛ, enɛ ɔ he ɔ, ma ha mo heto:
Mawu nɔ kuɔ kulaa pe adesa.
13 Mɛni he je nɛ o tu munyu kɛ si Mawu ɔ?
Aloo akɛnɛ e ha we o munyu ɔmɛ tsuo a heto ɔ he je lo?
14 Ejakaa Mawu tu munyu si kake, nɛ e kpale de ekohu,
Se nɔ ko nɔ ko bui tue,
15 E peeɔ jã ngɛ nlami mi, ngɛ nyɔ mi nina mi,
Benɛ mahe vii nɔ nimli a nɔ
Nɛ a hwɔɔ si ngɛ a sahi a nɔ ɔ.
16 E bliɔ a tue
Nɛ e nyɛɔ e blɔ tsɔɔmi ɔmɛ a nɔ* kɛ woɔ mi,
17 Konɛ e kɛ ha nɛ adesa nɛ kpa yayami peemi
Nɛ e kɛ bu nɔmlɔ he konɛ e ko wo e he nɔ.
19 Adesa ma nyɛ maa kase nɔ́ ko ke e ngɛ yeyee he nue benɛ e hwɔɔ si ngɛ e sa nɔ
Kɛ jehanɛ ɔ se hu, ke e wuhi a mi ngɛ lɛ kpee be fɛɛ be ɔ,
20 Enɛ ɔ haa nɛ e* nyɛɔ niye ní,
Nɛ e* kuaa niye ní nɛ́ e suɔ wawɛɛ ɔ po.
21 E tãã he lo kanyakanya nɛ hí hyɛmi,
Nɛ e wuhi nɛ a nɛ be ko nɛ be ɔ jeɔ kpo.*
23 Ke e ngɛ tsɔlɔ* ko,
Nɔ nɛ fĩɔ nɔ se ngɛ nihi akpehi a kpɛti,
Nɛ́ e maa tsɔɔ adesa nɔ́ nɛ da a,
24 Lɛɛ Mawu dloo lɛ nɛ e de ke,
‘Ko há nɛ e ya muɔ mi!*
I ná kpɔmi nɔ́!
25 Ha nɛ e he lo ɔ nɛ pee tlotlootlo* pe jokuɛyo nɔ́;
Ha nɛ e ná he wami ekohu kaa bɔ nɛ e ná ngɛ e nihe mi ɔ.
26 E ma kpa Mawu pɛɛ, nɛ e maa kplɛɛ e nɔ,
E maa na Mawu hɛ mi nɛ e bua maa jɔ wawɛɛ,
Nɛ e kɛ e dami ɔ maa kpale ha nɔmlɔ adesa ekohu.
29 Niinɛ, Mawu peeɔ ní nɛ ɔmɛ
Si enyɔ kɛ si etɛ kɛ haa nɔmlɔ,
30 Konɛ e kɛ je lɛ* kɛ je muɔ mi,*
Bɔ nɛ pee nɛ wami la a nɛ kpɛ kɛ ha lɛ.
31 Hiob, bu tue! Moo bu nɔ́ nɛ i ngɛ dee ɔ tue!
Pee dii, nɛ́ ma tsa ye munyu ɔ nɔ.
32 Ke o ngɛ nɔ́ ko nɛ o ma de ɔ, mo de mi.
Tu munyu, ejakaa i ngɛ hlae nɛ ma tsɔɔ mo kaa o sane da.
33 Ke o be nɔ́ ko nɛ o ma de ɔ, lɛɛ bu mi tue;
Pee dii, nɛ ma tsɔɔ mo juɛmi.”
34 Enɛ ɔ he ɔ, Elihu ya nɔ nɛ e de ke:
2 “Nyɛ nihi nɛ nyɛ ngɛ juɛmi, nyɛɛ bu ye munyu ɔmɛ tue;
Nyɛ nihi nɛ nyɛ le ní wawɛɛ, nyɛɛ bu mi tue.
3 Ejakaa tue lɛ a kɛ buɔ munyu tue saminya
Kaa bɔ nɛ a kɛ lilɛ hu saa niye ní nya hyɛɔ ɔ.
4 Nyɛ ha nɛ wɔ nitsɛmɛ wa hla mi nɛ waa hyɛ nɔ́ nɛ da;
Nyɛ ha nɛ wɔ nitsɛmɛ waa mwɔ wa yi mi kpɔ ngɛ nɔ́ nɛ da he.
5 Ejakaa Hiob de ke, ‘Ye nɔ́ da,
Se Mawu yi dami sane ha mi.
6 Anɛ ma ye lakpa ngɛ bɔ nɛ e sa nɛ a kojo mi haa he lo?
Ye pa amɛ be hie tsami, pohu i pee we yayami ko.’
7 Mɛnɔ po lɛ ngɛ kaa Hiob,
Nɛ́ e nuɔ jɛmi munyuhi kaa a nuɔ nyu ɔ?
8 E kɛ yayami peeli bɔɔ
Nɛ e kɛ yiwutsotsɛmɛ peeɔ kake.
9 Ejakaa e de ke, ‘Ke adesa ko ngɛ mɔde bɔe kaa e maa sa Mawu hɛ mi ɔ
E be he se ko náe.’
10 Lɔ ɔ he ɔ, nyɛɛ bu mi tue, nyɛ nihi nɛ nyɛ nuɔ nɔ́ sisi:*
E be bae kɔkɔɔkɔ kaa anɔkuale Mawu ɔ maa pee yiwutso ní,
Aloo kaa Ope ɔ maa pee nɔ́ nɛ dɛ blɔ!
11 Ejakaa nɔ́ nɛ adesa tsuɔ ɔ, lɔ ɔ nɔ lɛ e maa da kɛ wo lɛ hiɔ
Nɛ e maa ngɔ nɔ́ nɛ jeɔ e ní peepee ɔ mi kɛ baa a kɛ ba e nɔ.
12 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Mawu pee we yiwutso ní;
Ope ɔ plɛ we dami sane hɛ mi kɛ bu si.
13 Mɛnɔ ngɔ zugba kɛ wo e dɛ,
Nɛ mɛnɔ lɛ hla lɛ kɛ da je ɔ tsuo nya?*
14 Ke e ngɔ e juɛmi* kɛ ma adesahi a nɔ,
Ke e bua a wami kɛ a mumi nya kɛ ha e he ɔ,
15 Nimli tsuo* a hɛ mi ma kpata,
Nɛ adesahi maa kpale kɛ ho zu mi ya ekohu.
16 Lɔ ɔ he ɔ, ke o ngɛ nɔ́ sisi numi ɔ, lɛɛ moo bu nɔ́ nɛ ɔ tue;
Moo bu nɔ́ nɛ ma de ɔ tue saminya.
17 Anɛ e sa kaa nɔ ko nɛ e hiɔ dami sane yemi nɛ e ye nihi a nɔ lo,
Aloo o maa bu nɔ nɛ he wa nɛ e da a fɔ lo?
18 Anɛ o ma de matsɛ ke, ‘Yaka nɔmlɔ ji mo,’
Aloo o ma de odehehi ke ‘Yiwutsotsɛmɛ ji nyɛ’ lo?
19 Nɔ ko ngɛ nɛ́ e hyɛ we ganɔhi a hɛ mi
Nɛ e bui niatsɛmɛ pe ohiatsɛmɛ,*
Ejakaa e nine nya ní tsumi ji mɛ tsuo.
20 A gboɔ tlukaa nyɔ mi kpɛti;
A he doɔ blibliibli kɛkɛ a gbo;
Nihi nɛ a he wa po, a jeɔ mɛ kɛ je ɔ, se pi adesa ninehi nɛ a kɛ jeɔ mɛ.
21 Ejakaa Mawu hɛngmɛ ngɛ nɔmlɔ adesa blɔ ɔmɛ a nɔ,
Nɛ e naa adesa nane hiamihi tsuo.
22 Diblii aloo diblii kpii ko be
Nɛ́ yayami peeli ma nyɛ maa laa a he ngɛ mi.
23 Ejakaa Mawu tui be pɔtɛɛ kɛ ha adesa ko
Nɛ e ba e ngɔ konɛ e kojo lɛ.
24 E kuɔ nihi nɛ a he wa a nɛ́ e he hia we nɛ e hla a sane ko mi
Nɛ e ngɔɔ ni kpahi kɛ daa a nane mi.
25 Ejakaa e le nɔ́ nɛ a ngɛ pee ɔ;
E yeɔ a nɔ kunimi nyɔ mi, nɛ a hɛ mi kpataa.
26 E fiaa mɛ ní ngɛ a yiwutso ɔ he je,
Ngɛ he nɛ nɔ fɛɛ nɔ maa na mɛ ngɛ.
27 Ejakaa a kpa e se nyɛɛmi
Nɛ a be bumi kɛ ha e blɔ ɔmɛ kulaa;
28 A haa nɛ ohiatsɛmɛ foɔ ya kɛ tsɛɔ lɛ,
Nɛ e nuɔ nihi nɛ a be yemi kɛ bualɔ ko ɔ a ya fomi.
29 Ke Mawu ma e nya a, mɛnɔ ma nyɛ maa bu lɛ fɔ?
Ke e ngɔ e hɛ mi kɛ laa a, mɛnɔ ma nyɛ maa na lɛ?
Ke e ngɔ e hɛ mi kɛ laa je ma ko aloo nɔmlɔ ko jio, jã nɔuu,
30 Bɔ nɛ pee nɛ nɔ ko nɛ li Mawu ɔ* nɛ ko ye nɔ
Aloo e ko tsɔ̃ nihi klama.
31 Ke o hyɛ ɔ, nɔ ko ma nyɛ ma de Mawu ke,
‘I pee we yayami ko, se kɛ̃ ɔ, a gbla ye tue lo’?
32 Ke o hyɛ ɔ, nɔ ko ma nyɛ ma de ke, ‘Moo tsɔɔ mi nɔ́ nɛ e sa kaa i ko na se i nɛ ɔ;
Nɛ ke i pee nɔ́ ko nɛ hí ɔ, i be pee hu lo’?
33 Anɛ e sa nɛ e wo mo hiɔ ngɛ o susumi nya be mi nɛ o kua e kojomi ɔ lo?
Mo nitsɛ mo tsɔɔ nɔ́ nɛ o maa pee, tsa pi imi.
Lɔ ɔ, nɔ́ nɛ o le saminya a, mo de mi.
34 Nyumuhi nɛ a ngɛ nɔ́ sisi numi* kɛ juɛmi nɛ́ a ngɛ mi tue bue ɔ
Ma de mi ke,
35 ‘Hiob li nɔ́ nɛ e ngɛ dee ɔ,
Nɛ nile be e munyu ɔmɛ a mi.’
36 Ha nɛ a ka Hiob* kɛ ya si nyagbe
Ejakaa hetohi nɛ e haa a ngɛ kaa yiwutsotsɛmɛ a munyuhi!
37 E ngɔɔ atuã tsɔmi kɛ piɛɛɔ e yayami ɔ he;
E gbɔɔ e dɛ mi ngɛ wa hɛ mi kɛ yeɔ wa he fɛu
Nɛ e tuɔ munyu babauu kɛ siɔ anɔkuale Mawu ɔ!”
35 Elihu tsa e munyu ɔ nɔ nɛ e de ke:
2 Anɛ o ngɛ nɔ mi mami wawɛɛ kaa o da hluu nɛ o ma de po ke,
‘I da pe Mawu lo’?
3 Ejakaa o deɔ ke, ‘Ke i pee nɔ́ nɛ da a, mɛni lɔ ɔ kɔɔ ngɛ o he?*
Anɛ i ná nɔ́ ko akɛnɛ i pee we yayami ɔ lo?’
4 Ma ha mo heto
Nɛ ma o huɛmɛ ɔmɛ nɛ a piɛɛ o he ɔ hu heto.
5 Mo wo o yi nɔ nɛ o hyɛ hiɔwe,
Moo hyɛ bɔku ɔmɛ nɛ a ngɛ o yi nɔ tsitsaa a.
6 Ke o pee yayami ɔ, anɛ lɔ ɔ yeɔ Mawu awi ngɛ blɔ ko nɔ lo?
Ke o he yayami ɔmɛ hiɛ ɔ, kɛ lɔ ɔ saa e he ha kɛɛ?
7 Ke dalɔ ji mo ɔ, mɛni o haa lɛ;
Mɛni lɛ e náa kɛ jeɔ o dɛ?
8 Ke o pee yayami ɔ, o nyɛmi nɔmlɔ adesa lɛ naa nɔ,
Nɛ ke o peeɔ nɔ́ nɛ da a, nɔmlɔ bi lɛ náa he se.
9 Ke a ngɛ nimli adesahi yi mi wae ɔ, a kpaa ngmlaa kɛ biɔ yemi kɛ buami;
A foɔ ya konɛ a je mɛ kɛ je nihi nɛ a he wa a, a nɔ yemi sisi.*
10 Se nɔ ko bi we ke, ‘Jije Mawu, ye Bɔlɔ* Ngua a,
Nɔ nɛ haa nɛ a laa nyɔ mi ɔ ngɛ?’
11 E tsɔɔ wɔ ní pe lohwe awi yeli nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ,
Nɛ e haa nɛ wa leɔ ní pe lohwe pɛlitsɛmɛ nɛ a ngɛ hiɔwe ɔ.
12 Nihi kpaa ngmlaa kɛ biɔ yemi kɛ buami, se e pui a nya mi,
Ngɛ yiwutsotsɛmɛ a he nɔ womi ɔ he je.
13 Niinɛ, Mawu bui yaka ngmlaa* tue;
Ope ɔ kɛ e juɛmi yɛ nɔ po.
14 Lɛɛ ke o de ke o nɛ lɛ ɔ, lɔ ɔ lɛɛ e maa bu mo tue lo?
O sane ɔ fɔɔ si ngɛ e hɛ mi, enɛ ɔ he ɔ, moo ya nɔ nɛ o mlɛ lɛ.
15 Ejakaa e kɛ abofu gblɛ o tue;
Nɛ e kɛ e juɛmi mɛ bɔ nɛ o tuɔ munyu basabasa haa nɔ.
16 Hiob bliɔ e nya mi yaka gu;
E tuɔ munyu fuu nɛ́ e li nɔ́ nɛ e ngɛ dee ɔ.
36 Elihu tsa nɔ nɛ e de ke:
2 “Moo to o tsui si ha mi bɔɔ nɛ ma tsɔɔ mo níhi a nya,
Ejakaa loloolo ɔ, i ngɛ níhi fuu nɛ ma de mo ngɛ Mawu nane mi.
3 Ma tu nɔ́ nɛ i le ɔ he munyu fitsofitso,
Nɛ ma bu nɔ nɛ pee mi ɔ dalɔ.
4 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ye munyu ɔmɛ pi lakpa;
Nɔ nɛ ye mluku ngɛ nile mi ɔ ngɛ o hɛ mi ngɛ hiɛ ɔ.
5 Niinɛ, Mawu kle nɛ e kua we nɔ ko;
E nɔ́ sisi numi* mi kuɔ.
6 E be yayami peeli a yi baae,
Mohu ɔ, e maa ye nihi nɛ a ngɛ nɔ́ nae ɔ a sane ha mɛ.
7 E je we e hɛngmɛ ngɛ dali a he kɔkɔɔkɔ;
E haa nɛ a kɛ matsɛmɛ hiɔ matsɛ sɛhi a nɔ,* nɛ e woɔ a hɛ mi nyami kɛ yaa neneene.
8 Se ke a wo mɛ kɔsɔkɔsɔhi
Nɛ amanehlu kpa a nu mɛ ɔ,
9 E jeɔ nɔ́ nɛ a pee ɔ kpo kɛ tsɔɔ mɛ,
E tsɔɔ mɛ kaa a tɔ̃, akɛnɛ a woɔ a he nɔ ɔ he je.
10 E bliɔ a tue konɛ e dla mɛ
Nɛ e deɔ mɛ ke a yu a he ngɛ yayami peemi he.
11 Ke a bu lɛ tue nɛ a sɔmɔ lɛ ɔ,
A maa ye a wami be ɔ ngɛ kplɔkɔtɔ mi,
Nɛ a wami si himi maa pee bua jɔmi.
12 Se ke a bui tue ɔ, klaate* ma kpata a hɛ mi
Nɛ a ma gbo nɛ́ a li nɔ́ ko nɔ́ ko.
13 Nihi nɛ a li Mawu ɔ* kɛ abofu woɔ a mi.
Ke e fĩ mɛ po ɔ, a fo we ya kɛ bi yemi kɛ buami.
15 Mawu jeɔ nihi nɛ a ngɛ nɔ́ nae ɔ kɛ jeɔ a nɔ́ nami ɔ mi;
E bliɔ a tue ɔmɛ ke nihi ngɛ mɛ yi mi wae ɔ.
16 E jeɔ mo kɛ jeɔ haomi nya
Kɛ yaa he ko nɛ e kle nɛ́ nɔ́ ko nɔ́ ko be lejɛ ɔ nɛ e maa tsi mo blɔ,
Nɛ e kɛ niye ní kpakpahi maa o we okplɔɔ ɔ nɔ kaa bua womi nɔ́.
17 Kɛkɛ ɔ, o tsui maa nɔ o mi ngɛ kojomi nɛ a kɛ ba yiwutsotsɛmɛ a nɔ ɔ he,
Ke a kojo mɛ nɛ a ye dami sane ɔ.
18 Se o hyɛ nɛ hi nɛ abofu nɛ nya wa nɛ ko ha nɛ o ye nɔ ko awi,*
Nɛ ko ha nɛ nyɔ mi ní ngua hemi nɛ sisi mo.
19 Anɛ o ma kpa ngmlaa kɛ bi yemi kɛ buami lo
Aloo o mɔde bɔmi wawɛɛ ɔ eko ma nyɛ maa bu o he kɛ je haomi he lo?
20 Ko de ke o ná jinɛ je jɔ,
Benɛ nihi laa kɛ jeɔ a sihi he ɔ.
21 O hyɛ nɛ hi nɛ o ko pee yayami,
Moo hla amanehlu mohu pe nɛ o maa pee yayami.
22 Hyɛ! A wo Mawu hɛ mi nyami ngɛ e he wami ɔ he je;
Tsɔɔlɔ te nɛɛ lɛ ngɛ kaa lɛ?
23 Mɛnɔ lɛ e tsɔɔ lɛ blɔ*
Aloo e de lɛ hyɛ ke, ‘Nɔ́ nɛ o pee ɔ dɛ’?
24 Mo kai nɛ o je e nine nya ní tsumi ɔmɛ,
Nɛ́ nihi laa la ngɛ he ɔ a yi.
25 Adesahi tsuo na,
Nɔmlɔ adesa hyɛɔ kɛ jeɔ tsitsaa.
26 Ee, Mawu he kle pe bɔ nɛ wa ma nyɛ maa le;
Jeha abɔ nɛ e ye ɔ hu, wa juɛmi kpi he.*
27 Mawu gblaa nyu nɛ dɛɔ ɔ kɛ pueɔ si ɔ kɛ yaa hiɔwe;
E haa nɛ e plɛɔ peeɔ bɔkuhi nɛ́ nyu ngɛ a mi;
28 Kɛkɛ ɔ, bɔku ɔmɛ plɛɔ nyu ɔ kɛ pueɔ si;
Nɛ e nɛɔ kɛ pueɔ adesahi a nɔ.
29 Anɛ nɔ ko ma nyɛ maa nu bɔ nɛ bɔku haa si ha,
Kɛ bɔ nɛ hiɔwe siɔ kɛ jeɔ e bo tsu ɔ* mi ha a sisi lo?
31 E guɔ enɛ ɔmɛ a nɔ kɛ haa nɛ adesahi hiɔ wami mi;*
E haa mɛ niye ní babauu.
32 E kɛ e nine haa oslabai ɔ nɔ,
Nɛ e tsɔɔ lɛ he nɛ e gba kɛ ya.
33 Hiɔwe simi tuɔ munyu kɛ kɔɔ e he,
Lohwe ɔmɛ po haa nɛ wa leɔ nɔ* nɛ ma a.
37 “Amlɔ nɛ ɔ ye tsui ngɛ sie
Nɛ e ngɛ tuue kɛ ngɛ e blɔ he jee.
2 Nyɛɛ bu e gbi nɛ ngɛ pɛe wawɛɛ ɔ
Kɛ oslabai nɛ ngɛ kpo jee ngɛ e nya mi ɔ tue saminya.
3 E ngmɛɔ he kɛ jeɔ hiɔwe
Nɛ e tsɔɔ e we oslabai ɔ kɛ yaa jeɔ nyagbe he ɔ tsuo.
4 Lɔ ɔ se ɔ, a nuɔ pɛmi ko nɛ nya wa wawɛɛ he;
E siɔ kɛ gbi nɛ nya wa,
Nɛ ke e ngɛ munyu tue ɔ, oslabai ɔ yaa nɔ nɛ e gbaa.
5 Ke Mawu wo gbi ɔ, e ngɛ nyakpɛ wawɛɛ;
E peeɔ ní nguanguahi nɛ wa juɛmi kpi he.
6 Ejakaa e deɔ snoo ke, ‘Nɛɛ kɛ pue zugba a nɔ,’
Nɛ e deɔ hiɔmi ke, ‘Nɛɛ wawɛɛ.’
8 Lohwe awi yeli ya sɛɔ a muɔhi a mi
Nɛ a hiɔ a hi he ɔmɛ.
9 Ahumi fiaa kɛ jeɔ lɛ nitsɛ e tsu ɔ mi,
Nɛ fĩɛ hu jeɔ yiti je kɔɔhiɔ ɔ mi kɛ baa.
10 Mumu nɛ Mawu woɔ ɔ haa nɛ nyu tɛ baa,
Nɛ e haa nɛ nyu ɔmɛ wluaa gaganii.
11 Ee, e haa nɛ bɔku ɔmɛ a mi jiɔ kɛ nyu;
E gbɛɔ e we oslabai ɔ kɛ woɔ bɔku ɔmɛ a mi;
12 A bɔleɔ si ngɛ he nɛ e tsɔɔ mɛ blɔ ke a ya a;
Nɛ a yeɔ níhi tsuo nɛ e fã mɛ ɔ nɔ ngɛ zugba a nɔ tsuo.*
13 Ke ji e kɛ maa gbla nihi a tue jio,* e kɛ maa pee zugba a saminya jio
Aloo e kɛ ma je e suɔmi nɛ se pui ɔ kpo jio ɔ, e haa nɛ e baa mi jã.
14 Hiob, bu tue;
Pee dii, nɛ o susu Mawu nyakpɛ ní tsumi ɔmɛ a he.
15 Anɛ o le bɔ nɛ Mawu kudɔɔ* bɔku ɔmɛ
Kɛ bɔ nɛ e haa nɛ oslabai gbaa kɛ jeɔ e bɔku ɔ mi ha a lo?
16 Anɛ o le bɔ nɛ bɔku ɔmɛ plɛɔ kɛ beɔ ngɛ kɔɔhiɔ mi lo?
Nɔ nɛ ye mluku ngɛ nile mi ɔ nyakpɛ ní tsumihi ji nɛ ɔ nɛ.
17 Mɛni he je nɛ o tade ɔ mi dɔ la
Be mi nɛ woyi je kɔɔhiɔ ɔ ha nɛ zugba a nɔ jɔ dii ɔ?
18 Anɛ o kɛ lɛ ma nyɛ maa gbla hiɔwe ɔ mi
Nɛ́ e pee kaa dade ahuhuɛ lo?
19 Moo tsɔɔ wɔ nɔ́ nɛ wa de lɛ;
Wa be nyɛe ma ha heto ejakaa wa ngɛ diblii mi.
20 Anɛ ma nyɛ ma de lɛ ke i suɔ nɛ i kɛ lɛ maa tu munyu lo?
Aloo nɔ ko de nɔ́ ko nɛ e sa nɛ a de lɛ lo?
21 E ngɛ mi kaa la a ngɛ kpɛe ngɛ hiɔwe mohu lɛɛ,
Se a nyɛ we nɛ a na la a,*
Kɛ ya si be nɛ kɔɔhiɔ muɔɔ bɔku ɔmɛ kɛ ho.
22 Hɛ mi nyami nɛ kpɛɔ kaa sika tsu jeɔ yiti je kɛ baa;
Mawu agboje ɔ ngɛ nyakpɛ.
23 Wa be nyɛe maa nu Ope ɔ sisi kɔkɔɔkɔ;
E ngɛ he wami wawɛɛ,
E yeɔ dami sane be fɛɛ be nɛ e dami ní peemi hiɛ babauu.
24 Enɛ ɔ he ɔ, nihi nɛ́ a ye lɛ gbeye.
Ejakaa nihi nɛ a buɔ a he ní leli ɔ, Mawu bua jɔɛ a he kulaa.”*
38 Kɛkɛ nɛ Yehowa ha Hiob heto kɛ je ahumi mi ke:
2 Mɛnɔ ji nɛ ɔ nɛ e ngɛ ye yi mi tomi ɔ nya tsie
Nɛ e ngɛ munyuhi nɛ nile be mi tue ɔ?
3 I kpa mo pɛɛ, dla o he nɛ o da si kaa nyumu;
Ma bi mo sane nɛ́ o ha mi heto.
4 Benɛ i to zugba a sisi ɔ, jije o ngɛ?
Ke o le ɔ, ha mi heto.
5 Mɛnɔ lɛ tsɔɔ bɔ nɛ je ɔ klemi maa hi ha, anɛ o le lo,
Aloo mɛnɔ lɛ ngɔ kpa kɛ susu?
6 Mɛni nɔ a fia e sisi tomi ɔmɛ kɛ ma,
Aloo mɛnɔ lɛ to e kɔ̃ nya tɛ ɔ,
7 Benɛ mɔtu dodoe ɔmɛ tsuo nya wawɛɛ,
Nɛ Mawu bimɛ ɔmɛ* tsuo kɛ bua jɔmi he ose ɔ?
8 Mɛnɔ lɛ ngɔ sinya kɛ tsi wo ɔ blɔ
Benɛ e hia kɛ je fɔmi kotoku mi kɛ ma a,
9 Benɛ i ngɔ bɔkuhi kɛ ha e he kaa tade
Nɛ́ i kɛ diblii kpii blaa lɛ ɔ,
10 Benɛ i po huzu kɛ wo e he
Nɛ́ i ngɔ sinya kɛ sinya se lami dadehi kɛ to a blɔ he,
11 Nɛ́ i de ke, ‘Moo fia kɛ ba su hiɛ ɔ pɛ, koo be he;
Hiɛ ɔ ji he nɛ o we oslɔke nguangua amɛ ma ta a’?
12 Anɛ o fã hyɛ* ke je nɛ na lo
Aloo o ha nɛ makɛ le e blɔ he lo,
13 Konɛ e nu zugba a nyagbe he ɔmɛ
Nɛ́ e huanya yiwutsotsɛmɛ kɛ je nɔ lo?
14 Zugba a tsakeɔ kaa zu ngɛ nɔ́ nya sɔumi nɔ́ sisi,
Nɛ níhi nɛ ngɛ nɔ ɔ tsuo jeɔ kpo heii kaa tade nɛ ngɛ fɛu.
15 A kpɔ̃ɔ yiwutsotsɛmɛ a kane ɔ ngɛ a dɛ,
Nɛ a kuɔɔ a nine nɛ a wo nɔ ɔ.
16 Anɛ o kple kɛ ya hehi nɛ wo ɔ jeɔ kɛ baa a hyɛ lo
Aloo o ya be ngɛ hehi nɛ nyuhi nɛ a mi kuɔ ɔ ngɛ ɔ hyɛ lo?
17 Anɛ a je gbenɔ agbo ɔmɛ kɛ tsɔɔ mo hyɛ lo?
Aloo o na diblii kpii agbo ɔmɛ* hyɛ lo?
18 Anɛ o nu bɔ nɛ zugba a kle ha a sisi lo?
Ke o le ní nɛ ɔmɛ tsuo ɔ, lɛɛ ha mi heto.
19 Jije tutuutu ji la a sihi he?
Nɛ diblii hu, jije e hi he ngɛ,
20 Nɛ́ o maa ngɔ lɛ kɛ ya e zugba kpɔ ɔ mi
Nɛ́ o nu blɔhi nɛ yaa e hi he ɔ sisi ɔ?
21 I he ye kaa o le ejakaa jamɛ a be ɔ mi ɔ a fɔ mo
Nɛ jeha* abɔ nɛ o ye ɔ hiɛ babauu?
22 Anɛ o ya hehi nɛ a toɔ snoo ngɛ ɔ hyɛ lo?
Aloo o na hehi nɛ a toɔ gbiɛ ngo ngu ngɛ ɔ lo?
23 I ngɔ mɛ kɛ to kɛ ha haomi be,
Kɛ jehanɛ hu, kɛ ha ta.
24 Jije la* jeɔ kɛ gbɛɔ fĩaa,
Nɛ jije puje he kɔɔhiɔ jeɔ kɛ fiaa ngɛ zugba a nɔ?
25 Mɛnɔ lɛ gba dɔ kɛ ha nyu kpekpemi ɔ
Nɛ e gba blɔ kɛ ha oslabai kɛ hiɔmi nɛ nya wa,
26 Konɛ e kɛ ha nɛ hiɔmi nɛ e nɛ ngɛ he nɛ nɔmlɔ ko be,
Kɛ jehanɛ hu, ngɛ nga nɔ he nɛ adesa ko be,
27 Konɛ e ha nɛ zugba nɛ e puɛ kulaa a nɛ pee zugba kpakpa
Nɛ́ e ha nɛ ngahi nɛ a puɛ ɔ?
28 Anɛ hiɔmi ngɛ tsɛ lo,
Nɛ bɔ́ hu, mɛnɔ ji e tsɛ?
29 Mɛnɔ fɔmi kotoku mi lɛ nyu tɛ je kɛ ba,
Nɛ mɛnɔ lɛ fɔ snoo* nɛ ngɛ hiɔwe ɔ
30 Benɛ nyu ɔmɛ a hɛ mi wlua kaa tɛ,
Nɛ nyuhi nɛ a mi kuɔ ɔ a hɛ mi wlua gaganii ɔ?
31 O ma nyɛ maa fĩ Kima dodoehi a kuu* ɔ kpa amɛ lo
Aloo o ma nyɛ maa pɛne Kesil dodoehi a kuu* ɔ kpa amɛ lo?
32 Anɛ o ma nyɛ maa nyɛɛ dodoehi a kuu* hɛ mi kɛ je kpo ngɛ be nɛ sa mi lo
Aloo o ma nyɛ maa tsɔɔ Ash dodoehi a kuu* ɔ kɛ e bimɛ ɔmɛ blɔ lo?
33 Anɛ o le mlaahi nɛ kudɔɔ hiɔwe ɔ lo,
Aloo o ma nyɛ ma ha nɛ jamɛ a mlaa amɛ* nɛ a tsu ní ngɛ zugba a nɔ lo?
34 Anɛ o ma nyɛ ma fã bɔku ɔmɛ
Konɛ nyu kpekpemi nɛ ba ha o nɔ lo?
35 Anɛ o ma nyɛ maa tsɔ oslabai nɛ e ya lo?
Anɛ e maa ba nɛ e ma de mo ke, ‘I ba’ lo?
37 Mɛnɔ lɛ e le ní saminya nɛ e ma nyɛ maa kane bɔku ɔmɛ,
Aloo mɛnɔ ma nyɛ ma plɛ nyu buɛhi nɛ a ngɛ hiɔwe ɔ a nya kɛ ká si
38 Benɛ bunyuku ɔ pee mɔsɔ
Nɛ́ zu kpɔ longolongohi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ mɛtɛ a sibi a he ɔ?
39 Anɛ o ma nyɛ ma hla niye ní ha jata
Aloo o ma nyɛ ma ha jata wawi niye ní nɛ a tɔ,
40 Benɛ a buu si ngɛ a hi he ɔmɛ
Aloo benɛ a wo ka ngɛ a muɔ ɔmɛ a mi ɔ?
41 Mɛnɔ lɛ toɔ niye ní he blɔ nya kɛ haa kuakualabite
Ke e bimɛ fo ya kɛ bi Mawu yemi kɛ buami
Nɛ a ngɛ si kpae akɛnɛ a nɛ nɔ́ ko nɛ a maa ye ɔ?
39 “Anɛ o le be nɛ yoku nɔ apletsihi kɛ fɔɔ lo?
Anɛ o na afugbɛ nɛ e ngɛ fɔe hyɛ lo?
2 Anɛ o kane nyɔhiɔhi abɔ nɛ a kɛ hɛɛɔ mi lo?
Anɛ o le be nɛ a kɛ fɔɔ lo?
3 A buɔ si ke a ngɛ fɔe,
Nɛ a kɔɔmi ɔ se poɔ.
4 A bimɛ ɔmɛ waa ngɛ nga a nɔ nɛ a he ba waa;
A jeɔ nɛ a kpale we a se kɛ bɛ hu.
5 Mɛnɔ lɛ ha nɛ nga mi teji ye e he ɔ,
Nɛ mɛnɔ lɛ pɛne nga mi teji kpa amɛ ɔ?
6 I ngɔ nga kplanaa a kɛ pee e we mi
Nɛ i ngɔ ngo zugba a kɛ pee e hi he.
7 E sume ma a mi he nɛ huhui ngɛ;
E nui nɔ nɛ kpakaa lohwehi ɔ ngmlaa.
8 E kpaa si ngɛ yoku ɔmɛ a nɔ kɛ hlaa niye ní,
E hlaa nga mumu fɛɛ nga mumu.
9 Anɛ nga mi na ku maa suɔ nɛ e sɔmɔ mo lo?
Anɛ e maa hwɔ o lohwehi a tsu mi* kɛ ya si mɔtu lo?
10 Anɛ o ma nyɛ maa wo nga mi na ku kpa nɛ́ e ya gba nyu dɔ ngɛ o ngmɔ mi ha mo lo,
Aloo e maa nyɛɛ o se kɛ ya hu dɔgba a mi lo?
11 Anɛ o maa ngɔ o hɛ kɛ fɔ e he wami ngua a nɔ
Konɛ o ha nɛ e tsu o ní tsumi kpakpataa a ha mo lo?
12 Anɛ o maa ngɔ o hɛ kɛ fɔ e nɔ kaa e ngɔ o ní nɛ o kpa a* kɛ ba we mi ha mo,
Nɛ́ e bua nya kɛ ya o ngma fiaami he ɔ lo?
13 Duguma kɛ bua jɔmi fiaa e pɛli ɔmɛ,
Se anɛ a ma nyɛ nɛ a ngɔ e pɛli ɔmɛ kɛ to aklawa pɛlihi a he lo?
14 Ejakaa e jeɔ e hlui ɔmɛ a he ngɛ zugba,
Nɛ e haa nɛ a he dɔɔ la ngɛ zu mi.
15 E hɛ jeɔ nɔ kaa nane ko ma nyɛ maa ywia mɛ
Loo lohwe awi yelɔ ko ma ba naa a nɔ.
16 E waa e bimɛ ɔmɛ yi mi kaa nɔ́ nɛ pi e bimɛ ji mɛ;
E hɛwi lɛ kaa e kɔɔmi ɔ maa pee yaka.
17 Ejakaa Mawu ha nɛ juɛmi bɔ lɛ*
Nɛ e ha we lɛ nɔ́ sisi numi ko kulaa.
18 Se ke e te da si nɛ e fia e pɛli ɔmɛ a mi ɔ,
E muɔɔ okpɔngɔ kɛ e nɔ hilɔ ɔ.
19 Mo lɛ o ha okpɔngɔ e he wami ɔ lo?
Mo lɛ o kɛ bwɔmihi wo e kuɛ he ɔ lo?
20 Anɛ o ma nyɛ nɛ o ha nɛ e tuu kaa baalɛ lo?
E gugwɔ mi flimi nɛ nya wa a ngɛ gbeye wawɛɛ.
21 E siɔ si glɛi glɛi glɛi ngɛ dɔgba a mi nɛ e bua jɔɔ ngɛ he wami nɛ e ngɛ ɔ he;
E kɛ hɛdɔ gbɔɔ fo kɛ yaa ta.*
22 Gbeye yemi he peeɔ lɛ muɔ nɛ e yi nɔ́ ko nɔ́ ko gbeye.
E tui fo ngɛ klaate nya.
23 Kɛ̃ɛ̃ mi bi gbaja a hii hosoe ngɛ e nɔ,
Akplɔhi hii kpɛe nylamnylam kɛ woɔ lɛ.
24 E kɛ he domi blibliibli saa fo kɛ yaa e hɛ mi,*
25 Ke titimati ɔ pɛ ɔ, e deɔ ke, ‘Ɛhɛɛ!’
E nuɔ ta he fu ngɛ tsitsaa
Nɛ e nuɔ tatsɛmɛ a ngmlaa kɛ ose nɛ ngɛ pɛe ngɛ ta mi ɔ.
26 O nɔ́ sisi numi nya lɛ kayo teɔ,
Nɛ e gbɛɔ e pɛli ɔmɛ a mi kɛ yaa woyi je lo?
27 Aloo o fami nya lɛ kɔle teɔ kɛ yaa hiɔwe
Nɛ e peeɔ e tsuhi ngɛ hiɔwe lokoo,
28 Nɛ e hwɔɔ tɛsahi a nɔ ke je jɔ,
Nɛ e hiɔ e he piɛ pomi he ɔ ngɛ tɛsa amɛ a nɔ ɔ lo?*
29 Ke e ngɛ lejɛ ɔ, e hɛngmɛ hyɛɔ nɔ́ kɛ yaa tsitsaa;
Kaa e maa na lohwe ko nɛ e ye lo.
30 E bimɛ ɔmɛ nuɔ muɔ;
Nɛ he fɛɛ he nɛ gbogboe ngɛ ɔ, o maa na lɛ ngɛ lejɛ ɔ.”
40 Yehowa ya nɔ nɛ e bi Hiob ke:
2 “Anɛ nɔ nɛ hlaa tɔmi ngɛ nɔ he ɔ kɛ Ope ɔ ma nyɛ maa hua munyu he lo?
Ha nɛ nɔ nɛ ngɛ hlae nɛ e kã Mawu hɛ mi ɔ nɛ ha heto.”
3 Hiob ha Yehowa heto ke:
4 “Hyɛ! Pi nɔ ko kulaa ji mi.
Mɛni heto ma nyɛ ma ha mo?
I ngɔ ye nine kɛ to ye nya he.
5 I tu munyu si kake, se i be munyu tue hu;
I tu munyu si enyɔ, se i pa be nɔ́ ko dee hu.”
6 Kɛkɛ nɛ Yehowa ha Hiob heto kɛ je ahumi mi ke:
7 “I kpa mo pɛɛ, dla o he nɛ o da si kaa nyumu;
Ma bi mo sane nɛ́ o ha mi heto.
8 Anɛ o ngɛ hlae maa tsɔɔ kaa i yi dami sane lo?*
Anɛ o maa bu mi fɔ nɛ o wo o he nguɔ lo?
9 Anɛ o ngɛ nine nɛ he wa kaa anɔkuale Mawu ɔ nine lo,
Aloo o ma nyɛ maa wo gbi kaa lɛ lo?
10 I kpa mo pɛɛ, moo ngɔ hɛ mi nyami kɛ agboje kɛ dla o he;
Moo ngɔ bumi kɛ anunyami kɛ ha o he.
11 Je abofu nɛ nya wa nɛ ngɛ o mi ɔ tsuo kpo kɛ ba;
Moo hyɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ woɔ e he nɔ ɔ, nɛ o ba lɛ si.
12 Moo hyɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ woɔ e he nɔ ɔ, nɛ o pue e hɛ mi si,
Nɛ́ o naa yiwutsotsɛmɛ a nɔ ngɛ he nɛ a daa si ngɛ ɔ.
13 Moo ngɔ mɛ tsuo kɛ laa ngɛ zu mi;
Moo fĩ mɛ* ngɛ laami he ɔ,
14 Kɛkɛ ɔ, imi nitsɛ po ma kplɛɛ nɔ*
Kaa o hiɔ nine ma nyɛ ma he o yi wami.
15 Hyɛ Behemɔt,* imi lɛ i pee o kɛ lɛ tsuo.
E kpeɔ nga kaa na.
16 Hyɛ he wami sɔuu nɛ ngɛ e gbongu ɔmɛ a mi
Kɛ he wami nɛ ngɛ panihi nɛ a ngɛ e mi mi ɔ ha!
17 E haa nɛ e hlemi wluaa gaganii kaa seda tso;
A lo panihi nɛ a ngɛ e fiɔ ɔmɛ a mi ɔ kɛ bla.
18 Akɔblee a kɛ pee e wu ɔmɛ;
Nɛ a kɛ dade pee e nane ɔmɛ.
19 E ye kekleekle blɔ he* ngɛ Mawu nine nya ní tsumi ɔmɛ a kpɛti;
E Bɔlɔ* ɔ pɛ lɛ ma nyɛ maa su e he kɛ e klaate ɔ.
20 Yoku ɔmɛ a nɔ lɛ e náa niye ní ngɛ,
Lejɛ ɔ lɛ lohwe awi yeli tsuo fiɛɔ ngɛ.
21 E buɔ si ngɛ lotus tso ɔmɛ a sisi,
Ngɛ glãhi nɛ a ngɛ hehi nɛ nyu ngɛ ɔ a hɔ̃ ɔ mi.
23 Ke pa a pee hamahama po, e tsui pui.
Ke Yordan Pa a fia kɛ ba ná lɛ po, e yi gbeye.
24 Anɛ nɔ ko ma nyɛ maa nu lɛ be mi nɛ e ngɛ nɔ ɔ hyɛe lo,
Aloo mɛnɔ lɛ e kɛ gbowe* ma nyɛ maa gbu e gugwɔ?
41 “Anɛ o ma nyɛ maa ngɔ gbowe kɛ kpa kɛ nu Leviatan* lo
Aloo o kɛ kpa ma nyɛ maa fĩ e lilɛ kɛ muɔ si lo?
3 Anɛ e ma kpa mo pɛɛ si abɔ lo,
Aloo e kɛ mo maa tu munyu blɛuu lo?
4 Anɛ e kɛ mo maa so,
Konɛ o ngɔ lɛ kɛ pee o nyɔguɛ kɛ ya neneene lo?
5 Anɛ o kɛ lɛ ma fiɛ kaa bɔ nɛ a kɛ lohwe pɛlitsɛ fiɛɔ ɔ lo
Aloo o kɛ kpa maa fĩ lɛ kɛ ha o biyihi tsɔwi ɔmɛ lo?
6 Anɛ jua yeli maa ngɔ nɔ́ ko kɛ ba tsake lɛ lo?
Anɛ a ma gba mi kɛ ha jua yeli lo?
7 Anɛ o kɛ akplɔ ma nyɛ maa gbɔɔgbɔɔ e he womi ɔ lo
Aloo o kɛ lo gbemi akplɔhi ma nyɛ maa gbɔɔgbɔɔ e yi lo?
8 Moo ngɔ o nine kɛ ta e he;
O ma kai ta nɛ ya nɔ ɔ, nɛ o be jã pee hu kɔkɔɔkɔ!
9 Hɛnɔkami nɛ nɔ ko ma ná kaa e maa nu lɛ ɔ maa pee yaka.
Ke o hɛngmɛ gba e nɔ kɛkɛ po ɔ, o tsui maa po.*
10 Nɔ ko be nɛ e ma nyɛ maa ka kaa e maa wo e hɛ mi la.
Lɔ ɔ, mɛnɔ tutuutu lɛ ma nyɛ maa da ye hɛ mi?
11 Mɛnɔ lɛ sɛ hlami ha mi nɔ́ ko nɛ́ lɔ ɔ he je ɔ, e sa nɛ ma to lɛ nane mi?
Nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ngɛ hiɔwe sisi ɔ, ye níhi.
12 Ma ya nɔ ma tu e nanehi,
E he wami ngua a kɛ e nɔmlɔ tso ɔ nɛ a pee lɛ saminyayoo ɔ he munyu.
13 Mɛnɔ ma nyɛ ma je e he womi nɛ ti ɔ?
Mɛnɔ ma nyɛ maa sɛ e nya nɛ e bli mi ɔ mi?
14 Mɛnɔ ma nyɛ ma bli e nya* sinya amɛ?
E lungu ɔmɛ tsuo he ngɛ gbeye.
15 E ngɛ totohi ngɛ e se mi nɛ a to mɛ ngɛ zãhi a mi*
Nɛ a sɔu a nya kɛ bla.
16 A tsa a sibi kpɛkpɛtɛɛ
Bɔ nɛ kɔɔhiɔ po be nyɛe maa gu a kpɛti.
17 A mɛtɛ a sibi a he wawɛɛ;
A du a sibi a he saminya nɛ́ a be nyɛe ma gba a kpɛti.
18 Ke e fli e gugwɔ mi ɔ, e kpɛɔ la,
Nɛ e hɛngmɛhi ngɛ kaa mɔtu la.
19 Oslabai gbami jeɔ e nya mi;
Nɛ la lilɛhi jeɔ kpo ngɛ mi.
20 Lasuku jeɔ kpo ngɛ e gugwɔ mi,
Kaa flɔɔnɔɔ nɛ a kɛ go slɛ la ngɛ mi.
21 Ke e wo mumu ɔ, e haa nɛ hã sɛɔ,*
nɛ la lilɛhi tuɔ kɛ jeɔ e nya mi.
22 He wami ngɛ e kuɛ mi wawɛɛ,
Nihi tsuo nɛ a kɛ lɛ kpeɔ ɔ, gbeye pueɔ a nɔ.
23 E he lo ɔ nɛ kuu kɛ fɔ a sibi a nɔ ɔ mɛtɛ a sibi wawɛɛ;
A he wa wawɛɛ kaa nɔ́ nɛ dade a kɛ pee nɛ́ be hie kpɔmi.
24 E tsui he wa kaa tɛ,
Ee, e he wa kaa wɛ tɛ.
25 Ke e wó e he nɔ ɔ, katsɛmɛ tete po yeɔ gbeye;
Bɔ nɛ e hosoɔ e he ha a, haa nɛ nihi nuɔ sawale.
26 Klaate fɛɛ klaate nɛ maa sa e he ɔ be nyɛe maa pee lɛ nɔ́ ko;
Nɛ akplɔ loo kɛ̃ɛ̃ mi bi loo ta hwumi nɔ́ ko be nyɛe maa pee lɛ nɔ́ ko nɔ́ ko.
27 Dade ngɛ kaa nga ha lɛ,
Nɛ akɔblee hu ngɛ kaa tso nɛ sa kɛ ha lɛ.
28 Kɛ̃ɛ̃ mi bi ko be nyɛe maa wo lɛ fo;
Amlami tɛ ngɛ kaa nga gbigbli kɛ ha lɛ.
29 Tsokpoti ngɛ kaa nga gbigbli ha lɛ,
Nɛ ke e nu akplɔ pɛmi he ɔ, e muɔɔ.
30 Totohi nɛ ngɛ e mi si ɔ ngɛ kaa buɛ kokoehi nɛ a nya ba;
E guɔ mɔsɔ mi nɛ e siɔ okadi ngɛ e se kaa ngma fiaami tso.
31 E haa nɛ nyu nɛ mi kuɔ fiaa kaa nyu ngɛ buɛ mi;
E klɛɔ wo ɔ mi kaa nu buɛ.
32 E haa nɛ nyu nɛ ngɛ e se ɔ fiaa hwɔli ke e ngɛ silee ɔ.
Nɔ ko ma susu kaa nyu nɛ mi kuɔ ɔ puɛ mua.
33 Nɔ́ ko nɔ́ ko be je nɛ ɔ mi nɛ ngɛ kaa lɛ,
Bɔ nɛ a bɔ lɛ ha a, e yi nɔ́ ko nɔ́ ko gbeye.
34 Nɔ́ fɛɛ nɔ́ ko nɛ woɔ e he nɔ ɔ, e hyɛɔ lɛ too.
Lɛ ji lohwe awi yeli ɔmɛ tsuo a matsɛ.”
42 Kɛkɛ nɛ Hiob ha Yehowa heto ke:
2 “Jehanɛ ɔ lɛɛ, i na kaa o nyɛɔ peeɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́
Nɛ nɔ́ ko nɔ́ ko be nɛ o to o yi mi kaa o maa pee nɛ́ o be nyɛe maa pee.
3 O bi ke, ‘Mɛnɔ ji nɛ ɔ, nɛ e ngɛ ye yi mi tomi ɔ nya tsie ngɛ blɔ nɛ́ nile be mi nɔ nɛ ɔ?’
Niinɛ, níhi nɛ i de ɔ, i nui sisi
I tu níhi nɛ a ngɛ nyakpɛ tsɔ kɛ ha mi nɛ́ i li ɔ a he munyu.
4 O de ke, ‘I kpa mo pɛɛ, bu tue, nɛ́ ma tu munyu.
Ma bi mo sane nɛ́ o ha mi heto.’
5 Ye tue nu o he sane,
Se amlɔ nɛ ɔ lɛɛ i na mo paa kɛ ye hɛngmɛ.
6 Enɛ ɔ he je nɛ i kpale ye nya se ngɛ nɔ́ nɛ i de ɔ he
Nɛ i tsake ye tsui ngɛ tabo zu kɛ lazu mi ɔ nɛ.
7 Benɛ Yehowa kɛ Hiob tu munyu nɛ ɔmɛ ta a, Yehowa de Elifaz nɛ je Teman ɔ ke:
“Ye mi mi fu o kɛ o huɛ enyɔ ɔmɛ tsuo, ejakaa nyɛ tui ye he anɔkuale munyu kaa bɔ nɛ Hiob pee ɔ. 8 Enɛ ɔ he ɔ, nyɛɛ ngɔ na ku kpaago kɛ agbosu kpaago nɛ nyɛɛ ya ye sɔmɔlɔ Hiob ngɔ, nɛ́ nyɛ ya sã sami afɔle kɛ ha nyɛ he. Nɛ ye sɔmɔlɔ Hiob maa sɔle ha nyɛ. Bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, ma bu e ní bimi kaa i kɛ nyɛ kó ye ngɛ nyɛ kuasia jemi ɔ nya a tue,* ejakaa nyɛ tui ye he anɔkuale munyu kaa bɔ nɛ ye sɔmɔlɔ Hiob pee ɔ.”
9 Lɔ ɔ he ɔ, Elifaz nɛ je Teman ɔ, Bildad nɛ je Shua a kɛ Zofar nɛ je Naama a ho nɛ a ya pee kaa bɔ nɛ Yehowa fã mɛ ke a pee ɔ. Nɛ Yehowa bu Hiob sɔlemi ɔ tue.
10 Benɛ Hiob sɔle ha e huɛ etɛ ɔmɛ ta a, Yehowa je Hiob amanehlu ɔ, nɛ e ha nɛ e ná ní ekohu.* Yehowa ha lɛ níhi nɛ e ngɛ kekle ɔ kɛ bɔ he si enyɔ. 11 E nyɛminyumu ɔmɛ kɛ e nyɛmiyi ɔmɛ kɛ nihi nɛ a le lɛ sa a tsuo ba e ngɔ nɛ a kɛ lɛ ba ye ní ngɛ e we ɔ mi. A ba ye kɔmɔ ha lɛ nɛ a wo e bua ngɛ haomihi tsuo nɛ Yehowa ngmɛ blɔ nɛ a ba e nɔ ɔ he je. A kpɛti nɔ fɛɛ nɔ ke lɛ sika kɛ sika tsu ga.
12 Lɔ ɔ he ɔ, Yehowa jɔɔ Hiob wami si himi nyagbe ɔ kulaa pe e sisije ɔ, nɛ Hiob ba ná jijɔ 14,000, afukpɔngɔ 6,000, na 2,000,* kɛ teji yihi 1,000. 13 Jehanɛ ɔ hu, e kpale fɔ binyumuhi kpaago kɛ biyihi etɛ. 14 E wo e biyo nɔkɔtɔma a biɛ ke Yemima, enyɔne ɔ Kezia, kɛ etɛne ɔ Keren Hapok. 15 Ngɛ zugba a nɔ tsuo ɔ, yo ko yo ko be nɛ e he ngɛ fɛu kaa Hiob biyi ɔmɛ, nɛ a tsɛ ɔ ha mɛ weto ní kaa bɔ nɛ e ha a nyɛminyumu ɔmɛ ɔ.
16 Ngɛ enɛ ɔmɛ a se ɔ, Hiob hi si jeha 140, nɛ e ba ná bimɛ kɛ bibimɛ hluu kɛ ya si yi nɔ nɛ ji eywiɛ. 17 Hiob wa saminya nɛ e tsui nɔ e mi ngɛ si himi mi.* Lɔ ɔ se ɔ, e gbo.
Eko ɔ, e sisi ji, “Nɔ Nɛ A Nyɛ Lɛ.”
Aloo “nɔ nɛ piami ko be e he nɛ́ e da.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “na blablɛ 500.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “teji yihi.”
Aloo “ngmɛɔ okplɔɔ ngɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ we mi ke e su e nɔ.”
Hebri aguasemi munyu nɛ daa si kɛ ha bɔfohi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o kɛ o tsui ma ye sɔmɔlɔ Hiob nɔ lo?”
Aloo “nɔ nɛ piami ko be e he nɛ́ e da.”
Baiblo komɛ de ke “oslabai.”
Aloo “e de we nɔ́ yayami ko ngɛ Mawu he.”
Hebri aguasemi munyu nɛ daa si kɛ ha bɔfohi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o kɛ o tsui ma ye sɔmɔlɔ Hiob nɔ lo?”
Aloo “nɔ nɛ piami ko be e he nɛ́ e da.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ma mi lɛ.”
Aloo “klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Hiob kɛ e nya pee we nɔ́ yayami ko.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e gbiɛ e ligbi ɔ.”
Aloo “diblii kɛ gbenɔ nini.”
Nihi susuɔ kaa e ji nyaka aloo wo mi lohwe ngua ko nɛ ngɛ he wami.
Baiblo komɛ de ke “a po mahi nɛ́ amlɔ nɛ ɔ a pee ma dokuhi ɔ.”
Aloo “nihi nɛ a klaa hao wawɛɛ nitsɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o nyɛ we nɛ o to o tsui si.”
Aloo “a to ɔ yayami he ga.”
Aloo “jata ku wawi kɛ a kuɛ he bwɔmi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Peelɔ.”
Aloo “tsɔli ɔmɛ.”
Aloo “kɛ mo maa so.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngɛ tue mi jɔmi.”
Ngma nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit, blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ.
Aloo “munyu nɛ juɛmi be mi tue ɔ nɛ.”
E ji tso ko nɛ e mi nyu ngɛ kpiãa nɛ ngɔɔmi ko be mi.
Aloo “ye klaa sume kulaa nɛ e maa ta.”
Aloo “ma ha nɛ ye wami (klaa) se nɛ kɛ ɔ.”
Ngɛ blɛfo gbi mi ɔ Ice.
Aloo “Seba blɔ hiali a kuu ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nyɛ kpɔ̃ mi.”
Aloo “nyɛ maa ngɔ nyɛ huɛ kɛ ya tsake nɔ́ kpa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɔ́ kpakpa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “mumi.”
Aloo “ngɛ ye klaa nɛ dooɔ mi.”
Aloo “ye klaa ná nɛ e gbo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “mohu pe ye wuhi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o kɛ o tsui.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “E ngɔ mɛ kɛ wo a we atuã tsɔmi ɔ dɛ mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɛ́ a je munyuhi kpo kɛ je a tsui mi lo?”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a blɔ ɔmɛ ji nɛ ɔ nɛ.”
Aloo “hemi kɛ yemi kuali.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “we.”
Aloo “E hyɛɛ tsu nɛ a kɛ tɛhi ma.”
Aloo “a mi lɛ.”
Aloo “e blɔ ɔ ma puɛ ɔ nɛ.”
Aloo “nihi nɛ piami ko be a he ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a nine he pɛtɛe.”
Aloo “e kɛ Mawu maa ya kojomi he ɔ.”
Aloo “E jeɔ.”
Eko ɔ, lɔ ɔ ji dodoehi a kuu nɛ a tsɛɔ ke Great Bear (Ursa Major) ɔ nɛ.
Eko ɔ, lɔ ɔ ji dodoehi a kuu nɛ a tsɛɔ ke Orion ɔ nɛ.
Eko ɔ, lɔ ɔ ji Pleiades dodoehi nɛ́ a ngɛ Taurus dodoehi a kuu ɔ mi ɔ nɛ.
Eko ɔ, e ji wo mi lohwe ngua ko.
Baiblo komɛ de ke “nɔ nɛ i kɛ lɛ ná sane ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “kɛ mi maa ba kojomi he.”
Aloo “Ke sane ko be ye he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɔ nɛ kpɛ̃.”
Aloo “Ke sane ko be ye he.”
Aloo “I nyɛ.”
Aloo “nihi nɛ a yeɔ anɔkuale.”
Aloo, “a hɛngmɛ nɔ.”
Aloo “jakosi.”
Aloo “maa pee midalɔ ha wɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e kɛ e nine maa fɔ wɔ ni enyɔ ɔmɛ wa nɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e ma je e kpa kɛ je ye nɔ.”
Aloo “Ye wami gbe ye klaa nya.”
Aloo “ye klaa hao wawɛɛ ha a he munyu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “‘o ha nɛ ye mi ti kaa tsiis,’ niye ní ko nɛ he wa nɛ́ a kɛ nyɔ nyu lɛ pee.”
Aloo “ye wami he piɛ; ye mumi he piɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɛ o kɛ ní nɛ ɔmɛ laa ngɛ o tsui mi.”
Aloo “nɛ́ ma ná bua jɔmi bɔɔ.”
Aloo “diblii kɛ gbenɔ nini.”
Aloo “anɛ fĩalɔ sane maa da lo?”
Aloo “o ma nyɛ maa na he nɛ Ope ɔ Agboje ɔ nya ta ngɛ lo?”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “ke a fɔ nga mi teji kaa nɔmlɔ ɔ.”
Aloo “klaa hɛ mi kpatami.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nyɛ ji nimli ɔmɛ ɔ nɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “tsui.”
Baiblo komɛ de ke “moo tu munyu kɛ tsɔɔ níhi nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ.”
Aloo “Nɔ fɛɛ nɔ nɛ ngɛ wami mi ɔ klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “adesa helohi.”
Aloo “mumu womi.”
Aloo “ga woli a nɔ́ fɛɛ nɔ́ bɔɔ mɛ.”
Aloo “nikɔtɔmahi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e pɛne ɔ nihi nɛ a he wa a, a mlɛmi fimi ní ɔmɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “tsui.”
Aloo “nyɛ maa hyɛ nɔ hɛ mi ha lɛ lo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nyɛ tsɛ̃i nɔ ní ɔmɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Mɛni he je nɛ i ngɔ ye he lo kɛ wo ye lungu kpɛ ɔ?”
Aloo “klaa.”
Aloo “hemi kɛ yemi kualɔ ko.”
Baiblo komɛ de ke “Ke nɔ ko ma nyɛ ɔ, ma ma ye nya nɛ ma gbo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Níhi enyɔ ko pɛ lɛ mo ko pee mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e,” e ma nyɛ maa pee kaa Hiob.
Aloo “nyagbahi.”
Baiblo komɛ de ke “kɛkɛ a po ya fɔ he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “O hɛ ma ja ngɛ o nine nya ní tsumi ɔ he.”
Aloo “e klaa.”
Aloo “nile nɛ ngɛ kaa kɔɔhiɔ.”
Aloo “o tɔmi ɔ tsɔseɔ o nya.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “O ha nɛ o mumi ɔ te si kɛ si Mawu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “abolo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e tsɛ̃i nɔ níhi nɛ a ti.”
Nɛ ji, hɛnɔkami nɛ e ngɛ kaa níhi maa hi ekohu ɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e nya mi.”
Aloo “hemi kɛ yemi kuali.”
Aloo “munyu nɛ ngɛ kaa kɔɔhiɔ.”
Nɛ ji, Elifaz.
Aloo “nihi nɛ a kɛ mi buaa kutuu a hɛ mi.”
Aloo “guɔ.”
Aloo “he wami.” Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “koli.”
Aloo “Gbenɔ nini ngɛ ye hɛngmɛ se.”
Baiblo komɛ de ke “ye hɛngmɛ ngɛ nyɔ fɔe kɛ ngɛ Mawu blɔ hyɛe.”
Aloo “ye hɛngmɛ ngɛ a we atuã tsɔmi ní peepee ɔmɛ a nɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “abɛ bumi nɔ́.”
Aloo “hemi kɛ yemi kuali.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol,” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “yɔkɔ.”
Nɛ ji, ye hɛnɔkami ɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol,” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Eko ɔ e daa si ha Hiob kɛ nihi nɛ a ngɛ kaa lɛ aloo nihi nɛ a yeɔ kɔmɔ ha lɛ.
Baiblo komɛ de ke “wa he tsɔ we ɔ.”
Aloo “o klaa.”
Aloo “nane se kpo.”
Aloo “e kpɛ̃ɛ̃.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “gbenɔ bitɛte.”
Aloo “gbenɔ yeyee.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɔ́ ko nɛ pi e nɔ́.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e be biɛ ko náe.”
Aloo “e hi be kpiti ko ɔ.”
Aloo “ye mi mi la woe.” Hyɛ munyu komɛ a sisi tsɔɔmi.
Aloo “nyɛ ngɛ mi jɛe.”
Aloo “Ye nyɛmimɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “bimɛ nɛ a je ye fɔmi kotoku mi,” nɛ ji, fɔmi kotoku nɛ fɔ mi ɔ (ye yayo fɔmi kotoku)
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɛ ye he lo tuɛ nyɛ ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “zu ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Mumi ko nɛ je ye nɔ́ sisi numi mi he je ɔ, ma ha mo heto.”
Aloo “nɔmlɔ; Adam.”
Aloo “hemi kɛ yemi kuali.”
Nɛ ji, e kɛ e he wami ɔ.
Aloo “nangmɔflɛhi.”
Aloo “nangmɔflɛhi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e be e ko mie.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “be nɛ e ngɛ ní mwɔe kɛ wo e muklii mi ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ye mumi ɔ maa to e tsui si lo?”
Aloo “a he waa a.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “ngɛ be kpiti mi,” nɛ tsɔɔ kaa a gbo ɔ oya nɔuu nɛ a nɛ nɔ́.
Aloo “a ga womi; a ga tomi.”
Aloo “jakati.”
Aloo “tsɔɔ Mawu nɔ́ ko lo.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e wu mi zɔ ɔ pɔ.”
Aloo “kɛ klaa nɛ hao.”
Baiblo komɛ de ke “nɛ́ nyɛ kɛ pee mi yiwutso ní ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “okadihi nɛ a na a.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɛ e maa gbla adesahi tsuo kɛ nyɛɛ e se.”
Aloo “Anɛ Ope ɔ náa bua jɔmi ko ke.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o kpɔɔ nihi nɛ a hɛɛ a he gu ɔ a tadehi.”
Aloo “bimɛ nɛ a be tsɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “lohwe pɛlitsɛ klamahi.”
Aloo “sika tsu kpɔhi.”
Aloo “sika tsu kpɔhi.”
Aloo “nɔ nɛ hɛngmɛ ngɛ zugba hyɛe ɔ.”
Aloo “e tsɔɔ mi kaa maa pee ɔ po.”
Aloo “e klaa.”
Aloo “e tsɔɔ.”
Nɛ ji, e kojomi ligbi ɔ.
Baiblo komɛ de ke “lohwehi a niye ní ngɛ nga a nɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “bi nɛ e be tsɛ.”
Baiblo komɛ de ke “a ngãa oliv nu ngɛ tɛ gbogbo ɔmɛ a kpɛ.”
Aloo “nihi nɛ a plaa a, a klaa.”
Baiblo komɛ de ke “Mawu pia we nɔ ko ngɛ enɛ ɔ he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a tsuaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “E he sɔɔ ngɛ nyu ɔmɛ a hɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “fɔmi kotoku ɔ.”
Ngma nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit, blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e hiɔwe lokoo ɔ.”
Aloo “nɔ ko nɛ e he tsɔ ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɛ mɛnɔ mumi lɛ je o mi ɔ?”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Sheol.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Aloo “ngɛ Abadon.” Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “he nɛ nɔ́ ko be ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Rahab.”
Aloo “kɔɔhiɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e we abɛ ɔ nɔ.”
Aloo “ye klaa.”
Aloo “i be ye anɔkuale yemi ɔ jee ngɛ ye nɔ; maa hɛɛ ye anɔkuale yemi ɔ mi.”
Aloo “Ngɛ ye ligbi ɔmɛ eko fɛɛ eko mi ɔ.”
Aloo “ahlua bɔe.”
Aloo “hemi kɛ yemi kualɔ.”
Aloo “e klaa.”
Baiblo komɛ de ke “Ma gu Mawu nine nɔ kɛ tsɔɔ nyɛ ní.”
Baiblo komɛ de ke “A gbɔɔ a dɛ mi kɛ woɔ lɛ nɛ a kpaa nyagba kɛ jeɔ he nɛ a ngɛ ɔ kɛ woɔ lɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “plɛɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “tɛ.”
E ma nyɛ maa pee kaa e kɔɔ nihi nɛ a tsuaa tɛhi nɛ a he jua wa a ní tsumi he.
Aloo “shoham.”
Aloo “nɛ a tsu he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “mi jiɔmi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e we abɛ ɔ nɔ.”
Aloo “sɔmɔli ɔmɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nɛ́ tɛsa amɛ plɛɔ nu babaaba ha mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a laa a he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “bi nɛ e be tsɛ.”
Aloo “tade klɔii nɛ kɔni be he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngɛ ye tsu (lohwe pɛlitsɛ tsu) mi.”
Baiblo komɛ de ke “A ha we nɛ la nɛ ngɛ ye hɛ mi ɔ nɛ wo diblii.”
Aloo “dɔhi a nɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a fiaa mɛ kpa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “abɛ bumi nɔ́.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ha nɛ ye kɛ̃ɛ̃ mi kpa a mi jɔ.”
Aloo “a wui a lilɛ kpa ngɛ ye hɛ mi.”
Baiblo komɛ de ke “Nɛ nɔ ko be nɛ ngɛ mɛ ye buae.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “A gbu puɔhi ngɛ ye wuhi a mi.”
Baiblo komɛ de ke “Bɔ nɛ ye amanehlu ɔ nya wa haa, ha nɛ i tsake.”
Baiblo komɛ de ke “o kɛ ahumi sile mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “níhi nɛ a puɛ ɔ.”
Aloo “nɛ a kɛ ligbihi nɛ a mi wa ngɛ kpee lo?”
Aloo “ye klaa.”
Baiblo komɛ de ke “Asla.”
Baiblo komɛ de ke “i kɛ nyumuhi nɛ yeɔ lakpa a nyɛɛ hyɛ lo?”
Aloo “á hiaa ye sisi bimɛ kɛ pue si.”
Ngma nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit, blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ha nɛ nyumu kpahi nɛ a kplã si ngɛ e nɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nɛ́ e maa ye kɛ ya si be nɛ e hɛ mi ma kpata.”
Aloo “maa hiaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “te si.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngɛ fɔmi kotoku mi lo?”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “i ha nɛ yalɔyihi a hɛngmɛ yu.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ye yayo fɔmi kotoku mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e se tso mi nɛ.”
Baiblo komɛ de ke “Ke i na kaa i ngɛ nihi nɛ a ma fĩ ye se ngɛ ma agbo ɔ nya a.”
Aloo “konɔ wu ɔ.”
Aloo “kɛ je e yinɔ wu ɔ he.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “la a.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “lo.”
Aloo “Ma se no.”
Aloo “nɔtsɛmɛ ɔmɛ a klaa.”
E ji ngma henɔ ko.
Aloo “nga.”
Aloo “ejakaa e da ngɛ lɛ nitsɛ e hɛ mi.”
Aloo “e klaa.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ligbihi nɛ i ye ɔ pi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ligbihi nɛ a tu munyu.”
Aloo “Tsa pi ligbihi fuu pɛ.”
Aloo “e kã Hiob hɛ mi.”
Aloo “i kɛ blɔ nya biɛ ko be adesa ko tsɛe hulɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Peelɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e sɔuɔ e blɔ tsɔɔmi ɔmɛ a nya.”
Aloo “e wami.”
Aloo “yɔkɔ mi.”
Aloo “ta hwumi nɔ́ ko (ta hwumi ní nɛ a fɔɔ).”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e wami.”
Aloo “e klaa.”
Aloo “fɔɔ si paa.”
Aloo “e wami.”
Aloo “yɔkɔ ɔ he.”
Aloo “bɔfo.”
Aloo “yɔkɔ mi.”
Aloo “nɛ hi he wami.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ma la kɛ ha.”
Baiblo komɛ de ke “i ná we he se ko.”
Aloo “ye wami.”
Aloo “yɔkɔ mi.”
Aloo “e klaa.”
Aloo “yɔkɔ mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nyɛ ngɛ tsui.”
Aloo “zugba nɛ nimli ngɛ nɔ ɔ tsuo nya.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e tsui.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Helohi tsuo.”
Aloo “e bui odehe pe nɔ nɛ ba si.”
Aloo “hemi kɛ yemi kualɔ ko.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a ngɛ tsui.”
Baiblo komɛ de ke “Ye tsɛ, ha nɛ a ka Hiob.”
Eko ɔ, Mawu lɛ e ngɛ dee ɔ nɛ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “nihi nɛ a he wa a, a kɔni sisi.”
Aloo “Peelɔ.”
Aloo “bui lakpa tue.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e tsui.”
Baiblo komɛ de ke “E woɔ matsɛmɛ.”
Aloo “ta hwumi nɔ́ ko (ta hwumi ní nɛ a fɔɔ).”
Aloo “hemi kɛ yemi kuali.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Jami he nyumuhi tuutuu poli.”
Baiblo komɛ de ke “wami baa nyagbe kɛ blaa.”
Aloo “a klaa gboɔ.”
Aloo “o gbɔ o dɛ mi kɛ nyɛ nɔ ko.”
Baiblo komɛ de ke “e tu munyu kɛ si e blɔ ɔmɛ; e bi lɛ nɛ́ e bu e blɔ ɔmɛ a he akɔtaa kɛ ha lɛ?”
Aloo “wa be nyɛe maa na nya.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e gba a.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “la.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “sisi poku ɔmɛ a nɔ.”
Baiblo komɛ de ke “kɛ yeɔ adesahi a sane kɛ haa mɛ.”
Baiblo komɛ de ke “nɔ́.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Mawu sɔuɔ adesa fɛɛ adesa nine nya,”
Nɛ ji, Mawu.
Aloo “zugba nɛ baa ní ɔ nɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e kɛ maa pee kpa jio.”
Aloo “fã a.”
Nɛ ji, pu ɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ni nɛmɛ nɛ a tsui le ní.”
Hebri aguasemi munyu nɛ daa si kɛ ha bɔfohi.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ngɛ o ligbi ɔmɛ a mi ɔ, o fã hyɛ.”
Aloo “gbenɔ nini.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ligbi.”
Baiblo komɛ de ke “oslabai.”
Blɛfo gbi munyungu nɛ ji frost lɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ nɛ.
Eko ɔ, lɔ ɔ ji Pleiades dodoehi nɛ́ a ngɛ Taurus dodoehi a kuu ɔ mi ɔ nɛ.
Eko ɔ, lɔ ɔ ji dodoehi a kuu nɛ a tsɛɛ ke Orion ɔ nɛ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Mazarot.” Munyu nɛ ɔ hiɛhiɛɛ peemi henɔ nɛ́ a kɛ tsu ní ngɛ 2Ma 23:5 ɔ, daa si kɛ ha zodiak dodoehi a kuu ɔ.
Eko ɔ, lɔ ɔ ji dodoehi a kuu nɛ a tsɛɔ ke Great Bear (Ursa Major) ɔ nɛ.
Baiblo komɛ de ke “E mlaa.”
Baiblo komɛ de ke “nɔmlɔ mi.”
Baiblo komɛ de ke “e ha juɛmi.”
Aloo “lohwehi a niye ní daka mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “o wu ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “e hɛ je juɛmi nɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “E jeɔ kpo nɛ́ e kɛ ta hwumi níhi nɛ ya kpe.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “miɔ zugba a.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “koli.”
Baiblo komɛ de ke “e he we yi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “tɛsa lungu ɔ nɔ.”
Aloo “o maa gu ye dami sane yemi ɔ lo?”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “a hɛ mi.”
Aloo “ma je o yi.”
Eko ɔ, pa mi suɔ.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Lɛ ji sisije nɔ́.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Peelɔ.”
Hebri munyungu nɛ a tsɔɔ sisi ke tsohi ngɛ hiɛ ɔ daa si kɛ ha tso ko nɛ pɔ he wawɛɛ ngɛ pahi a tue. A tsɛɛ lɛ ngɛ blɛfo gbi mi ke ‘Poplar.’
Aloo “dɔ ɔ nɔ ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “klama.”
Baiblo komɛ de ke “nyaka.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “go.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “mio.”
Aloo, “o maa nɔ si.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “hɛ mi.”
Baiblo komɛ de ke “Totohi nɛ a to mɛ ngɛ zãhi a mi ɔ ji níhi nɛ e kɛ fĩaa.”
Aloo “hã tsɛ̃ɔ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “ma wo e hɛ mi nɔ konɛ i kɛ nyɛ kó ye ngɛ nyɛ kuasia jemi ɔ nya.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Yehowa je Hiob kɛ je nyɔguɛ yemi ɔ mi.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “na blablɛ 1000.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Hiob bwɔ nɛ e ná ligbihi fuu.”