Sane Bimihi Nɛ Je Ní Kaneli a Ngɔ
Mɛni he je nɛ níhi nɛ Mateo ngma ngɛ Yesu jokuɛwi a si he ɔ je kpa ngɛ nɔ́ nɛ Luka ngma a he ɔ?
Níhi nɛ Mateo ngma ngɛ Yesu fɔmi mi kɛ e jokuɛwi a si he ɔ je kpa bɔɔ ngɛ nɔ́ nɛ Luka ngma a he, ejakaa e slo nɔ́ nɛ a ti nɔ fɛɛ nɔ ngɔ e juɛmi kɛ ma nɔ.
Níhi nɛ Mateo ngma a kɔɔ Yosef he titli. E tsɔɔ bɔ nɛ sisije ɔ, Yosef pee e ní ha benɛ bɔfo ko ba je e he si kɛ tsɔɔ lɛ ngɛ nlami mi nɛ e tsɔɔ lɛ bɔ nɛ pee nɛ Maria ngɔ hɔ, kɛ bɔ nɛ Yosef kplɛɛ nɔ ha. (Mat. 1:19-25) Mateo ya nɔ nɛ e tsɔɔ bɔ nɛ bɔfo ko wo Yosef he wami ngɛ nlami mi kaa e tu fo kɛ ho Egipt ya, benɛ Yosef kɛ e weku ɔ ngɛ blɔ hiami tso mi, benɛ bɔfo ɔ de lɛ ke e kɛ e weku ɔ nɛ kpale kɛ ho Israel ya, Yosef kpalemi kɛ yaa Israel ɔ, kɛ yi mi kpɔ nɛ e mwɔ kaa e maa kpale ya to si ngɛ Nazaret ɔ. (Mat. 2:13, 14, 19-23) Ngɛ Mateo Sane Kpakpa a sisije ɔ, a tsɛ Yosef biɛ si kpaanyɔ, se a tsɛ Maria biɛ si eywiɛ pɛ.
Se níhi nɛ Luka ngma a kɔɔ Maria he titli. E tu Maria he munyu kaa bɔfo Gabriel ba slaa lɛ. E tsɔɔ kaa Maria ya slaa e weku no Elizabet hulɔ, nɛ e tsɔɔ bɔ nɛ Maria je Yehowa yi ha. (Luka 1:26-56) Jehanɛ hu ɔ, Luka womi ɔ ha nɛ wa na nɔ́ nɛ Simeon de Maria nɛ tsɔɔ kaa hwɔɔ se ɔ, Yesu maa na nɔ́ ɔ. Benɛ Luka ngɛ slaami nɛ Yosef ya slaa sɔlemi we ɔ benɛ Yesu ye jeha 12 he munyu tue po ɔ, e tsɛ Maria munyu ɔ se, se pi Yosef nɔ́ ɔ. Luka kpale tsɔɔ bɔ nɛ ní nɛ ɔmɛ ma ha nɛ Maria nɛ na nɔ́ wawɛɛ ha. (Luka 2:19, 34, 35, 48, 51) Ngɛ Luka Sane Kpakpa a yi kake kɛ enyɔ ɔ mi ɔ, a tsɛ Maria biɛ si 12, se Yosef lɛɛ, a tsɛ e biɛ si etɛ pɛ. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa Mateo womi ɔ tu níhi nɛ Yosef susu he, kɛ níhi nɛ Yosef pee ɔ a he munyu, nɛ Luka womi ɔ hu tu níhi nɛ Maria susu he, kɛ Maria níhi a si kpamihi a he munyu.
Ja nɔuu nɛ e slo bɔ nɛ Sane Kpakpa enyɔ ɔmɛ tsuo tu Yesu weku kpa a he munyu ha. Mateo tsɔɔ Yosef weku kpa a, nɛ e tsɔɔ kaa Yosef bi Yesu ngɛ he blɔ ngɛ mlaa nya kaa e yeɔ matsɛ ngɛ David weku ɔ mi. Mɛni he je? Ejakaa Yosef je Matsɛ David binyumu Salomo weku ɔ mi. (Mat. 1:6, 16) Se Luka tsɔɔ weku nɛ Maria je mi, nɛ e tsɔɔ kaa Yesu ngɛ he blɔ ngɛ he lo nya kaa e yeɔ matsɛ ngɛ David weku ɔ mi akɛnɛ e je David nina a mi “ngɛ he lo nya a” he je. (Rom. 1:3, NW) Mɛni he je? Ejakaa Maria je Matsɛ David binyumu Natan weku ɔ mi. (Luka 3:31) Se mɛni he je nɛ Luka tsɔɔ we kaa Maria ji Heli biyo ɔ? Ejakaa ke a maa ngma weku ko he munyu kɛ fɔ si ɔ, nyumuhi a biɛ nɛ a ngmaa. Enɛ ɔ he ɔ, benɛ Luka wo Yosef ta nɛ e tsɔɔ kaa e ji Heli binyumu ɔ, e ngɛ tsɔɔe kaa Yosef ji Heli ngatsɛ.—Luka 3:23.
Yesu weku kpa a nɛ a tsɔɔ ngɛ Mateo kɛ Luka Sane Kpakpa amɛ a mi ɔ tsɔɔ kaa Yesu ji Mesia nɛ a wo e he si ɔ niinɛ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a le Yesu weku ɔ wawɛɛ, nɛ Farisi bi kɛ Saduki bi po ji enɛ ɔ he atsinyɛ. Mwɔnɛ ɔ, Yesu weku kpa a nɛ Mateo kɛ Luka tsɔɔ ɔ ha nɛ wa náa hemi kɛ yemi kɛ nɔ mi mami wawɛɛ kaa Mawu si womi kpa amɛ maa ba mi.