Ní KASEMI 26
LA 123 Moo Ba O He Si Ha Teokrase Blɔ Nya Tomi
Moo Ba O He Si Ke O Nui Ní Komɛ A Sisi
“Wa be nyɛe maa nu Ope ɔ sisi kɔkɔɔkɔ.”—HIOB 37:23.
OTI NƐ NGƐ NÍ KASEMI Ɔ MI
Ke wa li nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ maa ya nɔ po ɔ, wa ma nyɛ maa da kahi a nya ke wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ, nɛ wa ngɔ wa juɛmi kɛ ma níhi nɛ wa le ɔ nɔ.
1. Mɛni nyɛmi lɛ Yehowa ha wɔ, nɛ mɛni he je?
BƆ NƐ Yehowa bɔ wɔ ha a ngɛ nyakpɛ. Wa nyɛɔ nɛ wa susuɔ níhi a he, wa kaseɔ ní hehi, nɛ wa naa bɔ nɛ waa kɛ níhi nɛ wa kaseɔ ɔ ma tsu ní ha. Mɛni he je nɛ Yehowa bɔ wɔ jã a? Yehowa suɔ nɛ wa ‘ná e he nile’ konɛ wa nyɛ nɛ waa mwɔ yi mi kpɔhi nɛ da ngɛ e sɔmɔmi mi.—Abɛ 2:1-5; Rom. 12:1.
2. (a) Mɛni e sa nɛ waa le ngɛ wɔ nitsɛmɛ wa he? (Hiob 37:23, 24) (Hyɛ foni ɔ hulɔ.) (b) Ke wa nu sisi kaa pi nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa le ɔ, kɛ e maa ye bua wɔ ha kɛɛ?
2 E ngɛ mi kaa Yehowa bɔ wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa kase níhi fuu mohu lɛɛ, se níhi fuu ngɛ nɛ wa li. (Kane Hiob 37:23, 24.) Mo susu Hiob he nɛ o hyɛ. Yehowa bi lɛ sanehi fuu konɛ e kɛ ye bua lɛ nɛ e na kaa níhi fuu ngɛ nɛ e li. Ní sɛɛmi nɛ ya nɔ ngɛ Hiob kɛ Yehowa a kpɛti ɔ ha nɛ Hiob na kaa e sa nɛ e ba e he si, nɛ e tsake e susumi. (Hiob 42:3-6) Ke wɔ hu wa ba wa he si nɛ wa kplɛɛ nɔ kaa pi nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa le ɔ, wa ma ná he se. Jehanɛ hu ɔ, he si bami maa ye bua wɔ konɛ wa ná hemi kɛ yemi kaa Yehowa maa tsɔɔ wɔ níhi nɛ e sa nɛ waa le konɛ waa mwɔ yi mi kpɔhi nɛ da.—Abɛ 2:6.
Ke wa kplɛɛ nɔ kaa wa li nɔ́ fɛɛ nɔ́ ɔ, e maa ye bua wɔ kaa bɔ nɛ e ye bua Hiob ɔ (Hyɛ kuku 2)
3. Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?
3 Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa maa susu ní komɛ nɛ wa li ɔ he, kɛ nyagbahi nɛ ma nyɛ maa je mi kɛ ba akɛnɛ wa li jamɛ a ní ɔmɛ he je. Jehanɛ hu ɔ, wa maa na nɔ́ he je nɛ e hi kaa wa li ní komɛ ɔ. Oti nɛ ɔmɛ a he nɛ wa ma susu ɔ ma ha nɛ wa ná hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ mi wa kaa Yehowa nɛ ji, “Nɔ nɛ ye mluku ngɛ nile mi” ɔ maa tsɔɔ wɔ níhi nɛ e sa kaa waa le.—Hiob 37:16.
WA LI BE NƐ NYAGBE Ɔ MAA BA
4. Ngɛ Mateo 24:36 nya a, mɛni wa li?
4 Kane Mateo 24:36. Wa li be nɛ níhi a blɔ nya tomi nɛ ɔ maa ba nyagbe. Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, lɛ po e li “ligbi ɔ kɛ ngmlɛfia a”a nɛ nyagbe ɔ maa ba. Pee se ɔ, e de e bɔfo ɔmɛ kaa Yehowa pɛ lɛ le be nɛ ní komɛ maa ya nɔ. (Níts. 1:6, 7) Yehowa to be nɛ nyagbe ɔ maa ba, se wɔɔ lɛɛ wa be nyɛe maa tsɔɔ be tutuutu nɛ nyagbe ɔ maa ba.
5. Akɛnɛ wa li be nɛ nyagbe ɔ maa ba he je ɔ, kɛ lɔ ɔ ma nyɛ maa sa wa he ha kɛɛ?
5 Munyu nɛ Yesu tu ɔ tsɔɔ kaa wa li be abɔ nɛ waa kɛ maa mlɛ loko nyagbe ɔ maa ba. Enɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ e he nɛ wa ha wɔ kaa wa maa to wa tsui si, nɛ wa kɔni mi ma nyɛ ma jɔ̃, titli ke wa ngɛ Yehowa ligbi ɔ mlɛe jeha babauu ji nɛ ɔ. Jehanɛ hu ɔ, wa kɔni mi ma nyɛ ma jɔ̃ ke wa wekuli loo ni kpahi yeɔ wa he fɛu akɛnɛ nyagbe ɔ bɛ lolo ɔ he je. (2 Pet. 3:3, 4) Eko ɔ, wa ma susu kaa ke wa le be tutuutu nɛ nyagbe ɔ maa ba a, e be yee ha wɔ kaa wa maa to wa tsui si kɛ mlɛ ke nihi ngɛ wa he fɛu yee po.
6. Mɛni he je nɛ e hi wawɛɛ kaa wa li be nɛ nyagbe ɔ maa ba a?
6 Akɛnɛ Yehowa tsɔɔ we wɔ be tutuutu nɛ nyagbe ɔ maa ba he je ɔ, wa ná he blɔ nɛ waa kɛ maa tsɔɔ kaa wa sɔmɔɔ Yehowa ejakaa wa suɔ lɛ, nɛ wa he lɛ ye. Wa suɔ nɛ wa sɔmɔ Yehowa kɛ ya neneene, se pi kɛ yaa si be nɛ nyagbe ɔ maa ba pɛ. Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma ní kpakpahi nɛ maa ba ke nyagbe ɔ ba a nɔ, mohu pe nɛ wa maa hi “Yehowa ligbi ɔ” bami ɔ pɛ he susue kpamisaa. Ke wa pee jã a, e maa ye bua wɔ konɛ waa hɛ kɛ su Yehowa he, nɛ wa maa bɔ mɔde kaa wa maa pee níhi nɛ maa sa e hɛ mi.—2 Pet. 3:11, 12.
7. Mɛni wa le?
7 E he hia wawɛɛ nɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma níhi nɛ wa le ɔ nɔ. Wa le kaa nyagbe ligbi ɔmɛ je sisi ngɛ jeha 1914 ɔ mi. Ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ, Yehowa tsɔɔ wɔ gbamihi nɛ maa nɔ mi kaa jeha 1914 ɔ ji be nɛ nyagbe ligbi ɔmɛ je sisi. Jehanɛ hu ɔ, e tsɔɔ wɔ níhi fuu nɛ maa ya nɔ ngɛ je ɔ mi tsuo kɛ je jamɛ a jeha a se kɛ ma. Akɛnɛ gbami nɛ ɔmɛ ba mi he je ɔ, wa ngɛ nɔ mi mami kaa “Yehowa ligbi ngua a su ta.” (Zef. 1:14) Jehanɛ hu ɔ, wa le kaa Yehowa ngɔ ní tsumi ko kɛ wo wa dɛ. E suɔ nɛ waa fiɛɛ ‘sane kpakpa a nɛ kɔɔ Matsɛ Yemi ɔ he ɔ’ kɛ tsɔɔ nihi babauu. (Mat. 24:14) Niinɛ, a ngɛ sɛ gbi nɛ ɔ fiɛɛe ngɛ mahi 240 a nɔ ngɛ gbihi nɛ hiɛ pe 1,000 ɔ mi. E he hia we nɛ waa le “ligbi ɔ kɛ ngmlɛfia a” loko waa kɛ kã nɛ fiɛɛ.
WA LI BƆ NƐ YEHOWA MA TSU NÍ KOMƐ A HE NÍ HA
8. Mɛni nɛ ‘anɔkuale Mawu ɔ ní tsumi’ ɔ tsɔɔ? (Fiɛɛlɔ 11:5)
8 Pi be fɛɛ be nɛ wa leɔ ‘anɔkuale Mawu ɔ ní tsumi.’ (Kane Fiɛɛlɔ 11:5.) Munyu nɛ ɔ tsɔɔ kaa Yehowa haa nɛ ní komɛ baa loo e ngmɛɔ blɔ nɛ ní komɛ yaa nɔ konɛ e kɛ tsu e yi mi tomi he ní. Wa be nyɛe maa le nɔ́ tutuutu he je nɛ Yehowa ngmɛɔ blɔ nɛ ní komɛ baa aloo blɔ tutuutu nɔ nɛ e maa gu kɛ ye bua wɔ. (La 37:5) Kaa bɔ nɛ loloolo ɔ, je mi si kpali nui bɔ nɛ bimwɔyo plɛɔ kɛ waa ngɛ e nyɛ muklii mi ɔ sisi saminya a, jã nɔuu kɛ̃ nɛ wɔ hu wa be nyɛe maa nu nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ Yehowa peeɔ ɔ sisi saminya.
9. Akɛnɛ wa li blɔ tutuutu nɔ nɛ Yehowa maa gu kɛ ye bua wɔ he je ɔ, mɛni susumi nɛ wa ma nyɛ ma ná?
9 Akɛnɛ wa li blɔ tutuutu nɔ nɛ Yehowa maa gu kɛ ye bua wɔ he je ɔ, e he ma nyɛ maa wa ha wɔ kaa wa maa mwɔ yi mi kpɔ komɛ. Eko ɔ, wa maa gbla wa nane si kaa wa maa ngɔ níhi kɛ sã afɔle konɛ wa nyɛ nɛ wa bli wa sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e he ma nyɛ maa wa ha wɔ kaa wa maa pee wa si himi kpokploo loo wa ya sɔmɔ ngɛ hehi nɛ fiɛɛli fuu a he hia ngɛ. Aloo eko ɔ, ke wa nine sui sɔmɔmi he blɔ komɛ nɛ waa kɛ ma wa hɛ mi ɔ nɔ ɔ, wa ma susu kaa Yehowa kua wɔ. Jehanɛ hu ɔ, ke waa kɛ hɛdɔ tsuɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ se wa nɛ nihi nɛ waa kɛ mɛ maa kase Baiblo ɔ, aloo waa kɛ nyagbahi ngɛ kpee ngɛ ní tsumi klɛdɛɛ ko nɛ asafo ɔ kɛ wo wa dɛ ɔ mi ɔ, wa ma nyɛ maa nu he kaa Mawu bua jɔɛ wa he.
10. Akɛnɛ wa li blɔ nɔ tutuutu nɛ Yehowa maa gu kɛ ye bua wɔ he je ɔ, mɛni suhi nɛ lɔ ɔ haa nɛ wa náa?
10 Akɛnɛ wa li blɔ nɔ tutuutu nɛ Yehowa maa gu kɛ ye bua wɔ he je ɔ, e sa nɛ lɔ ɔ nɛ ha nɛ wa ná su komɛ kaa he si bami kɛ humi peemi. Su nɛ ɔmɛ a he hia wawɛɛ, nɛ a yeɔ buaa wɔ nɛ wa naa kaa Yehowa susumihi kɛ e blɔ ɔmɛ a nɔ kuɔ kulaa pe wa nɔ́ ɔ. (Yes. 55:8, 9) Jehanɛ hu ɔ, e yeɔ buaa wɔ nɛ wa ngɔɔ wa hɛ kɛ fɔɔ Yehowa nɔ konɛ e tsu sanehi a he ní ngɛ blɔ nɛ hi pe kulaa nɔ. Ke wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ wo yiblii loo wa nyɛ nɛ wa tsu ní tsumi ko nɛ asafo ɔ kɛ wo dɛ ɔ he ní saminya a, wa ngɔɔ yi jemi ɔ kɛ haa Yehowa. (La 127:1; 1 Kor. 3:7) Ke níhi yɛ nɔ kaa bɔ nɛ wa ngɛ hlae po ɔ, e sa nɛ wa kai kaa loloolo ɔ, Yehowa lɛ ngɛ níhi kudɔe. (Yes. 26:12) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa peeɔ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ, nɛ wa ngɔɔ wa hɛ kɛ fɔɔ Yehowa nɔ kaa e maa ye bua wɔ be fɛɛ be. Ke Yehowa be nyakpɛ blɔ nɔ gue kɛ tsɔɔ wɔ blɔ kaa bɔ nɛ e pee blema a po ɔ, wa ngɛ nɔ mi mami kaa e maa tsɔɔ wɔ blɔ kɛ̃.—Níts. 16:6-10.
11. Mɛni ji ní komɛ nɛ a he hia nɛ́ wa le?
11 Wa le kaa Yehowa suɔ wɔ, nɛ e yeɔ dami sane be fɛɛ be, nɛ e le ní wawɛɛ. Wa le kaa e hɛ sa níhi tsuo nɛ wa peeɔ kɛ haa lɛ kɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ ɔ. Nɛ wa le hu kaa Yehowa jɔɔ nihi tsuo nɛ a yeɔ lɛ anɔkuale ɔ be fɛɛ be.—Heb. 11:6.
WA LI NƆ́ NƐ MAA BA HWƆƆ SE
12. Ngɛ Yakobo 4:13, 14 ɔ nya a, mɛni wa li?
12 Kane Yakobo 4:13, 14. Anɔkuale sane ji kaa wa li bɔ nɛ wa si himi ma ji ha hwɔɔ. Ngɛ Satan je yaya nɛ ɔ mi ɔ, “be kɛ níhi nɛ a hyɛ we blɔ” ɔ baa wɔ tsuo wa nɔ. (Fiɛɛ. 9:11) Enɛ ɔ he ɔ, ke wa to kaa wa maa pee ní komɛ ɔ, wa be nyɛe maa le ke ji wa maa ye manye, aloo wa maa hi wami mi konɛ wa tsu nɔ́ nɛ wa to kaa wa maa pee ɔ he ní.
13. Akɛnɛ wa li nɔ́ nɛ maa ya nɔ hwɔɔ se he je ɔ, kɛ e haa nɛ wa nuɔ he ha kɛɛ be komɛ?
13 Akɛnɛ wa li nɔ́ nɛ maa ya nɔ hwɔɔ se he je ɔ, be komɛ ɔ, e he ma nyɛ maa wa ha wɔ kaa wa ma fĩ si. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Ke wa yeɔ tsui ngɛ nɔ́ nɛ maa ba hwɔɔ he ɔ, e ma nyɛ ma puɛ bua jɔmi nɛ wa ngɛ ɔ. Wa si himi ma nyɛ ma tsake tlukaa, nɛ ní yayahi hu ma nyɛ maa ba wa nɔ be mi nɛ wa hyɛ we blɔ. Ke e ba jã a, wa ma nyɛ maa ye aywilɛho, nɛ wa maa hao. Aloo eko ɔ, ke níhi yɛ nɔ kaa bɔ nɛ wa ngɛ blɔ hyɛe ɔ, wa mi mi ma nyɛ ma fu, nɛ wa kɔni mi ma jɔ̃.—Abɛ 13:12.
14. Mɛni ma ha nɛ wa ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ? (Hyɛ foni ɔmɛ hulɔ.)
14 Ke wa fĩ si ngɛ kahi a mi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa suɔ Yehowa wawɛɛ, nɛ lɔ ɔ he je nɛ wa ngɛ lɛ sɔmɔe ɔ nɛ, nɛ wa fo we wɔ pɛ wa nɔ́ mi. Baiblo ɔ ha nɛ wa le kaa e sɛ nɛ waa hyɛ blɔ kaa Yehowa maa po wa he piɛ kɛ je nyagbahi tsuo nɛ waa kɛ kpeɔ ɔ a he. Jehanɛ hu ɔ, Yehowa tui bɔ nɛ e sa kaa níhi nɛ ya nɔ ngɛ wa si himi mi ha a he blɔ nya kɛ fɔɛ si. E le kaa ke wa li bɔ nɛ níhi ma ji ha ngɛ wa si himi mi hwɔɔ se po, se wa hlaa blɔ tsɔɔmi kɛ jeɔ e ngɔ nɛ wa buɔ lɛ tue ɔ, wa bua maa jɔ wawɛɛ. (Yer. 10:23) Ke wa maa mwɔ yi mi kpɔ ko nɛ wa bi Yehowa blɔ tsɔɔmi ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ wa ngɛ dee ke: “Ke Yehowa suɔ ɔ, wa maa hi wami mi nɛ wa maa pee enɛ ɔ aloo enɛ ɔ.”—Yak. 4:15.
Ke wa hla Yehowa blɔ tsɔɔmi se blɔ nɛ wa bu lɛ tue ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ e nɔ kulaa (Hyɛ kuku 14-15)b
15. Mɛni wa le kɛ kɔ hwɔɔ se he?
15 E ngɛ mi kaa wa li bɔ nɛ ligbi fɛɛ ligbi maa ya ha mohu lɛɛ, se wa le kaa Yehowa wo si kaa e ma ha wɔ neneene wami ngɛ hiɔwe loo ngɛ zugba a nɔ. Wa le kaa Yehowa be nyɛe maa ye lakpa, nɛ nɔ́ ko nɔ́ ko be nyɛe maa tsi lɛ blɔ nɛ e ko ye e si womi ɔmɛ a nɔ hulɔ. (Tito 1:2) Lɛ pɛ nɛ e ma nyɛ maa “gba níhi nɛ maa ba, nɛ kɛ je blema lokoo nɛ [e gba] níhi nɛ a bɛ mi lolo” ɔ kɛ fɔ si. Níhi nɛ e gba kɛ fɔ si blema a ba mi niinɛ, nɛ níhi tsuo nɛ e gba kɛ fɔ si kɛ kɔ hwɔɔ se he ɔ hu maa ba mi. (Yes. 46:10) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa le kaa nɔ́ ko nɔ́ ko be nyɛe maa tsi Yehowa nya nɛ e ko je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ wɔ. (Rom. 8:35-39) E ma ha wɔ juɛmi, nɛ e maa wo wa bua. Jehanɛ hu ɔ, e maa wo wɔ he wami konɛ wa nyɛ nɛ wa fĩ si ngɛ ka fɛɛ ka nɛ waa kɛ maa kpe ɔ mi. Wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa ye bua wɔ nɛ e maa jɔɔ wawɛɛ.—Yer. 17:7, 8.
WA BE NYƐE MAA NU BƆ NƐ YEHOWA LE WƆ SAMINYA HA A SISI
16. Mɛni nɛ Yehowa le ngɛ wa he, nɛ kɛ lɔ ɔ haa nɛ o nuɔ he ha kɛɛ? (La 139:1-6)
16 Kane La 139:1-6. Wa Bɔlɔ ɔ le nɔ́ fɛɛ nɔ́ ngɛ wa he. E le nɔ́ he je nɛ wa susuɔ níhi a he kaa bɔ nɛ wa peeɔ ɔ, kɛ bɔ nɛ wa nuɔ he ha ngɛ níhi a he. E le níhi nɛ wa tuɔ he munyu, kɛ níhi nɛ ngɛ wa tsui mi. Jehanɛ hu ɔ, e le níhi tsuo nɛ wa peeɔ, kɛ nɔ́ he je nɛ wa peeɔ jamɛ a ní ɔmɛ. Matsɛ David tsɔɔ kaa Yehowa pee klaalo kaa e maa ye bua wɔ be fɛɛ be, nɛ e ma nyɛ maa ye bua wɔ niinɛ. Kɛ lemi nɛ o le kaa nɔ nɛ bɔ je ɔ tsuo, nɛ ji Mawu Ope ɔ susuɔ o he wawɛɛ ɔ haa nɛ o nuɔ he ha kɛɛ? Matsɛ David de ke: “Nile nɛ ɔ, ngɛ nyakpɛ ha mi tsɔ. E ya hiɔwe tsɔ pe bɔ nɛ ma nyɛ ma su he.”—La 139:6, sisi ningma.
17. Mɛni he je nɛ e he ma nyɛ maa wa ha wɔ kaa wa maa kplɛɛ nɔ kaa Yehowa susuɔ wa he ɔ?
17 Eko ɔ, weku mi nɛ wa je, wa kusumi, loo níhi nɛ wa he ye loko wa ba na anɔkuale ɔ ma ha nɛ e he nɛ wa ha wɔ kaa wa maa na Yehowa kaa e ji Tsɛ nɛ e suɔ wɔ wawɛɛ. Aloo eko ɔ, wa ma susu kaa tɔmi komɛ nɛ hɛdɔ ngɛ he nɛ wa tɔ̃ kɛ be ɔ he je ɔ, Yehowa sume nɛ e maa le wɔ, nɛ e kua wɔ po. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, David po nu he jã hyɛ. (La 38:18, 21) Aloo eko ɔ, nɔ ko nɛ e ngɛ mɔde bɔe kaa e ma tsake e je mi bami ɔ ma nyɛ ma bi e he kaa, ‘Ke Mawu le mi, nɛ e nu mi sisi niinɛ ɔ, lɛɛ mɛni he je mɔ nɛ e ngɛ hlae nɛ ma kua ní peepeehi nɛ ye bua jɔ he ɔ?’
18. Ke wa kplɛɛ nɔ kaa Yehowa le wɔ pe bɔ nɛ wɔ nitsɛmɛ wa le wa he ɔ, kɛ e maa ye bua wɔ ha kɛɛ? (Hyɛ foni ɔmɛ hulɔ.)
18 Wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa le wɔ pe bɔ nɛ wa le wɔ nitsɛmɛ wa he ɔ, nɛ e naa su kpakpahi nɛ wa ngɛ nɛ wɔ po wa li ɔ. E ngɛ mi kaa e le wa gbɔjɔmihi mohu lɛɛ, se e le bɔ nɛ wa nuɔ he ha, nɛ e le nɔ́ he je nɛ wa peeɔ ní komɛ ɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e suɔ wɔ wawɛɛ. (Rom. 7:15) Ke wa yɔse kaa be fɛɛ be ɔ, Yehowa le kaa wa ma nyɛ maa pee nɔ́ nɛ e suɔ ɔ, lɔ ɔ woɔ wɔ he wami nɛ waa kɛ anɔkuale yemi sɔmɔɔ lɛ, nɛ wa bua jɔɔ.
Yehowa yeɔ buaa wɔ nɛ wa náa hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ mi wa ngɛ si nɛ e wo wɔ ɔ mi. Jã nɛ e peeɔ ɔ yeɔ buaa wɔ nɛ wa fĩɔ si ngɛ kahi nɛ wa hyɛ we blɔ ɔ mi (Hyɛ kuku 18-19)c
19. Mɛni wa le ngɛ Yehowa he?
19 Wa le kaa Yehowa ji suɔmi. (1 Yoh. 4:8) Wa le kaa mlaahi nɛ Yehowa wo wɔ ɔ tsɔɔ kaa e suɔ wɔ, nɛ e suɔ nɛ e hi ha wɔ be fɛɛ be. Wa le kaa Yehowa suɔ kaa wa ná neneene wami, ejakaa e ha wɔ kpɔmi nɔ́ ɔ. Kpɔmi nɔ́ ɔ ha nɛ wa na kaa wa ma nyɛ maa ye manye ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi ngɛ mluku nɛ wa yi ɔ tsuo se. (Rom. 7:24, 25) Nɛ wa le hu kaa ‘Mawu kle pe wa tsui, nɛ e le níhi tsuo.’ (1 Yoh. 3:19, 20) Yehowa le nɔ́ fɛɛ nɔ́ ngɛ wa he, nɛ e ngɛ nɔ mi mami kaa wa ma nyɛ maa pee e suɔmi nya ní kɛ pi si.
20. Mɛni maa ye bua wɔ konɛ wa ko ye tsui tsɔ?
20 Yehowa deɔ wɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e sa kaa waa le. Enɛ ɔ he ɔ, e he hia we nɛ waa ye tsui ngɛ níhi nɛ wa li ɔ he. Mohu ɔ, e sa nɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma níhi nɛ a he hia wawɛɛ ɔ a nɔ. Ke wa pee jã a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ mi wa ngɛ Yehowa “nɔ nɛ ye mluku ngɛ nile mi ɔ” mi. (Hiob 36:4) E ngɛ mi kaa wa be nyɛe maa nu nɔ́ fɛɛ nɔ́ sisi amlɔ nɛ ɔ mohu lɛɛ, se wa le kaa Yehowa maa ya nɔ maa tsɔɔ wɔ ní ehehi kɛ ya neneene. Niinɛ, wa maa kase wa Mawu ɔ he ní fuu, nɛ wa be kpae.—Fiɛɛ. 3:11.
LA 104 Mumi Klɔuklɔu ɔ Ji Mawu Nike Ní
a Yesu maa nyɛɛ ta nɛ a maa hwu kɛ kpata Satan je yaya nɛ ɔ hɛ mi ɔ hɛ mi. Enɛ ɔ he ɔ, sisi numi ngɛ he kaa wa ma de ke amlɔ nɛ ɔ lɛɛ Yesu le be nɛ Harmagedon ta a maa je sisi, kɛ be nɛ “e maa gbe e kunimi yemi ɔ nya.”—Kpoj. 6:2; 19:11-16.
b FONI ƆMƐ A MI TSƆƆMI: Bitsɛ ko nɛ e kɛ e binyumu ngɛ a we oslaa be mi baagi ɔ he blɔ nya toe konɛ a kɛ dla a he kɛ ha oslaa nɛ ma nyɛ maa ba a.
c FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Nyɛminyumu ko nɛ e kɛ nyagbahi ngɛ kpee ɔ ngɛ si himi kpakpa nɛ e ma ná ngɛ je ehe ɔ mi ɔ he susue.