Wa Ma Nyɛ Maa Hɛɛ He Tsɔmi Mi

1. Mɛni lɛ nihi fuu susu kaa tɔmi ko be?

JE Ɔ nɛ wa ngɛ mi ɔ hyi tɔ kɛ ní yayamihi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nihi fuu susu kaa tɔmi ko be he kaa nyumu kɛ nyumu, aloo yo kɛ yo, aloo nyumu kɛ yo nɛ a sɛ we gba si himi mi ma ná bɔmi. Sinihi, womihi, lahi, kɛ jua tsɛmi níhi a mi hyi tɔ kɛ ajuama bɔmi he níhi. (La 12:8) Se Yehowa ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa sa e hɛ mi. Wa he ma nyɛ ma tsɔ, aloo wa ma nyɛ maa pee wa he klɔuklɔu ngɛ je nɛ ní yayamihi hyi lɛ tɔ nɛ ɔ mi.​—Kane 1 Tesalonika Bi 4:3-5.

2, 3. (a) Mɛni he je nɛ e sa nɛ waa yu wa he ngɛ akɔnɔ yayahi a he ɔ? (b) Mɛni he wa ma susu ngɛ munyu nɛ ɔ mi?

² Ja wa yu wa he ngɛ níhi nɛ Yehowa sume ɔ a he kulaa loko wa ma nyɛ maa sa e hɛ mi. Se akɛnɛ wa yi mluku he je ɔ, je mi bami yaya ní peepeehi ma nyɛ ma jlo wɔ kaa bɔ nɛ gbowe nya lo jloɔ lo ngɛ pa mi ɔ. Ke je mi bami yaya ní peepeehi bɔni wa juɛmi mi bami ɔ, e sa nɛ wa je wa juɛmi ngɛ nɔ amlɔ nɔuu. Ke wa pee we jã a, e ma ha nɛ akɔnɔ yaya ma hyi wa juɛmi mi tɔ, nɛ lɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa maa pee yayami. Baiblo ɔ de nɔ́ ko kaa jã. E de ke: “Akɔnɔ ɔ, ke e ngɔ hɔ ɔ, e fɔɔ yayami.”​—Kane Yakobo 1:14, 15.

³ Akɔnɔ yaya ma nyɛ ma he si ngɛ wa tsui mi. Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa hyɛ saminya ngɛ níhi nɛ peeɔ wɔ akɔnɔ ɔ a he. Ke wa yuɔ wa he ngɛ akɔnɔ yayahi a he ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ wa maa bɔ ajuama nɛ waa na e mi nɔ́. (Galatia Bi 5:16) Nyɛ ha nɛ wa susu níhi etɛ nɛ maa ye bua wɔ konɛ waa yu wa he ngɛ akɔnɔ yayahi a he ɔ he: huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti, ga womi nɛ ngɛ e Munyu ɔ mi, kɛ yemi kɛ buami nɛ Kristofohi nɛ a nane pi si ma nyɛ ma ha wɔ.

“NYƐƐ HƐ NYƐ KƐ SU MAWU HE”

4. Mɛni he je nɛ e he hia nɛ waa hɛ wɔ kɛ su Yehowa he ɔ?

⁴ Baiblo ɔ tsɔɔ nɔ́ nɛ e sa kaa nihi nɛ a suɔ kaa a maa ‘hɛ mɛ kɛ su Mawu he’ ɔ nɛ a pee. E de ke: ‘Nyɛ fɔ nyɛ dɛ, nɛ nyɛ tsake nyɛ tsui.’ (Yakobo 4:8) Ke waa kɛ Yehowa pee wa Huɛ nɛ pe kulaa a, wa maa suɔ kaa wa ní peepee kɛ níhi nɛ wa susuɔ ɔ nɛ sa e hɛ mi. Ke wa susuɔ níhi nɛ a he tsɔ he ɔ, wa tsui mi hu ma tsɔ. (La 24:3, 4; 51:6; Filipi Bi 4:8) Yehowa le kaa wa yi mluku, enɛ ɔ he ɔ, ní yayahi ma nyɛ maa ba wa juɛmi mi. Se akɛnɛ wa sume nɛ waa wo Yehowa mi mi la he je ɔ, wa bɔɔ mɔde nɛ wa yuɔ wa he ngɛ susumi yayahi a he. (1 Mose 6:5, 6) Wa bɔɔ mɔde wawɛɛ kaa wa ma susu níhi nɛ a he tsɔ a he.

5, 6. Kɛ sɔlemi ma plɛ kɛ ye bua wɔ konɛ waa hwu kɛ si akɔnɔ yayahi ha kɛɛ?

⁵ Ke wa sɔleɔ daa kaa Yehowa nɛ ye bua wɔ konɛ wa ko susu ní yayahi a he ɔ, e maa ye bua wɔ. E haa wɔ e mumi klɔuklɔu ɔ konɛ lɔ ɔ nɛ wo wɔ he wami nɛ waa hɛɛ he tsɔmi mi. Ke wa ngɛ sɔlee ha Yehowa a, wa ma nyɛ ma de lɛ kaa wa suɔ nɛ wa susu níhi nɛ a he tsɔ ɔ a he konɛ wa nyɛ nɛ waa sa e hɛ mi. (La 19:14) Wa jeɔ he si bami mi nɛ wa deɔ lɛ konɛ e hyɛ kaa akɔnɔ yaya ko ngɛ wa tsui mi nɛ lɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ waa pee yayami lo. (La 139:23, 24) Ke o ya je si himi nɛ mi wa mi po ɔ, moo ya nɔ nɛ o sɔle ha Yehowa nɛ e ye bua mo konɛ o yu o he ngɛ je mi bami yaya ní peepeehi a he nɛ o pee nɔ́ nɛ da.​—Mateo 6:13.

⁶ Benɛ wa ba kase we Yehowa he ní lolo ɔ, eko ɔ, wa peeɔ níhi nɛ e sume, nɛ eko ɔ, loloolo ɔ, wa ngɛ mɔde bɔe konɛ waa hwu kɛ si akɔnɔ yaya nɛ ɔmɛ. Se Yehowa ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa pee tsakemihi nɛ waa pee níhi nɛ maa sa e hɛ mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ Matsɛ David kɛ Batsheba ya ná bɔmi se ɔ, David tsake e tsui nɛ e kpa Yehowa pɛɛ konɛ e bɔ “tsui nɛ he tsɔ” ha lɛ. E bi hu kaa Yehowa nɛ ye bua lɛ konɛ e bu Yehowa tue. (La 51:10, 12) Enɛ ɔ he ɔ, ke be ko nɛ be ɔ, wa ná akɔnɔ yayahi nɛ nya wa, nɛ loloolo ɔ, wa ngɛ mɔde bɔe kaa wa maa yu wa he ngɛ he ɔ, Yehowa ma nyɛ maa wo wɔ he wami wawɛɛ konɛ wa nyɛ nɛ waa bu lɛ tue nɛ waa pee nɔ́ nɛ da. Yehowa ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa susu ní kpakpahi a he.​—La 119:133.

“NYƐƐ PEE MUNYU Ɔ NƆ YELI”

7. Mɛni blɔ nɔ Mawu Munyu ɔ maa gu kɛ ye bua wɔ konɛ waa yu wa he ngɛ susumi yayahi a he?

⁷ Yehowa ma nyɛ maa gu e Munyu nɛ ji Baiblo ɔ nɔ kɛ ha wa sɔlemihi a heto. Juɛmi munyu nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ he tsɔ. (Yakobo 3:17) Ke wa kaneɔ Baiblo ɔ be tsuaa be ɔ, wa juɛmi mi ma hyi tɔ kɛ susumi kpakpahi. (La 19:7, 11; 119:9, 11) Kɔkɔ bɔmi kɛ nɔ hyɛmi ní kpakpahi hu ngɛ Baiblo ɔ mi nɛ maa ye bua wɔ konɛ waa yu wa he ngɛ susumi yayahi kɛ akɔnɔ yayahi a he.

8, 9. (a) Mɛni he je nɛ niheyo ko kɛ yo ajuama ko ya ná bɔmi ɔ? (b) Mɛni si fɔfɔɛhi lɛ munyu nɛ ngɛ Abɛ yi 7 ɔ maa ye bua wɔ konɛ waa yu wa he ngɛ a he?

⁸ Ngɛ Abɛ 5:8 ɔ, Mawu Munyu ɔ bɔ wɔ kɔkɔ kaa waa yu wa he ngɛ je mi bami yaya ní peepeehi a he. Abɛ yi 7 ɔ tu niheyo ko he munyu. E tsɔɔ kaa niheyo nɛ ɔ ya slaa si gbɔkuɛ ko ngɛ yo ajuama ko we kasa nya. Yo ɔ hii gbɛjegbɛ ɔ kɔ nya he ko, nɛ e dlaa e he kaa “yaholɔ nɛ ngɛ nyumu hlae.” Yo ɔ nyɛɛ kɛ ya ná niheyo ɔ nɛ e nu lɛ, nɛ e fĩɔ e nya he, nɛ e tu munyuhi kɛ tle akɔnɔ yayahi si ngɛ niheyo ɔ mi. Niheyo ɔ je we e juɛmi ngɛ akɔnɔ yaya nɛ ɔmɛ a nɔ, enɛ ɔ he ɔ, e kɛ yo ɔ ya ná bɔmi. E ngɛ mi kaa pi e juɛmi ji kaa e maa pee yayami mohu lɛɛ, se e pee yayami. Nɛ e na e mi nɔ́ hulɔ. Kaa e na oslaa nɛ maa ba e nɔ ɔ, jinɛ e ko yɛ yo ɔ kasa mi po!​—Abɛ 7:6-27.

⁹ Kaa bɔ nɛ e ba ngɛ niheyo ɔ blɔ fa mi ɔ, ke wa susuu we níhi a he kɛ yɛ tsitsaa a, wa ma nyɛ maa mwɔ wa yi mi kpɔ ngɛ blɔ nɛ dɛ nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, a pɔɔ je mi bami yaya ní peepeehi jemi nyɔ mi ngɛ tiivi tesia komɛ a nɔ. Enɛ ɔ he ɔ, oslaa ngɛ he kaa wa maa hi tiivi tesia slɔɔtoslɔɔto ɔmɛ a nɔ kpae nɛ waa hyɛ kaa mɛni a ngɛ jee lo. Jã kɛ̃ nɛ ke wa ya Intanɛti ɔ nɔ ɔ, e sɛ nɛ waa ya hehi nɛ wa li nɔ́ tutuutu nɛ a peeɔ ngɛ lejɛ ɔ. Jehanɛ se hu ɔ, e sɛ nɛ waa ya huɛ bɔmi hehi aloo Wɛb saitihi nɛ woɔ nihi he wami kaa a kɛ a he nɛ wo je mi bami yaya ní peepeehi a mi aloo a hyɛ ajuama bɔmi he fonihi ɔ. Ke wa yaa hehi kaa jã a, níhi nɛ wa hyɛɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa ná akɔnɔ yayahi, nɛ lɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa ma gbo Yehowa nɔ tue.

10. Mɛni he je nɛ e ngɛ oslaa kaa nɔ ko ma je suɔmi nɛ hii nyumu kɛ yo a kpɛti ɔ kpo kɛ ha nɔ ko nɛ e pee we e juɛmi kaa e kɛ lɛ maa sɛ gba si himi mi ɔ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.)

¹⁰ Baiblo ɔ tsɔɔ wɔ bɔ nɛ e sa kaa nyumuhi kɛ yihi nɛ a hi si ha. (Kane 1 Timoteo 5:2.) Kristofohi jeɔ suɔmi nɛ hii nyumu kɛ yo a kpɛti ɔ kpo kɛ haa a hunomɛ kɛ a yihi, aloo nihi nɛ a ma a juɛmi nya si kaa a kɛ mɛ maa sɛ gba si himi mi ɔ pɛ. A je we suɔmi nɛ ɔ kpo ha nɔ kpa ko hu. Ni komɛ susu kaa ke a je suɔmi nɛ hii nyumu kɛ yo a kpɛti ɔ kpo kɛ ha nɔ ko ɔ, tɔmi ko be he. A susu kaa ke a nyɛɛɔ, aloo a hyɛɔ nɔ ko, loo a peeɔ a ní ngɛ blɔ kpa ko nɔ nɛ ma ha nɛ nɔ ɔ nɛ susu kaa a ngɛ e he suɔmi nɛ pi nɛ a pɛtɛ nɔ ɔ he ɔ, tɔmi ko be he. Se ke nɔ ko jeɔ suɔmi nɛ hii nyumu kɛ yo a kpɛti ɔ kpo kɛ haa nɔ ko nɛ pi e yo aloo e huno, aloo nɔ ko nɛ e mɛ e juɛmi nya si kaa e kɛ lɛ maa sɛ gba si himi mi ɔ, a ma nyɛ ma bɔni ní yayahi a he susumi, nɛ enɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ a bɔ ajuama. Eko ba hyɛ nɛ e ma nyɛ maa ba ekohu.

11. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Yosef he?

¹¹ Yosef pee nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa ngɛ enɛ ɔ blɔ fa mi. Potifar yo ɔ bɔ mɔde kaa e ma ha nɛ Yosef kɛ lɛ nɛ ná bɔmi. Yosef kplɛɛ we nɔ, se yo ɔ ya nɔ nɛ e bɔ mɔde kaa e maa ka lɛ. Daa ligbi ɔ, e deɔ Yosef kaa e “hɛ lɛ kɛ su e he.” (1 Mose 39:7, 8, 10) Baiblo he ní lelɔ ko tsɔɔ kaa Potifar yo ɔ susu kaa ke e kɛ Yosef pɛ a ngɛ he ko ɔ, Yosef ma ná e he akɔnɔ. Yosef mwɔ e yi mi kpɔ kaa e be hae nɛ yo ɔ ní peepee nɛ ha nɛ e ná e he akɔnɔ, nɛ lɛ nitsɛ hu e je we suɔmi nɛ hii nyumu kɛ yo a kpɛti ɔ kpo ha yo ɔ kɔkɔɔkɔ. Enɛ ɔ ha we nɛ akɔnɔ yaya nɛ he si ngɛ e tsui mi. Benɛ e nu Yosef tade ɔ nɛ e bɔ mɔde kaa Yosef kɛ lɛ nɛ ná bɔmi ɔ, amlɔ nɔuu ɔ, “Yosef tu fo kɛ je kpo nɛ e je e tade ɔ he ngɛ yo ɔ dɛ mi.”​—1 Mose 39:12.

12. Kɛ wa plɛ kɛ le kaa níhi nɛ wa hyɛɛ ɔ ma nyɛ ma ná wa tsui ɔ nɔ he wami ha kɛɛ?

¹² Yesu bɔ wɔ kɔkɔ kaa nɔ́ nɛ wa hyɛɛ ɔ ma nyɛ ma ná wa tsui ɔ nɔ he wami, nɛ lɔ ɔ ma ha nɛ wa ná bɔmi nami he akɔnɔ yaya. E de ke: “Nɔ tsuaa nɔ nɛ hyɛɛ yo, nɛ e he peeɔ lɛ akɔnɔ ɔ, e kɛ lɛ puɛ gba momo ngɛ e tsui mi.” (Mateo 5:28) Enɛ ɔ ji nɔ́ nɛ ba Matsɛ David nɔ ɔ nɛ. Ligbi ko ɔ, ‘e ngɛ e tsu ɔ yi mi nɛ e na yo ko nɛ ngɛ due.’ (2 Samuel 11:2) E ngɛ mi kaa nɔ ko yo ji yo ɔ mohu, se e ná yo ɔ he akɔnɔ nɛ e kɛ lɛ ná bɔmi.

13. Mɛni he je nɛ e he hia kaa wa “kã kita” kaa waa kɛ akɔnɔ hɛngmɛ be nɔ ko hyɛe ɔ, nɛ kɛ wa ma plɛ kɛ pee jã kɛɛ?

¹³ Ke wa suɔ nɛ wa je wa juɛmi ngɛ susumi yayahi a nɔ ɔ, e he hia nɛ waa kase Hiob. E de ke: “I ka kita kaa i kɛ akɔnɔ hɛngmɛ be zangmayo ko hyɛe gblegbleegble.” (Hiob 31:1, 7, 9) Kaa bɔ nɛ Hiob pee ɔ, wɔ hu wa ma nyɛ maa mwɔ wa yi mi kpɔ kaa waa kɛ akɔnɔ hɛngmɛ be nihi hyɛe. Nɛ ke wa na bɔmi nami he foni ko ngɛ kɔmpiuta, níhi a jua tsɛmi níhi a nɔ, womi tɛtlɛɛ, aloo nɔ́ kpa ko nɔ ɔ, e sa nɛ wa je wa hɛngmɛ amlɔ nɔuu.

14. Mɛni e sa kaa waa pee konɛ waa hɛɛ he tsɔmi mi?

¹⁴ Ke o susu níhi nɛ wa kase ɔ a he ɔ, o ma yɔse kaa e he hia nɛ o bɔ mɔde wawɛɛ konɛ o yu o he ngɛ akɔnɔ yayahi a he. Ke o na kaa e he hia nɛ o pee tsakemi ɔ, moo pee jã amlɔ nɔuu! Ke o buɔ Yehowa munyu tue ɔ, o ma nyɛ maa yu o he ngɛ akɔnɔ yaya he, nɛ o maa hɛɛ he tsɔmi mi.​—Kane Yakobo 1:21-25.

“TSƐ ASAFO Ɔ MI NIKƆTƆMA AMƐ”

15. Ke e yee ha wɔ kaa wa maa yu wa he ngɛ akɔnɔ yayahi a he ɔ, mɛni he je nɛ e he hia nɛ wa bi yemi kɛ buami ɔ?

¹⁵ Ke e yee ha mo kaa o maa yu o he ngɛ akɔnɔ yayahi a he ɔ, o kɛ nɔ ko nɛ e se kɛ ngɛ asafo ɔ mi, nɛ e ma nyɛ maa da Mawu Munyu ɔ nɔ kɛ wo mo ga nɛ sɛɛ he ní. Eko ɔ, e he maa wa ha mo kaa o kɛ nɔ ko maa sɛɛ o nyagbahi a he ní. Se e he hia kaa o ha nɛ a ye bua mo. (Abɛ 18:1; Hebri Bi 3:12, 13) Kristofohi nɛ a nane pi si ɔ ma nyɛ maa ye bua mo konɛ o na hehi nɛ e he hia kaa o pee tsakemihi ngɛ. Ke e ba jã a, moo pee tsakemihi konɛ o kɛ Yehowa nɛ nyɛ nɛ pee Huɛ daa.

16, 17. (a) Kɛ asafo mi nikɔtɔma amɛ ma plɛ kɛ ye bua nihi nɛ e yee ha mɛ kaa a maa yu a he ngɛ akɔnɔ yayahi a he ɔ ha kɛɛ? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́. (b) Mɛni he je nɛ e he hia kaa nihi nɛ a hyɛɛ ajuama bɔmi he fonihi ɔ nɛ a bi yemi kɛ buami amlɔ nɔuu ɔ?

¹⁶ Asafo mi nikɔtɔma amɛ titli ji nihi nɛ a he su nɛ a ma nyɛ maa ye bua wɔ. (Kane Yakobo 5:13-15.) Nyɛminyumu wayoo ko nɛ e ngɛ Brazil ɔ bɔ mɔde jehahi babauu kaa e maa yu e he ngɛ akɔnɔ yayahi a he. E de ke: “I le kaa níhi nɛ i susuu ɔ sɛ Yehowa hɛ mi, se e peeɔ mi zo kaa ma de nɛ nihi nɛ a nu.” Asafo mi nɔkɔtɔma ko yɔse kaa niheyo nɛ ɔ hia yemi kɛ buami, enɛ ɔ he ɔ, e wo lɛ he wami konɛ e ha nɛ asafo mi nikɔtɔma amɛ nɛ a ye bua lɛ. Niheyo ɔ de ke: “E pee mi nyakpɛ kaa asafo mi nikɔtɔma amɛ je mi mi jɔmi kpo kɛ ha mi, ejakaa i hyɛ we blɔ kaa a maa pee jã. Benɛ i ngɛ mɛ ye nyagba a dee ɔ, a bu mi tue saminya. A da Baiblo ɔ nɔ nɛ a ma nɔ mi ha mi kaa Yehowa suɔmi, nɛ a kɛ mi sɔle. Enɛ ɔ ha nɛ e yi ha mi kaa ma kplɛɛ ga womi nɛ a je Baiblo ɔ mi kɛ ha mi ɔ nɔ.” Benɛ e dla huɛ bɔmi nɛ ngɛ e kɛ Yehowa a kpɛti ɔ se ɔ, e de ke: “I na kaa e hi wawɛɛ kaa wa ma ha nɛ asafo mi nikɔtɔma amɛ maa ye bua wɔ pe nɛ wɔ pɛ wa maa tloo wa tlomi ɔ.”

¹⁷ Ke o pɔɔ bɔmi nami he fonihi hyɛmi ɔ, lɛɛ mo ha nɛ a ye bua mo amlɔ nɔuu. Ke o pee we jã mla a, o ma nyɛ maa bɔ ajuama. Nɛ ke e ba jã a, e maa hao ni kpahi, nɛ nihi maa tu munyu yaya kɛ si Yehowa. Nihi fuu bi yemi kɛ buami kɛ je asafo mi nikɔtɔma amɛ a ngɔ, nɛ a kplɛɛ ga womi nɛ a ha mɛ ɔ nɔ konɛ a nyɛ nɛ a sa Yehowa hɛ mi, bɔ nɛ pee nɛ a hi Kristofohi asafo ɔ mi daa.​—La 141:5; Hebri Bi 12:5, 6; Yakobo 1:15.

MOO FIA O PƐƐ SI KAA O MAA HƐƐ HE TSƆMI MI!

18. Mɛni o fia o pɛɛ si kaa o maa pee?

¹⁸ Daa jenanɛɛ ɔ, nihi a je mi bami ngɛ nɔ yae ngɛ puɛe ngɛ Satan je nɛ ɔ mi. Se Yehowa sɔmɔli lɛɛ, a bɔɔ mɔde kaa a ma susu níhi nɛ a he tsɔ he konɛ a he nɛ tsɔ. Yehowa fiɛ we Kristofohi kaa jã a a he. Nyɛ ha nɛ waa hi Yehowa kasa mi daa konɛ waa kɛ ga womihi nɛ wa náa ngɛ e Munyu ɔ kɛ Kristofohi asafo ɔ mi ɔ nɛ tsu ní. Ke wa pee jã a, wa ma ná bua jɔmi kɛ he nile kpakpa. (La 119:5, 6) Nɛ hwɔɔ se ɔ, ke a kpata Satan hɛ mi ta a, wa maa hi si ngɛ Mawu je ehe nɛ mi maa pee fɛu ɔ mi kɛ ya neneene.