Wa Na ‘Adiagba Nɛ He Jua Wa a’

Winston, mo de wɔ bɔ nɛ o pee kɛ hla Mawu se blɔ ha.

A tsɔse mi ngɛ kɔpe ko ngɛ Queensland, ngɛ Australia. Ye fɔli ɔmɛ yɛ sɔlemi ko. Akɛnɛ he nɛ wa ngɛ ɔ kɛ ma a mi kɛ kɔpe kpahi a he kɛ he je ɔ, ye fɔli kɛ ye nyɛmimɛ ɔmɛ pɛ nɛ i kɛ bɔ wawɛɛ. I bɔni Mawu se blɔ hlami benɛ i ye jeha 12. I sɔle ha lɛ nɛ i de lɛ ke i suɔ nɛ ma le lɛ saminya. Nyagbenyagbe ɔ, i hia kɛ je we mi nɛ i ya hla ní tsumi ngɛ Adelaide, ngɛ Australia Woyi je. Benɛ i ye jeha 21 ɔ, i kɛ Pam kpe ngɛ Sydney be ko nɛ i ya ngɛ ye hɛja jee ngɛ lejɛ ɔ. E de mi ke Israel bi nɛ a fɔ mɛ ngɛ Britania a tsɔ kuu ko, nɛ a tsɔɔ kaa nihi nɛ a ngɛ Britania a ji blema Israel wɛtso ɔmɛ nɛ a laa a nɛ. Kuu nɛ ɔ tsɔɔ kaa nihi nɛ a ngɛ Britania a ji Israel wɛtso nyɔngma nɛ hi Israel yiti je matsɛ yemi ɔ mi nɛ a nuu mɛ kɛ ho nyɔguɛ yemi mi ya ngɛ jeha 740 ɔ mi loko a fɔ Kristo ɔ nɛ. Benɛ i kpale ye se kɛ ya Adelaide ɔ, i kɛ wa ní tsulɔ ko nɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, e kɛ Yehowa Odasefohi ngɛ Baiblo ɔ kasee ɔ sɛɛ munyu nɛ ɔ he ní. Ngmlɛfia bɔɔ ko pɛ mi ɔ, e kɛ mi susu níhi nɛ Yehowa Odasefohi heɔ yeɔ ɔ a he. Kɛkɛ nɛ i hɛli si kaa Mawu ngɛ sɔlemi nɛ i sɔle benɛ i wɛ ɔ heto hae. I ba na kaa i ngɛ anɔkuale nɛ kɔɔ ye Bɔlɔ ɔ kɛ e Matsɛ Yemi ɔ he ní kasee! I na ‘adiagba nɛ he jua wa a.’​—Mat. 13:45, 46.

Pam, mo hu o bɔni adiagba nɛ ɔ hlami kɛ je o jokuɛ mi. Kɛ o plɛ kɛ na kɛɛ?

I wa ngɛ New South Wales ma ko nɛ a tsɛɛ ke Coffs Harbour. Ye weku ɔ suɔ Mawu jami. Ye fɔli, ye maa kɛ ye nɛnɛ heɔ Britania bi nɛ a ke a se je Israel ɔ a tsɔɔmi ɔmɛ yeɔ. A tsɔɔ i kɛ ye senɔ nyumuyo ɔ, ye nyɛmiyo nɔkɔtɔma a, kɛ ye fɔli ɔmɛ a nyɛmimɛ a bimɛ ɔmɛ kaa Mawu suɔ nihi nɛ a se je Britania. Se imi lɛɛ i he we tsɔɔmi nɛ ɔ yi, nɛ i nui he kaa i kɛ Mawu ngɛ huɛ bɔmi ko. Benɛ i ye jeha 14 ɔ, i kpa jamihi fuu a mi. Ekomɛ ji, Anglican, Baptist, kɛ Seventh-day Adventist (SDA). Se a yi bua mi nɛ ma ba le Mawu.

Be bɔɔ se ɔ, ye weku ɔ hia kɛ ya je Sydney, nɛ lejɛ ɔ nɛ i kɛ Winston kpe ngɛ benɛ e ya ngɛ e hɛja jee ngɛ lejɛ ɔ. Kaa bɔ nɛ e de kɛ sɛ hlami ɔ, jami he ní nɛ i kɛ lɛ wa sɛɛ ɔ ha nɛ e kɛ Yehowa Odasefohi ya bɔni ní kasemi. Lɔ ɔ se ɔ, ke e ngma mi sɛ womi ɔ, e tsɛɔ ngmamihi fuu a se! Ma de nyɛ anɔkuale. Sisije ɔ, e gba ye nya wawɛɛ, nɛ ye mi mi fu po. Se bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, i ba yɔse anɔkuale ko ngɛ e munyu ɔmɛ a mi.

Ngɛ jeha 1962 ɔ mi ɔ, i hia kɛ ya je Adelaide konɛ i kɛ Winston he nɛ ko kɛ. E to blɔ nya, nɛ i ya hi Odasefo no ko kɛ e yo a ngɔ. A tsɛɛ mɛ ke Thomas kɛ Janice Sloman, nɛ a sɔmɔ kaa ma se sane kpakpa fiɛɛli ngɛ Papua New Guinea. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, i ye jeha 18 pɛ. A je mi mi jɔmi kpo kɛ tsɔɔ mi, nɛ a ye bua mi nɛ i kase níhi fuu ngɛ Yehowa he. Lɔ ɔ he ɔ, imi hu i bɔni Baiblo ɔ kasemi, nɛ i ba na kaa nɔ́ nɛ i ngɛ kasee ɔ ji anɔkuale. Benɛ i kɛ Winston sɛ gba si himi mi ɔ, e kɛ we nɛ wa je be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ sisi. E ngɛ mi kaa waa kɛ kahi fuu kpe mohu lɛɛ, se jamɛ a ka amɛ ha nɛ wa ná jɔɔmihi babauu, nɛ wa bua jɔ adiagba nɛ wa ná a he wawɛɛ.

Winston, mo de wɔ níhi nɛ ya nɔ benɛ o ba na asafo ɔ pɛ ɔ.

Benɛ i kɛ Pam sɛ gba si himi mi se bɔɔ pɛ ɔ, Yehowa bli ‘sinya nguahi’ kɛ ha wɔ. E ha wɔ sɔmɔmi he blɔ klɛdɛɛ komɛ. (1 Kor. 16:9) Nyɛminyumu Jack Porter nɛ e ba sɔmɔ kaa wa kpɔ mi nɔ hyɛlɔ jamɛ a be ɔ mi ɔ tsɔɔ wɔ kekleekle sɔmɔmi he blɔ nɛ wa ma nyɛ ma ná. (Amlɔ nɛ ɔ, e ngɛ sɔmɔe kaa Australasia Asafo ɔ Ní Tsumi Kɔni ɔ Ajla Toli ɔmɛ a kpɛti nɔ kake.) Jack kɛ e yo Roslyn wo wɔ he wami kaa wa sɔmɔ kaa daa blɔ gbali. Enɛ ɔ he ɔ, i kɛ Pam ná he blɔ kɛ sɔmɔ kaa blɔ gbali jeha enuɔ. Benɛ i ye jeha 29 ɔ, asafo ɔ ha nɛ i kɛ Pam tsu kpɔ mi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ ngɛ South Pacific zugba kpɔhi nɛ wo bɔle mɛ ɔ a nɔ, ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ngɛ Fiji ɔ sisi. Zugba kpɔ nɛ ɔmɛ ji American Samoa, Samoa, Kiribati, Nauru, Niue, Tokelau, Tonga, Tuvalu, kɛ Vanuatu.

Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, nihi nɛ a ngɛ zugba kpɔ nɛ ɔmɛ a nɔ ɔ yi mi tɛ́ mɛ ngɛ Yehowa Odasefohi a he, enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ wa hɛ mi nɛ tɛ̃, nɛ waa kɛ hɛ si kami nɛ tsu ní. (Mat. 10:16) Nyɛmimɛ nɛ a ngɛ lejɛ ɔ a he pi, nɛ be komɛ ɔ, a nɛ hwɔ he ha wɔ. Enɛ ɔ he ɔ, wa ya toɔ nihi nɛ a pi Odasefohi a ngɔ, se a mi mi jɔ wawɛɛ.

Winston, wa le kaa o bua jɔ gbi sisi tsɔɔmi ní tsumi ɔ he. Mɛni lɛ ha nɛ o bua jɔ he ɔ?

Jamɛ a be ɔ mi ɔ, dɛ womihi kɛ womiyohi bɔɔ pɛ nɛ nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Tonga a ngɛ. A peeɔ womi ɔmɛ ngɛ Tonga gbi ɔ mi. Waa kɛ womi nɛ ji The Truth That Leads to Eternal Life Blɛfo gbi nɔ́ ɔ lɛ tsu ní ngɛ fiɛɛmi mi. Benɛ wa ya nikɔtɔmahi a sukuu ko nɛ a pee ngɛ otsi eywiɛ mi ɔ, asafo mi nikɔtɔmahi etɛ nɛ a nui Blɛfo gbi tsɔ ko ɔ kplɛɛ nɔ kaa a maa tsɔɔ The Truth That Leads to Eternal Life womi ɔ sisi kɛ ya Tonga gbi ɔ mi. Pam kɛ typewriter fia nɔ́ nɛ a tsɔɔ sisi ɔ, nɛ waa kɛ mane asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ngɛ United States ɔ, nɛ a pee womi ɔ kɛ ba ha wɔ. Ní tsumi nɛ ɔ tsuo ngɔ wɔ otsi kpaanyɔ. E ngɛ mi kaa a nyɛ we womi ɔ sisi tsɔɔmi saminya mohu lɛɛ, se womi nɛ ɔ ye bua Tonga bi babauu nɛ a ba le anɔkuale ɔ. Tsa pi gbi sisi tsɔɔlɔ ji mi, nɛ Pam hu pi gbi sisi tsɔɔlɔ ji lɛ, se níhi a si kpami nɛ ɔ ha nɛ wa bua ba jɔ ní tsumi nɛ ɔ he.

Pam, ke o ngɔ si himi ngɛ zugba kpɔhi nɛ wo bɔle mɛ ɔ a nɔ kɛ to si himi ngɛ Australia he ɔ, kɛ o ma de kɛɛ?

Slɔɔto agbo ngɛ mi! Waa kɛ nyagba slɔɔtohi kpe ngɛ zugba kpɔ ɔmɛ a nɔ. He komɛ ngɛ nɛ pwɔmihi ngɛ wawɛɛ, he komɛ hu ngɛ nɛ latsa kɛ fiɛ̃ ngɛ wawɛɛ, nɛ kɔkuehi doɔ wa nya ngɛ he komɛ. Hiɔ fiaa wɔ, nɛ wa náa niye ní he nyagba be komɛ. Se ke je jɔ nɛ wa ngɛ wa he jɔɔe ngɛ wa fale ɔ mi, nɛ wa ngɛ wo ɔ hyɛe ɔ, e ngɛ bua jɔmi wawɛɛ. (Samoa bi tsɛɔ gba nɛ a kɛ nga bu yi ke fale.) Be komɛ ɔ, ke je jɔ nɛ nyɔhiɔ ɔ ngɛ kpɛe wawɛɛ ɔ, wa naa ngmɛ tso ɔmɛ saminya. Nyɔhiɔ ɔ la a nɔɔ wo ɔ nɔ, nɛ wo ɔ nɔ peeɔ fɛu. Ke wa na níhi kaa jã a, wa pueɔ wa yi mi tɛ, nɛ wa sɔleɔ konɛ wa je wa juɛmi ngɛ wa nyagba amɛ a nɔ, nɛ́ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma ní kpakpahi nɛ wa náa a nɔ.

Wa bua ba jɔ jokuɛwi ɔmɛ nɛ a ngɛ lejɛ ɔ a he wawɛɛ. A he ngɛ bua jɔmi, nɛ ke a na blɛfo li ɔ, kɛkɛ a bua jɔ. Be ko nɛ wa ya zugba kpɔ ko nɛ a tsɛɛ ke Niue ɔ nɔ ɔ, jokuɛ nyumuyo ko ngɔ e nine kɛ bo Winston nine he bwɔmi ɔ nɛ e de ke, “I suɔ o tsɛli ɔmɛ.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e nɛ nɔ ko nɛ ngɛ bwɔmi kaa jã hyɛ, nɛ e li bɔ nɛ e maa kale nɔ́ nɛ e na a ha!

Ke wa na ohia si himi nɛ ni ɔmɛ ngɛ mi ɔ, e peeɔ wɔ mɔbɔ. Lejɛ ɔ ngɛ fɛu se a be hiɔ tsami he, kɛ nyu kpakpa nɛ a maa nu. Se kɛ̃ ɔ, enɛ ɔ gba we wa nyɛmimɛ ɔmɛ a nya. Lɔ ɔ ji si himi nɛ a le. Níhi nɛ haa nɛ a bua jɔɔ ji a weku li nɛ a kɛ mɛ ngɛ, he ko nɛ a ná nɛ a buaa a he nya ngɛ kɛ sɔmɔɔ Yehowa, kɛ he blɔ nɛ a náa kɛ jeɔ Yehowa yi ɔ. A si himi ɔ ye bua wɔ nɛ wa ngɔ wa juɛmi kɛ ma wa sɔmɔmi ní tsumi ɔ nɔ, nɛ wa pee wa si himi kpokploo.

Pam, be komɛ ɔ, e sa nɛ o ya pa, nɛ o hoo ní ngɛ si himi nɛ je ekpa nɛ ɔmɛ a mi. Kɛ o pee lɛ kɛɛ?

I naa ye papaa si kaa e tsɔse mi ngɛ ye jokuɛ mi. E tsɔɔ mi bɔ nɛ a slɛɔ la ngɛ la tɛ mi ha nɛ a kɛ hooɔ ní, kɛ bɔ nɛ a lɛteɔ aloo a luɛɔ nɔ́ he ha. Be ko nɛ wa ya slaa nyɛmimɛ ngɛ Kiribati ɔ, wa ya hi tsu nyafii ko nɛ a ngɔ nga kɛ bu yi nɛ́ a ngɔ pamploo kɛ po he ɔ mi. A ngɔ tɛhi nɛ a je ngɛ wo ɔ mi kɛ dla zugba ngɛ tsu ɔ mi. I tsua muɔ nɛ i ngɔ ngmɛ totohi kɛ wo mi kɛ slɛ la loko wa nyɛ nɛ wa hoo ní. Ke wa ngɛ nyu hlae ɔ, i yaa vu ko nya, nɛ i mlɛɔ kɛ ya siɔ benɛ e maa su ye nɔ. A fĩɔ goga kɛ e nya kpa kɛ woɔ tso nɛ e kami maa pee gugue enyɔ nya nɛ a kɛ saa nyu ɔ. Ke e su nɔ ko nɔ ɔ, nɔ ɔ fɔɔ kpa kɛ goga a kɛ woɔ vu ɔ mi. E ngɛ bɔ nɛ a plɛɔ a nine ha konɛ goga a nɛ kpa, nɛ́ nyu ɔ nɛ sɛ mi. Jinɛ i susu kaa e peemi yi. Se benɛ e su ye nɔ loko i na kaa e be gbɔjɔɔ. Ke i fɔ goga a, kɛkɛ e ya nɔ nyu ɔ hɛ mi, nɛ nyu sɛ we mi! I pee hluu, se i nyɛ we. A muɔ mi hluu loko yo ko ba ye bua mi. Nihi nɛ a ngɛ zugba kpɔ nɛ ɔmɛ a nɔ ɔ ye bua wɔ wawɛɛ.

Wa le kaa nyɛ bua ba jɔ nyɛ sɔmɔmi ní tsumi ɔ he ngɛ zugba kpɔ ɔmɛ a nɔ. Nyɛ ma nyɛ ma de wɔ ní komɛ nɛ ya nɔ nɛ nyɛ kase ní ngɛ mi lo?

Winston: E he wɔ be saii loko wa kase ni ɔmɛ a kusumi ɔmɛ ekomɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke nyɛmimɛ ɔmɛ hoo ní ɔ, behi fuu ɔ, a ngɔɔ niye ní ɔ tsuo kɛ ba haa wɔ. Sisije ɔ, wa li kaa e sa nɛ waa piɛ eko ha mɛ. Lɔ ɔ he ɔ, wa ye ní ɔ tsuo! Se pee se nɛ wa ba le ɔ, ke a ha wɔ ní ɔ, wa siɔ eko kɛ haa mɛ. Wa tɔmi ɔmɛ tsuo a se ɔ, nyɛmimɛ ɔmɛ nu wɔ sisi. Nɛ daa nyɔhiɔ ekpa nɛ wa ma ya slaa mɛ ɔ, a bua jɔɔ wawɛɛ. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Odasefohi nɛ a kɛ mɛ ngɛ zugba kpɔ ɔ nɔ ɔ kɛ wɔ pɛ nɛ a le. A li nyɛmimɛ kpahi.

Wa kpɔ mi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ ye nihi nɛ a ngɛ zugba kpɔ ɔmɛ a nɔ ɔ odase. Jinɛ nihi nɛ a ngɛ kɔpe ɔmɛ a mi ɔ susu kaa wa nyɛmimɛ ɔmɛ pɛ ji Yehowa Odasefohi. Se benɛ a na kaa Odasefo no ko kɛ e yo je ma se ba slaa mɛ ɔ, e pee mɛ nyakpɛ, nɛ lɔ ɔ dla a juɛmi ngɛ Odasefohi a he.

Pam: Nɔ́ ko ya nɔ benɛ wa ya slaa nyɛmimɛ ngɛ Kiribati ɔ nɛ ye hɛ ji nɔ. Nyɛmimɛ a he pi kulaa ngɛ lejɛ ɔ. Itinikai Matera nɛ lɛ pɛ ji asafo mi nɔkɔtɔma ngɛ lejɛ ɔ bɔ mɔde wawɛɛ kɛ hyɛ wa nɔ. Ligbi ko ɔ, e ba slaa wɔ kɛ e dɛ mi kusii nɛ kungwɔ hlui kake pɛ nɛ ngɛ mi. E de wɔ ke: “I kɛ ba ha nyɛ.” Jamɛ a be ɔ mi ɔ, ke e ngɛ mi hluu loko wa naa kungwɔ hlui nɛ wa yeɔ. E ngɛ mi kaa kungwɔ hlui kake pɛ nɛ e ba ha wɔ mohu lɛɛ, se nɔ́ nɛ e pee ɔ ta wa tsui he wawɛɛ.

Pam, be ko nɛ o ngɔ hɔ nɛ mi ɔ puɛ ɔ, mɛni ye bua mo nɛ o da haomi ɔ nya?

I ngɔ hɔ ngɛ jeha 1973 ɔ mi benɛ i kɛ Winston ngɛ sɔmɔe ngɛ South Pacific ɔ. Lɔ ɔ he ɔ, wa kpale kɛ ho Australia ya, se nyɔhiɔ eywiɛ se ɔ, mi ɔ puɛ. Nɔ́ nɛ ɔ dɔ i kɛ Winston wawɛɛ. Benɛ be pue mi saii ɔ, dɔdɔɛ ɔ nya ba si. Se dɔdɔɛ ɔ ji kulaa kɛ ya si benɛ wa nine su April 15, 2009 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ nɔ. “Sane Bimihi Nɛ Je Ní Kaneli A Ngɔ” nɛ je kpo ngɛ mi ɔ ji: “Anɛ hɛ nɔ kami ngɛ kɛ ha bimwɔwi nɛ a gbo ngɛ a nyɛ mi mi ɔ lo?” Hwɔɔmi Mɔ ɔ tsɔɔ kaa Yehowa nitsɛ le nɔ́ nɛ e maa pee ngɛ he, nɛ e peeɔ nɔ́ nɛ da be fɛɛ be. Yehowa ma ha nɛ e Bi ɔ ‘ma puɛ Abosiami ní tsumi ɔmɛ’ tsuo, nɛ kɛ gu lɔ ɔ nɔ ɔ, e ma je nɔ́ nami tsuo nɛ je yaya nɛ ɔ ngɔ kɛ ba wa nɔ ɔ kɛ je. (1 Yoh. 3:8) Jehanɛ hu ɔ, Hwɔɔmi Mɔ ɔ ye bua wɔ nɛ wa bua ba jɔ “adiagba” nɛ wa ná nɛ ji Yehowa we bi nɛ wa ba pee ɔ he! Ke pi hɛ nɔ kami nɛ wa ngɛ ɔ he ɔ, jinɛ wa li bɔ nɛ wa ko pee ha.

Benɛ hɔ ɔ puɛ se ɔ, wa tsa be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ nɔ ekohu. Waa kɛ nyɔhiɔ bɔɔ sɔmɔ ngɛ Australia Betel ɔ, nɛ lɔ ɔ se ɔ, wa tsa kpɔ mi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ nɔ. Benɛ waa kɛ jeha eywiɛ sɔmɔ ngɛ New South Wales ngɛ Sydney ɔ, asafo ɔ ha nɛ wa ya Australia Betel ɔ ngɛ jeha 1981 ɔ mi, nɛ wa ngɛ sɔmɔe ngɛ lejɛ ɔ kɛ ba si piɔ.

Winston, anɛ níhi a si kpami nɛ o ná ngɛ South Pacific zugba kpɔhi nɛ wo bɔle mɛ ɔ a nɔ ɔ ye bua mo kaa Australasia Asafo ɔ Ní Tsumi Kɔni ɔ Ajla Toli ɔmɛ a kpɛti nɔ kake lo?

Ee, níhi a si kpami nɛ i ná a ye bua mi ngɛ blɔhi fuu a nɔ. Kekleekle ɔ, a tsɔɔ kaa asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ngɛ Australia a nɛ hyɛ asafohi nɛ a ngɛ American Samoa kɛ Samoa a nɔ. Lɔ ɔ se ɔ, a bla asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ngɛ New Zealand kɛ Australia a nɛ a pee mɛ kake. Amlɔ nɛ ɔ, Australasia asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ lɛ hyɛɛ asafohi nɛ a ngɛ Australia, American Samoa, Samoa, Cook Islands, New Zealand, Niue, Timor-Leste, Tokelau, kɛ Tonga a nɔ. I ná he blɔ kɛ ya slaa ma nɛ ɔmɛ kaa Betel nane mi dalɔ. Kake nɛ i kɛ nyɛmimɛ anɔkualetsɛmɛ nɛ ɔmɛ pee kɛ tsu ní ɔ ye bua mi wawɛɛ nɛ amlɔ nɛ ɔ, i ngɛ Betel kɛ ngɛ mɛ sɔmɔe.

Nɔ́ nɛ ma de kɛ mwɔ ye munyu ɔ nya ji kaa, níhi a si kpami nɛ i kɛ Pam ná a ha nɛ wa na kaa tsa pi nikɔtɔmahi pɛ nɛ a hlaa Mawu se blɔ. Jokuɛwi hu hlaa ‘adiagba nɛ he jua wa’ nɛ ɔ ke a weku li fĩ we a se po. (2 Ma. 5:2, 3; 2 Kron. 34:1-3) Yehowa, Mawu nɛ e ngɛ suɔmi ɔ suɔ kaa a he nɔ fɛɛ nɔ nɛ nikɔtɔmahi kɛ jokuɛwi tsuo piɛɛ he ɔ a yi wami!

Benɛ i kɛ Pam bɔni Mawu se blɔ hlami jeha 50 kɛ se ji nɛ ɔ, wa li kulaa kaa anɔkuale ɔ hlami kɛ wɔ ma ba su hiɛ ɔ. Atsinyɛ jemi ko be he kaa anɔkuale ɔ ngɛ kaa adiagba nɛ he jua wa wawɛɛ! Wa fia wa pɛɛ si kaa waa kɛ wa he wami tsuo maa pɛtɛ adiagba nɛ he jua wa nɛ ɔ he saminya!