Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ jeˬ yawꞈ yaw luiˆ luiˆ˗ehˇ jaˆ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga?

Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗aˬ aˬ yawꞈ jeˬ yawꞈ yaw luiˆ luiˆ˗ehˇ bi jaˆ˗eu Miˬyehˇ meh. (1 Gawˇliˬtu 14:33, 40) Teu miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ aˬ yawꞈ jeˬ yawꞈ yaw luiˆ luiˆ˗ehˇ bi jaˆ˗eu yaw du baw meh. Ka li zaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ yaw luiˆ luiˆ˗ehˇ jaˆ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga? Aˬ dui paw neh jiˇ aˬ jeˬ jeˇ jahˇ nya˗eu nga?

1. Aˇ muˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ suˇ gʼaˬ nga?

‘Ka li zaˬ aˇ muˇ kʼoeˇ taˆ Yeˬsuˇ Ka li uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu’ meh. (Eˇpeˇsu 5:23) Yeˬsuˇ Ka li mˬ kʼoeˇ taˆ neh miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ mˇ luꞈ˗eu gaˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ sheuˬ gʼeh˗eu aˇ muˇ muˇ zaˬ tiˬ muˇ˗ahˇ tseˇ˗awˇ, “saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” bi geuꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ lehˇ jiˇ kuˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:45-47-ahˇ gui.) Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ hawˇ˗eu aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni, Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ jiˇ miˇ kʼahˬ doe ni jaˆ˗eu aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 15:2) Ehˇ kʼawꞈ ni aˬ yawꞈ maꞈ naˇ aˇ muˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh bi sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ poˆ tseˇ˗awˇ Yeˬsuˇ sheuˬ gʼeh˗eu mehˬ nah caw teh˗eu meh.

2. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ suˇ gʼaˬ nga? Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu nga?

Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ naˇ noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ Ka li zaˬ zaˬ yo aˬ li deuˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ gʼaˬ gaˇ aˇ poeˬ maˬ yuˇ ni Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ dawˬ mehˬ mehˬ˗eu uˬ taꞈ, gʼaˬ biꞈ˗awˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ ‘Miˬyehˇ geuꞈ mawꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ bo saˆ˗awˬ. Nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗eu jeˬ bi pyeuꞈ˗awˬ’ lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ jiˇ mˇ caw˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:1, 2) Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ mˇ caw nehˬ˗eu deuˬ jiˇ jawˇ˗eu meh. Teu deuˬ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu deuˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ jiˇ mehˬ hu paw sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ pyeuꞈ laˇ nya meh.

Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ, sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ deuˬ na˗ahˇ tseˇ˗awˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ bi geuꞈ˗eu meh. Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˇ muˇ gʼawˬ mya muˇ˗ahˇ gʼa˗iˇ˗awˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh nehˬ, gʼaˬ biꞈ nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ dehꞈ caw˗eu zaˬ yo aˬ li deuˬ˗ahˇ tseˇ˗awˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, maˬ ngeuˇ naˇ aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu deuˬ bi geuꞈ˗eu meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 3:1-10, 12; Tiˇtuˆ 1:5-9.

3. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˬ jeˬ jeˇ mˇ˗eu nga?

Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ ‘Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu’ gʼaˇ duˬ, mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu meh. Teu gaˇ aˬ yawꞈ maꞈ dawˬ caˇ caˇ˗awˇ, dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu uˬ taꞈ, dawˬ mehˬ jiˇ mehˬ˗awˇ nui jeˬ jiˇ mˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh tsaꞈ gaˬ˗eu meh.—Ja ceuˬ 148:12, 13-ahˇ gui.

Naꞈ suiˇ ni dzaw

4. Yeˬsuˇ shiˬ keuˇ ni bi gʼeh laˇ˗eu aˬ yuiꞈ pyeuꞈ

Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ laˇ˗awˬ lehˇ lmˇ boˬ ni kuˇ˗eu meh. Maꞈtehˬ 11:28-30-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Yeˬsuˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu aˬ yuiꞈ nga? Aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh laˇ˗eu nga?

Biˬdiˬoˬ: Sheuˬ geh˗eu deuˬ Neˬpawˇ miˇ kʼahˬ˗ahˇ miˇ luˆ luˆ ngeh caw ba (4:56)

Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya mˇ˗eu lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ yaw duˬ duˬ lehˇ ehˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh.

Iˇsaˬyaˇ 32:2 hawˇ˗eu 1 Beˬtuˆluˆ 5:1-3-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ duˇ ni sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ aˬ cawˬ˗ahˇ shiˬ keuˇ ni bi gʼeh leˇ luꞈ˗eu lehˇ ya siˬ ngeh, nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ nya?

• Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ lehˇ paˇ dzaw geuꞈ luꞈ nga siˬ?

5. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ neh aˬ dui˗ahˇ mehˬ nehˬ

Biˬdiˬoˬ: Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ ya sheuˬ gʼeh (7:39)

Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ jeˬ jeˇ ya jahˇ˗eu lehˇ Yeˬsuˇ mˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ meh. Maꞈtehˬ 23:8-12-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu˗ahˇ haw ngeh, sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya gʼeh˗eu nga? Zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ heu gaˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw luꞈ ngaˇ laˬ?

1. 1. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ yawˬ ha hawˇ˗eu yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ nui jah ziꞈ ni leh jeh

2. 2. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ ngehˬ gʼeh

3. 3. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ yawˬ jawˇ na luꞈ tsaꞈ gaˬ

4. 4. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ dawˬ mehˬ mehˬ˗eu uˬ taꞈ, laˆ luiˆ laˆ buˇ˗eu gaˇ hawˇ˗eu gaˇ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ caw ba

6. Aˬ dui sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ mˇ caw shaˇ caw nya

Aˬ dui sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ya mˇ ya shaˇ caw˗eu lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ehˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Heˬbyehˇ 13:17-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ laꞈ daˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˬ lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu teu tsaˬ ngaˇ laˬ? Nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya?

Luˇkaꞈ 16:10-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

• Gaˇ kawˆ yaw nyiˇ˗ahˇ kʼawꞈ, sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga?

Kawˆ shawˆ

Yeˬsuˇ aˇ muˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ pyeuꞈ meh. Aˬ dui Yeˬsuˇ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ jawˇ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ caw shaˇ caw˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗ahˇ shiˬ keuˇ ni bi gʼeh laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ neh aˬ dui˗ahˇ mehˬ nehˬ laꞈ˗eu meh.

Ja sawˇ poˆ˗eu

• Aˇ muˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ suˇ gʼaˬ nga?

• Sheuˬ geh˗eu deuˬ aˇ muˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

• Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˬ jeˬ jeˇ mˇ˗eu nga?

Haw lahˬ

Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ hawˇ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga lehˇ haw.

Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ maˬ mˇ nya ni bi laˆ naˬ taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ (4:22)

Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ jeˬ jeˇ mˇ˗eu nga lehˇ haw.

Yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ dehꞈ dzaˬ gaˇ˗euˬ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ (4:51)

Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ jaˆ˗eu nga lehˇ haw.

“Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ jawˇ ngaˇ laˬ?” (Loꞈ˗eu nymˇgoˇ, 2012 Gʼoeˬ siˬ ba la 1)

Mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ leh jeh luꞈ˗eu nga lehˇ haw.

“Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ—‘Aˬ dui laˬ kʼaˬ cehˇ ni mˇ luꞈ˗eu gaˇ mˇ caw deuˬ pyeuꞈ’” (Loꞈ˗eu nymˇgoˇ, 2013 Tiˬ siˬ ba la 15)