Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 13
Dawˬ caˇ 127 Ngaˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu tsaˬ nga?
Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ ngaˇ laˬ?
“Nawˬ˗ahˇ ngaˇ nui kʼahˇ shiˇ dui dui ma.”—Luˇkaꞈ 3:22.
Yaw muiˬ˗ehˇ ya haw˗eu tsahˇ
Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jah ziꞈ nya˗eu nga?
1. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ tiˬ deuˬ na˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ laˇ nya˗eu nga?
Jaˇliꞈ˗ahˇ “Aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ ahˇ laˇ dui dui miˇ˗a. (Ja ceuˬ 149:4) Ehˇ kʼawꞈ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, ‘Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ meh laˬ leˇ heuʼ lehˇ noeˬ˗eu meh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ haw˗awˇ gʼaˬ baˬ haw˗euˬ meh.—1 Saˬmeuˬlaˆ 1:6-10; Yawˇbaˆ 29:2, 4; Ja ceuˬ 51:11.
2. Yeˬhawˇbaˬ aˬ geu deuˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu nga?
2 Jaˇliꞈ˗ahˇ aˬ dui maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ za nya meh lehˇ maˇ jawˆ ni ehˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ joˆ˗ehˇ za nya˗eu nga? Yeˬsuˇ Ka li˗ahˇ ya jah˗awˇ, iˇ cuꞈ ya shawˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 3:16) Heu naˇ aˬ dui iˬ baˇ˗ahˇ neh noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ saˇ jaˇ dzaˬ dzeuˇ˗euˬ lehˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ bi siˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 2:38; 3:19) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ heu loꞈ˗ehˇ jahˇ gaˇ ya mawˇ ngeh aˬ yawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Aˬ dui a nehˬ ngeh dzaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ loꞈ˗ehˇ dehꞈ daˆ leꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ sawˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 25:14.
3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?
3 Tiˬ deuˬ na˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui kʼahˇ maˬ shiˇ˗a lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗eu nga? Aˬ dui Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jah ziꞈ nya˗eu nga?
Tiˬ gʼaˬ na Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui kʼahˇ maˬ shiˇ nga lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ˗eu nga?
4-5. Yawˬ ha aˇ poeˬ maˬ baw nya lehˇ noeˬ kʼawꞈ, aˬ dui aˬ jeˬ˗ahˇ jah ziꞈ nya˗eu nga?
4 Yawˬ ha gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ nya, aˇ poeˬ maˬ baw nya lehˇ noeˬ noeˬ˗ehˇ huiˬ laˇ˗euˬ deuˬ gʼawˬ mya ni jawˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 88:15) Eˬdeˬliˬ˗yaˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ yawˬ ha aˇ poeˬ maˬ baw nya lehˇ noeˬ nya. Ngaˬ˗ahˇ nyiˇ ngeh nga pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ Baˬlaˬdiˇsuˆ˗ahˇ bi jawˇ nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ gaˇ noeˬ luꞈ nya siˬ. Ehˇ kʼawꞈ ni ngaˬ˗ahˇ ngaˇ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ miˇ shuiꞈ˗ahˇ le˗eu maˬ geuˇ˗a lehˇ noeˬ nya.” Aˬ da aˬ ma saˇ kiˇ maˬ pyeuꞈ˗eu Toˬniˬ jiˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˬ da ngaˬ ma ngaˬ˗ahˇ gaˬ miˇ˗a. Nui kʼahˇ shiˇ miˇ˗a lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ehˇ˗a. Ngaˬ neh aˇ naˆ ni leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ yaw loꞈ maˬ baw˗a.”
5 Tiˬ poˆ na nawˬ˗ahˇ yawˬ ha aˇ poeˬ maˬ baw nya lehˇ noeˬ laˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh nawˬ˗ahˇ sheuˬ laꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ mawˇ. (Yoˇhaˬ 6:44) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ maˬ haw mawˇ nya kʼawꞈ aˬ yawꞈ haw mawˇ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 16:7; 2 Laˬsaˬbaˬ 6:30) Teu miˇ neh Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ dui aˇ poeˬ baw meh lehˇ ehˇ naˇ jah coeˇ kʼawꞈ gʼaˬ˗aˇ.—1 Yoˇhaˬ 3:19, 20.
6. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?
6 Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya laˇ ngeh, tiˬ gʼaˬ na mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni nui ma cawˆ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 4:3) Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Ka li zaˬ deuˬ kʼawꞈ, yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ ya deuˆ ceh ceh luꞈ˗a siˬ. Nawˬ˗ahˇ tawˇ neh? Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ˗a lehˇ noeˬ laˇ miˇ˗a laˬ? Toˆ˗ehˇ naˇ nawˇ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ nui deuˬ jiˇ toˆ˗ehˇ noeˬ haw˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ iˬ baˇ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ naˇ doeˇ˗eu lehˇ miˇ˗a lehˇ noeˬ˗eu meh. (Loˇmaˆ 7:24) Maˇ diˇ naˇ, Pawˇluˆ iˬ baˇ˗ahˇ neh noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ “gʼaˬ kʼehˇ dawˬ tawˆ luꞈ laꞈ kʼoeˇ ngaˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ teˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗awˇ, “iˬ baˇ zaˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ iˬ baˇ huiˬ dzehˬ˗eu gʼaˬ˗aˬ, ngaˇ ma” lehˇ ha geuꞈ˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 15:9; 1 Tiˆmoˇseˬ 1:15.
7. Aˬ dui mˇ lehˬ haw˗euˬ naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ya noeˬ taˬ˗eu nga?
7 Mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ naˇ, aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 86:5) Teu miˇ neh aˬ dui mˇ lehˬ˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ ma lehˇ ehˇ˗eu saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ dui jah ziꞈ nya˗eu meh.—Gawˇlawˇsehˇ 2:13.
8-9. Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ paˬ˗ehˇ maˬ mˇ keuˆ nya nya lehˇ noeˬ naˇ, aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?
8 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ mawꞈ˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ za˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ naˆ ni leh jeh kʼawꞈ maˬ mˇ keuˆ nya nya lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬmehˬdaˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ leh jeh˗awˇ biꞈ gaˇ ehˇ˗eu meh lehˇ noeˬ laˇ nya. Teu miˇ neh ngaˇ yawˬ ha mˇ nya˗eu naˆ maˬ tseˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh˗eu ma. Ngaˇ yawˬ ha neh noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ keuˆ nya ngeh tiˬ jawˇ yawˬ ha˗ahˇ gʼaˬ baˬ laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ jiˇ nui ma maˬ muiˬ˗a lehˇ noeˬ laˇ nya.”
9 Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ paˬ˗ehˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ mˇ keuˆ nya nya lehˇ noeˬ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ naˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ meh lehˇ ya noeˬ mawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ naˇ aˬ dui maˬ gʼeh nya gaˇ keuˆ ni tiˬ jawˇ˗i maˬ shaˇ˗a. Kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh biꞈ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ nui ma gʼawˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ mˇ˗euˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ shaˇ noeˬ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ uˬ taꞈ gʼawˬ mya kʼoꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh dui dui˗awˇ mˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ aˇ heˇ laˇ ehˇ gʼaˬ naˆ ni kaˬ gaˇ cah cah˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗awˇ, aˇ muˇ beh beh˗ehˇ cah˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ, aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw beh loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ mˇ nya ni pyeuꞈ˗iˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui kʼahˇ maˬ shiˇ˗a lehˇ noeˬ ngaˇ laˬ? Maˬ noeˬ˗a. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ yawˬ ha kʼaˇ mˇ nya˗eu jeˬ mˇ daˆ leꞈ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 28:30, 31) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ biꞈ˗eu jeˬ jiˇ poˆ laˇ paˇ laˇ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh mˇ˗eu heu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ ja sawˇ ma.
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗eu nga?
10. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ miˇ˗a lehˇ ehˇ gaˇ aˬ joˆ˗ehˇ “gaˬ” nya˗eu nga? (Yoˇhaˬ 16:27)
10 Jaˇliꞈ˗ahˇ neh mˇ mawˇ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ mˇ doˆ leꞈ˗eu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ, Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ˗awˇ nui kʼahˇ shiˇ dui dui˗eu lehˇ nyiˬ poˆ byah ni ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 3:17; 17:5) Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ ehˇ gaˇ gaˬ haw mawꞈ miˇ˗a laˬ? Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ do lehˇ maˬ ngehˬ cawˬ le kʼawꞈ, Jaˇliꞈ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ aˬ dui nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗eu meh. Laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ paˇ dmˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ gui ngeh, Yeˬhawˇbaˬ ngaˇ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ miˇ˗a lehˇ ehˇ˗eu teˇ saˇ “gaˬ” laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Yoˇhaˬ 16:27-ahˇ gui.) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ dzaw geuꞈ˗eu meh. Maˬ byah kuꞈ kʼawꞈ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ gaˬ nya lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ gaˇ ya gui ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ ehˇ luꞈ miˇ˗a lehˇ noeˬ mawˇ nya˗eu meh.—Yoˇhaˬ 15:9, 15.
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ yaw myaˬ paw neh bi mawˇ (Aˇ deuˆ 10)
11. Aˬ dui shaˬ zahˬ ya puˬ˗eu heu naˇ, Miˬyehˇ nui kʼahˇ maˬ paˇ shiˇ˗euˬ lehˇ ehˇ mawꞈ nga laˬ? (Yaˬkoˆ 1:12)
11 Mˇ jeˬ shaˇ kawˆ neh mˇ mawˇ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ mawꞈ dui dui˗awˇ, loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ ngehˬ gʼeh nehˬ mawꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tiˬ poˆ na˗aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu Yawˇbaˆ loꞈ˗ehˇ shaˬ zahˬ bi puˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Yawˇbaˆ 1:8-11) Aˬ dui shaˬ zahˬ ya puˬ˗eu heu naˇ, Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ maˬ paˇ shiˇ˗euˬ lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Maˇ diˇ naˇ teu loꞈ˗ehˇ ya puˬ˗eu teu naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jiˇ paˇ za˗eu meh. (Yaˬkoˆ 1:12-ahˇ gui.) Aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗awˇ oˇ kamˬ daˬ coeˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga lehˇ ya mawˇ˗eu meh.
12. Aˬ dui Diˬmiˬtiˬ˗liˬ˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga?
12 Eˇshaˬ paw jawˇ˗eu Diˬmiˬtiˬ˗liˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ gaˇ˗ahˇ neh ya doˆ˗iˇ˗awˇ, ba la gʼawˬ mya siˬ gaˇ mˇ˗eu maˬ jaˆ ni jawˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ yamˬ myahˇ laˇ˗euˬ kʼawꞈ ni gaˇ maˬ poˆ mawˇ˗aˬ siˬ. Aˇ nah naˇ jawˇ saˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ doˆ ni pyeuꞈ laˇ˗awˇ, yuꞈ zaˇ˗ahˇ yuꞈ yuꞈ˗ehˇ ya jawˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ muiˬ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu muiˬ˗eu aˬ da maˬ pyeuꞈ nya lehˇ noeˬ laˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui kʼahˇ maˬ paˇ shiˇ˗eu jeˬ ngaˇ lehˇ jiˇ noeˬ laˇ˗euˬ meh. Tiˬ miˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ Iˇsaˬyaˇ 30:15 boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ aˇ taꞈ tiˬ taꞈ biꞈ laˇ˗euˬ meh. Teu deuˆ˗ahˇ “Ciˬ cuˇ ni jawˇ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ gʼoe ngeh, naw maꞈ gʼaˬ ahˇ laˇ tehꞈ˗a” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ “Aˬ da˗oˇ nui ma maˬ muiˬ ni gʼeh laˇ ngeh, Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˆ˗ahˇ noeˬ mawˇ de” lehˇ ehˇ˗awˇ, yuꞈ zaˇ gaˇ dzeˇ yuˇ taˬ yaꞈ˗awˇ iˇ˗euˬ meh. Teu naˇ Diˬmiˬtiˬ˗liˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ guiˬ lahˬ baˬ da neh aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ dzaˬ˗eu dawˇ˗eu, dm˗eu gʼaˬ˗eu, yuꞈ˗eu jawˇ˗eu, jaˆ luꞈ nga lehˇ noeˬ doˆ leˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ nui ma maˬ suˬ saˬ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ gʼoe˗eu loˬ nga” lehˇ ehˇ˗eu meh. Nawˇ jiˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ tahˬ puˬ luꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh meh. Kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ meh lehˇ jah ziꞈ luꞈ˗uˇ.
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ yaw myaˬ paw neh bi mawˇ (Aˇ deuˆ 12-ahˇ haw)a
13. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ geu deuˬ˗ahˇ zmˬ˗eu nga?
13 Mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ neh mˇ mawˇ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ bi mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Miˬyehˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ laˆ noeˬ˗awˇ, aˬ dui gʼaˬ baˬ luꞈ ngeh yamˬ˗ahˇ taˆ lehˇ gʼaˬ bi biꞈ le nya˗eu meh. Eˇshaˬ paw jawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ teu loꞈ˗ehˇ ya puˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ shaˬ zahˬ ya puˬ dui dui luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ gaˇ mˇ˗eu maˬ jaˆ ni, jawˇ saˇ maˬ doˆ ni shaˬ luꞈ gaˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼaˬ jiˇ ni huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗awˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ maˬ paˇ ya geuꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh heu loꞈ˗ehˇ ya puˬ˗eu lehˇ maˬ siˬ laˇ nya. Ngaˇ tiˬ jeˬ paˬ mˇ lehˬ˗euˬ miˇ neh, Miˬyehˇ ngaˬ˗ahˇ nui kʼahˇ maˬ paˇ shiˇ˗euˬ jeˬ ngaˬ.” Teu miˇ neh aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ “Nawˇ ngaˬ˗ahˇ gaˬ luꞈ naˇ, gaˬ luꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ nehˬ laꞈ” lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ “Ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ gaˬ luꞈ meh lehˇ jah ziꞈ laˇ ni aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu gaˇ neh tiˬ kʼehˬ naˇ aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ paˇ shaˇ poˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Teu ngeh nah laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ ngaˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ neh biꞈ laꞈ˗euˬ sahˬ boꞈ tiˬ taꞈ za˗euˬ ma. Teu gaˇ gʼaˬ biꞈ˗euˬ dawˬ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Teu gaˇ neh naˇ ngaˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ naˇ haˬ nehˬ laꞈ ngaˇ lehˇ jah ziꞈ laˇ nyaˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Heu gaˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 10:17.
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ yaw myaˬ paw neh bi mawˇ (Aˇ deuˆ 13-ahˇ haw)b
14. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ bi siˬ dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga?
14 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, aˬ dui nui noeˬ nui duˇ za˗eu loˬ ngeh mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ bi biꞈ laˇ˗eu heu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, Ka li zaˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ 14 taꞈ bi boꞈ gʼeh˗euˬ meh. Sahˬ boꞈ teu deuˬ laꞈ kʼoeˇ nui noeˬ nui duˇ do do˗ehˇ biꞈ taˬ˗euˬ kʼawꞈ, nui gaˬ ahˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh Pawˇluˆ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ teu deuˬ boꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ˗euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, “aˬ da aˬ yawꞈ gaˬ˗eu zaˬ˗ahˇ mehˬ paˇ˗eu loꞈ˗ehˇ” Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ mehˬ nehˬ laꞈ˗eu muiˬ˗eu Aˬda pyeuꞈ˗eu miˇ neh meh. (Dawˬdaˬ 3:11, 12, YB18) Teu miˇ neh aˬ dui Jaˇliꞈ˗ahˇ neh dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ nui noeˬ nui duˇ bi biꞈ ngeh, heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ maˬ paˇ shiˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ ni, nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Heˬbyehˇ 12:6) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu aˬ jeˬ paˇ jaˆ nga siˬ?
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu dzaˇ˗i saˇ kiˇ nui jeˬ
15. Yeˬhawˇbaˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ aˬ geu deuˬ˗ahˇ biꞈ˗eu nga? Heu naˇ aˬ jeˬ miˇ neh nui kʼaˬ bi tsmˬ laꞈ˗eu nga?
15 Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ˗eu deuˬ˗ahˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ biꞈ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 12:18) Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ ‘Ngaˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ laꞈ kʼoeˇ neh pyeuꞈ doˆ laˇ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ mˇ mawˇ nya miˇ˗a laˬʼ lehˇ naˇ haˬ nya meh. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya laˇ ngeh naˆ maˬ tseˇ aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ nui ma mahˇ nehˬ nya dzehˬ laˇ miˇ˗a laˬ? Maˇ diˇ naˇ, nawˇ Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ laꞈ kʼoeˇ neh pyeuꞈ doˆ laˇ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ mˇ mawˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—“Muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ laꞈ kʼoeˇ neh pyeuꞈ doˆ laˇ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.
Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? (Aˇ deuˆ 15˗17-ahˇ haw)
16. Laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ geu deuˬ˗ahˇ zmˬ˗eu nga? Heu naˇ nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh laˇ˗eu nya? (1 Teˇsaˬloˇni 2:4)
16 Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ˗eu deuˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ bi tsaꞈ gaˬ˗eu meh. (1 Teˇsaˬloˇni 2:4-ahˇ gui.) Joˇsiˬliˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ aˬ cawˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ gaˇ neh aˬ jeˬ muiˬ˗eu jeˬ za˗euˬ nga lehˇ haw ma. Tiˬ nah aˬ yawꞈ uˬ shawˬ tuˇ laˇ ngeh, nui ma shaˬ zahˬ mˇ dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˬ˗ahˇ tiˬ gaˇ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya lehˇ noeˬ nya. Ehˇ kʼawꞈ teu ngeh ngaˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, teu ngeh nah ngaˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu lehˇ noeˬ˗euˬ ma. Teu miˇ neh ngaˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu ngeh shawˬ Joˇsiˬliˬ nui ma muiˬ˗eu Mehˇliˬ lehˇ kuˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Mehˇliˬ Jaˇliꞈ dzaw˗eu gʼaˇ duˬ ha geuꞈ˗euˬ meh. Ba la gʼawˬ mya siˬ byah laˇ ngeh, Mehˇliˬ Joˇsiˬliˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ gʼaˬ˗euˬ nehˬ˗ehˇ, nawˇ laˇ gʼoˆ˗ahˇ kʼoˆ laˇ˗euˬ meh lehˇ ja nehˬ˗euˬ meh. Puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ ngeh, “Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ ‘Ngaˇ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ miˇ˗a. Gaˬ miˇ˗aʼ lehˇ ehˇ luꞈ gaˇ duˇ nya” lehˇ Joˇsiˬliˬ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh, mehˬ˗iˇ ngeh, yawˬ gʼaˬ na luꞈ ha geuꞈ˗eu nmˇ maˬ ngeuˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ nya meh.
Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? (Aˇ deuˆ 16-ahˇ haw)c
17. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Gʼoiˇkiꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga? (Ja ceuˬ 5:12)
17 Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ˗eu deuˬ˗ahˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ aˇ poeˬ zmˬ˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 2:5, 6) Aˬ dui ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jah˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ meh lehˇ ha geuꞈ˗eu shaˬ luꞈ naˇ tawˇ neh? Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ aˬ myah luꞈ maˬ taˬ nya kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ nya meh lehˇ taˬ ngehˇ. Yeˬhawˇbaˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jah˗eu deuˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ sawˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 5:12-ahˇ gui; Loˇmaˆ 3:26) Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu miˇ neh, mehˇ nmˇ Gʼoiˇkiꞈ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ oˇ oꞈ nehˬ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ meh. . . . Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ heu naˇ, ngaˇ Miˬyehˇ˗ahˇ ‘Nawˬ neh ngaˬ˗ahˇ biꞈ˗euˬ nui gaˬ maˬ loꞈ nya siˬ. Nawˬ˗euˬ Zaˬmaˇ kʼawꞈ ngaˬ˗ahˇ maˬ ka kʼoꞈ nya˗aʼ lehˇ ehˇ nehˬ gaˇ duˇ nya.” Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, Gʼoiˇkiꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗awˇ gaˬ˗eu lehˇ jah ziꞈ laˇ˗eu meh.
Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? (Aˇ deuˆ 17-ahˇ haw)
18. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ daˆ leꞈ naˇ, aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jah ziꞈ nya˗eu nga?
18 Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ya siˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu leh jeh kʼawꞈ, tiˬ poˆ na˗aˬ gʼaˬ baˬ laˇ nya˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ meh laˬ lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Toˆ˗ehˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ ‘aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇʼ aˬ myah luꞈ nui kʼahˇ shiˇ meh lehˇ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ. (Yaˬkoˆ 1:12) Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ ni aˬ myah luꞈ leh jeh˗awˇ, Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ byaˬ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ haw mawˇ nya ni leh jeh. Yeˬhawˇbaˬ “aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a” lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ taˬ ngehˇ.—Gʼaˬkʼehˇ 17:27.
Nawˇ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ le?
Tiˬ gʼaˬ na Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui kʼahˇ maˬ shiˇ˗eu lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ˗eu nga?
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗eu nga?
Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ za taˬ˗euˬ lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ nya˗eu nga?
Dawˬ caˇ 88 Nawˬ˗euˬ gaˇ ma mehˬ nehˬ laꞈ
a Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Maˇ maˇ ni gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ neh jahˇ byaˬ taˬ˗euˬ aˇ baˇ
b Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Maˇ maˇ ni gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ neh jahˇ byaˬ taˬ˗euˬ aˇ baˇ
c Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Maˇ maˇ ni gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ neh jahˇ byaˬ taˬ˗euˬ aˇ baˇ