Матфейдиҥ сӱӱнчилӱ јары
13 Ол кӱн Иисус айылынаҥ чыгала, талайдыҥ јанына барып, анда отурган. 2 Оныҥ јанына кӧп улус јуулып келерде, Иисус кемеге отурып алган, улус дезе јаратта турды. 3 Иисус олорды укаа сӧстӧрдиҥ болужыла ӱредип баштаган: «Ӱрендеечи ӱрен саларга чыккан. 4 Ол ӱренди салып јадарда, кезик ӱрен јолдыҥ јанында тӱшкен, оны куштар учуп келеле, јип койды. 5 Кезик ӱрен тобрагы ас, ташту јерге тӱшкен. Јердиҥ тобрагы калыҥ эмес болгонынаҥ улам ӱрен тӱрген ӧзӱп келген. 6 Је кӱн чыгып келеле, изидип ийерде, тазылдангалак ӱрен кургап калды. 7 Кезиги тегенектӱ јыраа ӧзӱп јаткан јерге тӱшкен. Бу јыраа јаанап, ӧзӱп келеткен ӱренди туй базып салган. 8 Је кезик ӱрен јакшы јерге тӱжӱп, отургызылганынаҥ 100 катапка кӧп тӱжӱм экелген, кезиги 60 катапка, кезиги 30 катапка кӧп. 9 Кулакту кижи уксын».
10 Бу тушта ӱренчиктери базып келеле, Иисустаҥ сурадылар: «Сен улусла нениҥ учун укаа сӧстӧрлӧ куучындажып тургаҥ?» 11 Иисус олорго каруу берди: «Слерге теҥеридеги Башкаруныҥ агару јажыттарын оҥдоорго берилген, је олорго берилбеген. 12 Кемде бар, ого оноҥ кӧп берилер, ондо артыгынча болор, је кемде не де болбогон, бар болгоны да айрылар. 13 Оныҥ да учун мен улусла укаа сӧстӧрлӧ куучындажып јадым, нениҥ учун дезе олор кӧрӱп те турза, кӧрбӧй јат, угуп та турза, укпай да јат, оҥдобой до јат. 14 Олорго Иса́йяныҥ мындый судуры бӱдӱп јат: „Угараар, је оҥдобозыгар, кӧрӧрӧӧр, је кӧрӱп болбозыгар. 15 Бу улустыҥ јӱреги катуланып калган. Олор укканын алынбай јат, кӧрбӧскӧ, кӧстӧрин јуҥуп алган, укпаска, кулактарын бӧктӧп алган. Оныҥ учун олор нени эдерин билбейдилер, јазыларга, меге келбейдилер“.
16 Слер дезе ырысту улус: кӧстӧрӧӧр кӧрӱп јат, кулактараар угуп јат. 17 Чынын айдадым слерге: кӧп судурчылар ла Кудайга чындык улус слердиҥ кӧрӱп турганаарды кӧрӧргӧ кӱӱнзеген, је кӧрбӧгӧн. Слердиҥ угуп турганаарды угарга кӱӱнзеген, је укпаган.
18 Эмди дезе ӱрендеечи керегинде укаа сӧстиҥ учурын угугар. 19 Кижи Кудайдыҥ Башкарузы керегинде сӧсти угала, оҥдобой турза, Дьявол келип, јӱрегинде салынган ӱренди уурдап алат. Бу дезе ӱренниҥ јолдыҥ јанында тӱшкени болот. 20 Ӱренниҥ ташту јерге тӱшкени дезе кижиниҥ сӧсти угуп, оны капшай ла сӱӱнип алынганын кӧргӱзет. 21 Кижи кандый да ӧйдиҥ туркунына бӱдӱп јат, је сӧс тазылданбаган учун кӱчтер ле истежӱлер баштала берзе, ол бӱтпей барат. 22 Ӱренниҥ тегенектӱ јыраалу јерге тӱшкени дезе кижиниҥ сӧсти угала, је бу телекейдеги санааркаштарга бастыртып, акча-јӧӧжӧгӧ тӧгӱндеделе, тӱжӱм экелбей турганын кӧргӱзет. 23 Је ӱренниҥ јакшы јерге тӱшкени дезе кижиниҥ сӧсти угуп, оны оҥдойло, тӱжӱм экелгенин кӧргӱзет. Баштапкызы ӱренделгенинеҥ 100 катапка кӧп, база бирӱзи — 60 катапка, а база бирӱзи — 30 катапка кӧп тӱжӱм экелген».
24 Иисус олорго база бир укаа сӧс айтты: «Теҥеридеги Башкару кырада јакшы ӱрен отургыскан кижиге тӱҥей. 25 Ӱзе улус уйуктап јадарда, оныҥ ӧштӱзи келеле, буудайдыҥ ортозына баргааныҥ ӱренин отургызала, јӱре берген. 26 Буудай ӧзӱп, мажагы чыгып келерде, баргаа да ӧзӱп келген. 27 Кыраныҥ ээзине кулдары келип: „Сен јакшы ӱрен отургыскан эмес бедиҥ, ондо баргаа кайдаҥ келген?“ — деп айттылар. 28 Бийи олорго айтты: „Оны мениҥ ӧштӱӱм эткен“. Олор: „Бис барала баргааны јулуп салак па?“ — деп сурадылар. 29 Бийи айтты: „Јок, баргаала кожо буудайды јулуп койдоор. 30 Аш јуунадар ӧйгӧ јетире кожо ӧссин. Ӧй једип келзе, аш јууйтан улуска айдарым: Озо баштап баргаазын јууп, оны ӧртӧйтӧн эдип, буулап салыгар. Оныҥ кийнинде буудайды јууйла, аш салатан јерге апарып салыгар‘“».
31 Иисус база бир укаа сӧс куучындады: «Теҥеридеги Башкару јалаҥда отургызылган горчицаныҥ ӱренине тӱҥей. 32 Бу ӱрен ӱрендердиҥ эҥ кичинеги де болзо, отургызып салган ӧзӱмдердиҥ эҥ јааны болуп калат. Оныҥ будактарына куштар уйа тартып јат».
33 Иисус база бир укаа сӧс айтты: «Теҥеридеги Башкару ачыткыга тӱҥей. Ӱй кижи бу ачыткыны ӱч јаан кемјӱ* кулурла булгап саларда, ол кӧдӱрилип калган».
34 Бу ӱзе немени Иисус укаа сӧстӧрлӧ куучындаган. Укаа сӧстӧр јокко ол ӱретпеген. 35 Анайып судурчыныҥ айтканы бӱтти: «Укаа сӧстӧрлӧ айдарым, азыйдаҥ бери* јажытта болгон немени куучындаарым».
36 Оноҥ Иисус улусты јандырып ийеле, айылга кирди. Ого оныҥ ӱренчиктери келип, сурадылар: «Сен биске кырадагы баргаа керегинде укаа сӧсти јартап берзеҥ». 37 Иисус мынайда јартады: «Јакшы ӱрен ӱрендеген кижи — кижи Уулы, 38 кыра — бу телекей. Јакшы ӱрен — Кудайдыҥ Башкарузыныҥ уулдары, баргаа дезе — Дьяволдыҥ уулдары. 39 Баргааны отургыскан ӧштӱ дезе — Дьявол. Аш јуунадары — бу телекейдиҥ калганчы кӱндери. Аш јууйтан улус — ангелдер. 40 Бу телекейдиҥ калганчы кӱндери баргааны јууйла, ӧртӧгӧнине тӱҥей болор. 41 Кижи Уулы бойыныҥ ангелдерин ийер. Олор улусты кинчекке ийде салып тургандарды ла јаман керектер эдип тургандардыҥ ончозын оныҥ Башкарузынаҥ јууп, 42 отко таштаар. Анда ый-сыгыт ла тиш кыјырты болор. 43 А Кудайга јараар керектер эдип тургандар Адазыныҥ Башкарузында кӱн чилеп јаркындалар. Кулакту кижи уксын.
44 Кудайдыҥ теҥеридеги Башкарузы јалаҥда јажырылган алтын-мӧҥӱнге тӱҥей. Кижи оны таап алала, ойто јажырып салды. Ол сӱӱнгенине бар-јок јӧӧжӧзин садып ийеле, бу јалаҥды садып алган.
45 Анайда ок теҥеридеги Башкару садучыныҥ бедиреп турган баалу эрјинезине тӱҥей. 46 Ол сӱреен баалу эрјинени табып, капшай ла бар-јок немезин садып ийеле, оны садып алган.
47 Анайда ок теҥеридеги Башкару шӱӱнге тӱҥей. Ол талайга ташталарда, јӱзӱн-јӱӱр балык тудулган. 48 Шӱӱн толо берерде, улус оны јаратка чыгарып алган. Оноҥ олор отурып, јакшы балыкты јууп алала, керек јогын таштап ийген. 49 Анайып ла бу телекейдиҥ калганчы кӱндеринде болор. Ангелдер келеле, акту улусты акту эместердеҥ ылгап, 50 акту эместерин отко таштап ийер. Анда ый-сыгыт ла тиш кыјырты болор».
51 Оноҥ Иисус сурады: «Слер ӱзе оҥдодоор бо?» — «Эйе» — деп, ӱренчиктери айтты. 52 Иисус оноҥ ары айтты: «Теҥеридеги Башкару керегинде билип алган кандый ла ӱредӱчи айылдыҥ ээзине тӱҥей. Ол алтын-мӧҥӱндӱ јеринеҥ јаҥызын да, эскизин де чыгарып турган».
53 Иисус бу укаа сӧстӧрди куучындап божогон кийнинеҥ анаҥ јӱре берди. 54 Иисус бойыныҥ јерине једип келеле, синагогада* улусты ӱредип баштаган. Улус оны кӧрӱп, кайкажып турдылар: «Ондо мындый ойгор ло кайкал эдетен ийде-кӱч кайдаҥ келген? 55 Ол агашла узанып турган кижиниҥ уулы эмес пе? Оныҥ энези Мария, карындаштары Иаков, Иосиф, Си́мон ло Иуда, 56 оныҥ сыйындары да бистиҥ ортобыста јадып турган. Ол мыны ӱзе кайдаҥ билетен?» 57 Мынайып олор ого бӱтпеди. Иисус олорго айткан: «Судурчыны кайда ла тооп јат, је јӱк јерлештери ле айылдагы улузы тообой јат». 58 Олордыҥ бӱтпегенинеҥ улам Иисус анда кӧп кайкал этпеген.