Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Obolo
  • BAIBUL
  • INU KIJI
  • MEETINGS
  • mwbr23 Onyan̄ Ita isi ikpa 1-9
  • Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais
  • Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais—2023
  • Subheadings
  • ONYAN̄ ITA 6-12
  • ONYAN̄ ITA 13-19
  • ONYAN̄ ITA 20-26
  • ONYAN̄ ITA 27–ONYAN̄ INI 2
  • ONYAN̄ INI 10-16
  • ONYAN̄ INI 17-23
  • ONYAN̄ INI 24-30
Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais—2023
mwbr23 Onyan̄ Ita isi ikpa 1-9

Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais

© 2022 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

ONYAN̄ ITA 6-12

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | MFUFUK EYI ADASI 23-26

“Miriọọn̄ Ubọk Ineen̄ Ntọbọ-Ebum Okibọkọ Irek Me Uwu Mbuban”

it-2 241

Ebi Libai

Ikwaan̄ ebi otoko kè Libai ire eyi eriọọn̄ ubọkbe ineen̄ ijaan̄ me irak mkpulu kè Debit. Debit igobo ebi ikikpọ chieen̄ me lek ikwaan̄, ebi oyerebet, ebi ikibem otunchit, mè ebi ikikpọ chieen̄ me ere ekisun̄ ikpoko. Igobo si owuwa ebi ene ibe eketap ubọk enyi ebi ngwugwa me ikwaan̄ ekisi me uwu mbuban, oyet egep mè ere isun̄-inu, melek ebi ibekitap ubọk inyi ebi ngwugwa me lek ikwaan̄ ofolek inyinyi, ngwugwa, igwọgwọk lek, itọtọ mkpọ mè esese esese ikwaan̄ ibebem ere. Ebi Libai ikikọt okwa ire ebi echebe itap akọp urum iba mè ini ike echebe ebi ngwugwa, ema ekirọ ikwaan̄ kiban̄ me mgbọ me mgbọ. Ekiroroon̄ nriroon̄ isasa iriọọn̄ mgbọ urum ge ge ebesi ikwaan̄. Mikiroon̄ nriroon̄ si isasa iriọọn̄ otunchit urum ge ge obokibem.—1 Mfuf 23, 25, 26; 2 Mfuf 35:3-5, 10.

it-2 686

Ebi Ngwugwa

Mikinyi ebi ngwugwa esese esese ikwaan̄ me uwu mbuban. Ekiroroon̄ nriroon̄ me mgbọ ekinyi usini ikwaan̄. Ge ge me lek akọp urum iba mè urum ini ekisi ikwaan̄ nde ge ge, orere, ema ekisi ikwaan̄ mgbọ iba me acha. Mokọt ire ibe ke otutuuk ebi ngwugwa ekigbagbaan̄ isi ikwaan̄ mgbọ ekirie ijọk, mgbọ ebi ene ekigwa owuwa ngwugwa ike erọbe me mgbọ esabe uwu mbuban inyi Awaji. (1 Mfuf 24:1-18, 31; 2 Mfuf 5:11; kpọ si 2 Mfuf 29:31-35; 30:23-25; 35:10-19.) Ogwu ngwugwa mokọt isi ikwaan̄ me uwu mbuban me mgbọ ikarege mgbọ edọmọbe inyi ọmọ mè ire ikwaan̄ ya ikposisaak ikwaan̄ ebi ngwugwa ebi ikup me ikwaan̄ me mgbọ ya. Igọọk me lek mfufuk ebi Ju ge, mgbọ Jisọs okupbe me inyọn̄ ijọn̄ yi, ebi ngwugwa miwa ire lek ikwaan̄ ekisi me nde ire eyi eyaka iniche inyi esese esese ototun̄ ukan̄ ikup me urum ikwaan̄ ya. Ototun̄ ukan̄ ge ge chi ekisi ikwaan̄ me usen ge mè iyaka ire iwa igak ikeya igọọk me lek otu ifuk kiban̄.

it-2 451-452

Okwa

Me mgbọ ikineen̄ ikwaan̄ uwu mbuban Jioba, Debit igobo obop ebi otoko kè Libai ini ibe ekekọt okwa. (1 Mfuf 23:4, 5) Me lek obop ene ini chi, efit ene iba mè akọp ene jeeta mè jeeta “ìre ebi ekpukpobe isibi, mè ebi usọ me lek ikọkọt okwa.” (1 Mfuf 25:7) Ire Asafu, Eyiman, mè Jedutun (mokọt ire ọmọ ke ekigwen si Etan) ebi irọriọọn̄ ubọk ekikọt okwa ekikpọ chieen̄ me lek ndọmọ yi. Eyi irebe ibe ke ge ge me lek ebirieen̄ chi ire ebi owot iman bọn Libai ita orere, Gasiọn, Koyat, mè Merari, otutuuk owot iman ita okup me otoko kè Libai ọmọ owa me ndọmọ ikọkọt okwa me uwu mbuban. (1 Mfuf 6:16, 31-33, 39-44; 25:1-6) Ebirieen̄ ita chi mikaan̄ bọn ebirieen̄ isoso akọp iba mè ini. Otutuuk kiban̄ omaan̄ me lek efit ebi usọ okwa iba mè akọp ebi usọ okwa jeeta mè jeeta, ebi ewuukbe lek itumu mkpọ ofolek. Bọn ebirieen̄ chi ge ge ire ebi esabe nriroon̄ igobo ibe ere ebi ibot urum ebi okwa ge ge. Bọn ebirieen̄ chi ge ge mikaan̄ akọp mè ebi usọ okwa ge igbaalek kiban̄, egobo ebi usọ okwa chi me etete bọn kiban̄ mè ofifi ofifi ebi Libai. Eche efit ene iba mè akọp ene jeeta mè jeeta ([1 + 11] × 24 = 288) chi itap me akọp urum iba mè ini ike echebe ebi ngwugwa. Mè ire ubọk echebe obop ene ita, efit ene jaaba mè akọp mè ene iba (3, 712) ‘ebi ikikween̄ okwa’ isisik ire eya, isibi ibe ke urum ge mokaan̄ mkpọ obet lek efit ene ge mè akọp ene go mè ene go (155). Isibi si ibe ke ogwu usọ okwa ge ibokijeen̄ mkpọ obet lek akọp mè ebi Libai ita (13) okwa me mgbọ ge. (1 Mfuf 25:1-31) Eyi irebe ibe ke ebi ikiwut otita ire ebi ngwugwa si, mefuk ema isọkọ me lek ebi Libai ikikọt okwa.—2 Mfuf 5:12; kpọ si Ifuk 10:8.

it-1 898

Ebi Ikibem Otunchit

Me Emen Uwu Mbuban. Sabum Ogwu Ubọọn̄ Debit okwube, ineen̄ ikwaan̄ inyi ebi Libai mè ebi ikisi ikwaan̄ me uwu mbuban, ineen̄ ikwaan̄ inyi si obop ebi ikibem otunchit ini. Me urum kiban̄, ema ebekisi ikwaan̄ me uwu mbuban usen jaaba me mgbọ ge. Ikwaan̄ kiban̄ ire ikekibem uwu Jioba mè ikekimun̄ ibe ke michit mè ichili isotu me mgbọ ogbegbe. (1 Mfuf 9:23-27; 23:1-6) Isọkọ me lek ikekibem ere, usini kiban̄ ekikpọ chieen̄ me lek inyinyi ekisa inu me uwu mbuban. (2 Ubọọn̄ 12:9; 22:4) Ike mgbọ ojebe, me mgbọ Jeyoyada ogwu ibot ebi ngwugwa otọkọbe aran̄ me ibot Jowas kubọk ogwu ubọọn̄, mito ebi ikibem ere me otunchit uwu mbuban ibe ebem Jowas enan̄a me ubọk ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ Atalia. (2 Ubọọn̄ 11:4-8) Mgbọ Ogwu Ubọọn̄ Josaya ojijakabe ataak ntọbọ-ebum, ire ebi ikibem otunchit cha si ekpulu mkpọ ekisa itọbọ ebum inyi Baali isibi me emen uwu mbuban. Eneniwọp inu cha me udun̄ ama.—2 Ubọọn̄ 23:4.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

w22.03 22 ¶10

Ata Ntọbọ-Ebum Morọ Inyi Ubelejit Kiji Ikimin

10 Eji ekitọbọ ebum inyi Jioba mgbọ geelek eji esikigọọk ikọt okwa. (Itọn̄ 28:7) Ebi Ijeren mimọnọ ikekikọt okwa kubọk mkpọ ge okukup ufiak me ntọbọ-ebum kiban̄ isa inyi Jioba. Ogwu Ubọọn̄ Debit ineen̄ efit ene iba mè akọp ene jeeta mè jeeta me lek ebi otoko kè Libai ibe ekekọt okwa me uwu mbuban. (1 Mfuf 25:1, 6-8) Me chereyi, eji mekọt ijeen̄ ima kiji isa inyi Awaji mgbọ geelek eji esikikọt okwa itọn̄ ọmọ. Ikare ubọk ida kiji okupbe okup ufiak ichit. Kpọ-nu inu ntọt-me-lek yi: “Otutuuk kiji mîkirọ ilọ me owuwa oniin̄” mgbọ geelek eji esikitumu usem, ire, eya ikakirọ ibe eji ekakitumu usem me nkween̄mkpọ mè uko. (Jemis 3:2) Ubọk yaage si, eji ekatele ibe ubọk ida kiji osabe ikup irọ ibe eji ekakọt okwa isa itọn̄ Jioba.

ONYAN̄ ITA 13-19

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | MFUFUK EYI ADASI 27-29

“Nteme Ute Onyibe Gwun̄ Kan̄ Inan̄a Me Ima”

w05 2/15 19 ¶9

Kweek Nye Kibem Inu Okijeen̄ Ibe Ke Eji Ire Ebi Eyi Karais

9 Chieek jaan̄ me lek atikọ Baibul. Eji mekọt ichep inu okijeen̄ ibe ke eji ire ebi usun̄ Jioba ire eji kpechieek ijaan̄ me lek atikọ Baibul. (Ebi Filipai 1:9, 10) Ikup ufiak ibe otutuuk ebi eyi Karais, mè ire ebi ijija sa ire ebi ininin̄ ugane echieek ejaan̄ ibe ke inu ema echieekbe me lek ike ikupbe me emen Baibul ire atikọ. Pọọlu iteme ebi eyi Karais ogbo kan̄ ibe ‘ewọlọ inu geelek ekpọ, mè etet echi òrere atata me lek enye.’ (Ebi Teselonaika Eyi Adasi 5:21) Ikup ufiak ibe ebi eyi Karais ebi ijija ekpukpobe isibi me ototun̄ ukan̄ ebi ikakaan̄ ukpook Awaji eriọọn̄ ibe ke ema kpebekọt iyaka lek imaan̄ me lek ichechieek nte kiban̄ mè nga kiban̄. Debit, nte kè Solomọn itumu inyi ọmọ ibe: ‘Riọọn̄ Awaji kè nte kwun̄, mè sa otutuuk ejit si ikwaan̄ nyi ọmọ.’ (Mfufuk Eyi Adasi 28:9) Eyi isibi ibe ke Solomọn ikpokup ikikpọ ike nte kan̄ okirọ ufuna ichechieek kan̄ me lek Jioba inye gaalek. Ọmọ me lek kan̄ iborọriọọn̄ Jioba ijaan̄, inu irọbe ire eya si. Ibeek Awaji ibe: “Nyi emi iriọọn̄-inu mè ngobo-ntet eyi mâkọtbe isa ikikpulu ife chi.”—Mfufuk Eyi Òso Iba 1:10.

w12 4/15 16 ¶13

Rọ Inyi Ejit Kwun̄ Iso Me Lek Jioba

13 Inwọn ibe eji eketap lek kiji me lek mkpọ obokinyi eji ata ujot owot, kubọk ikekisi nkween̄mkpọ mè ikekisibi uko. Ire, isasa otutuuk ejit kiji itọbọ ebum inyi Jioba ikare ere iyakabe ire eya. (2 Mfuf 25:1, 2, 27) Ire ogwu eyi Karais ikup inye ikima mkpọ echi ijuukbe itele me ejit kan̄, orere, usini ubọk iluk-ugwem inyọn̄ keyi, mokọt ichep ata mgbaan̄je kan̄ melek Awaji. (Luk 17:32) Gaalek ire eji “ìcha ijo inu, mè ìkitet ata inu ìnye” ke eji ebegbe irere ‘ebi ibenin̄ Ama Ubọọn̄ Awaji.’ (Rom 12:9; Luk 9:62) Ọmọ orọ, ikup ufiak ibe otutuuk kiji emun̄ ejaan̄ ibe ke kpunu inu geege me inyọn̄ kè Setan oborọ ibe eji ekakisa otutuuk ejit kiji ibieen̄ ikwaan̄ Ama Ubọọn̄ inye, mè ekakpọge chieen̄ me lek ubọk isabe ikup kubọk ikukup lek inu mè inwọn ire.—2 Kọr 11:14; fuk Ebi Filipai 3:13, 14.

w17.09 32 ¶20-21

“Tet Lek Nye . . . mè Rọ Ikwaan̄ Uwu Yi”

20 Ogwu Ubọọn̄ Debit irọ ibe Solomọn iriọọn̄ ibe ke Jioba mokup melek kan̄ mege ikwaan̄ inanama uwu mbuban ya ota. (1 Mfuf 28:20) Solomọn ikawuuk usem nte kan̄ otumube inyi ọmọ, ikatele ibe irek kan̄ kubọk ogwu ijija ikakaan̄ge iriọọn̄-inu igban ọmọ. Ijeen̄ unye-ejit mè irọ ikwaan̄, sa me ntap-ubọk kè Jioba si, inama ikpele uwu mbuban ya isan̄a me acha jaaba mè okpọkọ.

21 Ike Jioba otapbe ubọk inyi Solomọn, ọmọ mokọt itap ubọk irọ inyi eji ekaan̄ unye-ejit mè erọ ikwaan̄ inyibe eji me ototun̄ ukan̄ mè emen ntitiin̄. (Asaya 41:10, 13) Eji isijeen̄ unye-ejit me ntọbọ-ebum kiji isa inyi Jioba, eji miriọọn̄ ijaan̄ ibe ke ọmọ mogbana eji me mgbọ keyi melek mgbọ okinu me isi. Eya orọ, ‘tet lek nye mè rọ ikwaan̄.’

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

w17.03 29 ¶6-7

Irere Unene Me Mgbọ Unene Kiji Onin̄be Ufialek

Debit ikaan̄ ebi unene ikukup iriaak ọmọ me mgbọ ikupbe me ufialek. Ge me lek ebi unene cha ire Usai, ogwu Baibul ogwenbe ogwu “unene” kè Debit. (2 Sam 16:16; 1 Mfuf 27:33) Ọmọ mokọt ire ogwu okisi ikwaan̄ me uwu ogwu ubọọn̄ mè ire si unene ogwu ogwu ubọọn̄ obokọt iria ikwaan̄ okukup nlelet.

Mgbọ Debit okilibi, Usai igọọk ọmọ ilibi. Debit ifieek ejit enenen mije gwun̄ kan̄ mè usini ebi unene kan̄ ọmọ otoon̄be ejit me lek ejitbe ọmọ itele. Ire, Usai ikukup inye ikigbe utoon̄-ejit, ikup me mbem-lek itatap ugwem kan̄ me ufe inyi otitọt ya ikakaan̄ ibot. Usai ikarọ eyi gaalek bak lek irebe ogwu okisi ikwaan̄ me uwu ogwu ubọọn̄. Ijeen̄ ibe ke ọmọ ire unene ogbegbe utoon̄-ejit.—2 Sam 15:13-17, 32-37; 16:15–17:16.

ONYAN̄ ITA 20-26

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | MFUFUK EYI ÒSO IBA 1-4

“Ogwu Ubọọn̄ Solomọn Irọ Ijo Ntumu-Mfieek”

it-1 174 ¶5

Ebi Akọn̄

Mgbọ Solomọn obenebe ikikpulu, irọ mkpọ ene geege ikawuukbe lek irọ inyi ebi akọn̄ Ijeren. Mikaan̄ esuuk me mkpulu kan̄, ire, ọmọ ititiin̄ owuwa inyinya mè uji akọn̄. (Kpọ si CHARIOT.) Ilep owuwa inyinya cha me Ijipiti. Minama ama ile me otutuuk Ijeren isasa itap aya mkpọ akọn̄ cha. (1 Ubọọn̄ 4:26; 9:19; 10:26, 29; 2 Mfuf 1:14-17) Ire, Jioba ikagbana mkpọ chi Solomọn orọbe. Mgbọ Solomọn okwube iraka, me mgbọ echebe ido Ijeren ikana iba, ebi akọn̄ Ijeren kpeyaka inye kubọk ema ewuukbe lek ikup. Ike Asaya otumube, “môfieek inyi ebi ìsi Ijipiti isi iweek ntap-ubọk, ebi ìbieen̄ ejit me lek inyinya, mè itoon̄ ejit me lek owuwa uji akọn̄, melek ogbogbo ebi akọn̄ inyọn̄ inyinya, ire, ikpọchieen̄ kiban̄ ìkakup me lek Ogwu Mbuban ebi Ijeren, kpeweweek si ntap-ubọk me ubọk [NW, Jioba].”—Asaya 31:1.

it-1 427

Uji Akọn̄

Ebi Ijeren kpekaan̄ owuwa uji akọn̄ mege ire mgbọ mkpulu ogwu ubọọn̄ Solomọn. Usini mgbọ, eyi mokọt ire bak lek ntaba-ubọk-me-utọn̄ Awaji onyibe ebi ubọọn̄ ibe ema ekatitiin̄ owuwa inyinya inyi lek kiban̄ mije, ikare inyinya cha obobem ema. Ntaba-ubọk-me-utọn̄ ya si irọ ufuna ema ekakaan̄ owuwa uji akọn̄ mije, ire inyinya ke ekisa itaba uji akọn̄ cha. (Ikan 17:16) Me mgbọ ogwu nriran Samien okitaba ebi Ijeren ubọk me utọn̄ ofolek akpan ogwu ubọọn̄ ebilene obonyi ema, itumu inyi ema ibe: “Môkikpulu bọn ebirieen̄ kinyi itap me akọn̄.” (1 Sam 8:11) Mgbọ Abusolọm mè Adonija eweekbe ibọbọkọ irek ubọọn̄, ema ge ge mirọ uji akọn̄ isa inyi lek kiban̄ mè ikaan̄ akọp ene go ikilibi me isi kiban̄. (2 Sam 15:1; 1 Ubọọn̄ 1:5) Mgbọ Debit otimbe igak ogwu ubọọn̄ Soba, itele efit inyinya uji akọn̄ ge me ugwem.—2 Sam 8:3, 4; 10:18.

Mgbọ Ogwu Ubọọn̄ Solomọn okirọ ibe ebi akọn̄ Ijeren enye, irọ inyi otu ifuk uji akọn̄ cha iso obop ge mè efit ini. (1 Ubọọn̄ 10:26, 29; 2 Mfuf 1:14, 17) Isọkọ me lek Jeruselem, mikaan̄ si ere ekikpọ chieen̄ me lek mkpọ akọn̄ cha me ofifi ofifi ama ekigwen ama uji akọn̄.—1 Ubọọn̄ 9:19, 22; 2 Mfuf 8:6, 9; 9:25.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

w05 12/1 19 ¶6

Inu Ekpabe Ofolek Ikpa Mfufuk Eyi Òso Iba

1:11, 12. Inu Solomọn odobe Jioba ijeen̄ Jioba ibe ke ikakaan̄ iriọọn̄-inu mè ngobo-ntet ore mkpọ okukup me ejit kan̄. Uriaak kiji isa inyi Awaji okichubọk ijeen̄ mkpọ okup eji me ejit. Ikup ufiak ibe eji ekewọlọ ekpọ mkpọ eji ekibeek me uriaak.

ONYAN̄ ITA 27–ONYAN̄ INI 2

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | MFUFUK EYI ÒSO IBA 5-7

“Ejit N̄a Ibokukup Me Lek Uwu Yi Mgbọ Geelek”

w02 11/15 5 ¶1

Kawọ Lek Mè Ikekisi Nkween̄mkpọ

Mgbọ Debit okanabe ogwu ubọọn̄ me Jeruselem, itumu ibe ke ọmọ monama uwu isa inyi Jioba. Ire, bak lek Debit orebe ogwu otitim owuwa akọn̄, Jioba otutumu inyi ọmọ ibe: “Ìkare owu obonama uwu inyi Erieen̄ n̄a.” Kpan̄asi ikeya, Jioba igobo Solomọn gwun̄ Debit ibe inama uwu mbuban ya. (Mfufuk Eyi Adasi 22:6-10) Me mgbọ inamabe uwu ya isan̄a me acha jaaba mè okpọkọ, Solomọn isa uwu ya inyi Jioba me acha 1026 B.C.E. Jioba ibọkọ uwu ya itap mè itumu ibe: “Nra irọ Uwu Mbuban yi owu onamabe ikup mbuban, òrere ere ebekimin Erieen̄ n̄a isi ire mgbọ geelek. Chieen̄ n̄a mè ejit n̄a ìbokukup me lek mgbọ geelek.” (1 Ubọọn̄ 9:3) Mè ire ebi Ijeren igbe utoon̄-ejit inyi Jioba, mojeen̄ nnwọn-isi kan̄ me lek uwu ya. Ire, mè ire ema kperọ mkpọ otatat, Jioba mosan̄a nnwọn-isi kan̄ me lek uwu ya, uwu mbuban ya si “môgbugbọ igwook.”—Ebi Ubọọn̄ Eyi Adasi 9:4-9; Mfufuk Eyi Òso Iba 7:16, 19, 20.

it-2 1077-1078

Uwu Mbuban

Mfufuk. Uwu mbuban ya ikup mege acha 607 B.C.E. mgbọ ebi Babilọn me irak Ogwu Ubọọn̄ Nebukadineja enijijaka. (2 Ubọọn̄ 25:9; 2 Mfuf 36:19; Jeri 52:13) Mije ibe ke ebi Ijeren mikitọbọ ebum inyi ataak awaji, Awaji itele ibe ebi ofifi ido ekesisaak ebi Juda mè ebi Jeruselem. Usini mgbọ, mikikpulu mkpọ ubọọn̄ okup me uwu mbuban ya, usini mgbọ si, ebi Ijeren mikikpọ chieen̄ ilọ me lek uwu mbuban ya. Sisak ogwu ubọọn̄ Ijipiti inu inikpulu inu ubọọn̄ me uwu mbuban(993 B.C.E.) me ukot mkpulu kè Reyobuwam akọp acha ita mè acha ita gaalek eyi esabe uwu ya inyi Awaji. (1 Ubọọn̄ 14:25, 26; 2 Mfuf 12:9) Ogwu Ubọọn̄ Asa (977-937 B.C.E.) ikaan̄ ulibi me lek uwu Jioba, ire, inyi ọmọ ikọt ibem Jeruselem, ikpulu alata araran̄ mè alata okuket me uwu mbuban isa isi irie udun̄ me ubọk Ben-Adadi I Ogwu Ubọọn̄ Aram (Siria) ibe ijijaka inyan̄a-ibot kan̄ melek Basa ogwu ubọọn̄ Ijeren.—1 Ubọọn̄ 15:18, 19; 2 Mfuf 15:17, 18; 16:2, 3.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

w10 12/1 11 ¶7

Iriọọn̄ “Ejit Otutuuk Ebilene”

Eji mekọt ikaan̄ ukarajit inan̄a me lek uriaak kè Solomọn. Usini mgbọ, ene kpebekọt igobo itet inu ‘okisisaak eji me ejit.’ (Urọk 14:10) Ire, Jioba iriọọn̄ ejit kiji mè ichubọk ikikpọ eji chieen̄ me lek. Ikekikpa ejit kiji inyi ọmọ me uriaak mokọt irọ inyi akpan eji ekibeme ifet. Baibul ibe: “Ìkpulu otutuuk uyọrọlek kinyi ìtọp ìgwook ọmọ me lek, mije, îre ọmọ okikpọ enyi chieen̄ me lek.”—Pita Eyi Adasi 5:7.

ONYAN̄ INI 10-16

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | MFUFUK EYI ÒSO IBA 8-9

“Imọnọ Iriọọn̄-Inu Ibene”

w99 11/1 20 ¶4

Esichili Ubọk Inyi Inu

Ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ Sieba ifiat mgbọ mè ije ujọn̄ọ ije inyi ọmọ ikọt inimun̄ Solomọn. Usini mgbọ, Sieba mokọt ire ido ekigwen Republic of Yemen me chereyi, ire ire ikeya, ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ yi melek ebi melek kan̄ ikikọp me inyọn̄ aligọ eje mkpọ oraraka obop mile ge [1,600 km] inire Jeruselem. Ike Jisọs otumube, “ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ yi ìnan̄a me ama kan̄ me ujọn̄ọ ere ije inigwook” me Jeruselem. Keke orọ ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ Sieba ojebe mbet lek ujọn̄ọ ije okup ikeya ni? Okpan okpan mkpọ ibak lek inu ire “inenigban̄ ikọ iriọọn̄-inu eyi ogwu ubọọn̄ Solomọn okitumu.”—Luk 11:31.

w99 7/1 30 ¶4-5

Isisi Ikpọ Eyi Osibi Oruru

“Ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ ya onenire Jeruselem melek ogbogbo inu ubọọn̄ òwawa enenen. Îsa ebi kè aligọ etoon̄be owuwa inu ekisa irọ inorie itop, mè alata araran̄ òwawa enenen, mè ewuuk unye otu ewe, isa igbaalek inu.” (1 Ubọọn̄ 10:2a) Ebi ene ekibe ke “ogbogbo inu ubọọn̄ òwawa enenen” cha igọbọ ebi mbem ikiben mkpọ akọn̄. Igbe ibe ọmọ ikaan̄ ebi mbem ikup ikecha mije ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ ya ire ene ilile, ogwu osasa inu ubọọn̄ oboso efie efie dọla ikọp uran̄.

Ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ ya inọ “etip kè Solomọn mè mgbaan̄-nrọ îkaan̄be melek erieen̄ [NW, Jioba].” Ọmọ orọ, inunu kan̄ ikare bak lek iboninyam ewe. Usini mgbọ, ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ ya inu mije inọbe etip iriọọn̄-inu kè Solomọn, mokọt ire si ibe ke iweek inenikween̄ mkpọ ofolek Awaji kan̄ Jioba. Usini mgbọ, ọmọ mokọt ire ogwu owot iman kè Sem mè iyaka ire Am, ebi itọtọbọ ebum inyi Jioba, mokọt ire ibe ke ikiweek irọriọọn̄ mkpọ ofolek uwu uriaak ebi nte nte kan̄.

w99 7/1 30-31

Isisi Ikpọ Eyi Osibi Oruru

Eyi ogwu enenwaan̄ Sieba omun̄be otutuuk iriọọn̄-inu melek mkpọ ubọọn̄ Solomọn okaan̄be, ike ogọt chieen̄ enenen, “ìkayaka ìkọt ìsan̄a amọn.” (1 Ubọọn̄ 10:4, 5) Usini ebi ene ebe ke usem ya isibi ibe ke ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ ya “ikayaka ikifuuk efuuk.” Ene ge ogwu okween̄ mkpọ ofolek ibe ke ogwu enenwaan̄ Sieba ya igagak iweek! Ubọk geelek isabe ire, inu ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ ya omun̄be mè inọ ike ogọt chieen̄ enenen. Ọmọ ibe ke ebi usun̄ kè Solomọn mekaan̄ ubelejit mije ibe ke ema ekigban̄ usem iriọọn̄-inu eyi ogwu ubọọn̄ okitumu, itọn̄ si Jioba me itoto Solomọn me inyọn̄ ogbọọn̄ ubọọn̄. Ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ ya onyinyi ogwu ubọọn̄ Solomọn uche onyenye otu ewe enenen. Otu ewe alata araran̄ gaalek me otu ifuk ikpoko chereyi, iwa iso akọp obop dọla ini ($40,000,000). Solomọn onyinyi si ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ ya mkpọ, inyi ogọt “otutuuk inu geelek îweekbe, ike îdobe.”—Ebi Ubọọn̄ Eyi Adasi 10:6-13.

it-2 990-991

Solomọn

Mgbọ ogwu ubọọn̄ enenwaan̄ ya omun̄be uja uwu mbuban mè uwu Solomọn, ikasi inorie kan̄, ebi ikitọkọ miin̄ inyi ebi ene melek mbala-lek kiban̄ mè ngwugwa ewọwọp iriọk echi ikiwọp me uwu mbuban, “ìkayaka ìkọt ìsan̄a amọn.” Ogwu enenwaan̄ ya otutumu ibe: “Inu nnọbe ìkasoso ìkike iba me lek inu nnube inisa chieen̄ n̄a imun̄. Iriọọn̄-inu kwun̄ mè ubọọn̄ owu obọọn̄be îsaba enenen iraka inu nnọbe ofolek kwun̄.” Ọmọ si itumu ibe ke ubelejit mokup inyi otutuuk ebi ikisi ikwaan̄ inyi Solomọn. Otutuuk inu chi irọ ibe ọmọ itọn̄ Jioba, ogwu ojejeen̄ ima isa inyi ebi Ijeren sa me igogobo Solomọn kubọk ogwu ubọọn̄, ogwu obokifieek unen oyerebet mè ikirọ mkpọ otatat.—1 Ubọọn̄ 10:4-9; 2 Mfuf 9:3-8.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

it-2 1097

Ogboon̄ Ubọọn̄

Ire ogboon̄ ubọọn̄ eyi Solomọn orọbe gaalek ke emalek ikpa mkpọ ofolek. (1 Ubọọn̄ 10:18-20; 2 Mfuf 9:17-19) Ibet lek ogboon̄ ubọọn̄ ya ikup me emen “uwu oyerebet” ge me lek uwu okup me inyọn̄ Ogoon̄ Moraya me Jeruselem. (1 Ubọọn̄ 7:7) Ire ikpele ogboon̄ ubọọn̄ esabe oduuk eniin̄ isa irọ mè isa alata araran̄ isa ichọkọ ichit lek, ikaan̄ si mkpọ okichit ene ibot mè ere ekito ubọk. Ikerere ibe ke oduuk eniin̄ ore okpan okpan mkpọ esabe irọ ikasi ubọọn̄ ya, mokọt ire ubọk esabe irọ usini mkpọ me uwu mbuban si ke esa irọ, orere, edasi isa uwot irọ mè iyaka inisa oduuk eniin̄ mè alata araran̄ ekalabe ijaan̄ isa ichit lek. Isa inyi ogwu okikpọ, ibokup kubọk esa oduuk eniin̄ mè alata araran̄ gaalek isa irọ ogboon̄ ubọọn̄ ya. Me mgbọ ikpabe mkpọ ofolek otitop gweregwen ekisa ije ifo lek ogboon̄ ubọọn̄ ya isan̄a, ere Baibul ya ibe: “Mîrom egbe àtat iba iyik me agba ubọk ogboon̄ ubọọn̄ ya agan̄ iba, ge okeke me agan̄ ge, ge okekeke me agan̄ keyilọ. Akọp mè egbe àtat iba okeke me lek otitop gweregwen cha, egbe àtat iba me lek otitop ge, ge me ibot agan̄ ge, ge me ibot agan̄ keyilọ.” (2 Mfuf 9:17-19) Egbe atat cha ikeke ichit chieen̄ mkpulu, itat si ikeya. (Ibeb 49:9, 10; Ichi 5:5) Ibet lek akọp mè egbe atat iba cha ikeke ichit chieen̄ akọp mè otoko iba me Ijeren, eyi ikijeen̄ ibe ke otutuuk kiban̄ ekisisiki ibot inyi mè ikibieen̄ inye ogwu ubọọn̄ okup me ogboon̄ ubọọn̄ ya. Ogboon̄ ubọọn̄ ya si ikaan̄ ere ibene-ukot esabe alata araran̄ irọ. Igọọk me lek ubọk esabe ikpa mkpọ ofolek kan̄, ogboon̄ ubọọn̄ ya esabe oduuk eniin̄ mè alata araran̄ irọ, eyi okup me ere obebene mè ikaan̄ mkpọ ekisa ichit ibot mè ikaan̄ si egbe atat me isi, ijaan̄ igak ogboon̄ ubọọn̄ geelek me mgbọ ya, mè ire eyi ebi ikirọkọ mkpọ me ijọn̄ emun̄be, eyi ebotbe, eyi egwookbe, sa eyi egebe mkpọ ofolek. Ike ogwu ogege mfufuk ya otumube: “Kperarak irom mbet lek ogboon̄ ubọọn̄ òkup ikeyi inyi ogwu ubọọn̄ geege me otutuuk ido geelek me linyọn̄.”—2 Mfuf 9:19.

ONYAN̄ INI 17-23

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | MFUFUK EYI ÒSO IBA 10-12

“Kaan̄ Oruru Nan̄a Me Lek Ata Nteme”

w18.06 13 ¶3

Kè Okaan̄ Nnwọn-Isi Awaji

Reyobuwam mokọt ikimun̄ lek kan̄ kubọk ogwu okukup me ufe! Mè ire ọmọ irọ mkpọ ebi ene ekido ọmọ me ubọk, isibi ibe ke ọmọ mè ebi ototun̄ ukan̄ kan̄ melek ebi ikisi ikwaan̄ me uwu kan̄ kpebeyaka ikinwọọn̄ usini mkpọ ema ewuukbe lek ikinwọọn̄, eyi morọ si ufuna akpan ebi ene ekibeme igele. Ire, mè ire ọmọ ijit irọrọ mkpọ ekido, ebi ife cha menye ibot. Keke ke iborọ ni? Reyobuwam ibọkọ nteme me ubọk ebi ugane ebi iwuwuuk lek ikiteme Solomọn, ibọkọ nteme si me ubọk ebi ijija, orere, ebi otu ogbo kan̄. Reyobuwam igọọk nteme ebi ijija mè ibene ikirọ me lek ebi ene unye unye. Itumu inyi ema ibe: “Emi m̀basọsọkọ inu me lek akpan nte n̄a osabe ikeme enyi. Nte n̄a ìsa njijan̄ ikike ikisulu enyi osusut, ire, emi m̀bakisa eferen̄ isulu enyi osusut.”—2 Mfuf 10:6-14.

w01 9/1 28-29

Ubọk Obokọt Irọ Ata Ntumu-Mfieek

Jioba inyi eji ebi imimiin̄ inin̄ ene me irek emen ekwukwu me emen ntitiin̄, ebi eji ebekọt ikpa ntumu-mfieek kiji inyi. (Ebi Efesọs 4:11, 12) Me mgbọ eji ekiweek nkeek ebi ene, eji ekakigọọk akpat ukot usini ene ebi ikido owuwa ene mkpọ mege ema emun̄ ogwu obotumu inu ema eweekbe inọnọ. Ema menenigọọk nteme kan̄. Eji ekawuuk akpat ukot kè Reyobuwam. Mgbọ iborọ ntumu-mfieek okukup ufiak, ikaan̄ ata nteme inan̄a me ubọk ebi ugane isisi ikwaan̄ inyi ogwu ute. Ire, kpan̄asi ibogọọk nteme kiban̄, isi ido nsabọn irieen̄ ogbo kan̄. Sa me igọgọọk nteme kiban̄, irọ ijo ntumu-mfieek mè ichep agan̄ ilile me lek mkpulu kan̄.—1 Ubọọn̄ 12:1-17.

Osikiweek nteme, do ebi ijeje itibi inu me ugwem mè ikaan̄ ata iriọọn̄-inu Baibul mè ikaan̄ ulibi isa inyi onineen̄ kan̄. (Urọk 1:5; 11:14; 13:20) Ire ifet, fiat mgbọ keek mkpọ dọk osilek onineen̄ chi mè otutuuk mkpọ oriọọn̄be ofolek inu ya. Ike okimun̄ mkpọ igọọk me lek Baibul, ata ntumu-mfieek oborọ mosibi utoon̄.—Ebi Filipai 4:6, 7.

it-2 768 ¶1

Reyobuwam

Ugumulek kè Reyobuwam irọ ibe ogbogbo ebi ene ejit ọmọ. Ire gaalek ebi otoko kè Juda mè Benjamin ekup inye ikibieen̄ uwu kè Debit inye. Ebi ngwugwa mè ebi Libai ikup me ama ubọọn̄ iba cha mè usini ebi ene inan̄a me akọp otoko kechilọ si migọọk ibieen̄ uwu kè Debit inye.—1 Ubọọn̄ 12:16, 17; 2 Mfuf 10:16, 17; 11:13, 14, 16.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

it-1 966-967

Mkpọmfaka Echi Ebot

Usem Josuwa me ikpa Josuwa 24:14 ijeen̄ ibe ke ebi Ijeren mitele ibe ataak ntọbọ-ebum ebi Ijipiti ikaan̄ mgbaan̄ me lek kiban̄ me mgbọ ema ekupbe me ere ya. Ijikien si ijeen̄ ibe ke ijo orọmijọn̄ chi ikaan̄ mgbaan̄ me lek kiban̄ ujọn̄ọ ujọn̄ọ mgbọ ema enan̄abe me Ijipiti. (Ijik 23:8, 21) Eyi irọ ufuna usini ebi ikikween̄ mkpọ enechieek ibe ke ikan Awaji eyi obe mè ebi Ijeren ekagwa ngwugwa inyi “ebi kè ijo erumun̄ cha òbet lek orie ebot” (Lib 17:1-7) mè Jerobuwam igogobo ebi ngwugwa ito ibe “ekesi ikwaan̄ me isi-ijọn̄ kan̄ cha, mè ekefaka mfaka enyi mkpọmfaka echi ebot melek echi bọn eriembuuk cha îrọbe igwook” (2 Mfuf 11:15) ikijeen̄ ibe ke ebi Ijeren si ekitọbọ ebum inyi mkpọmfaka obet lek ebot ike ikupbe me Ijipiti, ogak ge me Ijipiti Agan̄ Osiki. Herodotus (II, 46) ibe ke ire inan̄a me lek ntọbọ-ebum ebi Ijipiti yi ke ebi Giris ekween̄ ikekitọbọ ebum inyi Pan mè satyr, awaji orọn̄ echi ebotbe kubọk ebirieen̄ ikup njak, ire ekaan̄ iko, edim, mè ukot ebot. Usini ene ekibe ke ebi ikibe ke ema ire ebi eyi Karais ibene me 500 isi ire 1000 C.E ekween̄ igwogwook Setan kubọk ogwu okakaan̄ edim, iko melek ukot anam inan̄a me lek ataak awaji chi ekibot okpọkọ agan̄ ge kubọk anam.

Kpetumu mkpọ ‘inu okakaan̄ inwọọn̄’ (seʽi·rimʹ) chi ochubọk ire. Usini ene ekibe ke mokọt ire ebot ikike mè iyaka ire mkpọmfaka erọbe kubọk ebot, ire, kpekpa eyi iwele, ofifi ere me ikpa mbuban si ikajeen̄ ubọk ‘inu okakaan̄ inwọọn̄’ cha okupbe. Usini mgbọ, usem yi ikijeen̄ ibe ke me nkeek ebi ikitọbọ ebum inyi ataak awaji cha, ke ema ekup kubọk ebot mè iyaka ire, ekakaan̄ inwọọn̄ me lek. Usini mgbọ si, isasa “ebot” irọ mkpọ me ere yi ikijeen̄ ubọk esabe icha otutuuk mkpọmfaka, ikerere usem ekababe mkpọmfaka me owuwa ere ikisibi “ifiin̄ anam,” eyi ikasibi ibe ke esa ifiin̄ anam isa irọ mkpọmfaka cha.—Lib 26:30; Ikan 29:17.

ONYAN̄ INI 24-30

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | MFUFUK EYI ÒSO IBA 13-16

“Kpa Mgbọ Ke Eji Ebekiyaka Lek Imaan̄ Me Lek Jioba?”

w21.03 5 ¶12

Nsabọn Irieen̄—Ike Owa Ke Enyi Ebesa Irọ Ufuna Ebi Ofifi Ife Etoon̄ Enyi Ejit Me Lek?

12 Me mgbọ irebe ijija, Ogwu Ubọọn̄ Asa isiki lek mè ikaan̄ unye-ejit. Me mgbọ ibenebe ikikpulu me irek ogwu ute Abija, Asa itap efuuk isasa isan̄a ataak ntọbọ-ebum isan̄a. Inyi si “ebi Juda ida ibe eweek [NW, Jioba] Awaji ebi nte nte kiban̄, mè ekesun̄ ikan kan̄ mè ekerọ otutuuk inu geelek îtọbe ibe ekerọ.” (2 Mfuf 14:1-7) Mgbọ Jera ogwu Etiopia osabe efie ebi akọn̄ ge isa inu akọn̄ me lek ebi Juda, Asa isa me iriọọn̄-inu iweek ntap-ubọk Jioba, itumu ibe: “Jei [NW, Jioba], ilọ me lek kwun̄, kpunu ogwu òkitap ubọk inyi ogwu ikakaan̄ge unye, inyi ikọt itim akọn̄ me lek ogwu ònyenye lek. Jei [NW, Jioba] Awaji kiji, tap ubọk nyi eji, mije, îre owu ke eji esa itoon̄ ejit.” Usem chi ijeen̄ ibe ke Asa ichubọk ikaan̄ utoon̄-ejit ibe ke Jioba mokọt inyan̄a ebi eyi kan̄. Asa itoon̄ ejit me lek Nte kan̄ ogwu okup me emen inyọn̄, “[NW, Jioba] otitim akọn̄ me lek ebi akọn̄ Etiopia me isi kè Asa mè ebi Juda. Ebi Etiopia elililiin̄.”—2 Mfuf 14:8-12.

w21.03 5 ¶13

Nsabọn Irieen̄—Ike Owa Ke Enyi Ebesa Irọ Ufuna Ebi Ofifi Ife Etoon̄ Enyi Ejit Me Lek?

13 Kpunu ejit iba me lek, ichichichini efie ebi akọn̄ ge ire rumurumun̄ omimin, ire, Asa ikọt itim igak rumurumun̄ ya. Ire, Asa ikayaka iweek ntap-ubọk Jioba mgbọ ichichinibe rumurumun̄ eyi ikaminge ibet lek eyi keyi. Me mgbọ Basa Ogwu Ubọọn̄ Ijeren ogwu mkpikpak ojibibe akọn̄ inu me lek kan̄, Asa iyaka isi iweek ntap-ubọk me ubọk ogwu ubọọn̄ Aram (Siria). Ntumu-mfieek kan̄ isa ikpele ufialek inu! Inan̄a me otu ogwu nriran Anani, Jioba itumu inyi Asa ibe: “Mije owu osabe ogwu ubọọn̄ Aram itoon̄ ejit, òkasa [NW, Jioba] Awaji kwun̄ ìtoon̄ ejit, ebi akọn̄ ogwu ubọọn̄ Aram mînwọnọ owu me ubọk.” Bene me mgbọ ya, akọn̄ akọn̄ oyaka ikup inyi Asa. (2 Mfuf 16:7, 9; 1 Ubọọn̄ 15:32) Keke ke eyi okijeen̄ eji?

w21.03 6 ¶14

Nsabọn Irieen̄—Ike Owa Ke Enyi Ebesa Irọ Ufuna Ebi Ofifi Ife Etoon̄ Enyi Ejit Me Lek?

14 Kup nye kisiki lek mè kup nye kiyaka lek maan̄ me lek Jioba. Me mgbọ okaan̄be ntap-me-mun̄, owu ojeen̄ ichechieek mè utoon̄-ejit onyenye me lek Jioba. Jioba si isa me ubelejit ibọkọ owu itap kubọk ge me lek ebi ototun̄ ukan̄ kan̄. Mkpọ oyaka ikup ufiak ire owu ikukup inye ikiyaka lek imaan̄ me lek Jioba. Mofet owu me lek iyayaka lek imaan̄ me lek Jioba me mgbọ oborọ ntumu-mfieek omimin, ire, me ofifi ofifi mgbọ ye? Ichubọk ikup ufiak ibe otoon̄ ejit me lek Jioba me mgbọ okebirọ ntumu-mfieek, kubọk ntumu-mfieek ofolek inu inwọọn̄-lek, ikwaan̄ mè inu oboto me isi! Kayaka lek imaan̄ me lek iriọọn̄-inu kwun̄. Kpan̄asi ikeya, week onineen̄ Baibul echi okakaan̄ mgbaan̄ me lek irek kwun̄ mè rọ mkpọ gọọk ntọ-ubọk Baibul. (Urọk 3:5, 6) Mè ire orọ ikeya, omorọ inyi Jioba ibele ejit, bọn ute me ntitiin̄ si menyi owu ulibi.—Fuk Timọti Eyi Adasi 4:12.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

w17.03 19 ¶7

Kisa Otutuuk Ejit Kwun̄ Kitọbọ Ebum Nyi Jioba!

7 Eji ge ge mekọt ikiwọlọ ejit kiji ikpọ inyi eji eriọọn̄ mè ire eji mekisa otutuuk ejit kiji itọbọ ebum inyi Awaji. Do lek kwun̄ ibe, ‘Ire ntumu ifieek irọrọ inyi Jioba ibele ejit, ibebieen̄ ata ntọbọ-ebum inye mè ibebem ebi eyi Awaji inan̄a me lek mkpọ echi obokọt isak ema unan?’ Keek mbet lek unye-ejit iweekbe Asa ikọkọt isan̄a Maaka nga nte kan̄ me irek “nga ogwu ubọọn̄ eyi îrebe.” Usini mgbọ, okariọọn̄ lek ogwu okirọ eru kubọk Maaka, ire, mokọt ikaan̄ irek eyi oboweek ibe osa me uyok uyok ejit orọ mkpọ. Kubọk inu njeen̄, keke ke oborọ mè ire ogwu ototun̄ ukan̄ kwun̄ mè iyaka ire ogwu unene kwun̄ irọ ijo inu, ire, ikagwu ikom, enenisan̄a isan̄a me ntitiin̄? Ire omorọ mkpọ ugwat ugwat sa me ijijit ikekigọọk ọmọ irọ mkpọ ni? Keke ke ejit kwun̄ obobieen̄ owu ibe orọ?

    Otutuuk Inu Kiji Me Usem Obolo (2015-2026)
    Log Out
    Log In
    • Obolo
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share