- 
	                        
            
            Hobishi ˈyi -a -nɔn ku zakɔɛ ˈfɔnfɔn -kpe ˈkö nɛnBiblëɛ ˈe ˈla bɛn ˈˈkɛ, ˈˈɲan -kɛ maan ˈe sɛ ˈˈkë tsa?
- 
                            - 
                                        BƐNKË 62 Hobishi ˈyi -a -nɔn ku zakɔɛ ˈfɔnfɔn -kpe ˈkö nɛn-Beshekɛbi ˈkö nɛn, Nabukodonozɔ -o -tɔ la ˈpuɛn ˈkö. -O kpɛ ˈo bɛnlɔsɔ ˈˈba ˈkun mmiɛ -wɔ ˈˈɲɛn la ˈyi -o -tɔ ˈzɔ ˈze ˈo tɛn. ˈE maan ˈo mii -o ˈsɛ ˈsɛ ˈˈle ˈe. ˈEyɛ -nunmën, -o dzhu ˈe bɛɛn -ze Daniɛlë kɛ -tɛn. Nabukodonozɔ -o -she Daniɛlë bɛn ˈˈyi -nda: ‘La ˈyi -mɛn -tɔ ˈla, -mɛn -hën zakɔɛ ˈkö. -E -ze ˈfɔn ˈvɛtsuun -e -tshe -zöfɔɛn dzhi. Tsabiɛ ˈba ˈwɛn ˈba hɔn zapɛɛn fɛn ˈkpakpa, ˈba sɛ -hën zakɔɛ ˈˈyɛ ˈbɔbɔ. Zakɔɛɛ ˈe ˈte ˈˈkɛ -e -lë dzhën, nanmɛ -e -hö -biɛn -kpe ˈnun. ˈE ˈˈwɛn maan nannan ˈˈba -ba bë -kpë, nanmɛ ˈe ˈfɔn maan ˈˈbe ˈˈba -ba -kpë ˈba ˈpɛn ˈˈkɛ -le. ˈEyɛ -nunmën -Zö ˈˈwuënsɛ ˈkö -o -tshuɔ -zöfɔn -tshuo ˈzɔ. ˈAkö -o -ko ˈhö dzhu bɛn ˈˈyi: “ˈMun -sɛ zakɔɛɛ, nanmɛ ˈmun kɔkɔ ˈe bɔlɔ ˈˈkɛ lɔ. ˈE maan ˈmun -fɔn ˈe -kpinii ˈle, ˈe bienun ˈˈkɛ ˈama -hunlɔ, nanmɛ ˈmun -nɔn -lɔkui ˈle, kuivrë -man ˈˈtshɛn ˈe lɔ. Zakɔɛ kutsëbën ˈyi ˈe -ba kɔ tsabi kutsëbën ˈnun, ˈe -bë ˈˈkiɛ nannan kutsëbën ˈvɛtsuun kie -nso. Tsabiɛ ˈˈba ˈkpakpa ˈba -bë lɔɛ ˈkun -Zö maan ˈo -le ˈPayi, nanmɛ ˈo ˈwɛn -o -yɛ ˈla maan -wɔ nɔn hobishii ˈze.”’ Joova -o -le -ze Daniɛlë kɛ -lɔ latɔ ˈˈyɛ ˈzɔ. Daniɛlë -o -nɔn -lɔ latɔ ˈˈyɛ ˈzɔ, -e -ko ˈo pɔɛ dzhi -kpe ˈnun. -O dzhu bɛn ˈˈyi: ‘ˈPayi e, la ˈyi -bu -tɔ, bu maan -yɛ dzhi bɛn ˈˈdzhuɔ, -e ˈˈle bu hɛndasɔ ˈˈba. Zakɔɛ ˈyi -a -sɛ, bu man. ˈA ˈpɔn bu ˈɲɛn bu hobi -mmeshaa fɛn, nanmɛ ˈbu -bë -shi ˈpɛte kɔ nannan ˈˈba ˈnun. ˈE maan ˈkun -Zö ˈˈwuënsɛɔ -o dzhui ˈkun a fɔn zakɔɛɛ ˈe -kpinii ˈle, ˈe bienun ˈˈkɛ ˈama -hunlɔ, ˈbu -bë dzhɔ ˈˈkiɛ hobi ˈpɛ.’ ˈE ˈgbömën ˈkö -e -nɔn -kɔ, Nabukodonozɔ -o hɔn ˈo -sɔɛn ˈfɔn -wɔ nënnën, -wɔ Babilɔnën -kɔɛɛ ˈtsɛ ˈakö -wɔ bɛn ˈˈyi ˈˈdzhuɔ: ‘ˈMun -hën Babilɔnën -kɔɛ ˈyi mɛn ˈkökögbɛ -mɛn -dzhe lɔ. -E -lë dzhën -sɛsɛ.’ -Wɔ nɔn pa bɛɛn ˈˈdzhuɔ ˈakö bu ˈkö -e -tshuɔ -zöfɔn, -yɛ bɛn ˈˈyi ˈˈdzhuɔ: ‘Nabukodonozɔ e, -e -tshuɔ -nɛɛn -yɛ ze, -bu ˈpa ˈˈle hobi.’ ˈEnɛɛnbɔ ˈakö Nabukodonozɔ -o kiɛ ˈwɛn’anwɔsɛ, -o kiɛ kɔ ˈkpɔa nannan ˈnun. ˈEyɛ -e -le -ze -a -pɔn ˈo -ɲɛn ˈo -kɔɛɛ ˈla, ˈakö -o -ze hɔn nannan ˈˈba ya. Nabukodonozɔ ˈo ˈwɛnpui -e -bë -du lɔ kɔ -bogban bɔante ˈnun, nanmɛ ˈo bɔte ˈˈkɛ ˈle, ˈo wɛte ˈˈkɛ ˈama -e -bë -ba kɔ ˈˈbe ˈˈba -ye ˈˈkɛ ˈnun. ˈGbömën -nso -e -nɔn -kɔ, Nabukodonozɔ -o -bë kiɛ tsabi gbɔgbɔ, nanmɛ Joova -o -le -ze kɛ dzhɔ kiɛ Babilɔnën hobi ˈpɛ. ˈE -nunmën, Nabukodonozɔ -o dzhu bɛn ˈˈyi: ‘Joova ˈwɛn ˈo -le -zöfɔn ˈlö Hobi, -mɛn ˈo ˈhɛn ˈbua. Nanmɛ -yeɛ, -mɛn -lɔ ˈkun ˈo ˈwɛn maan ˈo -le ˈPayi. -Wɔ ˈba ˈwɛn ˈˈba ˈbakö ˈˈkë hɛnshɔ -ka -le, nanmɛ -wɔ nɔn hobishii ˈo ˈwɛn -o -yɛ ˈla ˈze.’ “A sɛ tsakö ˈˈkë, bɛn maan -yɛ -le ˈze -a -kan, nanmɛ a sɛ tsakö -hën sɛsɛ, -kɛpuɛn maan -yɛ -le ˈze -a -le.”—Provɛbë 16:18 
 
- 
                                        
- 
	                        
            
            -A lɛlɛ -ka -fɔ -akpawu ˈkö dzhiBiblëɛ ˈe ˈla bɛn ˈˈkɛ, ˈˈɲan -kɛ maan ˈe sɛ ˈˈkë tsa?
- 
                            - 
                                        BƐNKË 63 -A lɛlɛ -ka -fɔ -akpawu ˈkö dzhiBaltaza maan ˈo -bë kiɛ hobi Babilɔnën ˈˈmaan fɛn. Lë ˈkö -o kpɛ ˈo ˈˈmaan fɛn tsabiɛ -kaka -akpɛn -bë -ka -shi ˈpa. ˈSöbɔ ˈkɛ ˈyi -a -nɔn -shikanɛn -le ˈɲɔn Nabukodonozɔ -o -kpë Joova -sɔɛn ˈla -nɔn, -o -she ˈo -kalösɔ ˈˈba -nda ˈkun mmiɛ -nɔn ˈkɛ -bë ˈze ˈo. Baltaza ˈle, ˈo tsabiɛ ˈˈba ˈama, -ba -nɔn ˈsöbɔ ˈkɛ ˈˈyɛ -mën -tsën, ˈakö -ba -bua ˈba -zö ˈˈba ˈhɛn. ˈEmɛnköe nɛn ˈakö bɔ ˈkö -e -tën bu, -e -mɔn -ka lɛlɛ -akpawui dzhi ˈfu fɛn. -Ka ˈyi -yɛ lɛlɛ, -ba ˈˈman ˈe ˈla tɛn. Baltaza -o -nɔn -hën ˈeyɛ, -e -ko ˈo pɔɛ dzhi. -O kpɛ ˈo -kalösɔ ˈˈba ˈakö -o -she mmiɛ bɛn ˈˈyi -nda: ‘Tsabi ˈwɛn ˈˈwɔ sɛ -ka ˈyi -a lɛlɛ ˈzɔ ˈˈɲɛn ˈze -mɛn tɛn, ˈmɛn -le ˈze ˈo ˈˈkiɛ Babilɔnën ˈˈmaan fɛn tsabi ˈˈkɛhan fɛn ˈyi ˈo kɔa -kpe ˈnun.’ -Ba köe ˈkun ˈba këkë kɛ ˈyi ˈla, ˈe maan ˈo mii -o ˈsɛ ˈsɛ ˈˈle ˈe. ˈEyɛ -nunmën, hobiɔ ˈo nɛn -o -bë -hën kɛ, ˈakö -o -she kɛ bɛn ˈˈyi -nda: ‘Sɛnbi ˈkö hɔɔn -bɛ, -a ˈo ˈˈkpɛ Daniɛlë. Hobi Nabukodonozɔ -o -nɔn -tɔ la, ˈo maan ˈo ɲɛn ˈe ˈzɔ -ze kɛ -tɛn. -Ka ˈyi -a lɛlɛ, ˈo sɛ këkëɛ ˈzɔ ˈze ˈbu tɛn.’ -A -nɔn Daniɛlë -bë Baltaza hian, ˈakö Baltaza -o -she kɛ bɛn ˈˈyi -nda: ‘ˈEyi -bu sɛ sɛ -kë -ka ˈyi -a lɛlɛ, nanmɛ -bu sɛ sɛ ɲɛn ˈe ˈzɔ, ˈmɛn -le ˈze ˈa nɔn -shikanɛn -ka ˈˈla bu bɛn, nanmɛ ˈbu ˈˈkiɛ Babilɔnën -kɔɛɛ fɛn tsabi ˈˈkɛhan fɛn ˈwɛn ˈo kɔa.’ Daniɛlë -o dzhu bɛn ˈˈyi: ‘ˈMɛn ˈˈmian bu -kɛ ˈkɛ ˈˈyɛ nɛn. ˈE maan -ka ˈyi -a lɛlɛ, ˈmɛn ˈˈɲɛn ˈe ˈzɔ ˈze ˈbu tɛn. Bu yi Nabukodonozɔ -o kë ˈokö -kpe ˈnun, ˈe maan Joova -o -le kɛ hɛnshɔ -ka. -Kɛ ˈkɛ ˈyi ˈe -le ˈo, -bu -lɔɛ ˈkpakpa, ˈe maan -bu ˈˈbuö Joova -kɛ mii. ˈSöbɔ ˈkɛ ˈyi -a -nɔn -shikanɛn -le ˈɲɔn -o -kpë Joova -sɔɛn ˈla -nɔn, ˈe ˈla maan -mɔn -tsën mën. ˈEyɛ fɛn maan -Zöɔ -o lɛlɛ bɛn ˈkɛ ˈˈyi: Mene, Mene, Tekɛlë, nanmɛ Pasinën. ˈEyɛ ˈe ˈzɔ maan ˈe -le ˈkun, Mɛdë ˈˈba ˈle, Pɛsë ˈˈba ˈama, ˈba -bë nɔn Babilɔnën ˈakö bɔ ˈpa ˈˈle hobi ˈpɛ lëke nɛn.’ A sɛ Babilɔnën -kɔɛɛ -hën, -e ˈˈle -kɔɛ ˈyi tsabi ˈo sɛ nɔn. ˈEkun ˈe ˈkpan ˈˈkɛ -e -ze ˈfɔn -kpe ˈnun, nanmɛ ˈsö ˈkö ˈe pie -këɛn, -e -ze tshun -kpe ˈnun. ˈE maan ˈe kienɛn ˈkökö ˈˈyɛ nɛn, Mɛdë ˈˈba ˈle, Pɛsë ˈˈba ˈama, -ba -bë -nɔn -kɔɛɛ. Pɛsë hobi Sirisë, -o -le -ze ˈsöe -e gbɔn lɔ -ze -bo fë -ze ˈo tsabiɛ ˈˈba, -ba sɛ sɛ -kia -kɔɛ ˈla -tsɛ ˈkpaan ˈe ˈˈmën ˈlö. -Ba -nɔn -tsɛ ˈkpaan ˈˈmën, -ba -hɛɛn ˈkun -e -fiɛn bɛn lɔ! -Nsafɔ ˈˈba, -ba -wuën -kɔɛɛ fɛn, -ba -nɛɛn, ˈakö -ba -kuën hobiɔ. ˈEyɛ -nunmën Sirisë -o kiɛ Babilɔnën hobi. ˈGbömën ˈkö -e -nɔn -kɔ gbɛ, Sirisë -o dzhu bɛn ˈˈyi: ‘Joova -o -she ˈmɛn -nda ˈkun mɛn dzhɔ -le Jerizalɛmën -zösɔn -kɔkɔɛɛ. ˈO ˈwɛn ˈo -yɛ ˈla ˈkun ˈo ko bɔ, ˈo sɛ ze.’ Kɔ Joova -o -nɔn -kɔfɛn dzhui ˈnun, -a -nɔn wɔ Jerizalɛmën -kɔɛɛ gbɛ ˈe ˈgbömën 70 -nɔn -kɔ, Juifë -bobobe ˈnun -ba dzhɔ -ze Jerizalɛmën ˈnɔn. ˈSöbɔ ˈˈkɛ ˈle, ˈkɛn ˈkɛ ˈyi -a -nɔn -shikanɛn, nanmɛ -shikafi -le ˈɲɔn Nabukodonozɔ -o -kpë Joova -sɔɛn ˈla -nɔn, Sirisë -o -le -ze -a dzhɔ -nɔn ˈkɛ -ze ˈnɔn. ˈKun Joova -o -le -kɔ Sirisë ˈla bokan ˈo tsabiɛ ˈˈba, -bu -koe hɛn dzhi e? “-E -tö ˈlɔ! Babilɔnën -kɔɛ -kpee, -e -tö ˈlɔ! -Nanmɛ, -e kiɛ -kpën ˈle, ˈˈwuënsɔ ɲanɲan tshuntshun ˈama -kɔɛ.”—Apokalisë 18:2 
 
-