CAPÍTULO 16
Diosatakejj kunatï cheqapäki uk lurapjjañäni
1-3. 1) ¿Kun luratapatsa Jehová Diosar wal yuspärañasa? 2) ¿Kun lurañassa Jehová Diosajj suyi?
JUMAJJ mä barcot sarkasajj jan walinsa uñjaskasma ukham amuytʼañäni. Barcojj mä akatjamatwa qotar chhaqanti, jumas niyaw chhaqtaskaraktajja, ukhamaruw maynejj umat waystamjja. Mä boter qontʼayasajj akham saraktamwa: “Jan llakisjjamti, jumajj salvastawa” sasa. ¡Uk istʼasajj walpun uka jaqer yuspärtajja! Kuna laykutejj jupïpanwa jiwañat salvastajja.
2 Uka uñachtʼäwejja, kuntï Jehová Diosajj jiwas layku lurawayki uk amuyañatakiw yanaptʼistu. Cheqansa, jupaw jiwañampit juchampit kutsuyawayistu, ukatakejj Jesús Yoqaparuw khitaniwayi. Jiwasatï Jesusan jiwatapar confiyañäni ukhajja, juchanakasat perdonatäñaniwa, jutïrinsa wiñayatakiw jakarakiñäni (1 Juan 1:7; 4:9). Kunjamtï capítulo 14 ukan yatjjataniwayktanjja, Diosajj juchampit jiwañampit kutsuyasaw cheqaparjam taqe kuns lurirïtapa ukat jiwasar wal munasitap uñachtʼayawayistu. ¿Kunjamsa taqe ukanakat yuspäratas uñachtʼaysna?
3 Kunjamsa uk lursna uka toqetjja, Jehová Diosajj Miqueas profetap toqejj akham sistuwa: “Kunatï walïki ukwa Diosajj jumar sistamjja, ¿kunsa Jehová Diosajj jumat suyaski? Akakwa Diosajj jumat suyi: ¡kunatï cheqapäki uk lurañama, jan jaytjasiñarojj munasiñama, humilde chuymampi Diosamamp sarnaqañama!” sasa (Miqueas 6:8). Uka textorjamajja, Jehová Diosajj cheqaparjam taqe kuns lurañaswa muni. ¿Kunjamsa uk lursna?
Kunatï cheqapäki uk lurañatak chʼamachasiñäni
4. Jehová Diosajj leyinakaparjam sarnaqañas munatap ¿kunjamatsa yattanjja?
4 Diosajj leyinakaparjam sarnaqañaswa muni, ukaw kunatï cheqapäki jan cheqapäkaraki uk sum amuyañatak yanaptʼistani. Isaías 1:17 textojj akham siwa: “Kunatï walïki uk lurañ yateqapjjam, kunatï cheqapäki uk thaqapjjam” sasa. Sofonías 2:3 textos kunatï cheqapäki uk thaqapjjarakim sasaw chʼamañchtʼistu. Ukatjja Efesios 4:24 textojj akham sarakistuwa: “Diosan munañaparjam luratäki uka machaq jaqëñampi isthapisipjjañamawa. Ukajj cheqaparjam sarnaqañataki, Diosat jan jitheqtañatak luratawa” sasa. Jehová Diosan leyinakaparjam sarnaqañatak chʼamachastan ukhajja, janiw jan walinak lurktanti, qʼañu juchanakatsa jitheqtaraktanwa (Salmo 11:5; Efesios 5:3-5).
5, 6. 1) ¿Kunatsa Diosan leyinakap phoqañajj jan chʼamäki? 2) ¿Kun lurañatakis Bibliarjamajj chʼamachasiñasa?
5 Diosan leyinakaparjam sarnaqañajj janiw chʼamäkiti. Khitinakatï Jehová Diosar munasipki ukat jakʼapankañ munapkaraki ukanakajja, taqe chuymaw jupan mayitanakaparjamajj sarnaqapjje. Jiwasajj ukhamarakiw Diosar munastanjja, kunja suma chuymanïkitï uks valoranitwa uñjaraktanjja, ukatwa jupar kusisiyañ muntanjja (1 Juan 5:3). Ak amtañäni, Diosajj “cheqap lurir jaqenakarojj munasiwa” (Salmo 11:7). Jiwasatï Diosat yateqasisin taqe kuns cheqaparjam lurañ munstan ukhajja, Diosajj kunarutï munaski ukarojj munasiñasawa, uñiski ukarojj uñisiñasarakiwa (Salmo 97:10).
6 Jucharar jaqenakjamajja, kunatï cheqapäki uk lurañajj jiwasatakejj chʼamakiwa. Ukatwa nayrajj kunjam jaqëkayätantï uksa jan wali lurañanaks apanukuñasa. Antisas “Diosajj churkistu uka machaq” jaqëñampiw isthapisiñasa, ukatakejj Diosar sum uñtʼañaw yanaptʼistani (Colosenses 3:9, 10). Cheqansa, taqeniw ukatakejj chʼamachasiñasa. Ukampis jucharar jaqenakjamajj wal chʼamachaskasas awisajj amuyusansa, parlatasansa, luratasansa pantjasikipuniñäniwa (Romanos 7:14-20; Santiago 3:2).
7. ¿Kunatsa pantjasktan ukhajj jan aynachtʼañasäki?
7 Kunatï cheqapäki uk lurañatak chʼamachaskasas pantjastan ukhajja, janiw yaqhanakar juchañchañ thaqañasäkiti, ni kuntï lurktan ukajj janis walïkaspa ukham amuyañasäkiti. Ukhamarusa, pantjasitas laykojj janiw aynachtʼañasäkiti, janirakiw janis kunatak sirvksna ukat Diosar servitasajj inamayäkaspas ukham amuyañasäkiti. Jiwasatï juchanakasat taqe chuyma arrepentisiñäni ukhajja, Jehová Diosajj perdonistaniwa. Apóstol Juanajj akham sänwa: “Jan juchar purtʼasipjjañamatakiw akanak qellqanipjjsma. Maynitejj juchar purini ukhajja, jiwasajj mä yanapirinïtanwa, jupajj Awkimp chikäki uka Jesucristowa” sasa (1 Juan 2:1). Ukhamasti, Jehová Diosajj Jesusan jiwatap laykuw servirinakapjam katoqestu. Diosan munasirïtapa ukat perdonasirïtap yatisajja, jukʼampiw jupar kusisiyañ muntanjja.
Suma yatiyäwinak yatiyasajj kunatï cheqapäki ukwa lurasktanjja
8, 9. ¿Kunjamsa predicacionajj Jehová Diosan cheqaparjam lurirïtap uñachtʼayi?
8 Reinon suma yatiyäwinakap prediktan ukhajja, Jehová Diosjam cheqapar uñjirïtaswa uñachtʼaytanjja. Ukampis ¿kunjamsa predicatasajj Jehová Diosan justiciap qhanstayi?
9 Jan wali jaqenakar tukjañatakejja, nayraqatajj kunsa lurani ukwa Jehová Diosajj yatiyi. Aka qhepa urunakan kunas pasañapäna uka toqet Jesusajj akham sänwa: “Nayraqatajj taqe markanakanwa suma yatiyäwinakajj yatiyasini” sasa (Marcos 13:10; Mateo 24:3). Ukham sasajja, suma yatiyäwinakajj yatiyasjjani uka qhepat kunaymaninakaw pasarakini sañwa munaskäna, ukanakat mayajj jachʼa tʼaqesiñ tiempowa. Jan wali jaqenakajj jachʼa tʼaqesiñ tiemponwa jiwarayat uñjasipjjani, ukatjja aka oraqen justicia utjañapatakiw wakichtʼasirakini (Mateo 24:14, 21, 22). Jan wali jaqenakan cambiapjjañapatakisa salvasipjjañapatakisa, Jehová Diosajj jichhürun predicación toqew yanaptʼaski. Ukhamatwa tʼunjatäpkani ukhajj jan khitis akham siskaniti: ‘Diosajj janiw nayarojj mä oportunidad churawaykituti’ sasa (Jonás 3:1-10).
10, 11. Suma yatiyäwinak predickasajja, ¿kunjamsa Jehová Diosat yateqasisajj cheqaparjam luratas uñachtʼaysna?
10 Suma yatiyäwinak predicktan ukhajja, ¿kunjamsa Jehová Diosat yateqasitas uñachtʼaysna? Nayraqatajja taqe jaqenakan salvasipjjañapatakiw wal chʼamachasiñasa, ukhamatwa taqe kuns cheqaparjam luratas uñachtʼayañäni. Párrafo 1 ukan parlaniwayktan uka toqet parltʼaskakiñäni. Jumatï umat waysutäsin mä barco patankjjasma ukhajja, janiw aleqakejj ukan qonkasmati, jan ukasti mayninakar salvañatakiw chʼamachasirakisma. Jichha tiemponjja, ukhamarakiw khitinakatï niya jiwañampïsipki ukanakar salvañatak chʼamachasiñasa. Cheqansa, suma yatiyäwinak waljaniw jan istʼañ munapkiti, ukampis Jehová Diosajj pacienciamp suytʼaskakiwa. Ukhamasti, mayninakar yanaptʼañatakejj taqe chuymaw chʼamachasiñasa, kuna laykutejj Diosajj “taqenin arrepentisipjjañapwa muni” (2 Pedro 3:9).
11 Suma yatiyäwinak prediktan ukhajja, cheqaparjam uñjirïtas laykojj taqeniruw yatiytanjja, janiw khitirus yaqhachktanti. Ak amtañasapuniwa: “Diosajj janiw khitirus yaqhachkiti. Jan ukasti khitinakatï taqe markanakan jupar ajjsartʼapki, kunatï cheqapäki ukarjam lurapki ukanakarojj Diosajj katoqewa” (Hechos 10:34, 35). Jiwasatï Diosjamäñ munstan ukhajja, janiw yaqhachasirïñasäkiti, maynejj kawkïr markatäskpasa, qollqenïskpasa, pobrëskpasa taqe jupanakaruw predicañasa. Ukhamatwa jupanakarojj suma yatiyäwinak yatipjjañapatakisa, Diosar istʼapjjañapatakis yanaptʼañäni (Romanos 10:11-13).
Mayninakarojj cheqaparjamaw uñjañasa
12, 13. 1) ¿Kunatsa mayninakarojj jankʼak jan juzgañasäki? 2) Jesusajj jan juzgapjjamti jan juchañchapjjamti sasaw säna, ¿kamsañsa uka arunakampejj munaskäna? (Nota uñjjattʼarakïta).
12 Jehová Diosajj cheqaparjamaw uñjistu, ukhamajj mayninakarojj cheqaparjamaw uñjañasaraki. Awisajj maynir juzgañasa, pantjasitanakapat jiskʼachañasa, kuntï lurki ukat payachasiñas facilakïspawa. Ukampis Diosan jiwasar ukham juzgañap janiw khitis munktanti. Salmo qellqerejj akham sänwa: “Jah Dios Tata, jumatï pantjasitanak uñchʼukisma ukhajja, Jehová Dios Tata, ¿khitirak saytʼatäspasti?” sasa (Salmo 130:3). Jehová Diosajj cheqaparjama ukat khuyaptʼayasiñampiw uñjistu, janirakiw pantjasitanakas uñchʼukkiti (Salmo 103:8-10). Ukhamasti, ¿kunjamsa mayninakarojj uñjañasaraki?
13 Mayninakajj pantjasipkani ukhajja, Jehová Diosat yateqasisajj cheqaparjama ukat khuyapayasiñampiw uñjañasa, janiw jankʼakejj juzgañasäkiti. Yamas kunapachatï jiwasjjat jan kuns parlasipkchi, jan ukajj pantjasitanakapajj jiskʼakïchi ukhajja, jankʼakiw jupanakar perdonañasa. Jesusajj Qollun Yatichkäna ukhajja, akham sasaw ewjjtʼäna: “Jan khitirus juzgapjjamti, ukhamat jan juzgatäñataki” sasa (Mateo 7:1). Ukat Lucas librorjamajja, Jesusajj akham sarakïnwa: “Janirak khitirus juchañchapjjamti, ukhamat jan juchañchayasiñataki” sasa (Lucas 6:37).a Jesusajj ak sum yatïna: pantjasir jaqenakajja, jan sinttʼasisaw mayninakarojj cheqañchapjje. Ukhamajj Jesusar istʼapkäna ukanakat khitinakatï ukhamäpkäna ukanakajja, cambiapjjañapatakiw chʼamachasipjjañapäna.
Suma yatiyäwinak taqenir predicasajja, Jehová Diosat yateqasitaswa uñachtʼaytanjja.
14. ¿Kuna razonanakatsa mayninakar jan juzgañasäki?
14 ¿Kunatsa mayninakarojj jan juzgañasäki? Nayraqatajja, uk lurañatakejj janiw derechonïktanti. Santiagojj akham sasaw amtayistu: “Maynikiw Ley Churirejj utji, mä sapa Juezakiw utjaraki” sasa. Ukham sasajja jupajj Jehová Diosatwa parlaskäna. Ukatjja “¿khitirakït jumasti jaqe masimar juchañchañatakisti?” sasaw sarakïna (Santiago 4:12; Romanos 14:1-4). Maysa toqetjja, pantjasirïtas laykuw mayninakarojj jan juzgañasäkiti, kuna laykutejj mayninakar juzgasajj kunjamats pantjasikipuntanwa. Jiwasatï mayninakar yaqhachañäni, kuna jan waltï lurapkistu uks jan armkañäni, mayninakats envidiasiñäni ukat mayninakat sipan jilanksnas ukham amuyasirakiñäni ukhajja, kunja suma chuymanïpjjesa uk janiw uñjañ puedkañäniti. Cheqas kunas mayninakan chuymapan utji uk janiw yatktanti, janirakiw kuna jan walinakansa uñjasisipki uks yatktanti. Taqe ukanakat amuytʼañajja, mayninakar jan jankʼak juzgañatakiw yanaptʼistani. Ukhamajj kuna razonatsa jilat kullakanakajj congregacionankapjje, kunatsa mä kuns lurapjje uk yatjjatañat sipansa, Diosat yateqasiñasatakiw chʼamachasiñasa, kuna sumanaktï lurañ yatipki uka toqetsa lupʼiñasarakiwa.
15. Jehová Diosar servirinakajja, ¿kunsa familiapampejj janipun lurapjjañapäki, ukat kunatsa?
15 Jichhajj familia toqet parltʼarakiñäni. Mä familian utapanjja sumankañaw utjañapa, taqenirakiw jan walinakat jarkʼaqatajj uñjasipjjañapa. Ukampis aka jan wali pachan janiw ukhamajj uñjasjjeti, antisakiw mä utan jakirinakajj jupanak pachpa jan waltʼayasipjje. Walja esposonakasa, esposanakasa, awk taykanakas juezanakar uñtataw familiaparojj jan sinttʼasis apnaqapjje. Ukatjja usuchjir arunak parlasa ukat nuwjasaw munañaparjam apnaqapjjaraki. Ukampis Jehová Diosar servirinakajja, janipuniw familiaparojj jan wali arunakamp parlapjjañapäkiti, ni jiskʼachasas tʼaqesiyapjjañapäkiti (Efesios 4:29, 31; 5:33; 6:4). Jesusajj jan juzgapjjamti jan cheqañchapjjamti sasin siskäna uka arunakajja, familia taypin jakapki ukanakatakirakiwa. Ak amtapjjapuniñäni: cheqaparjam taqe kuns lurañatakejja, Jehová Diosjamaw mayninakar uñjañasa. Diosajj jupar servipki ukanakarojj janipuniw jan waltʼaykiti, kuna laykutejj jupajj “wali munasir chuymaniwa, wali khuyaptʼayasirirakiwa” (Santiago 5:11). ¡Diosajj wali yateqaskañapuniwa!
Ancianonakajj cheqaparjamaw kuns lurapjje
16, 17. 1) ¿Kunsa Jehová Diosajj ancianonakat suyi? 2) Maynejj jan arrepentiski ukhajja, ¿kunsa ancianonakajj lurapjjañapa, ukat kunatsa?
16 Taqeniw kuns cheqaparjam lurañatak chʼamachasiñasa, ukampis ancianonakaw congregacionankirinakar uñjasajj jukʼamp chʼamachasipjjañapa. Ancianonakata jan ukajj ‘principenakat’ parlkasajja, Isaías profetajj akham sänwa: “Mä reyiw cheqapar apnaqani, principenakajj justiciampiw apnaqapjjarakini” sasa (Isaías 32:1). Uka arunakarjamajja, ancianonakan taqe kuns cheqaparjam lurapjjañapwa Jehová Diosajj muni. ¿Kunjamsa jupanakajj uk lurapjjaspa?
17 Diosar taqe chuyma serviri ancianonakajja, Jehová Diosjam taqe kuns cheqaparjam lurañatakejj jan walinakatwa congregacionar jarkʼaqapjjañapa. Awisajja, ancianonakajj mä jachʼa jucha luririruw juzgapjjañapa, uk lurkasajj Jehová Diosjam khuyaptʼayasirïpjjañapawa, juchachasirin arrepentisiñapatakejj taqe chuymaw yanaptʼapjjañaparaki. Ukampis jucha luriritï jan arrepentisiñ munkani ukhajja, kunatï cheqapäki ukarjamaw mä amtar puripjjañapa, Diosan Aruparus istʼapjjañaparakiwa. Bibliajj uka toqet “jan wali jaqerojj jumanak taypit” apsupjjam sasaw qhanañchi, mä arunjja jan wali jaqenakarojj congregacionatwa apsusjjañapa (1 Corintios 5:11-13; 2 Juan 9-11). Ancianonakatakejj uk lurañajj janiw faciläkiti, ukampis congregacionar jan walit jarkʼaqañatakiw uk lurapjje. Ukhamäkchisa, jupanakajj jucha luririn Jehová Diosar kuttʼjjañapa ukat taqe chuyma arrepentisiñapwa suyapjje (Lucas 15:17, 18).
18. Maynir ewjjtʼkasajja, ¿kunanaksa ancianonakajj amtapjjañapa?
18 Ancianonakajja, khitinakarutï yanaptʼañajj wakiski ukanakaruw ewjjtʼapjjaraki, ukhamatwa Jehová Diosjam cheqaparjam uñjirïpjjatap uñachtʼayapjje. Jupanakajj janiw mayninakan pantjasitanakap thaqapkiti, janirakiw jilat kullakanakarojj pantjasipjjatapat jankʼak cheqañchapkiti. Ukampis “maynejj jan amuyasisaw jan wali thakir” saranukusajj juchar purtʼasispa. Ukhamäni ukhajja, ancianonakajj Jehová Diosatwa amtasipjjañapa, jupajj janiw jan sinttʼasis cheqañchir Diosäkiti. Ukatwa ancianonakarojj akham sasin ewjjtʼi: “Llampʼu chuymampi jupar cheqañchañatak chʼamachasipjjam” sasa (Gálatas 6:1). Khititï juchachaski ukarojja, ancianonakajj janiw colerasisajj toqjjapkiti, jan ukasti munasiñampiw ewjjtʼapjje, ukhamat jan walinak jaytañapataki. Ukampis jucha luriritï jan walinak luraskakini ukhajja, ancianonakajj qhana arunakampiw juparojj ewjjtʼapjjani, Jehová Diosan ovejapätapsa amtapjjarakiniwa (Lucas 15:7).b Ancianonakatï maynir cheqpachapun munasis ewjjtʼapjjani ukhajj yanaptʼapjjaniwa.
19. ¿Kuna amtanakarus ancianonakajj puripjjañapa, ukat kunarjamas uk amtapjjañapa?
19 Ancianonakajj kunayman amtanakaruw puripjjañapa. Sañäni, mä jilatajj siervo ministerialata jan ukajj ancianot serviñatakejj requisitonak phoqaskiti janicha uk amuytʼañatakejj taqpachaniw tantachasipjje, ukhamarus ukanak uñakipkasajj janiw khitirus yaqhachapkiti, ukatwa kuna requisitonakatï jilatanakatak utjki ukarjampun uñakipapjje. Kuntï ancianonakajj amuyapki ukat sipansa, jupanakatakejj Biblian mayitanakapaw jukʼamp importantejja. Ukhamatwa jupanakajj cheqaparjampun kuns lurapjje, janirakiw khitirus yaqhachapkiti (1 Timoteo 5:21).
20, 21. 1) ¿Kun lurañatakis ancianonakajj wal chʼamachasipjje, ukat kunatsa? 2) ¿Kunjamsa ancianonakajj llakitanakar yanaptʼapjjaspa?
20 Jehová Diosjam cheqaparjam uñjirïpjjatapjja, ¿kuna toqenakansa ancianonakajj uñachtʼayapjjarakpacha? Ancianonakajj cheqaparjamaw kuns lurapjjani sasin arsusajja, Isaías profetajj akham sarakïnwa: “Jupanakat sapa maynejja thayat jarkʼaqasiñatak mä imantasiñ lugarjamäpjjaniwa, wal purintir jallut jarkʼaqasiñatak mä imantasiñ lugarjamäpjjaniwa, waña oraqen jalir umanakar uñtasitäpjjaniwa, waña oraqen mä jachʼa qarqan chʼiwipar uñtasitäpjjaniwa” sasa (Isaías 32:1, 2). Ukhamasti, uka arunakarjamajj jilat kullakanakaruw ancianonakajj chuymachtʼapjjañapa ukat chʼamañchtʼapjjañaparakiwa.
21 Jichhürunakan kunayman jan walinakaw utji, ukatwa walja jilat kullakanakajj tʼaqesipjje, chʼamañchtʼatäñsa munapjjaraki. Llakitanakar chuymachtʼañatakejj ¿kunanaksa ancianonakajj lurapjjaspa? (1 Tesalonicenses 5:14). Munasiñampiw istʼapjjañapa (Santiago 1:19). Kunanakatï llakisiyki uka toqet parlapjjani ukhajj atencionampiw istʼapjjañapa (Proverbios 12:25). Jehová Diosasa, jilatanakasa, kullakanakas qhawqsa jupanakar munasipjje ukwa sapjjañapa (1 Pedro 1:22; 5:6, 7). Ukhamarusa jupanakataki ukat jupanakampiw orapjjañapa. Llakitäpki ukanakarojja, mä ancianon oracionapajj walpun chʼamañchtʼi (Santiago 5:14, 15). Cheqaparjam taqe kuns luriri Jehová Diosajja, llakitäpki ukanak laykojj kunanaktï lurktan uk uñjasajj walpun kusisi, janirakiw luratanakasat armaskiti.
Jehová Diosat yateqasisaw ancianonakajj llakitanakar chʼamañchtʼapjje.
22. ¿Kuna toqenakansa Diosat yateqasitas uñachtʼaytanjja, ukat ukham luratasat kuna askinakas utji?
22 Jehová Diosat yateqasis cheqaparjam taqe kuns lurtan ukhajja, jukʼampiw Jehová Diosarojj jakʼachastanjja. Ukatwa kunatï jupatak walïki ukarjam sarnaqtanjja, taqe chuymarakiw suma yatiyäwinaksa prediktanjja, janirakiw mayninakan pantjasitanakap thaqktanti. Ukat khitinakatï ancianot servisktan ukanakajja, jan walinakatwa congregacionarojj jarkʼaqtanjja, jilat kullakanakarus Bibliarjamaw ewjjtʼtanjja. Ukatjja mä jilatar lurañanak churañatakejj jan yaqhachasaw yanaptʼtanjja, taqe chuymarakiw llakitanakarus chuymachtʼtanjja. Jehová Diosajj cheqaparjam sarnaqañatak chʼamachasitas uñjasajja, ¡walpun kusispacha!
a Bibliajj kuna aruntï qellqaskäna ukarjamajja, aka arunakaw uñsti: “Jan jukʼampejj juzgapjjamti” ukat “jan jukʼampejj juchañchapjjamti”. Ukham qellqasitapatjja, Jesusar istʼapkäna uka jaqenakajj mayninakar juzgapjjatapa ukat mayninakar jankʼak cheqañchapjjatapwa amuytanjja. Ukampis Jesusan uka arunakap istʼasajj janiw ukham lurjjapjjañapäkänti.
b 2 Timoteo 4:2 textorjamajja, mä ancianojj “cheqañchiwa, amuytʼayiwa ukat ewjjtʼarakiwa”. “Ewjjtʼarakiwa” (parakaléō) sasin griego arut traducitäki uka arojja, “chʼamañchtʼaña” sañwa munaspa. Uka arur uñtat paráklētos arojja, kunjamsa maynejj tribunalan arjjati uka toqet parlañatakiw apnaqasirakispa. Ukhamajj qhana arunakampi maynir cheqañchasajja, ancianonakajj Jehová Diosar kuttʼañapatakiw jucha luririrojj yanaptʼapjjañapa.