ЈӘҺЈАНЫН ЈАЗДЫҒЫ МҮЖДӘ
1 Башланғыҹда Сөз вар иди,+ Сөз Аллаһла иди+ вә Сөз илаһи варлыг иди.+ 2 О, башланғыҹда Аллаһла иди. 3 Һәр шеј онун васитәсилә мөвҹуд олду+ вә онсуз һеч бир шеј мөвҹуд олмады.
4 Онун васитәсилә һәјат мөвҹуд олду вә һәјат инсанлар үчүн нур олду.+ 5 Бу нур гаранлыгда парлајыр,+ анҹаг гаранлыг ону үстәләјә билмир.
6 Аллаһын ҝөндәрдији бир елчи пејда олду. Онун ады Јәһја иди.+ 7 О, шәһадәт вермәк үчүн ҝәлмишди. О, нур һаггында шәһадәт верәҹәкди ки,+ һәр ҹүр инсан онун васитәсилә иман ҝәтирсин. 8 О өзү һәмин нур дејилди,+ амма нур һаггында шәһадәт вермәли иди.
9 Һәр ҹүр инсаны нурландыран әсил нур дүнјаја ҝәлмәк үзрә иди.+ 10 О, дүнјада иди.+ Дүнја онун васитәсилә мөвҹуд олмушду,+ лакин дүнја ону танымады. 11 О, доғма јурдуна ҝәлди, анҹаг халгы ону гәбул етмәди. 12 О, ону гәбул едән, онун адына иман ҝәтирән һәр кәсә+ Аллаһын өвлады+ олмаг һүгугу верди. 13 Онлар әтдән-гандан доғулмајыблар, инсан истәји илә дүнјаја ҝәлмәјибләр, онлар Аллаһын өвладларыдырлар.+
14 Сөз инсан олуб+ арамызда јашады вә биз онун ҹалалыны ҝөрдүк. Бу, атанын јеҝанә оғлуна+ вердији ҹалала бәнзәјирди. О, Аллаһын лүтфү илә вә һәгигәтлә долу иди. 15 Јәһја онун барәсиндә шәһадәт верир, нида едирди: «Мән бу сөзләри онун һаггында дејирдим: “Мәндән сонра ҝәлән мәни өтүб кечди, чүнки о, мәндән әввәл вар олуб”».+ 16 Биз һамымыз онун долғунлуғундан бәһрәләндик, лүтф үстүндән лүтф алдыг. 17 Ганун Муса васитәсилә верилди,+ лүтф+ вә һәгигәт исә Иса Мәсиһ васитәсилә ачылды.+ 18 Бәшәр өвладларындан һеч ким һеч вахт Аллаһы ҝөрмәмишдир,+ јалныз Атанын гојнунда* олан+ о илкин илаһи варлыг+ Ону бизә танытды.+
19 Јәһудиләр Јәһјанын ким олдуғуну+ өјрәнмәк үчүн Јерусәлимдән онун јанына каһинләрлә лавилиләри ҝөндәрди. Јәһја белә шәһадәт верди: 20 «Мән Мәсиһ дејиләм». О, буну ачыг-ашкар деди, суалдан гачмады. 21 Белә олдугда онлар сорушдулар: «Бәс онда кимсән? Олмаја, Илјассан?»+ О: «Хејр», — деди. «Бәлкә, һәмин о Пејғәмбәрсән?»+ О, јенә инкар етди. 22 Онда онлар дедиләр: «Ахы сән кимсән? Өзүн һаггында бир шеј де ки, бизи ҝөндәрәнләрә ҹаваб верә биләк». 23 О ҹаваб верди: «Мән Әшија пејғәмбәрин дедији,+ чөллүкдә: “Јеһованын јолуну һамарлајын!”+ — дејә ҹар чәкәнин сәсијәм». 24 Ҝәләнләр исә фәрисиләрдән идиләр. 25 Ону јенә сорғу-суала чәкдиләр: «Әҝәр сән нә Мәсиһ, нә Илјас, нә дә һәмин о Пејғәмбәр дејилсәнсә, бәс онда нәјә ҝөрә вәфтиз* едирсән?» 26 Јәһја онлара ҹаваб вериб деди: «Мән суда вәфтиз едирәм. Лакин аранызда бир нәфәр вар, сиз ону танымырсыныз. 27 О, мәндән сонра ҝәлир, амма мән онун сәндәлинин бағыны белә, ачмаға лајиг дејиләм».+ 28 Бүтүн бунлар Бејтанијјәдә, Иордан чајынын о бири тајында баш верди. Јәһја орада вәфтиз едирди.+
29 Ертәси ҝүн Јәһја она тәрәф ҝәлән Исаны ҝөрәндә деди: «Будур бәшәријјәтин+ ҝүнаһыны јујан+ Аллаһын Гузусу!+ 30 “Мәндән сонра ҝәлән мәни өтүб кечди, чүнки о, мәндән әввәл вар олуб”, — дејә һаггында данышдығым адам будур.+ 31 Мән өзүм дә ону танымырдым, лакин мән суда вәфтиз едирәм ки, Исраил ону танысын».+ 32 Јәһја буну да тәсдигләди: «Мүгәддәс руһун ҝөјдән ҝөјәрчин кими ениб онун үзәриндә галдығыны ҝөрдүм.+ 33 Мән өзүм дә ону танымырдым. Анҹаг мәни суда вәфтиз етмәјә ҝөндәрән Аллаһ деди: “Мүгәддәс руһун кимин үзәринә ениб+ галдығыны ҝөрсән, бил ки, мүгәддәс руһла вәфтиз едән одур”.+ 34 Мән дә буну ҝөрдүм вә тәсдиг етдим ки, о, Аллаһын Оғлудур».+
35 Ертәси ҝүн Јәһја ики шаҝирди илә бир јердә оланда 36 јол илә ҝедән Исаны ҝөрүб деди: «Будур Аллаһын Гузусу!»+ 37 Бу сөзләри ешидән һәмин ики шаҝирд Исанын ардынҹа ҝетди. 38 Иса ҝеријә бахды вә онларын архадан ҝәлдијини ҝөрәндә сорушду: «Нә истәјирсиниз?» Онлар ҹаваб вердиләр: «Рабби, сән һарада галырсан?» (Рабби «мүәллим» демәкдир.) 39 Иса деди: «Ҝәлин өзүнүз ҝөрүн». Онлар ҝедиб онун һарада галдығыны ҝөрдүләр. Тәхминән ҝүнорта саат дөрд* оларды. Онлар һәмин ҝүн Иса илә галдылар. 40 Јәһјанын сөзүнү ешидиб Исанын ардынҹа ҝедән ики шаҝирддән бири Шимон Бутрусун гардашы Андреас+ иди. 41 О, әввәлҹә гардашы Шимону тапды вә деди: «Биз Мәсиһи тапмышыг»+ (Мәсиһ «мәсһ едилмиш» демәкдир.) 42 О, гардашыны Исанын јанына ҝәтирди. Иса она бахыб деди: «Јәһја оғлу Шимон,+ индән белә сәни Кифа (јунанҹа Бутрус*)+ чағыраҹаглар».
43 Сабаһысы ҝүн Иса Ҹәлиләјә јолланмаг истәди. О, Филипи+ тапыб деди: «Ардымҹа ҝәл». 44 Филип дә Андреасла Бутрусун доғма шәһәри олан Бејтсәјдадан иди. 45 Филип Натанаили+ тапыб она деди: «Биз Төвратда* Мусанын јаздығы вә Пејғәмбәрләрин китабында бәһс едилән адамы, Јусифин+ оғлу нәсрани Исаны тапмышыг». 46 Амма Натанаил она деди: «Һеч Насирәдән дә фәрли бир шеј чыхар?» Филип она ҹаваб верди: «Ҝәл өзүн бах». 47 Иса она тәрәф ҝәлән Натанаили ҝөрәндә онун һаггында белә деди: «Будур, зәррә гәдәр дә биҹлији олмајан әсил исраилли!»+ 48 Натанаил сорушду: «Сән мәни һарадан таныјырсан?» Иса ҹаваб верди: «Филип сәни чағырмаздан әввәл мән сәни ҝөрмүшдүм. Сән әнҹир ағаҹынын алтында идин». 49 Натанаил деди: «Рабби, сән Аллаһын Оғлусан, сән Исраилин Падшаһысан».+ 50 Иса деди: «Сәни әнҹир ағаҹынын алтында ҝөрдүјүмү дедијим үчүн мәнә инандын? Сән бунлардан да бөјүк ишләр ҝөрәҹәксән». 51 Сонра әлавә етди: «Сизи әмин едирәм ки, сиз сәманын ачылдығыны вә Аллаһын мәләкләринин инсан Оғлунун јанына ениб-галхдығыны ҝөрәҹәксиниз».+
2 Бундан ики ҝүн сонра Ҹәлиләнин Ганә шәһәриндә тој иди. Исанын анасы орада иди. 2 Иса да шаҝирдләри илә тоја дәвәт олунмушду.
3 Шәраб азаланда Исанын анасы она деди: «Шәраблары јохдур». 4 Анҹаг Иса анасына деди: «Бу, бизим ишимиз дејил. Мәним вахтым һәлә ҝәлмәјиб». 5 Анасы мәҹлисдә хидмәт едәнләрә деди: «Сизә нә десә, ону да един». 6 Јәһудиләрин пакланма гајдаларына+ ҝөрә орада су үчүн алты әдәд даш күп варды. Күпләрин һәр бири гырх дөрд литрдән алтмыш алты литрә* гәдәр су тутурду. 7 Иса онлара деди: «Күпләри су илә долдурун». Хидмәтчиләр күпләри ағзына гәдәр долдурдулар. 8 Сонра Иса онлара деди: «Инди бир аз ҝөтүрүб сәрпајы үчүн апарын». Онлар елә дә етдиләр. 9 Сәрпајы шәрабын һарадан ҝәлдијини билмирди, буну јалныз хидмәтчиләр билирди. О, шәраба чеврилмиш сујун дадына бахдыгда бәји чағырыб 10 деди: «Башгалары әввәлҹә сүфрәјә јахшы шәраб гојур, гонаглар кефләнәндән сонра исә ади шәрабы верир. Анҹаг сән бу ҹүр әла шәрабы индијә сахламысан». 11 Бу, Исанын ҝөстәрдији илк мөҹүзә иди. О, буну Ҹәлиләнин Ганә шәһәриндә етмишди. Иса орада өз гүдрәтини ҝөстәрди+ вә шаҝирдләри она иман етдиләр.
12 Бундан сонра Иса, анасы, гардашлары+ вә шаҝирдләри Кәфәрнаһума+ ҝетдиләр, лакин орада чох галмадылар.
13 Јәһудиләрин Пасха бајрамы+ јахынлашырды. Иса Јерусәлимә ҝәлди. 14 О, мәбәддә мал-гара, гојун вә ҝөјәрчин+ сатанлары, һәмчинин отуруб сәррафлыг едәнләри ҝөрдү. 15 Иса кәндирдән бир гамчы дүзәлдиб онларын һамысыны гојун, мал-гара гарышыг мәбәддән говду. Сәррафларын масаларыны чевириб пулларыны јерә дағытды.+ 16 Ҝөјәрчин сатанлара исә деди: «Јығышдырын бунлары бурадан! Бәсдирин Атамын евини базара чевирдиниз!»+ 17 Бу заман онун шаҝирдләри Мүгәддәс Јазыларда дејилән «Сәнин евин үчүн чәкдијим гејрәт мәни јандырыб-јахаҹаг»+ сөзләрини хатырладылар.
18 Буну ҝөрән јәһудиләр она дедиләр: «Һансы әламәтлә+ бизә сүбут едә биләрсән ки, бунлары етмәјә ихтијарын вар?» 19 Иса онлара ҹаваб верди: «Бу мәбәди дағыдын, мән ону үч ҝүнә тикәрәм».+ 20 Онда јәһудиләр дедиләр: «Бу мәбәд гырх алты илә тикилиб, сән ону үч ҝүнә неҹә тикәҹәксән?» 21 Анҹаг Иса мәбәд дејәркән өз бәдәнини нәзәрдә тутурду.+ 22 Иса дириләндән сонра шаҝирдләри хатырладылар ки, о, буну дәфәләрлә демишди.+ Беләҹә, онлар һәм Мүгәддәс Јазылардакы бу сөзләрә, һәм дә Исанын сөзләринә инандылар.
23 Иса Јерусәлимдә Пасха бајрамында оларкән хејли адам онун ҝөстәрдији мөҹүзәләри ҝөрүб онун адына иман етди. 24 Амма Иса онлара чох да етибар етмирди, чүнки һамысыны јахшы таныјырды. 25 Еһтијаҹ јох иди ки, кимсә она башгасы һаггында бир шеј данышсын, чүнки о, һәр кәсин үрәјини ҝөрүрдү.+
3 Фәрисиләрин арасында Никодем+ адлы бир адам варды. О, јәһудиләрин рәһбәрләриндән бири иди. 2 О, ҝеҹә вахты Исанын јанына ҝәлиб+ деди: «Рабби*+, биз билирик ки, сән Аллаһын бизә јолладығы мүәллимсән, чүнки Аллаһ ҝүҹ вермәсә,+ һеч кәс бу мөҹүзәләри+ ҝөстәрә билмәз». 3 Иса она ҹаваб верди: «Буну бил ки, инсан јенидән* доғулмаса,+ Аллаһын Падшаһлығыны ҝөрә билмәз».+ 4 Никодем ондан сорушду: «Адам артыг бөјүјүбсә, јенидән неҹә доғула биләр? Мәҝәр о, анасынын бәтнинә ҝириб икинҹи дәфә доғула биләр?» 5 Иса ҹаваб верди: «Ешит вә аҝаһ ол, судан+ вә руһдан+ доғулмајан Аллаһын Падшаһлығына ҝирә билмәз. 6 Инсандан инсан, мүгәддәс руһдан исә ҝөјә мәхсус олан доғулур. 7 “Јенидән доғулмалысыныз” дедијимә тәәҹҹүбләнмә. 8 Күләк истәдији сәмтә әсир. Сән онун сәсини ешидирсән, амма һарадан ҝәлиб һара әсдијини билмирсән. Руһдан доғулмуш һәр адам да беләдир».+
9 Никодем Исадан сорушду: «Бу неҹә ола биләр?» 10 Ҹавабында Иса деди: «Сән Исраилин мүәллими ола-ола белә шејләри билмирсән? 11 Әмин ола биләрсән ки, биз билдијимизи данышырыг вә ҝөрдүјүмүзә шәһадәт едирик. Сиз исә шәһадәтимизи гәбул етмирсиниз. 12 Мән сизә јерә аид шејләр һаггында данышанда инанмырсынызса, ҝөјә аид шејләр һаггында данышсам, неҹә инанаҹагсыныз? 13 Һеч бир инсан ҝөјә чыхмајыб,+ амма инсан Оғлу ҝөјдән ҝәлиб.+ 14 Муса сәһрада иланы јухары галдырдығы кими,+ инсан Оғлу да јухары галдырылмалыдыр+ ки, 15 она иман едән һәр адамын әбәди һәјаты олсун.+
16 Аллаһ дүнјаны о гәдәр севир ки, јеҝанә Оғлуну+ онун уғрунда фәда етди. Буну она ҝөрә етди ки, она иман едәнләр мәһв олмасын, онларын әбәди һәјаты олсун.+ 17 Чүнки Аллаһ Өз Оғлуну бәшәријјәти мүһакимә етмәк үчүн јох, бәшәријјәти онун васитәсилә хилас етмәк үчүн дүнјаја ҝөндәрмишдир.+ 18 Она иман едән мәһкум едилмәјәҹәк,+ иман етмәјән исә артыг мәһкум олунуб, чүнки Аллаһын јеҝанә Оғлунун адына иман етмәјиб.+ 19 Һөкм үчүн әсас будур: нур дүнјаја ҝәлди,+ инсанлар исә нуру јох, гаранлығы севдиләр, чүнки әмәлләри пис иди. 20 Шәр иш ҝөрән нура нифрәт едир вә әмәлләри ифша олунмасын дејә, нура тәрәф ҝетмир. 21 Доғру иш ҝөрән адам исә нура+ тәрәф ҝедир ки, әмәлләринин Аллаһын ирадәсинә мүвафиг олдуғу ҝөрүнсүн».
22 Бундан сонра Иса шаҝирдләри илә бирликдә Јәһудијјә кәндләринә ҝетди вә бир мүддәт онларла орада галды. О, ҹамааты вәфтиз едирди.+ 23 Јәһја да Салимин јахынлығында, Ајнонда вәфтиз едирди, чүнки орада су бол иди.+ Ҹамаат ора ҝәлиб вәфтиз олунурду.+ 24 О заман Јәһја һәлә һәбс едилмәмишди.+
25 Јәһјанын шаҝирдләри бир јәһуди илә пакланма барәсиндә мүбаһисә етдиләр. 26 Онлар Јәһјанын јанына ҝәлиб дедиләр: «Рабби, сәнинлә Иордан чајынын о тајында олан адам, кимин һаггында ки сән шәһадәт вермишдин,+ бах, о вәфтиз едир вә һамы онун јанына ҝедир». 27 Јәһја ҹаваб верди: «Инсана ҝөјдән верилмәсә, о, һеч нә едә билмәз. 28 “Мән Мәсиһ дејиләм,+ мән онун габағынҹа ҝөндәрилмиш адамам”, — дедијимә сиз өзүнүз шаһидсиниз.+ 29 Ҝәлин кимә мәхсусдурса, бәј дә одур.+ Амма бәјин досту бәјин јанында дуранда вә онун сәсини ешидәндә үрәкдән севинир. Мән дә беләҹә үрәкдолусу севинирәм. 30 О бөјүмәли, мән исә кичилмәлијәм».
31 Јухарыдан ҝәлән+ һамыдан бөјүкдүр. Јердән олан исә елә јердәндир вә јерә аид шејләрдән данышыр. Ҝөјдән ҝәлән һамыдан бөјүкдүр.+ 32 О ҝөрдүјү вә ешитдији шејләрдән данышыр,+ лакин онун шәһадәтини һеч кәс гәбул етмир.+ 33 Онун шәһадәтини гәбул едән Аллаһын һагг олдуғуну тәсдигләјир*.+ 34 Аллаһын ҝөндәрдији шәхс Онун сөзләрини данышыр.+ Аллаһ да руһуну сәхавәтлә верир. 35 Ата Оғулу севир+ вә һәр шеји онун ихтијарына вериб.+ 36 Оғула иман едән әбәди һәјата говушаҹаг.+ Оғула итаәт етмәјәнсә һәјата говушмајаҹаг,+ Аллаһын гәзәбинә дүчар олаҹаг.+
4 Аға ешитди ки, фәрисиләр онун Јәһјадан даһа чох шаҝирд һазырладығыны вә даһа чох адам вәфтиз етдијини билирләр.+ 2 (Әслиндә, Иса өзү јох, шаҝирдләри вәфтиз едирдиләр.) 3 Онда Јәһудијјәдән чыхыб јенидән Ҹәлиләјә јолланды. 4 Иса Сәмәријјәдән кечиб ҝетмәли иди. 5 О, Сәмәријјәнин Сихар шәһәринә ҝәлди. Бу шәһәр Јагубун өз оғлу Јусифә вердији тарланын јахынлығында јерләширди.+ 6 Орада Јагубун гујусу варды.+ Узун јолдан јорулмуш Иса гујунун јанында отурмушду. Ҝүнорта саат он ики* оларды.
7 Бу заман ораја су далынҹа бир сәмәријјәли гадын ҝәлди. Иса она деди: «Мәнә ичмәјә су вер». 8 (Шаҝирдләри шәһәрә јемәк алмаға ҝетмишдиләр.) 9 Сәмәријјәли гадын Исаја деди: «Неҹә олур ки, сән јәһуди ола-ола мәндән — сәмәријјәли бир гадындан су истәјирсән?» (Иш орасындадыр ки, јәһудиләрлә сәмәријјәлиләр арасында һеч бир мүнасибәт јохдур.)+ 10 Иса гадына ҹаваб верди: «Әҝәр сән Аллаһын әнамындан+ хәбәрдар олсајдын вә сәндән су истәјән адамын ким олдуғуну билсәјдин, өзүн ондан су истәјәрдин, о да сәнә дирилик сују верәрди».+ 11 Гадын деди: «Аға, гују дәриндир, сәнин исә су чәкмәјә һеч чәлләјин дә јохдур. Сәндә дирилик сују һарадандыр? 12 Мәҝәр сән бу гујуну бизә вермиш, өзү дә, оғуллары да, мал-гарасы да бурадан су ичмиш атамыз Јагубдан да бөјүксән?» 13 Иса гадына ҹаваб верди: «Бу сују ичән һәр бир адам јенә дә сусајаҹаг. 14 Анҹаг мәним верәҹәјим судан ичән адам әсла сусамајаҹаг.+ Бу су онун ичиндә гајнајыб әбәди һәјат верән бир чешмә олаҹаг».+ 15 Гадын она деди: «Аға, мәнә дә бу судан вер ки, бир дә сусамајым вә бура су далынҹа ҝәлмәјим».
16 Иса она деди: «Ҝет, әрини дә чағыр, бура ҝәл». 17 Гадын ҹаваб верди: «Мәним әрим јохдур». Иса деди: «Дүз дедин, әрин јохдур. 18 Сәнин беш әрин олуб, анҹаг инди јашадығын киши әрин дејил. Бурасыны дүз дедин». 19 Гадын деди: «Аға, ҝөрүрәм сән пејғәмбәрсән.+ 20 Бизим әҹдадларымыз Аллаһа бу дағда ибадәт едибләр, сиз исә дејирсиниз ки, Аллаһа Јерусәлимдә ибадәт етмәк лазымдыр».+ 21 Иса деди: «Инан мәнә, елә бир вахт ҝәләҹәк ки, сиз Атаја нә бу дағда, нә дә Јерусәлимдә ибадәт едәҹәксиниз. 22 Сиз кор-коранә ибадәт едирсиниз,+ биз исә билик әсасында ибадәт едирик, чүнки хилас јәһудиләрдән башлајыр.+ 23 Амма елә бир вахт ҝәләҹәк ки вә артыг ҝәлиб дә, Атаја дүзҝүн ибадәт едәнләр руһа вә һәгигәтә ујғун ибадәт едәҹәкләр. Чүнки Ата Она бу ҹүр ибадәт етмәк истәјәнләри ахтарыр.+ 24 Аллаһ руһдур*+, Она ибадәт едәнләр руһа вә һәгигәтә ујғун ибадәт етмәлидирләр».+ 25 Гадын она деди: «Мән билирәм ки, Мәсиһ адланан бири ҝәләҹәк. О ҝәләндә һәр шеји бизә ачыг-ајдын билдирәҹәк». 26 Иса она деди: «О, мәнәм».+
27 Бу вахт онун шаҝирдләри ҝәлиб чыхдылар. Онлар Исанын гадынла сөһбәт етдијини ҝөрәндә тәәҹҹүбләндиләр. Амма һеч кәс сорушмады: «Ондан нә истәјирсән?», «Нијә онунла данышырсан?» 28 Гадын исә сәһәнҝини орада гојуб шәһәрә ҝетди вә ҹамаата деди: 29 «Ај ҹамаат, ҝедин, ҝөрдүјүм бүтүн ишләри мәнә данышан адама бахын. Бәлкә, Мәсиһ елә одур?» 30 Онлар шәһәрдән чыхыб Исанын јанына јолландылар.
31 Бу вахт шаҝирдләр ону дилә тутурдулар: «Рабби+, бир аз јемәк је». 32 Анҹаг Иса онлара деди: «Мәним өз јемәјим вар. Сизин ондан хәбәриниз јохдур». 33 Шаҝирдләр бир-бириндән сорушдулар: «Мәҝәр она кимсә јемәк ҝәтириб?» 34 Иса онлара деди: «Мәним јемәјим мәни ҝөндәрәнин ирадәсини јеринә јетирмәк+ вә Онун бујурдуғу иши тамамламагдыр.+ 35 Мәҝәр өзүнүз демирсиниз ки, бичинә һәлә дөрд ај вар? Мән исә сизә дејирәм: башынызы галдырын вә тарлалара бахын,+ мәһсул јетишиб, бичинә һазырдыр. 36 Бичинчи артыг әмәкһаггыны алыр вә әбәди һәјат үчүн мәһсул јығыр ки, әкән дә, бичән дә гоша севинсин.+ 37 Доғрудан да, јахшы дејибләр: “Бири әкир, о бири бичир”. 38 Мән сизи зәһмәтини чәкмәдијиниз мәһсулу бичмәјә ҝөндәрдим. Зәһмәти башгалары чәкди, сиз исә онларын зәһмәтиндән бәһрәләндиниз».
39 О шәһәрдән олан хејли сәмәријјәли һәмин гадынын: «О, ҝөрдүјүм бүтүн ишләри мәнә данышды», — сөзләрини ешидиб Исаја инанды.+ 40 Буна ҝөрә дә онлар Исанын јанына ҝәлиб хаһиш етдиләр ки, јанларында галсын. Иса орада ики ҝүн галды. 41 Исаны динләјән хејли адам да она иман етди. 42 Онлар гадына дедиләр: «Биз инди јалныз сәнин дедикләринә ҝөрә она инанмырыг. Чүнки онун сөзләрини өз гулагларымызла ешитдик вә билирик ки, о, доғрудан да, дүнјанын хиласкарыдыр».+
43 Ики ҝүндән сонра Иса Ҹәлиләјә јолланды. 44 (Лакин Иса өзү дејирди ки, пејғәмбәр өз ел-обасында һөрмәт ҝөрмүр.)+ 45 О, Ҹәлиләјә ҝәләндә оранын сакинләри ону хошүзлә гаршыладылар, чүнки онлар Исанын бајрам вахты Јерусәлимдә етдији ишләри ҝөрмүшдүләр,+ белә ки, өзләри дә бајрама ҝетмишдиләр.+
46 Иса јенидән Ҹәлиләнин Ганә шәһәринә, сују шәраба чевирдији јерә ҝәлди.+ Кәфәрнаһумда падшаһын бир наиби вар иди. Онун оғлу хәстә јатырды. 47 Бу адам Исанын Јәһудијјәдән Ҹәлиләјә ҝәлдијини ешидәндә онун јанына ҝетди вә Исадан хаһиш етди ки, ҝәлиб оғлуну сағалтсын, чүнки оғлан өлүм ајағында иди. 48 Амма Иса она деди: «Сиз әламәт вә мөҹүзә ҝөрмәсәниз, өмрүндә инанмазсыныз».+ 49 Падшаһын наиби деди: «Аға, нә олар, ҝәл ҝедәк, гојма оғлум өлсүн». 50 Иса деди: «Ҝет, оғлун сағалды».+ О, Исанын сөзүнә инаныб ҝетди вә 51 һәлә јолда икән нөкәрләри гаршысына чыхыб хәбәр вердиләр ки, оғлу сағалыб. 52 О, нөкәрләрдән ушағын нә вахт сағалдығыны хәбәр алды. Онлар ҹаваб вердиләр: «Дүнән ҝүнорта саат бир* оларды, ушағын гыздырмасы кечди». 53 Онда наиб баша дүшдү ки, ушаг Исанын: «Оғлун сағалды»,+ — дедији вахт сағалыб. Беләҹә, өзү вә бүтүн ев әһли Исаја иман ҝәтирди. 54 Бу, Исанын Јәһудијјәдән Ҹәлиләјә ҝәләркән ҝөстәрдији икинҹи мөҹүзә+ иди.
5 Бундан сонра јәһудиләрин бир бајрамы+ олаҹагды. Иса Јерусәлимә ҝетди. 2 Јерусәлимдә, Гојун дарвазасы+ јахынлығында сүтунларла әһатә олунмуш, ибраниҹә Бејтзата адланан бир һовуз вар иди. 3 Орада чохлу хәстә, кор, шикәст, әл-ајағы гурумуш адам узанмышды. 4 *—— 5 Онларын арасында отуз сәккиз ил иди ки, хәстә олан бир адам да вар иди. 6 Бу адамын узун мүддәт хәстә олдуғуну билән Иса онун орада узандығыны ҝөрәндә она деди: «Сағалмаг истәјирсән?»+ 7 Хәстә ҹаваб верди: «Аға, бир адамым јохдур ки, су чалхалананда мәни һовуза салсын. Мән чатанаҹан башгасы мәндән әввәл суја ҝирир». 8 Иса она деди: «Дур, хәрәјини дә ҝөтүр, ҝет».+ 9 О, дәрһал сағалды, хәрәјини ҝөтүрдү вә ҝәзмәјә башлады.
О ҝүн шәнбә ҝүнү иди. 10 Јәһудиләр сағалмыш кишијә дедиләр: «Бу ҝүн шәнбә ҝүнүдүр, хәрәк дашымаг олмаз».+ 11 О ҹаваб верди: «Мәни сағалдан белә деди: “Хәрәјини ҝөтүр, ҝет”». 12 Онлар сорушдулар: «Бу сөзү сәнә ким деди?» 13 Сағалмыш адам билмирди ону ким сағалдыб, чүнки Иса ҹамаатын арасында ҝөздән итмишди.
14 Сонра Иса мәбәддә оларкән о адамы тапыб деди: «Сән инди сапсағламсан. Бах, индән белә ҝүнаһ ишләмә, јохса даһа бетәр бәлаја дүчар оларсан». 15 О адам ҝедиб јәһудиләрә сөјләди ки, она Иса шәфа вериб. 16 Иса бу ишләри шәнбә ҝүнү ҝөрдүјү үчүн јәһудиләр ону тәгиб едирдиләр. 17 Анҹаг Иса онлара деди: «Мәним Атам индијәдәк ишләјир, мән дә ишләјирәм».+ 18 Буну ешидән јәһудиләр ону өлдүрмәк үчүн даһа чох фүрсәт ахтармаға башладылар, чүнки онларын фикринҹә, Иса нәинки шәнбәни позур, һәтта Аллаһы өз Атасы адландырыр+ вә өзүнү Аллаһа тај тутурду.+
19 Иса онлара ҹаваб верди: «Билин вә аҝаһ олун, Оғул өзүндән бир шеј едә билмәз, о, јалныз Атасындан ҝөрдүјү шејләри едә биләр.+ Ата нә едирсә, Оғул да ону едир. 20 Ата Оғулу севир+ вә етдији һәр шеји она ҝөстәрир. Она бунлардан да бөјүк ишләр ҝөстәрәҹәк ки, сиз мәәттәл галасыныз.+ 21 Ата өлүләри дирилдиб онлара һәјат вердији кими,+ Оғул да үрәји истәдији адамлара һәјат верир.+ 22 Ата һеч кәси мүһакимә етмир, О, бу сәлаһијјәти Оғула вериб+ ки, 23 һамы Атаја еһтирам бәсләдији кими, Оғула да еһтирам бәсләсин. Оғула һөрмәт етмәјән ону ҝөндәрмиш Атаја да һөрмәт етмир.+ 24 Буну билин, мәним сөзләрими ешидиб мәни ҝөндәрәнә иман едән әбәди һәјата говушаҹаг.+ О мәһкум едилмәјәҹәк, өлүмдән һәјата кечәҹәк.+
25 Буну билин, елә бир саат ҝәләҹәк ки вә артыг ҝәлиб дә, өлүләр Аллаһын Оғлунун сәсини ешидәҹәк вә онун сөзүнә гулаг асанлар јашајаҹаг. 26 Ата һәјат мәнбәји+ олдуғу үчүн Оғула да инсанлара һәјат бәхш етмәк ихтијары вериб.+ 27 Ата Оғула һөкм кәсмәк сәлаһијјәти дә вермишдир,+ чүнки о, инсан Оғлудур.+ 28 Буна һејрәт етмәјин, чүнки елә бир вахт* ҝәләҹәк ки, гәбирләрдә* оланларын һамысы онун сәсини ешидәҹәк,+ 29 јахшы иш ҝөрәнләр һәјата говушмаг үчүн, пис иш ҝөрәнләрсә һөкмә дүчар олмаг үчүн дириләҹәкләр.+ 30 Мән өзбашына һеч бир шеј едә билмәрәм. Атам неҹә дејирсә, елә дә һөкм едирәм. Чыхардығым һөкм әдаләтлидир,+ чүнки мән өз истәјими јох, мәни ҝөндәрәнин ирадәсини һәјата кечирмәјә чалышырам.+
31 Әҝәр өзүм һагда јалныз өзүм шаһидлик етсәјдим, шәһадәтим дүз олмазды.+ 32 Мәним һаггымда башгасы да шәһадәт едир вә мән билирәм ки, онун мәним һаггымда вердији шәһадәт доғрудур.+ 33 Сиз Јәһјанын јанына адам ҝөндәрмишдиниз, о, һәгигәт барәсиндә шәһадәт етди.+ 34 Мән инсанларын шәһадәтинә еһтијаҹ дујмурам, бунлары хилас олмағыныз үчүн дејирәм. 35 О адам ишыг сачан, јанар бир чыраг иди, амма сиз гыса мүддәт онун ишығында шадланмаг истәдиниз.+ 36 Анҹаг мәним һаггымда Јәһјанын вердији шәһадәтдән даһа бөјүк шәһадәт вар, чүнки Атамын мәнә вердији бу тапшырыг, ҝөрдүјүм бу ишләр мәним Ата тәрәфиндән ҝөндәрилдијими тәсдигләјир.+ 37 Мәни ҝөндәрән Ата мәним һаггымда Өзү шаһидлик едиб.+ Сиз нә Онун сәсини ешитмисиниз, нә дә үзүнү ҝөрмүсүнүз.+ 38 Онун сөзү сизин гәлбиниздә јашамыр, чүнки Онун ҝөндәрдији адама инанмырсыныз.
39 Сиз Мүгәддәс Јазылары арашдырырсыныз,+ елә билирсиниз ки, бунларын сајәсиндә әбәди һәјата говушаҹагсыныз. Һалбуки елә Мүгәддәс Јазыларын өзү мәним һаггымда шәһадәт едир.+ 40 Анҹаг сиз јаныма ҝәлиб һәјата говушмаг истәмирсиниз.+ 41 Мән инсанлардан тәриф ҝөзләмирәм. 42 Јахшы билирәм ки, сизин гәлбиниздә Аллаһа мәһәббәт јохдур. 43 Мән Атамын адындан ҝәлмишәм, сиз исә мәни гәбул етмирсиниз. Әҝәр башгасы өз адындан ҝәлсәјди, ону гәбул едәрдиниз. 44 Сиз бир-биринизи тәрифләјирсиниз, лакин тәк олан Аллаһын тәрифини газанмаға чалышмырсыныз. Белә һалда, мәнә неҹә инана биләрсиниз?+ 45 Елә билмәјин ки, мән сизи Атамын гаршысында тәгсирләндирәҹәјәм. Онсуз да сизи тәгсирләндирән вар, о да ҝүвәндијиниз Мусадыр+. 46 Әҝәр сиз Мусаја инансајдыныз, мәнә дә инанардыныз, чүнки о, мәним һаггымда јазмышды.+ 47 Амма әҝәр онун јаздыгларына инанмырсынызса, мәним сөзләримә неҹә инанаҹагсыныз?»
6 Бундан сонра Иса Ҹәлилә, јәни Тәбәријјә дәнизинин о бири тајына јолланды.+ 2 Исанын хәстәләри мөҹүзә илә сағалтдығыны ҝөрән чохлу сајда адам онун далынҹа ҝедирди.+ 3 Иса бир даға галхыб шаҝирдләри илә бирликдә орада отурду. 4 Бу һадисә јәһудиләрин Пасха бајрамы+ јахынлашан вахт олмушду. 5 Иса башыны галдырыб ҝөрдү ки, јанына чохлу адам ҝәлир. О, Филипә деди: «Бу адамлар үчүн һарадан чөрәк алаг?»+ 6 Иса нә едәҹәјини билирди, буну садәҹә Филипи сынамаг үчүн деди. 7 Филип ҹаваб верди: «Бу гәдәр адама һеч ики јүз динарлыг* чөрәк дә бәс еләмәз ки, һеч олмаса һәрәси бир тикә јесин». 8 Шаҝирдләрдән бири, Шимон Бутрусун гардашы Андреас деди: 9 «Бурада бир оғлан ушағында беш арпа чөрәји вә ики балаҹа балыг вар. Амма бу гәдәр адам үчүн бунлар нәдир ки?»+
10 Иса деди: «Ҹамааты јерә отурдун». Ора отлуг иди. Адамлар отурдулар. Кишиләрин сајы тәхминән беш мин нәфәр оларды.+ 11 Иса чөрәкләри ҝөтүрүб Аллаһа шүкүр етди вә сонра отуранлара пајлады. Еләҹә дә һәр кәсә истәдији гәдәр балыг пајлады. 12 Ҹамаат јејиб дојандан сонра Иса шаҝирдләринә деди: «Артыг галан тикәләри јығын ки, һеч нә зај олмасын». 13 Шаҝирдләр артыг галан тикәләри јығдылар, беш арпа чөрәјиндән он ики долу сәбәт јығылды.
14 Ҹамаат Исанын мөҹүзәләрини ҝөрәндә деди: «Бу адам, доғрудан да, дүнјаја ҝәлмәли олан Пејғәмбәрдир».+ 15 Иса билирди ки, онлар ону зорла падшаһ етмәк үчүн ҝәләҹәкләр. Буна ҝөрә дә тәк-тәнһа даға галхды.+
16 Ахшамүстү шаҝирдләр дәнизә тәрәф дүшдүләр+ 17 вә гајыға миниб дәнизин о бири тајына, Кәфәрнаһума үздүләр. Артыг һава гаралмышды, амма Иса һәлә онларын јанына ҝәлмәмишди.+ 18 Ҝүҹлү күләк әсдијиндән дәниз ҹошурду.+ 19 Шаҝирдләр авар чәкә-чәкә тәхминән беш-алты километр* үзмүшдүләр ки, сујун үстү илә јеријиб гајыға јахынлашан Исаны ҝөрдүләр. Онлары ваһимә бүрүдү. 20 Анҹаг Иса онлара деди: «Мәнәм, горхмајын!»+ 21 Шаҝирдләр севинҹәк Исаны гајыға ҝөтүрдүләр. Гајыг дәрһал мәнзилбашына чатды.+
22 Ертәси ҝүн дәнизин о бири саһилиндә дурмуш ҹамаат ҝөрдү ки, саһилдә јалныз бир балаҹа гајыг вар. Онлар өјрәндиләр ки, Иса шаҝирдләри илә гајыға минмәјиб, шаҝирдләр дәнизә тәк чыхыблар. 23 Ағанын Аллаһа шүкүр етдији вә ҹамаатын чөрәк једији јерин јахынлығына Тәбәријјәдән бир нечә гајыг ҝәлди. 24 Адамлар Иса илә шаҝирдләрини орада ҝөрмәјәндә гајыгларына миниб Исаны ахтармаг үчүн Кәфәрнаһума ҝәлдиләр.
25 Онлар Исаны дәнизин о бири саһилиндә тапанда дедиләр: «Рабби*+, сән бура нә вахт ҝәлдин?» 26 Иса онлара ҹаваб верди: «Сиз мөҹүзә ҝөрдүјүнүз үчүн јох, о чөрәкләрдән јејиб дојдуғунуз үчүн мәни ахтарырсыныз.+ 27 Хараб олуб ҝедән гида үчүн әлләшмәјин, әбәди һәјат+ ҝәтирән вә даим галан гидадан өтрү чалышын. Бу гиданы сизә инсан Оғлу верәҹәк, чүнки Атамыз Аллаһ Оғулу бәјәниб вә онун үзәринә мөһүрүнү вуруб».+
28 Онда адамлар Исаја дедиләр: «Нә едәк ки, Аллаһа хош ҝетсин?» 29 Иса онлара ҹаваб верди: «Аллаһын ҝөндәрдији инсана иман етсәниз, Она хош ҝедәр».+ 30 Онлар дедиләр: «Бир мөҹүзә ҝөстәр,+ биз дә ҝөрүб сәнә инанаг. Нә ҝөстәрә биләрсән? 31 Бизим әҹдадларымыз сәһрада манна јејибләр,+ неҹә ки јазылыб: “Аллаһ онлара ҝөјдән чөрәк верди”».+ 32 Иса онлара деди: «Буну билин ки, Муса сизә ҝөјдән ҝәлән һәгиги чөрәји вермәмишди. Ҝөјдән ҝәлән һәгиги чөрәји сизә инди Атам верир. 33 Аллаһын вердији чөрәк ҝөјдән ҝәлән вә бәшәријјәтә* һәјат верән инсандыр». 34 Онлар дедиләр: «Аға, бизә һәмишә бу чөрәји вер».
35 Иса онлара деди: «Һәјат чөрәји мәнәм. Ардымҹа ҝәлән һеч вахт аҹмајаҹаг вә мәнә иман едән әсла сусамајаҹаг.+ 36 Амма дедијим кими, сиз мәни ҝөрсәниз дә инанмырсыныз.+ 37 Атамын мәнә вердији һәр кәс ардымҹа ҝәләҹәк. Ардымҹа ҝәләни исә мән һеч вахт говмарам.+ 38 Чүнки мән өзүмүн јох, мәни ҝөндәрәнин ирадәсини јеринә јетирмәк үчүн+ ҝөјдән ҝәлмишәм.+ 39 Мәни ҝөндәрәнин ирадәси исә будур ки, Онун мәнә вердији адамлардан һеч бирини итирмәјим, ахырынҹы ҝүндә онлары дирилдим.+ 40 Бәли, Атамын ирадәси будур ки, Оғулу гәбул едиб она иман едән һәр кәс әбәди һәјата+ говушсун. Мән ахырынҹы ҝүндә ону дирилдәҹәјәм».+
41 Онда јәһудиләр Исанын «мән ҝөјдән ҝәлмиш чөрәјәм»+ сөзләринә ҝөрә дејинмәјә башладылар. 42 Онлар дејирдиләр: «Мәҝәр бу, Јусифин оғлу Иса дејил? Биз онун атасыны да, анасыны да јахшы таныјырыг.+ Бәс неҹә олур ки, о дејир: “Мән ҝөјдән ҝәлмишәм”?» 43 Иса онлара деди: «Бәсдирин дејиндиниз. 44 Әҝәр мәни ҝөндәрмиш Атам ҹәлб етмәсә, һеч ким мәним ардымҹа ҝәлә билмәз.+ Мән ахырынҹы ҝүндә о адамы дирилдәҹәјәм.+ 45 Пејғәмбәрләрин китабында да јазылыб: “Онларын һамысы Јеһовадан елм алаҹаг”.+ Атамы динләјиб Ондан елм алмыш һәр бир адам ардымҹа ҝәлир. 46 Атаны јалныз Онун јанындан ҝәлән ҝөрүб,+ ондан башга һеч ким ҝөрмәјиб. Атаны о ҝөрүб.+ 47 Ешидин вә аҝаһ олун, иман едән әбәди һәјата говушаҹаг.+
48 Мән һәјат чөрәјијәм.+ 49 Сизин әҹдадларыныз сәһрада манна једиләр, амма ахырда өлдүләр.+ 50 Ҝөјдән ҝәлмиш һәгиги чөрәји јејәнсә өлмәјәҹәк. 51 Мән ҝөјдән ҝәлмиш дири чөрәјәм. Бу чөрәкдән јејән әбәди јашајаҹаг. Бәли, бәшәријјәтин һәјаты уғрунда верәҹәјим чөрәк мәним бәдәнимдир».+
52 Онда јәһудиләр өз араларында мүбаһисәјә башладылар: «Нә? Бу адам бизә өз бәдәнини верәҹәк, биз дә ону јејәҹәјик?!» 53 Иса онлара деди: «Ешидин вә аҝаһ олун, әҝәр инсан Оғлунун бәдәнини јемәсәниз, ганыны ичмәсәниз, һәјата говушмајаҹагсыныз.+ 54 Мәним бәдәнимдән јејиб ганымдан ичәнин әбәди һәјаты вар вә мән ахырынҹы ҝүндә ону дирилдәҹәјәм.+ 55 Мәним бәдәним һәгиги гидадыр, ганым һәгиги ичкидир. 56 Бәдәнимдән јејән вә ганымдан ичән мәнимлә вәһдәтдәдир, мән дә онунла вәһдәтдәјәм.+ 57 Неҹә ки вар олан Атам мәни ҝөндәриб вә мән Онун сајәсиндә јашајырам, бәдәнимдән јејән дә мәним сајәмдә јашајаҹаг.+ 58 Ҝөјдән ҝәлмиш чөрәк будур. О, әҹдадларынызын једији чөрәк кими дејил. Онлар о чөрәкдән једиләр, амма өлдүләр. Бу чөрәји јејән исә әбәди јашајаҹаг».+ 59 О, бунлары Кәфәрнаһумда, синагогда вәз едәркән* сөјләди.
60 Бунлары ешидән шаҝирдләрдән бир чоху деди: «Бу нә данышыр?! Бу сөзләрә неҹә гулаг асмаг олар?!» 61 Иса шаҝирдләрин буна ҝөрә дејиндијини билдијиндән онлара деди: «Бу сөзләрим сизә хош ҝәлмәди? 62 Бәс инсан Оғлунун әввәлләр олдуғу јерә гајытдығыны+ ҝөрсәниз, нә едәҹәксиниз? 63 Һәјаты мүгәддәс руһ верир,+ бәдәндән исә һеч бир фајда јохдур. Сизә дедијим сөзләр мүгәддәс руһдандыр, онлар һәјат верир.+ 64 Амма аранызда еләләри вар ки, инанмыр». Иса кимләрин инанмадығыны вә кимин ону сатаҹағыны габагҹадан билирди.+ 65 О, сөзүнә давам едиб деди: «Буна ҝөрә сизә дедим: “Атам изин вермәсә, кимсә јаныма ҝәлә билмәз”».+
66 Бундан сонра онун шаҝирдләриндән бир чоху өз көһнә мәшғулијјәтләринә гајытды+ вә даһа онун ардынҹа ҝетмәди. 67 Онда Иса он ики һәваридән сорушду: «Бәлкә, сиз дә ҝетмәк истәјирсиниз?» 68 Шимон Бутрус ҹаваб верди: «Аға, кимин јанына ҝедәк?+ Әбәди һәјатын сөзләри сәндәдир.+ 69 Биз инанырыг, билирик ки, сән Аллаһын Мүгәддәсисән».+ 70 Иса онлара деди: «Сизин он икинизи дә мән сечмишәм,+ анҹаг сиздән бири иблисдир*».+ 71 О, буну Шимон Искәрјутун оғлу Јәһуда һаггында дејирди. Јәһуда он ики һәваридән бири+ олса да, сонрадан Исаны сатды.
7 Иса Ҹәлиләдә тәблиғ едирди. О, Јәһудијјәјә ҝетмәк истәмәди, чүнки јәһудиләр ону өлдүрмәјә фүрсәт ахтарырдылар.+ 2 Јәһудиләрин Чардаглар бајрамы+ јахынлашырды. 3 Исанын гардашлары+ она дедиләр: «Бурада галма, Јәһудијјәјә ҝет, гој шаҝирдләрин дә етдијин ишләри ҝөрсүнләр. 4 Мәшһурлашмаг истәјән адам ҝизлиндә иш ҝөрмәз. Сән ки белә ишләр ҝөрүрсән, өзүнү нијә дүнјаја танытмырсан?» 5 Әслиндә, Исанын гардашлары она инанмырдылар.+ 6 Буна ҝөрә дә Иса онлара деди: «Мәним вахтым һәлә ҝәлмәјиб,+ сизин үчүнсә һәмишә мүнасиб вахтдыр. 7 Дүнја мәнә нифрәт едир, чүнки мән онун ишләринин шәр олдуғуна шәһадәт едирәм.+ Анҹаг сизә нифрәт етмәсинә сәбәб јохдур. 8 Сиз бајрама ҝедин. Мән исә ҝетмирәм, чүнки мәним вахтым һәлә ҝәлмәјиб».+ 9 Иса онлара бу сөзләри дејиб Ҹәлиләдә галды.
10 Анҹаг гардашлары бајрама ҝедәндән сонра Иса да ора ҝетди. О елә ҝетди ки, һеч кимин хәбәри олмасын. 11 Бајрам вахты јәһудиләр ону ахтармаға башладылар. Онлар: «О һарададыр?» — дејә сорушурдулар. 12 Ҹамаат арасында онун һаггында чохлу сөз-сөһбәт ҝәзирди. Бәзиләри дејирди: «О, јахшы адамдыр». Башгалары дејирди: «Јох, о, ҹамааты јолдан чыхарыр».+ 13 Анҹаг јәһудиләрин горхусундан+ һеч кәс онун һаггында ачыг данышмырды.
14 Бајрам јарыдан кечмишди. Иса мәбәдә ҝәлиб вәз етмәјә башлады. 15 Јәһудиләри һејрәт бүрүмүшдү. Онлар дејирдиләр: «Неҹә олур ки, бу адам Мүгәддәс Јазылары+ белә јахшы билир, ахы о, һеч јердә тәһсил алмајыб*?»+ 16 Иса онлара ҹаваб верди: «Вердијим тәлим мәним дејил, мәни ҝөндәрәниндир.+ 17 Аллаһын ирадәсини јеринә јетирмәк истәјән адам бу тәлимин Аллаһдан олдуғуну,+ јохса мәним өзүмдән данышдығымы ајырд едәҹәк. 18 Өзүндән данышан өзүнә ад-сан ахтарыр. Анҹаг ону ҝөндәрәни уҹалтмаг истәјән+ дүз адамдыр, онда әјрилик јохдур. 19 Мәҝәр Гануну сизә Муса вермәјиб?+ Һалбуки аранызда һеч кәс Гануна әмәл етмир. Мәни нәјә ҝөрә өлдүрмәк истәјирсиниз?»+ 20 Онлар ҹаваб вердиләр: «Сәндә ҹин вар. Ким сәни өлдүрмәк истәјир?» 21 Иса онлара деди: «Мән ҹәми бир иш ҝөрдүм, сизсә мәәттәл галмысыныз. 22 Өзүнүз фикирләшин: Муса сизә сүннәт һаггында ганун вериб+ (һәрчәнд сүннәт Мусадан јох, әввәл јашамыш әҹдадларымыздан галыб)+ вә сиз шәнбә ҝүнүндә дә сүннәт едирсиниз. 23 Әҝәр Мусанын Гануну позулмасын дејә, шәнбә ҝүнү сүннәт етмәк оларса, бәс онда нә үчүн шәнбә ҝүнү+ инсаны тамамилә сағалтдығыма ҝөрә гәзәбләнмисиниз? 24 Бәсдирин сәтһи мүһакимә етдиниз, әдаләтлә мүһакимә един».+
25 Јерусәлим сакинләриндән бәзиләри дедиләр: «Бу, онларын өлдүрмәк истәдикләри һәмин адам дејил?+ 26 Бир бахын, о, ачыг-ашкар данышыр, она бир сөз дејән јохдур. Олмаја, бизим рәһбәрләр онун Мәсиһ олдуғуну дүшүнүрләр? 27 Биз бу адамын һаралы олдуғуну билирик,+ анҹаг Мәсиһ зүһур едәндә һеч кәс онун һарадан ҝәлдијини билмәјәҹәк». 28 Иса мәбәддә вәз едәркән уҹадан деди: «Сиз мәни таныјырсыныз вә мәним һарадан ҝәлдијими билирсиниз. Анҹаг мән өзбашына ҝәлмәмишәм.+ Мәни ҝөндәрән ҝерчәкдир, лакин сиз Ону танымырсыныз.+ 29 Ону мән таныјырам,+ чүнки мән Онун елчисијәм, мәни О ҝөндәриб». 30 Онда Исаны тутмаг үчүн бир јол ахтармаға башладылар.+ Лакин бир нәфәр дә олсун ону тутмады, чүнки онун вахты һәлә јетишмәмишди.+ 31 Бунунла белә, ҹамаатын ичиндән бир чоху она иман етди.+ Онлар дејирдиләр: «Мәҝәр Мәсиһ ҝәлиб бу адамын ҝөстәрдији мөҹүзәләрдән артығыны ҝөстәрәҹәк?»
32 Фәрисиләр Иса һаггында ҝәзән сөз-сөһбәти ешидәндә бөјүк каһинләрлә әлбир олуб Исаны тутмаг үчүн кешикчи ҝөндәрдиләр. 33 Онда Иса деди: «Мәни ҝөндәрәнин јанына гајытмаздан+ әввәл бир аз да сизинлә галаҹағам. 34 Сиз мәни ахтараҹагсыныз, амма тапмајаҹагсыныз вә ҝетдијим јерә ҝәлә билмәјәҹәксиниз».+ 35 Јәһудиләр бир-бириләринә дедиләр: «Бу адам һара ҝедир ки, биз ону тапмајаҹағыг? Бәлкә, о, јунанларын арасында јашајан јәһудиләрин јанына ҝедиб јунанлары да өјрәтмәк фикриндәдир? 36 Ҝөрәсән, о, “мәни ахтараҹагсыныз, амма тапмајаҹагсыныз вә ҝетдијим јерә ҝәлә билмәјәҹәксиниз” сөзләри илә нә демәк истәјир?»
37 Бајрамын+ ән әсас ҝүнү, ахырынҹы ҝүн ҝәлиб чатды. Иса галхыб уҹадан деди: «Сусајан јаныма ҝәлиб су ичсин.+ 38 Ким мәнә иман едәрсә, Мүгәддәс Јазыларда дејилдији кими, онун “ичиндән дирилик сулары ахаҹаг”».+ 39 Иса буну мүгәддәс руһ барәсиндә дејирди. Она иман едәнләр бу руһу тезликлә алаҹагдылар.+ Иса һәлә шанлы мөвгејинә галхмадығы үчүн онлар мүгәддәс руһу алмамышдылар.+ 40 Бу сөзләрин мүгабилиндә ҹамаатын арасындан бәзиләри дедиләр: «Бу адам, доғрудан да, һәмин о Пејғәмбәрдир!»+ 41 Башгалары дејирди: «Бу, Мәсиһдир».+ Анҹаг белә дејәнләр дә варды: «Ахы Мәсиһ Ҹәлиләдән ҝәлмәли дејил.+ 42 Мәҝәр јазылмајыб ки, Мәсиһ Давудун нәслиндән олаҹаг,+ Давудун јашадығы Бејтләһм+ кәндиндән+ ҝәләҹәк?» 43 Ҹамаат арасында Исаја ҝөрә фикир ајрылығы јаранды. 44 Һәтта бәзиләри Исаны тутмаг истәди, лакин һеч кәс буну етмәди.
45 Кешикчиләр бөјүк каһинләрин вә фәрисиләрин јанына гајыданда онлар сорушдулар: «Ону нијә ҝәтирмәдиниз?» 46 Кешикчиләр ҹаваб вердиләр: «Биз һәлә өмрүмүздә бу ҹүр данышан адам ҝөрмәмишик».+ 47 Фәрисиләр онлара дедиләр: «Дејәсән, о, сизи дә јолдан чыхарыб! 48 Ҝөрүн һеч рәһбәрләрдән вә ја фәрисиләрдән кимсә она инаныр?+ 49 Ганундан хәбәри олмајан бу ҹамаат исә Аллаһын ләнәтинә ҝәлиб». 50 Әввәлләр Исанын јанына ҝәлмиш Никодем адлы бир фәриси онлара деди: 51 «Мәҝәр бизим Ганун инсаны динләмәдән, онун ишини арашдырмадан һөкм кәсмәјә јол верир?»+ 52 Онлар Никодемә дедиләр: «Олмаја, сән дә ҹәлиләлисән? Ахтарсан, ҝөрәрсән ки, Ҹәлиләдән пејғәмбәр чыхмајаҹаг».*
8 12 Иса јенидән онлара деди: «Мән дүнјанын нурујам.+ Мәним ардымҹа ҝәлән әсла гаранлыгда јеримәјәҹәк. О, һәјат нуруна саһиб олаҹаг».+ 13 Фәрисиләр она дедиләр: «Сән өзүн-өзүнә шәһадәт едирсән, сәнин шәһадәтин доғру дејил». 14 Иса онлара ҹаваб верди: «Мән өзүм-өзүмә шәһадәт етсәм дә, мәним шәһадәтим доғрудур. Чүнки мән һарадан ҝәлдијими вә һара ҝедәҹәјими билирәм.+ Сиз исә мәним һарадан ҝәлдијими вә һара ҝедәҹәјими билмирсиниз. 15 Сиз инсан мејары илә мүһакимә едирсиниз,+ мән исә һеч кәси мүһакимә етмирәм. 16 Мүһакимә етсәм дә, мәним кәсдијим һөкм доғрудур, чүнки мән тәк дејиләм, мәни ҝөндәрән Атам мәнимләдир.+ 17 Бундан әлавә, сизин Ганунда да јазылыб: “Ики нәфәрин шәһадәти доғрудур”.+ 18 Мән өзүм дә өзүм һагда шәһадәт едирәм, мәни ҝөндәрмиш Ата да мәним һаггымда шәһадәт едир».+ 19 Онлар Исаја дедиләр: «Сәнин Атан һарададыр?» Иса ҹаваб верди: «Сиз нә мәни таныјырсыныз, нә дә Атамы.+ Мәни танысајдыныз, Атамы да таныјардыныз».+ 20 Иса бу сөзләри мәбәддә, хәзинә габлары олан јердә+ вәз едәркән сөјләмишди. Анҹаг һеч кәс ону тутмады, чүнки онун вахты һәлә ҝәлмәмишди.+
21 Иса сөзүнә давам етди: «Мән чыхыб ҝедирәм. Сиз мәни ахтараҹагсыныз, бунунла белә, өз ҝүнаһыныз ичиндә өләҹәксиниз.+ Сиз ҝетдијим јерә ҝәлә билмәзсиниз».+ 22 Онда јәһудиләр дедиләр: «Бәлкә, бу, өзүнү өлдүрмәк истәјир? Бир ҝөрүн нә дејир: “Сиз ҝетдијим јерә ҝәлә билмәзсиниз”». 23 Иса онлара деди: «Сиз ашағыдакы аләмдәнсиниз, мән исә јухарыдакы аләмдәнәм.+ Сиз бу дүнјадансыныз, мән исә бу дүнјадан дејиләм. 24 Буна ҝөрә дә сизә: “Ҝүнаһыныз ичиндә өләҹәксиниз”, — дедим. Чүнки әҝәр сиз инанмасаныз ки, мән ојам, ҝүнаһыныз ичиндә өләҹәксиниз». 25 Онлар Исадан сорушдулар: «Сән кимсән?» Иса ҹаваб верди: «Јәни бүтүн дедикләрим һәдәр ҝетди? 26 Сизә дејиләси чох сөзүм вар, чох мәсәлә илә бағлы һөкм кәсмәлијәм. Мәни ҝөндәрән һагдыр. Мән Ондан ешитдикләрими дүнјаја данышырам».+ 27 Онлар Исанын сәмави Ата һаггында данышдығыны баша дүшмәдиләр. 28 Сонра Иса деди: «Сиз инсан Оғлуну јухары галдыранда+ мәним о шәхс олдуғуму+ вә өзүмдән һеч бир шеј етмәдијими биләҹәксиниз.+ Ата мәнә нә өјрәдибсә, мән дә ону данышырам. 29 Мәни ҝөндәрән мәнимләдир. О, мәни тәк гојмајыб, чүнки мән һәмишә Онун бәјәндији ишләри ҝөрүрәм».+ 30 Иса бунлары дејәркән хејли адам она иман етди.
31 Иса она иман ҝәтирмиш јәһудиләрә деди: «Әҝәр мәним сөзләримә даима әмәл етсәниз, демәли, сиз, һәгигәтән, мәним шаҝирдләримсиниз. 32 Сиз һәгигәти дәрк едәҹәксиниз+ вә һәгигәт сизи азад едәҹәк».+ 33 Онлар дедиләр: «Биз Ибраһимин өвладларыјыг, һеч вахт һеч кәсин көләси олмамышыг. Неҹә јәни “сиз азад олаҹагсыныз”?» 34 Иса ҹаваб верди: «Ешидин вә аҝаһ олун, ҝүнаһ ишләјән һәр бир адам ҝүнаһын көләсидир.+ 35 Нөкәр евдә һәмишәлик галмыр. Оғул һәмишәлик галыр. 36 Әҝәр Оғул сизи азад етсә, сиз, һәгигәтән дә, азад олаҹагсыныз. 37 Мән билирәм ки, сиз Ибраһимин өвладларысыныз. Анҹаг сиз мәни өлдүрмәк истәјирсиниз, чүнки мәним сөзләрим сизә кар етмир. 38 Мән Атамын јанында оларкән ҝөрдүкләрими+ сизә данышырам, сиз исә өз атаныздан ешитдикләринизи едирсиниз». 39 Онлар ҹаваб вердиләр: «Бизим атамыз Ибраһимдир». Иса деди: «Сиз Ибраһимин өвладлары+ олсајдыныз, Ибраһимин ҝөрдүјү ишләри ҝөрәрдиниз. 40 Сиз исә инди мәни, Аллаһдан ешитдији һәгигәти сизә сөјләјән адамы өлдүрмәк истәјирсиниз.+ Ибраһим белә иш ҝөрмәмишди. 41 Сиз атанызын ҝөрдүјү ишләри ҝөрүрсүнүз». Онлар дедиләр: «Биз биҹ доғулмамышыг. Бизим бир Атамыз вар, о да Аллаһдыр».
42 Иса онлара деди: «Сизин Атаныз Аллаһ олсајды, сиз мәни севәрдиниз,+ чүнки мән Аллаһдан ҝәлмишәм вә инди бурадајам. Мән өзбашына ҝәлмәмишәм, мәни О ҝөндәриб.+ 43 Нә үчүн мәним дедикләрими баша дүшмүрсүнүз? Чүнки сөзләрими динләјә билмирсиниз. 44 Сизин атаныз Иблисдир вә сиз атанызын арзуларыны һәјата кечирмәк истәјирсиниз.+ О, әзәлдән гатилдир. О, һәгигәтә бағлы галмады,+ чүнки онда һәгигәт јохдур. О өз тәбиәтинә хас олараг јалан данышыр, чүнки о, јаланчыдыр вә јаланын атасыдыр.+ 45 Мән исә һәгигәти данышдығым үчүн сиз мәнә инанмырсыныз. 46 Һансы бириниз мәни ҝүнаһ иш ҝөрмәкдә тәгсирләндирә биләр? Әҝәр һәгигәти данышырамса, нијә мәнә инанмырсыныз? 47 Аллаһ бәндәси Аллаһын сөзүнә гулаг асыр.+ Сиз исә Аллаһ бәндәси олмадығыныз үчүн мәнә гулаг асмырсыныз».+
48 Онда јәһудиләр дедиләр: «Дүз дејирик дә! Сән сәмәријјәлисән,+ өзү дә ичиндә ҹин отуруб».+ 49 Иса ҹаваб верди: «Мәндә ҹин јохдур. Мән Атама еһтирам бәсләјирәм. Сиз исә мәнә һөрмәт гојмурсунуз. 50 Мән өзүмү шәрәфләндирмәк истәмирәм.+ Мәни шәрәфләндирмәк истәјән вар. О, һәм дә һакимдир. 51 Билин вә аҝаһ олун, мәним сөзүмә әмәл едән адама өлүм јохдур».+ 52 Јәһудиләр дедиләр: «Доғрудан да, сәһв етмәмишик. Сәндә ҹин вар. Ибраһим дә, пејғәмбәрләр дә өлүбләр, сән исә дејирсән ки: “Мәним сөзүмә әмәл едән адам һеч вахт өлмәјәҹәк”. 53 Мәҝәр сән вәфат етмиш атамыз Ибраһимдән бөјүксән? Пејғәмбәрләр дә өлүбләр. Сән өзүнү ким һесаб едирсән?» 54 Иса ҹаваб верди: «Әҝәр мән өзүмү шәрәфләндирсәјдим, онда бу шәрәф һеч нә оларды. Мәни шәрәфләндирән Атамдыр.+ Сиз Ону өз Аллаһыныз санырсыныз. 55 Амма Ону гәтијјән танымырсыныз,+ мән исә Ону таныјырам.+ Әҝәр мән десәјдим ки, Ону танымырам, сизин кими јаланчы олардым. Анҹаг мән Ону таныјырам вә Онун сөзүнә әмәл едирәм. 56 Атаныз Ибраһим мәним ҝүнүмү ҝөрәҹәји үчүн чох севинирди. О, мәним ҝүнүмү ҝөрдү вә шадланды».+ 57 Онда јәһудиләр дедиләр: «Сәнин һеч әлли јашын да јохдур, сән Ибраһими ҝөрмүсән?!» 58 Иса деди: «Билин вә аҝаһ олун, Ибраһим доғулмаздан әввәл мән вар идим».+ 59 Онлар даш ҝөтүрүб ону дашламаг истәдиләр. Анҹаг Иса ҝизләнди вә мәбәддән чыхды.
9 Иса јолла ҝедәркән анаданҝәлмә бир кор ҝөрдү. 2 Шаҝирдләр ондан сорушдулар: «Рабби*+, бу адам нијә кор доғулуб? Бу, онун өз ҝүнаһына ҝөрәдир, јохса валидејнләринин?» 3 Иса ҹаваб верди: «Нә өз ҝүнаһына ҝөрәдир, нә дә валидејнләринин. Бу ондан өтрүдүр ки, онун бу һалында инсанлар Аллаһын ишләринин шаһиди олсунлар.+ 4 Һәлә ки, ҝүндүздүр, мәни ҝөндәрәнин ишләрини ҝөрмәлијик.+ Ҝеҹә јахынлашыр. Ҝеҹә һеч кәс иш ҝөрә билмәз. 5 Нә гәдәр ки дүнјадајам, мән дүнја үчүн нурам».+ 6 Сонра о, јерә түпүрдү, түпүрҹәји илә торпағы гарышдырыб палчыг дүзәлтди вә кор адамын ҝөзләринә јахды.+ 7 Сонра она деди: «Ҝет Шилам һовузунда үзүнү ју». (Шилам «ахар су» демәкдир.) О ҝедиб үз-ҝөзүнү јујан кими ҝөзләри ачылды вә ҝери гајытды.+
8 Онда гоншулар вә онун бу вахта гәдәр диләнчи олдуғуну ҝөрәнләр дедиләр: «Бу, әввәлләр отуруб диләнчилик едән адам дејил?» 9 Бәзиләри дејирди: «Һә, бу һәмин диләнчидир». Диҝәрләри: «Јох, бу о дејил, садәҹә она охшајыр», — дејирдиләр. О исә дејирди: «Бу, мәнәм». 10 Ондан сорушдулар: «Бәс ҝөзләрин неҹә ачылды?» 11 О ҹаваб верди: «Иса адында бир адам палчыг дүзәлдиб ҝөзләримә јахды, сонра да деди ки, ҝедиб Шиламда үз-ҝөзүмү јујум.+ Мән ҝедиб орада үзүмү јудум вә ҝөзләрим ачылды». 12 Онлар сорушдулар: «О дедијин адам һарададыр?» О ҹаваб верди: «Нә билим».
13 Онлар әввәлләр кор олмуш адамы фәрисиләрин јанына ҝәтирдиләр. 14 Иш орасында иди ки, Исанын палчыг дүзәлдиб бу адамын ҝөзләрини ачдығы+ ҝүн шәнбә ҝүнү иди.+ 15 Инди дә фәрисиләр ондан ҝөзләринин неҹә ачылдығыны сорушмаға башладылар. О ҹаваб верди: «О адам ҝөзләримә палчыг јахды, мән ҝөзләрими јудум вә ҝөрмәјә башладым». 16 Фәрисиләрдән бәзиләри дедиләр: «О адам Аллаһдан дејил, чүнки о, шәнбәни+ позур». Диҝәрләри исә дедиләр: «Ҝүнаһлы адам бу ҹүр мөҹүзәләри неҹә ҝөстәрә биләр?»+ Бу сәбәбдән онларын арасында фикирајрылығы јаранды.+ 17 Онлар јенә дә кордан сорушдулар: «Инди ки о, сәнин ҝөзләрини ачыб, онун барәсиндә нә дејә биләрсән?» О ҹаваб верди: «О адам пејғәмбәрдир».
18 Јәһудиләр бу адамын валидејнләрини чағыртдырмајынҹа онун әввәлләр кор олдуғуна вә сонрадан сағалдығына инанмадылар. 19 Онлар онун ата-анасындан сорушдулар: «Бу, сизин оғлунуздур? О, кор доғулуб? Бәс неҹә олду ки, инди ҝөрүр?» 20 Онун валидејнләри дедиләр: «Бәли, бу бизим оғлумуздур вә о, кор доғулуб. 21 Амма ҝөзләри неҹә ачылыб, буну ким едиб, хәбәримиз јохдур. Өзүндән сорушун, јекә кишидир. Гој өзү десин». 22 Онун ата-анасы јәһудиләрдән горхдуглары үчүн+ белә дедиләр. Чүнки јәһудиләр сөз гојмушдулар ки, Исаны Мәсиһ кими гәбул едәнләри синагогдан говсунлар.+ 23 Валидејнләри буна ҝөрә дедиләр: «Јекә кишидир, өзүндән сорушун».
24 Белә олдугда онлар әввәлләр кор олмуш адамы тәкрарән чағырыб дедиләр: «Аллаһ ешгинә, бизә дүзүнү сөјлә. Биз билирик ки, о адам ҝүнаһ саһибидир». 25 О ҹаваб верди: «О адамын ҝүнаһ саһиби олуб-олмадығы барәсиндә һеч нә дејә билмәрәм. Бир шеји билирәм ки, мән кор идим, инди исә ҝөрүрәм». 26 Онлар сорушдулар: «О, сәнә нә етди? Ҝөзләрини неҹә ачды?» 27 О адам ҹаваб верди: «Мән сизә дедим, сизсә һеч гулаг асмадыныз. Нијә јенә сорушурсунуз? Бәлкә, сиз дә онун шаҝирди олмаг истәјирсиниз?» 28 Онлар кинајә илә дедиләр: «Өзүнсән онун шаҝирди! Биз Мусанын шаҝирдијик. 29 Биз билирик ки, Муса илә Аллаһ данышыб, бу адамы исә ким ҝөндәриб, билмирик». 30 О деди: «Елә тәәҹҹүблүсү дә одур ки, сиз онун ким тәрәфиндән ҝөндәрилдијини билмирсиниз, анҹаг о, мәним ҝөзләрими ачыб. 31 Биз билирик ки, Аллаһ ҝүнаһлы адамлары динләмир,+ лакин Онун ирадәсини јеринә јетирән мөминләри динләјир.+ 32 Та гәдимдән индијәдәк ешидилмәјиб ки, кимсә анаданҝәлмә корун ҝөзләрини ачсын. 33 Әҝәр бу адамы Аллаһ ҝөндәрмәсәјди, о, һеч нә едә билмәзди».+ 34 Онлар: «Сән ҝүнаһ ичиндә доғулмусан, инди бизә ағыл өјрәдәҹәксән?» — дејиб ону бајыра атдылар.+
35 Иса јәһудиләрин ону бајыра атдығыны ешидәндә ону тапыб деди: «Инсан Оғлуна иман едирсән?» 36 О ҹаваб верди: «О кимдир, аға? Сөјлә, она иман едим». 37 Иса деди: «Сән ону ҝөрмүсән вә о, инди сәнинлә данышыр». 38 Онда һәмин адам: «Аға, инанырам», — дејиб она тәзим етди. 39 Иса деди: «Мән дүнјаја бу һөкм үчүн ҝәлмишәм: корлар ҝөрсүнләр,+ ҝөрәнләр исә кор олсунлар».+ 40 Орада дуран фәрисиләр буну ешидәндә дедиләр: «Јәни биз коруг?» 41 Иса онлара деди: «Сиз кор олсајдыныз, ҝүнаһыныз олмазды. Инди ки: “Биз ҝөрүрүк”, — дејирсиниз, ҝүнаһыныз бојнунузда галыр».+
10 Иса сөзүнә давам етди: «Билин вә аҝаһ олун, гојун ағылына гапыдан јох, башга јердән ҝирән оғру вә сојғунчудур.+ 2 Гапыдан ҝирән исә гојунларын чобаныдыр.+ 3 Гапычы онун үчүн гапыны ачыр+ вә гојунлар онун сәсинә гулаг асыр.+ Чобан гојунларыны адбаад чағырыб чөлә чыхарыр. 4 О, гојунларынын һамысыны чыхардандан сонра онларын габағынҹа ҝедир, гојунлар да онун далынҹа. Чүнки онлар чобанын сәсини таныјырлар. 5 Онлар һеч вахт јад адамын далынҹа ҝетмәзләр, әксинә, ондан гачарлар, чүнки јадларын сәсини танымырлар». 6 Иса бу мәсәли онлар үчүн чәкди. Анҹаг онлар бу сөзләрин мәнасыны баша дүшмәдиләр.
7 Иса сөзүнә давам етди: «Буну билин, мән гојунлар үчүн гапыјам.+ 8 Әсил чобан ады илә ҝәләнләр оғру вә сојғунчудурлар. Гојунлар онлара гулаг асмырлар. 9 Мән гапыјам. Мәндән кечән хилас олаҹаг, о, ичәри ҝирәҹәк, чөлә чыхаҹаг вә отлаг тапаҹаг.+ 10 Оғру анҹаг чапыб-таламаг, мәһв етмәк вә дағытмаг мәгсәдилә ҝәлир.+ Мән исә ҝәлдим ки, гојунлар һәјата, әбәди һәјата говушсунлар. 11 Мән јахшы чобанам.+ Јахшы чобан гојунлары уғрунда һәјатыны верир.+ 12 Гојунларын јијәси олмајан муздур, әслиндә, чобан дејил. О, ҝөрәндә ки, ҹанавар ҝәлир, гојунлары гојуб гачыр. Ҹанавар да онлары гапыб пәрән-пәрән едир. 13 О, муздла ишләдији үчүн гојунларын гејдинә галмыр. 14 Мән исә јахшы чобанам вә өз гојунларымы таныјырам, гојунларым да мәни таныјыр.+ 15 Неҹә ки Атам мәни таныјыр, мән дә Атамы таныјырам.+ Мән гојунларым уғрунда һәјатымы фәда едирәм.+
16 Бу ағылдан олмајан башга гојунларым да вар.+ Мән онлары да ҝәтирмәлијәм. Онлар сәсимә гулаг асаҹаг. Һамысы бир сүрүдә бирләшәҹәк. Онларын бир чобаны олаҹаг.+ 17 Атам мәни севир,+ чүнки мән һәјатымы фәда едирәм,+ сонра ону ҝери алаҹағам. 18 Һеч кәс һәјатымы әлимдән алмыр, ону өзүм верирәм. Ону вермәјә вә сонра ҝери алмаға һаггым вар.+ Атам мәнә белә бујуруб».
19 Бу сөзләрә ҝөрә јәһудиләрин арасында јенә фикирајрылығы јаранды.+ 20 Онлардан бир чоху дејирди: «Онда ҹин вар, онун башына һава ҝәлиб! Нә үчүн она гулаг асырсыныз?» 21 Диҝәрләри исә дејирди: «Ичинә ҹин ҝирмиш адам бу ҹүр даныша билмәз. Һеч ҹин дә корун ҝөзүнү ача биләр?»
22 О вахт гыш иди, Јерусәлимдә Һәср етмә бајрамы* кечирилирди. 23 Иса мәбәддә, Сүлејман сүтунлары адланан јердә+ ҝәзиширди. 24 Бу заман јәһудиләр ону дөврәјә алыб дедиләр: «Сән нә вахта гәдәр бизи интизарда гојаҹагсан? Әҝәр Мәсиһсәнсә, ачыг де». 25 Иса ҹаваб верди: «Мән сизә демишәм, сиз исә инанмырсыныз. Атамын ады илә ҝөрдүјүм ишләр мәним һаггымда шәһадәт едир.+ 26 Сиз исә инанмырсыныз, чүнки мәним гојунларымдан дејилсиниз.+ 27 Мәним гојунларым сәсимә гулаг асырлар, мән онлары таныјырам вә онлар мәним ардымҹа ҝәлирләр.+ 28 Мән онлара әбәди һәјат+ верәҹәјәм. Онлар һеч вахт мәһв олмајаҹаглар. Һеч кәс онлары әлимдән дартыб ала билмәз.+ 29 Атамын мәнә вердикләри һәр шејдән гијмәтлидир вә һеч ким онлары Атамын әлиндән ала билмәз.+ 30 Атамла мән вәһдәтдәјик».+
31 Јәһудиләр јенә дә даш ҝөтүрүб ону дашламаг истәдиләр. 32 Иса онлара деди: «Мән Атамын бујруғу илә сизә чохлу јахшы ишләр ҝөстәрдим. Бу ишләрин һансына ҝөрә мәни дашламаг истәјирсиниз?» 33 Јәһудиләр ҹаваб вердиләр: «Биз сәни јахшы ишләринә ҝөрә јох, күфр данышдығын үчүн+ дашламаг истәјирик. Чүнки сән инсан олдуғун һалда, өзүнү Аллаһ јеринә гојурсан». 34 Иса онлара деди: «Мәҝәр сизин Ганунда јазылмајыб: “Демишәм: “Сиз илаһларсыныз*”?+ 35 Әҝәр Аллаһ мәһкум етдији адамлары Өз кәламында “илаһ”+ адландырырса вә Мүгәддәс Јазыларда јазылан силинә билмәз, 36 нәјә ҝөрә сиз “Мән Аллаһын Оғлујам*”+ дедијим үчүн мәнә, Атанын сечиб* дүнјаја ҝөндәрдији адама “сән күфр данышырсан” дејирсиниз? 37 Әҝәр мән Атамын бујурдуғу ишләри ҝөрмүрәмсә, мәнә инанмајын. 38 Јох әҝәр бу ишләри ҝөрүрәмсә, мәнә инанмасаныз да, ҝөрдүјүм ишләрә инанын+ ки, Атанын мәнимлә, мәним дә Ата илә вәһдәтдә олдуғуму дәрк едиб биләсиниз».+ 39 Онлар јенә дә Исаны тутмаг истәдиләр, анҹаг Иса онларын әлиндән гуртулду.
40 Иса Иордан чајынын о тајына, Јәһјанын вәфтиз етмәјә башладығы јерә+ ҝетди вә орада галды. 41 Онун јанына чохлу адам ҝәлди. Онлар дејирдиләр: «Јәһја һеч бир мөҹүзә ҝөстәрмәсә дә, онун бу адам һаггында дедији һәр сөз доғру чыхды».+ 42 Орада бир чохлары Исаја иман ҝәтирди.
11 О заман Мәрјәмин вә баҹысы Мартанын+ јашадығы Бејтанијјә кәндиндә Илазәр адында бир адам хәстә јатырды. 2 Бу, Ағанын ајагларыны әтирли јағла јағлајыб сачы илә силән Мәрјәм иди.+ Хәстә јатан Илазәр онун гардашы иди. 3 Баҹылар Исаја хәбәр ҝөндәрдиләр: «Аға, әзиз достун хәстәдир». 4 Иса буну ешидәндә деди: «Бу хәстәлик өлүмә апармыр. Бу хәстәлик Аллаһы уҹалдаҹаг,+ Аллаһын Оғлу да онун васитәсилә уҹалаҹаг».
5 Иса Марта илә баҹысыны вә Илазәри чох истәјирди. 6 Анҹаг Илазәрин хәстәләндијини ешидәндә ики ҝүн дә олдуғу јердә галды. 7 Сонра шаҝирдләринә деди: «Ҝәлин јенә Јәһудијјәјә ҝедәк». 8 Шаҝирдләри дедиләр: «Рабби*,+ јәһудијјәлиләр тәзәликҹә сәни дашламаг истәјирдиләр,+ сәнсә јенә ора ҝедирсән?» 9 Иса ҹаваб верди: «Мәҝәр ҝүндүз он ики саат давам еләмир?+ Ҝүндүз ҝәзәнин ајағы һеч нәјә илишмир, чүнки о, бу дүнјанын ишығыны ҝөрүр. 10 Лакин ҝеҹә ҝәзәнин ајағы мүтләг нәјәсә илишәҹәк, чүнки о, зүлмәтдәдир».
11 Иса бунлары дејәндән сонра әлавә етди: «Достумуз Илазәр јухуја ҝедиб,+ мән исә ону ојатмаға ҝедирәм». 12 Шаҝирдләр дедиләр: «Аға, јатырса, демәли, сағалаҹаг». 13 Иса онун өлдүјүнү дејирди, онларса елә билдиләр ки, Иса ади јухудан данышыр. 14 Онда Иса ачыг деди: «Илазәр өлүб.+ 15 Мәним орада олмамағым сизин хејринизәдир, чүнки инди сизин иманыныз мөһкәмләнәҹәк. Дурун, онун јанына ҝедәк». 16 Бу вахт Әкиз ләгәбли Томас о бири шаҝирдләрә деди: «Ҝәлин ҝедәк, биз дә онунла өләк».+
17 Иса ораја ҝәләндә өјрәнди ки, Илазәр артыг дөрд ҝүндүр сәрдабәјә гојулуб. 18 Бејтанијјә Јерусәлимин јахынлығында, орадан тәхминән үч километр* аралыда јерләширди. 19 Марта илә Мәрјәмә гардашларына ҝөрә башсағлығы вермәјә хејли јәһуди ҝәлмишди. 20 Марта ешидәндә ки, Иса ҝәлир, онун габағына чыхды, Мәрјәм+ исә евдә галды. 21 Марта Исаја деди: «Аға, сән бурада олсајдын, гардашым өлмәзди. 22 Анҹаг инди дә әминәм ки, Аллаһдан нә истәсән, сәнә верәҹәк». 23 Иса она деди: «Гардашын дириләҹәк». 24 Марта деди: «Билирәм, о, ахырынҹы ҝүндә, дирилмә+ заманы дириләҹәк». 25 Иса она деди: «Дирилмә вә һәјат мәнәм.+ Мәнә иман едән өлсә дә, һәјата гајыдаҹаг 26 вә мәнә инамла јашајан адам һеч вахт өлмәјәҹәк.+ Буна инанырсан?» 27 О ҹаваб верди: «Бәли, Аға, мән инанырам ки, сән Аллаһын Оғлусан, дүнјаја ҝәлмәли олан Мәсиһсән». 28 Марта буну дејиб ҝетди вә баҹысы Мәрјәми чағырыб тәкликдә она деди: «Устад+ ҝәлиб, сәни ҝөрмәк истәјир». 29 Мәрјәм буну ешидәндә дәрһал дуруб Исанын јанына ҝетди.
30 Иса һәлә кәндә ҝирмәмишди, Мартанын ону гаршыладығы јердә дурмушду. 31 Баҹылара башсағлығы вермәјә ҝәлмиш јәһудиләр Мәрјәмин ҹәлд дуруб евдән чыхдығыны ҝөрәндә галхыб онун далынҹа ҝетдиләр. Онлар елә дүшүндүләр ки, о, сәрдабәнин+ јанына ағламаға ҝедир. 32 Мәрјәм Исанын дурдуғу јерә ҝәлди вә ону ҝөрәндә ајагларына јыхылыб деди: «Аға, сән бурада олсајдын, гардашым өлмәзди». 33 Иса Мәрјәмин вә онунла ҝәлмиш јәһудиләрин ағлашдығыны ҝөрәндә бәрк гәһәрләнди вә дәриндән аһ чәкиб 34 сорушду: «Ону һара гојмусунуз?» Она дедиләр: «Аға, ҝедәк бах». 35 Иса ағлады.+ 36 Онда јәһудиләр дедиләр: «Ҝөр ону неҹә чох истәјирди!» 37 Бәзиләри исә белә дејирди: «Корун+ ҝөзүнү ачан бир шеј едә билмәзди ки, бу јазыг өлмәсин?»
38 Иса јенә дә дәриндән аһ чәкиб сәрдабәјә јахынлашды. Бу, мағара иди вә ағзына даш гојулмушду. 39 Иса деди: «Дашы кәнара чәкин». Мәрһумун баҹысы Марта она деди: «Аға, о, дөрд ҝүндүр ки, бурададыр, индијә јәгин ијләнәр». 40 Иса она деди: «Мәҝәр сәнә демәдим ки, инансан, Аллаһын әзәмәтини ҝөрәҹәксән?»+ 41 Дашы ҝөтүрдүләр. Иса ҝөјә бахыб+ деди: «Шүкүрләр олсун сәнә, Ата, мәни ешитдин. 42 Билирәм, Сән мәни һәмишә ешидирсән. Анҹаг буну бурада дурмуш ҹамаатдан өтрү дедим ки, мәни Сәнин ҝөндәрдијинә инансынлар».+ 43 Иса буну дејиб уҹадан сәсләди: «Илазәр, чөлә чых!»+ 44 Өлмүш адам сәрдабәдән чыхды. О, сарғыларла кәфәнләнмишди, үзүнү исә дәсмалла өртмүшдүләр. Иса деди: «Кәфәнини ачын, азад олсун».
45 Мәрјәмин јанына ҝәлмиш јәһудиләрин чоху буну ҝөрәндә Исаја иман етди.+ 46 Бәзиләри исә ҝедиб Исанын нә етдијини фәрисиләрә данышдылар. 47 Онда бөјүк каһинләр вә фәрисиләр Синедриону топлајыб тәдбир төкмәјә башладылар: «Биз нә едәк? Бу адам чохлу мөҹүзә ҝөстәрир.+ 48 Ону өзбашына гојсаг, һамы она инанаҹаг, онда ромалылар ҝәлиб һәм мәбәдимизи, һәм дә халгымызы әлә кечирәҹәкләр». 49 Онлардан бири, һәмин ил баш каһин олан Гајафа+ Синедриона деди: «Сиз һеч нә билмирсиниз, 50 баша дүшмүрсүнүз ки, бүтүн халгын мәһвиндәнсә, бир адамын халг уғрунда өлмәси сизин үчүн даһа јахшыдыр». 51 Амма о, бу сөзләри өзүндән демәди, һәмин ил баш каһин олдуғундан Исанын халг үчүн өләҹәјини пејғәмбәрлик етди. 52 Амма Иса јалныз халг үчүн јох, Аллаһын пәрән-пәрән дүшмүш өвладларыны бир јерә јығмаг үчүн дә өлдү. 53 Онлар о ҝүн Исаны өлдүрмәјә гәрар вердиләр.
54 Буна ҝөрә дә Иса артыг јәһудиләрин арасында ачыг-ашкар ҝәзмирди. О, сәһраја јахын бир бөлҝәјә, Әфраим+ адланан шәһәрә ҝетди вә шаҝирдләри илә орада галды. 55 Јәһудиләрин Пасха бајрамы+ јахынлашырды. Әтраф јерләрдән хејли адам бајрам габағы пакланмаг үчүн Јерусәлимә ҝәлмишди. 56 Онлар Исаны ахтарырдылар вә мәбәддә дуруб бир-биринә дејирдиләр: «Ҝөрәсән, о, бајрама ҝәлмәјәҹәк?» 57 Бөјүк каһинләр вә фәрисиләр исә әмр етмишдиләр ки, онун јерини билән адам ҝәлиб онлара хәбәр версин. Онлар Исаны тутмаг истәјирдиләр.
12 Пасха бајрамына алты ҝүн галмыш Иса дирилтдији Илазәрин+ јашадығы кәндә, Бејтанијјәјә ҝәлди. 2 Ахшам орада онун үчүн сүфрә ачдылар. Марта онларын гуллуғунда дурмушду,+ Илазәр дә Иса илә бир сүфрәдә әјләшәнләрин арасында иди. 3 Мәрјәм чәкиси тәхминән үч јүз грам* олан баһалы, әтирли јағ, халис нард* ҝөтүрүб Исанын ајагларына сүртдү вә сачы илә онун ајагларыны гурулады. Јағын әтри бүтүн еви бүрүдү.+ 4 Шаҝирдләрдән бири,+ Исаны сатмаг истәјән Јәһуда Искәрјут деди: 5 «Нә үчүн бу әтирли јағы үч јүз динара* сатыб пулуну касыблара пајламадыг?!» 6 Јәһуда буну касыбларын гејдинә галдығы үчүн јох, оғру олдуғу үчүн деди. Пул гутусу онда олурду вә о, гутуја атылан пуллардан оғурлајырды. 7 Онда Иса деди: «Гызла ишиниз олмасын. Гојун о, бу адәти иҹра едиб мәни дәфн ҝүнүнә һазырласын.+ 8 Касыблар һәмишә јаныныздадыр,+ мән исә һәмишә јанынызда олмајаҹағам».+
9 Бу вахт хејли јәһуди Исанын орада олдуғундан хәбәр тутуб ора ҝәлди. Онлар тәкҹә Исаны јох, онун дирилтдији Илазәри дә ҝөрмәк истәјирдиләр.+ 10 Онда бөјүк каһинләр Илазәри дә өлдүрмәк гәрарына ҝәлдиләр, 11 чүнки Илазәрә ҝөрә чохлу јәһуди ора ҝәлир вә Исаја иман ҝәтирирди.+
12 Ертәси ҝүн бајрама ҝәлмиш хејли адам Исанын Јерусәлимә јахынлашдығыны ешидәндә 13 әлләриндә хурма будаглары ону гаршыламаға чыхдылар. Онлар уҹадан дејирдиләр: «Јалварырыг, гуртар! Јеһованын ады илә ҝәләнә,+ Исраил Падшаһына ешг олсун!»+ 14 Иса бир годуг тапыб она минди.+ Бу һагда белә јазылыб: 15 «Еј Сион гызы, горхма! Бах! Сәнин падшаһын годуғун белинә миниб ҝәлир».+ 16 Шаҝирдләр әввәлҹә буну баша дүшмәдиләр, амма Иса шәрәфли мөвгејинә јүксәләндә+ онларын јадына дүшдү ки, бунлар онун һаггында јазылыб вә һәр шеј јазылдығы кими олуб.+
17 Исанын сәрдабәдә+ олан Илазәри сәсләјиб дирилтмәсини ҝөрмүш адамлар дурмадан Иса һаггында шәһадәт едирдиләр.+ 18 Ҹамаат һәм дә бу мөҹүзә барәдә ешитдијиндән онун габағына чыхмышды. 19 Фәрисиләр бир-бириләринә дедиләр: «Ҝөрүрсүнүз, һеч нә алынмыр. Бүтүн дүнја онун ардынҹа ҝедир!»+
20 Ибадәт үчүн бајрама ҝәләнләр арасында јунанлар да варды. 21 Онлар Ҹәлиләнин Бејтсәјда шәһәриндән олан Филипә+ јахынлашыб хаһиш етдиләр: «Аға, биз Исаны ҝөрмәк истәјирик». 22 Филип ҝедиб буну Андреаса деди. Андреасла Филип бирликдә ҝәлиб мәсәләни Исаја данышдылар.
23 Иса онлара ҹаваб верди: «Инсан Оғлунун шәрәфләнмәк вахты ҝәлди.+ 24 Ешидин вә аҝаһ олун, буғда дәни торпаға дүшүб өлмәјинҹә неҹә вар елә галыр. Өләндә+ исә чохлу бар верир. 25 Өз ҹаныны севән ону мәһв едәҹәк, бу дүнјада ҹанына нифрәт едән+ исә ону әбәди һәјат үчүн горујаҹаг.+ 26 Ким мәнә хидмәт етмәк истәјирсә, ардымҹа ҝәлсин. Мән һарада олсам, хидмәтчим дә орада олаҹаг.+ Мәнә хидмәт едән адамы Аллаһ шәрәфләндирәҹәк. 27 Үрәјим сыхылыр.+ Нә дејим? Ата, мәни бу сынагдан* гуртар.+ Һәрчәнд мән елә бу ҝүн үчүн ҝәлмишәм. 28 Ата, Өз адыны уҹалт». Бу вахт ҝөјдән бир сәс+ ҝәлди: «Уҹалтмышам, јенә дә уҹалдаҹағам».+
29 Орада дуранлар буну ешитди. Бәзиләри деди ки, илдырым чахды. Диҝәрләри исә онунла мәләк данышдығыны дедиләр. 30 Иса деди: «Бу сәс мәним үчүн јох, сизин үчүн иди. 31 Бу дүнјаја һөкм кәсмәк вахты јетишди. Инди бу дүнјанын һөкмдары+ девриләҹәк.+ 32 Мән исә јухары галдырыланда+ һәр ҹүр инсаны өзүмә ҹәлб едәҹәјәм». 33 Иса бу сөзләрлә неҹә өләҹәјинә ишарә едирди.+ 34 Ҹамаат она деди: «Биз Төвратдан* ешитмишик ки, Мәсиһ әбәди галмалыдыр.+ Неҹә олур, сән дејирсән ки, инсан Оғлу јухары галдырылмалыдыр?+ Ахы бу инсан Оғлу кимдир?» 35 Иса онлара деди: «Нур бир аз да аранызда олаҹаг. Нә гәдәр ки нур сизинләдир, јеријин, јохса зүлмәт сизи үстәләјәр. Зүлмәтдә јеријән һара ҝетдијини билмир.+ 36 Нә гәдәр ки нур сизинләдир, нурун өвладлары олмаг үчүн нура иман ҝәтирин».+
Иса бунлары дејәндән сонра чыхыб ҝетди вә онлардан ҝизләнди. 37 Иса онларын ҝөзү габағында чохлу мөҹүзә ҝөстәрсә дә, онлар Исаја инанмырдылар. 38 Беләликлә, Әшија пејғәмбәрин бу сөзләри јеринә јетди: «Јеһова, ким биздән ешитдијинә иман ҝәтирди?+ Јеһова ҝүҹүнү* кимә ҝөстәрди?»+ 39 Онларын имансызлығынын сәбәбини исә Әшија белә ҝөстәрмишди: 40 «О, онларын ҝөзүнү кор етди, үрәјини һиссијјатсыз етди ки, ҝөзләри илә ҝөрмәсинләр, үрәкләри илә дәрк етмәсинләр вә ҝери дөнмәсинләр ки, онлара шәфа верим».+ 41 Әшија онун ҹалалыны ҝөрдүјү үчүн онун һаггында бунлары демишди.+ 42 Јенә дә рәһбәрләрин ичиндән чохлары она иман етди,+ амма фәрисиләрин горхусундан буну бүрузә вермәдиләр, чүнки синагогдан говулмаг истәмирдиләр.+ 43 Онлар инсанларын јанында газандыглары иззәти Аллаһын вердији иззәтдән даһа чох севирдиләр.+
44 Иса уҹадан деди: «Мәнә иман едән јалныз мәнә јох, мәни ҝөндәрәнә дә иман едир.+ 45 Мәни ҝөрән мәни ҝөндәрәни дә ҝөрүр.+ 46 Мән бир нурам, бу дүнјаја ҝәлмишәм.+ Мәнә инанан адам зүлмәтдә галмајаҹаг.+ 47 Мән сөзләрими ешидиб онлара әмәл етмәјәни мүһакимә етмирәм. Мән дүнјаны мүһакимә етмәјә јох, хилас етмәјә ҝәлмишәм.+ 48 Мәни веҹинә алмајан вә сөзләрими гәбул етмәјән үчүн һаким вар. Ағзымдан чыхан сөз ахырынҹы ҝүндә ону мүһакимә едәҹәк. 49 Чүнки мән өзүмдән данышмырам, мәни ҝөндәрән Ата мәнә нә һагда данышмағы, нә демәји бујуруб.+ 50 Мән билирәм ки, Онун бујруғу әбәди һәјата апарыр.+ Атам мәнә нә дејибсә, мән дә ону данышырам».+
13 Иса һәлә Пасха бајрамындан әввәл билирди ки, бу дүнјадан Атасынын јанына көчмәк вахты јахынлашыр.+ О, дүнјада олан давамчыларыны севирди вә онлары ахырадәк севди.+ 2 Ахшам јемәји башламышды. Иблис Исаны сатмаг фикрини артыг Шимон оғлу Јәһуда Искәрјутун+ үрәјинә гојмушду.+ 3 Иса Атасынын һәр шеји она вердијини, Аллаһдан ҝәлдијини вә Аллаһын јанына гајыдаҹағыны билдији үчүн+ 4 сүфрәдән галхды, үст палтарыны чыхарыб кәнара гојду вә бир дәсмал ҝөтүрүб белинә бағлады.+ 5 Сонра бир ләјәнә су төкдү вә шаҝирдләринин ајагларыны јујуб белиндәки дәсмалла гуруламаға башлады. 6 Нөвбә Шимон Бутруса чатанда Бутрус деди: «Аға, сән мәним ајагларымы јујаҹагсан?» 7 Иса ҹаваб верди: «Мәним нә етдијими инди баша дүшмүрсән, сонра баша дүшәҹәксән». 8 Бутрус деди: «Өмрүмдә гојмарам ки, сән мәним ајагларымы јујасан». Иса она деди: «Јумасам,+ јанымда сәнә јер јохдур». 9 Белә олдугда Шимон Бутрус деди: «Аға, онда тәкҹә ајагларымы јох, әлләрими дә, башымы да ју». 10 Иса она деди: «Чиммиш адам тәртәмиздир, тәкҹә ајаглары јујулса бәсдир. Сиз дә тәмизсиниз, амма һамыныз јох». 11 Иса билирди, ким ону сатаҹаг,+ она ҝөрә дә: «Һамыныз тәмиз дејилсиниз», — деди.
12 Иса онларын ајагларыны јујуб гуртарандан сонра палтарыны ҝејинди, сүфрәјә әјләшиб деди: «Сизин үчүн нә етдијими баша дүшүрсүнүз? 13 Сиз мәнә “Устад”, “Аға” дејирсиниз, дүз дә едирсиниз, бу, еләдир ки вар.+ 14 Әҝәр мән, Аға вә Устад ола-ола, сизин ајагларынызы јудумса,+ сиз дә бир-биринизин ајагларыны јумалысыныз.+ 15 Мән сизин үчүн нүмунә гојдум. Сизинлә неҹә даврандымса, сиз дә бир-биринизлә елә давранын.+ 16 Буну билин, нөкәр ағасындан үстүн дејил, ҝөндәрилән дә ону ҝөндәрәндән үстүн дејил. 17 Мадам ки бунлары билирсиниз, әмәл един, онда хошбәхт олаҹагсыныз.+ 18 Һамынызы нәзәрдә тутмурам, мән сечдијим адамлары таныјырам. Лакин бу, она ҝөрә олду ки,+ “чөрәк кәсдијим адам мәнә хәјанәт етди*”+ сөзләри јеринә јетсин. 19 Инди бунлары сизә габагҹадан дејирәм ки, бунлар баш верәндә мәним о шәхс олдуғума инанасыныз.+ 20 Буну билин, ҝөндәрдијим адамы гәбул едән мәни гәбул едир.+ Мәни гәбул едәнсә мәни ҝөндәрәни гәбул едир».+
21 Иса бу сөзләрдән сонра бәрк һәјәҹанланды вә бәјан етди: «Билин вә аҝаһ олун, сизләрдән бири мәни сатаҹаг».+ 22 Шаҝирдләр Исанын кими нәзәрдә тутдуғуну анламајыб мат-мат бир-биринин үзүнә бахырдылар.+ 23 Исанын јанында* онун севимли шаҝирди әјләшмишди.+ 24 Шимон Бутрус һәмин шаҝирдә һим-ҹим етди: «Соруш ҝөр кими дејир?» 25 О да Исаја тәрәф әјилиб сорушду: «Аға, о адам кимдир?»+ 26 Иса ҹаваб верди: «Чөрәји касанын ичинә батырыб кимә версәм, одур».+ Сонра чөрәји касаја батырыб Шимон Искәрјутун оғлу Јәһудаја верди. 27 Јәһуда чөрәји алан кими Шејтан онун гәлбинә ҝирди.+ Иса Јәһудаја деди: «Нә едәҹәксәнсә, тез елә». 28 Анҹаг сүфрәдә әјләшәнләрдән һеч кәс Исанын нә үчүн белә дедијини баша дүшмәди. 29 Пул гутусу+ Јәһудада олдуғу үчүн бәзиләри елә билди ки, Иса она: «Бајрам үчүн лазым олан шејләри ал», — деди, ја да она касыблара бир шеј пајламағы тапшырды. 30 Јәһуда тикәни алыб дәрһал чыхды. Артыг ҝеҹә иди.+
31 О чыхыб ҝедәндән сонра Иса деди: «Инди инсан Оғлу шәрәфләнир,+ Аллаһ да онун васитәсилә шәрәфләнир. 32 Аллаһ Өзү ону уҹалдаҹаг+ вә буну дәрһал едәҹәк. 33 Балаларым, артыг јанынызда чох галмајаҹағам, сиз мәни ахтараҹагсыныз. Јәһудиләрә дедијим сөзү инди сизә дејирәм:+ сиз ҝетдијим јерә ҝәлә билмәјәҹәксиниз. 34 Сизә јени бир әмр верирәм: бир-биринизи севин.+ Бир-биринизи мән сизи севдијим кими севин.+ 35 Аранызда мәһәббәт олса, һамы биләҹәк ки, сиз мәним шаҝирдимсиниз».+
36 Шимон Бутрус сорушду: «Аға, сән һара ҝедирсән?» Иса деди: «Ҝетдијим јерә сән инди ҝәлә билмәзсән, амма сонра ҝәләҹәксән».+ 37 Бутрус она деди: «Аға, мән нијә инди сәнин ардынҹа ҝәлә билмәрәм? Сәнин јолунда ҹанымы да верәрәм».+ 38 Иса деди: «Мәним јолумда ҹаныны верәрсән? Буну бил, хоруз банламамыш сән дүз үч дәфә мәни данаҹагсан.+
14 Гој үрәјиниз нараһат олмасын.+ Аллаһа да иман един,+ мәнә дә. 2 Атамын евиндә галмаға јер чохдур. Белә олмасајды, мән сизә дејәрдим. Ахы мән сизин үчүн јер һазырламаға ҝедирәм.+ 3 Әҝәр мән ҝедиб сизин үчүн јер һазырласам, гајыдыб сизи евә, өз јаныма апараҹағам ки, сиз дә мән олан јердә оласыныз.+ 4 Сиз ҝетдијим јерин јолуну билирсиниз».
5 Томас+ деди: «Аға, биз сәнин һара ҝетдијини билмирик, јолу һарадан биләк?»
6 Иса ҹаваб верди: «Јол,+ һәгигәт+ вә һәјат+ мәнәм. Мәним васитәчилијим олмадан һеч кәс Атанын јанына ҝәлә билмәз.+ 7 Мәни таныјырсынызса, Атамы да таныјырсыныз. Бу андан етибарән, сиз Ону таныјырсыныз, сиз Ону ҝөрдүнүз».+
8 Филип деди: «Аға, бизә Атаны ҝөстәр, бәсимиздир».
9 Иса она деди: «Мән нечә вахтдыр ки, сизинләјәм, сән исә, Филип, бу вахта гәдәр мәни танымамысан? Мәни ҝөрән Атаны да ҝөрүб.+ Неҹә олур ки, сән: “Бизә Атаны ҝөстәр”, — дејирсән? 10 Мәҝәр мәним Ата илә, Атанын да мәнимлә вәһдәтдә олдуғуна инанмырсан?+ Сизә дедијим сөзләри өзүмдән демирәм,+ мәнимлә даима вәһдәтдә олан Атам мәним васитәмлә Өз ишини ҝөрүр. 11 Инанын, мән Атамла, Атам да мәнимлә вәһдәтдәдир. Мәнә инанмырсынызса, етдијим ишләрә инанын.+ 12 Буну билин, мәнә иман едән адам мәним етдијим ишләри едәҹәк вә бунлардан да бөјүк ишләр едәҹәк,+ чүнки мән Атамын јанына ҝедирәм.+ 13 Бундан әлавә, мәним адымла нә истәсәниз, диләјинизи јеринә јетирәҹәјәм ки, Ата Оғул васитәсилә шәрәфләнсин.+ 14 Мәним адымла нә исә диләсәниз, јеринә јетирәҹәјәм.
15 Мәни севирсинизсә, әмрләримә дә әмәл едәҹәксиниз.+ 16 Мән Атамдан хаһиш едәҹәјәм вә О, сизә башга бир көмәкчи* верәҹәк. О, әбәдијјән сизинлә олаҹаг.+ 17 Бу көмәкчи һәгигәт руһудур.+ Дүнја бу руһу ала билмәз, чүнки ону ҝөрмүр вә танымыр.+ Сиз исә ону таныјырсыныз, чүнки о, сизинләдир вә сиздәдир. 18 Сизи јетим гојмајаҹағам, мүтләг јаныныза ҝәләҹәјәм.+ 19 Бир аздан дүнја артыг мәни ҝөрмәјәҹәк, сиз исә ҝөрәҹәксиниз,+ мән јашадығым үчүн сиз дә јашајаҹагсыныз. 20 О ҝүн сиз мәним Ата илә, сизин мәнимлә, мәним дә сизинлә вәһдәтдә олдуғуму биләҹәксиниз.+ 21 Мәни севән адам мәним әмрләрими гәбул едиб онлара әмәл едир. Мәни севән адамы Атам да севәҹәк, мән дә ону севәҹәјәм вә өзүмү она ачыг-ашкар ҝөстәрәҹәјәм».
22 Искәрјут јох, о бири Јәһуда+ деди: «Аға, сән өзүнү нә үчүн дүнјаја јох, мәһз бизә ачыг-ашкар ҝөстәрмәк истәјирсән?»
23 Иса она ҹаваб верди: «Мәни севән мәним сөзүмә әмәл едәҹәк+ вә Атам ону севәҹәк. Онда биз онун јанына ҝәлиб онунла јашајаҹағыг.+ 24 Мәни севмәјән исә сөзүмә әмәл етмир. Ешитдијиниз сөзләр мәним дејил, мәни ҝөндәрмиш Атанындыр.+
25 Һәлә ки сизинләјәм бунлары сизә дејирәм. 26 Көмәкчи, јәни Атанын мәним адымла ҝөндәрәҹәји мүгәддәс руһ һәр шеји сизә өјрәдәҹәк вә сизә дедијим бүтүн сөзләри јадыныза салаҹаг.+ 27 Сизә сүлһ верирәм, өз сүлһүмү сизә бағышлајырам.+ Мәним вердијим сүлһ дүнјанын вердији сүлһә бәнзәмир. Гој үрәјиниз нараһат олмасын, горхмајын. 28 Сизә: “Ҝедирәм вә јаныныза гајыдаҹағам”, — дедијими ешитдиниз. Мәни севирсинизсә, Атамын јанына ҝетдијимә севинмәлисиниз, ахы Ата мәндән үстүндүр.+ 29 Сизә габагҹадан сөјләдим ки, бу һадисәләр баш верәндә инанасыныз.+ 30 Артыг сизинлә чох данышмајаҹағам, чүнки бу дүнјанын һөкмдары+ ҝәлир. Онун мәним үзәримдә һакимијјәти јохдур.+ 31 Лакин Атамы севдијими дүнја билсин дејә, һәр шеји Атамын мәнә бујурдуғу кими едирәм.+ Дурун ҝедәк.
15 Мән һәгиги мејнәјәм, Атам исә бағбандыр. 2 О, мәндәки бар ҝәтирмәјән будаглары кәсиб атыр, бар верән будаглары исә будајыр* ки, онлар даһа чох бар ҝәтирсин.+ 3 Сизә дедијим сөзләрин сајәсиндә сиз артыг тәмизсиниз.+ 4 Мәнимлә вәһдәтдә галын, мән дә сизинлә вәһдәтдә галаҹағам. Неҹә ки будаг мејнәнин үстүндә олмаса, өз-өзүндән бар верә билмәз, сиз дә мәнимлә вәһдәтдә олмасаныз,+ бар ҝәтирә билмәзсиниз. 5 Мән мејнәјәм, сиз исә бу мејнәнин будагларысыныз. Мәнимлә вәһдәтдә галан вә мәним дә вәһдәтдә олдуғум адам чохлу бар ҝәтирир.+ Сиз мәндән ајры һеч нә едә билмәзсиниз. 6 Мәнимлә вәһдәтдә галмајан кәс будаг кими кәсилиб атылыр вә гурујур. Белә будаглары јығыб ода атыр вә јандырырлар. 7 Сиз мәнимлә вәһдәтдә галырсынызса вә сөзләрим гәлбиниздә галырса, нә истәјирсиниз диләјин, сизә вериләҹәк.+ 8 Сиз чохлу бар верәндә вә мәним шаҝирдим олдуғунузу сүбут едәндә Атам шәрәфләнир.+ 9 Атам мәни севдији кими,+ мән дә сизи севирәм. Сизә олан мәһәббәтими итирмәјин. 10 Мән Атамын әмрләрини јеринә јетирәрәк Онун мәнә олан мәһәббәтини горудуғум кими, сиз дә әмрләрими јеринә јетирсәниз, мәним сизә олан мәһәббәтими горујуб-сахлајаҹагсыныз.
11 Бунлары сизә она ҝөрә дејирәм ки, гәлбимдәки севинҹи сиз дә там дујасыныз.+ 12 Сизә әмрим будур: бир-биринизи мән сизи севдијим кими севин.+ 13 Достлары уғрунда ҹаныны фәда едән инсанын мәһәббәтиндән бөјүк мәһәббәт јохдур.+ 14 Әмрләримә әмәл едирсинизсә, мәним достларымсыныз.+ 15 Мән артыг сизә гул демирәм, чүнки гул ағасынын ишләриндән бихәбәр олур. Мән сизә дост дејирәм, чүнки Атамдан ешитдијим һәр шеји сизә билдирдим. 16 Сиз мәни сечмәдиниз, мән сизи сечдим ки, даима бар ҝәтирәсиниз вә ҝәтирдијиниз бар һәмишә галсын, Атам мәним адымла диләдијиниз һәр шеји сизә версин.+
17 Бунлары сизә она ҝөрә бујурурам ки, бир-биринизи севәсиниз.+ 18 Әҝәр дүнја сизә нифрәт едирсә, билин ки, сиздән габаг мәнә нифрәт едиб.+ 19 Сиз бу дүнјаја мәхсус олсајдыныз, дүнја сизи севәрди. Мән сизи сечдијим үчүн сиз дүнјаја мәхсус дејилсиниз.+ Буна ҝөрә дә дүнја сизә нифрәт едир.+ 20 Сизә дедијим сөзү јаддан чыхармајын. Нөкәр ағасындан үстүн дејил. Мәни тәгиб едибләрсә, сизи дә тәгиб едәҹәкләр.+ Мәним сөзүмә әмәл едибләрсә, сизин дә сөзүнүзә әмәл едәҹәкләр. 21 Мәним адыма ҝөрә бүтүн бунлары башыныза ҝәтирәҹәкләр, чүнки онлар мәни ҝөндәрәни танымырлар.+ 22 Мән ҝәлиб онлара данышмасајдым, ҝүнаһсыз олардылар.+ Анҹаг инди ҝүнаһларына ҝөрә үзрлү сајыла билмәзләр.+ 23 Мәнә нифрәт едән Атама да нифрәт едир.+ 24 Онларын арасында мисли ҝөрүнмәмиш ишләри ҝөрмәсәјдим, ҝүнаһсыз олардылар.+ Анҹаг мәни ҝөзләри илә ҝөрә-ҝөрә мәнә дә, Атама да нифрәт етдиләр. 25 Лакин беләҹә онларын Төвратында* јазылмыш бу сөзләр јеринә јетди: “Мәнә наһагдан нифрәт етдиләр”.+ 26 Атамдан сизә ҝөндәрәҹәјим көмәкчи, јәни Атамдан олан һәгигәт руһу+ ҝәләндә мәним һаггымда шәһадәт верәҹәк.+ 27 Сиз дә мәним һаггымда шәһадәт вермәлисиниз,+ чүнки әввәлдән мәнимлә олмусунуз.
16 Бунлары сизә она ҝөрә сөјләдим ки, мәндән дөнмәјәсиниз. 2 Сизи синагоглардан говаҹаглар.+ Елә бир вахт ҝәләҹәк ки, сизи өлдүрән һәр кәс+ бу јолла Аллаһа гуллуг етдијини дүшүнәҹәк. 3 Онлар бу ишләри она ҝөрә едәҹәкләр ки, нә Атаны таныјырлар, нә дә мәни.+ 4 Бунлары демәкдә мәгсәдим одур ки, һәмин вахт ҝәләндә сизи хәбәрдар етдијими хатырлајасыныз.+
Бунлары сизә әввәлҹәдән демәмишдим, чүнки сизинлә идим. 5 Инди мәни ҝөндәрәнин јанына ҝедирәм,+ амма бириниз дә сорушмурсунуз ки, һара ҝедирсән? 6 Бу сөзләримә ҝөрә гәм дәрјасына батмысыныз.+ 7 Амма мән сизә һәгигәти сөјләјирәм, ҝетмәјим сизин хејринизәдир. Чүнки мән чыхыб ҝетмәсәм, көмәкчи+ јаныныза ҝәлмәјәҹәк. Анҹаг ҝетсәм, ону јаныныза ҝөндәрәҹәјәм. 8 О ҝәләндә дүнјаја ҝүнаһын, доғрулуғун вә һөкмүн нә демәк олдуғуну ачыг-ашкар ҝөстәрәҹәк. 9 Илк нөвбәдә ҝүнаһын нә демәк олдуғуну ҝөстәрәҹәк,+ чүнки онлар мәнә иман етмирләр.+ 10 Сонра доғрулуғун нә демәк олдуғуну ҝөстәрәҹәк, чүнки мән Атанын јанына ҝедирәм вә сиз артыг мәни ҝөрмәјәҹәксиниз. 11 Нәһајәт, һөкмүн нә демәк олдуғуну ҝөстәрәҹәк, чүнки бу дүнјанын һөкмдары артыг мәһкум едилиб.+
12 Сизә дејиләси чох сөзүм вар, анҹаг инди онлары баша дүшмәзсиниз. 13 Һәгигәт руһу ҝәләндә сизә јол ҝөстәрәҹәк,+ һәгигәти там дәрк етмәјинизә көмәк едәҹәк. О, өзүндән данышмајаҹаг, ешитдијини данышаҹаг вә сизә гаршыдакы һадисәләри хәбәр верәҹәк.+ 14 О, мәни шәрәфләндирәҹәк,+ чүнки мәндән ешитдикләрини сизә билдирәҹәк.+ 15 Атанын нәји варса, һамысы мәнимдир.+ Буна ҝөрә сизә дедим ки, о, мәндән ешитдикләрини сизә билдирәҹәк. 16 Бир аздан артыг мәни ҝөрмәјәҹәксиниз,+ амма бир гәдәр сонра ҝөрәҹәксиниз».
17 Онда шаҝирдләрдән бәзиләри бир-бириндән сорушду: «Ҝөрәсән, о, “бир аздан мәни ҝөрмәјәҹәксиниз, амма бир гәдәр сонра ҝөрәҹәксиниз”, “Атамын јанына ҝедирәм” сөзләри илә нә демәк истәјир?» 18 Онлар дејирдиләр: «О, “бир аздан” демәклә нәјә ишарә едир? Биз бу сөзләрин мәнасыны баша дүшмүрүк». 19 Иса ҝөрәндә ки, онлар нә исә сорушмаг истәјирләр, онлара деди: «Сиз бир-бириниздән “бир аздан мәни ҝөрмәјәҹәксиниз, амма бир гәдәр сонра ҝөрәҹәксиниз” сөзләримин мәнасыны сорушурсунуз? 20 Буну билин, сиз ағлајыб фәрјад едәҹәксиниз, дүнја исә шадјаналыг едәҹәк. Сиз кәдәрләнәҹәксиниз, анҹаг кәдәриниз севинҹә дөнәҹәк.+ 21 Гадын доғуш заманы әзијјәт чәкир, чүнки вахты јетишиб. Анҹаг ушағы доғандан сонра чәкдији әзијјәт артыг јадына дүшмүр, чүнки дүнјаја инсан ҝәтирдијинә севинир. 22 Сиз дә инди кәдәрләнирсиниз, анҹаг сизинлә јенидән ҝөрүшәндә үрәјиниз севинәҹәк+ вә һеч кәс севинҹинизи әлиниздән алмајаҹаг. 23 О ҝүн сиз мәндән һеч нә сорушмајаҹагсыныз. Јадынызда галсын, Атадан мәним адымла нәсә истәсәниз,+ сизә верәҹәк.+ 24 Бу вахтадәк мәним адымла һеч бир шеј истәмәмисиниз. Диләјин, алаҹагсыныз вә үрәјиниз севинҹлә долаҹаг.
25 Бунлары сизә мәсәлләрлә дедим. Елә вахт ҝәләҹәк ки, даһа сизә мәсәл чәкмәјәҹәјәм. Ата һаггында ачыг-ашкар данышаҹағам. 26 О ҝүн өзүнүз мәним адымла Атаја мүраҹиәт едәҹәксиниз. Сиздән өтрү мәним Атаја мүраҹиәт етмәјимә еһтијаҹ олмајаҹаг. 27 Чүнки Ата сизи севир, она ҝөрә ки, сиз мәни севирсиниз+ вә Аллаһын елчиси олараг ҝәлдијимә инанырсыныз.+ 28 Мән дүнјаја Атанын елчиси кими ҝәлдим. Инди исә дүнјаны тәрк едиб Атамын јанына ҝедирәм».+
29 Шаҝирдләр дедиләр: «Бах, инди сән ачыг данышырсан, даһа мәсәл чәкмирсән. 30 Инди билирик ки, сән һәр шеји билирсән, киминсә сәнә суал вермәсинә еһтијаҹ јохдур, чүнки инсанын фикирләриндән аҝаһсан. Буна ҝөрә дә биз инанырыг ки, сәни Аллаһ ҝөндәриб». 31 Иса деди: «Сиз инди инанырсыныз. 32 Амма елә бир вахт ҝәләҹәк ки, артыг ҝәлиб дә, һамыныз мәни тәк гојуб евинизә дағылышаҹагсыныз.+ Анҹаг мән тәк галмајаҹағам, чүнки Атам мәнимләдир.+ 33 Буну сизә она ҝөрә дедим ки, мәним сајәмдә сүлһүнүз олсун.+ Дүнјада чох әзијјәтлә үзләшәҹәксиниз, анҹаг ҹәсарәтли олун! Мән дүнјаја галиб ҝәлдим».+
17 Бу сөзләрдән сонра Иса башыны ҝөјә галдырыб деди: «Ата, вахт јетишди. Оғлуну шәрәфләндир ки, оғлун да Сәни шәрәфләндирсин.+ 2 Сән она бүтүн бәшәријјәт үзәриндә һакимијјәт вердин+ ки, о, Сәнин она вердијин адамларын һамысыны+ әбәди һәјата говушдурсун.+ 3 Әбәди һәјат одур+ ки, Сәни, тәк ҝерчәк Аллаһы+ вә ҝөндәрдијин Иса Мәсиһи танысынлар*.+ 4 Мәнә тапшырдығын иши баша чатдырдым,+ Сәни јердә шәрәфләндирдим.+ 5 Инди исә Ата, гој јанында олум, дүнја јаранмаздан әввәл Сәнин јанында оларкән саһиб олдуғум шәрәфлә мәни шәрәфләндир.+
6 Дүнјадан мәнә вердијин адамлара Сәнин адыны ачдым.+ Онлар Сәнинки идиләр, Сән онлары мәнә вердин. Онлар Сәнин сөзүнә әмәл едирләр. 7 Инди онлар билирләр ки, мәнә вердијин һәр шејин саһиби Сәнсән, 8 чүнки мәнә вердијин сөзләри онлара чатдырдым.+ Онлар бу сөзләри гәбул етдиләр вә Сәнин елчин олдуғуму ајдын дәрк етдиләр,+ инандылар ки, мәни Сән ҝөндәрмисән.+ 9 Онлардан өтрү Сәндән хаһиш едирәм, дүнја үчүн јох, мәнә вердијин адамлар үчүн Сәнә јалварырам, чүнки онлар Сәниндирләр. 10 Нәјим варса, Сәниндир, Сәнин дә нәјин варса, мәнимдир.+ Мән онларын арасында шәрәфләндим.
11 Мән артыг дүнјада олмајаҹағам, Сәнин јанына ҝәлирәм, онлар исә дүнјададырлар.+ Мүгәддәс Атам, мәнә вердијин адынын хатиринә ҝөзүн онларын үстүндә олсун+ ки, биз бир олдуғумуз кими, онлар да бир олсунлар.+ 12 Мән онларла оланда мәнә вердијин адынын хатиринә ҝөзүм онларын үстүндә иди.+ Мән онлары горудум, һеч бири итмәди.+ Јалныз һәлака ҝедән адам* итди.+ Беләҹә, Мүгәддәс Јазыларда дејилән сөз јеринә јетди.+ 13 Инди исә Сәнин јанына ҝәлирәм вә һәлә дүнјада олдуғум үчүн бу шејләри дејирәм ки, онларын үрәји дујдуғум севинҹлә ашыб-дашсын.+ 14 Мән онлара Сәнин сөзүнү вердим, лакин дүнја онлара нифрәт едир, чүнки мән дүнјаја мәхсус олмадығым кими,+ онлар да дүнјаја мәхсус дејилләр.
15 Мән онлары дүнјадан ҝөтүрмәји хаһиш етмирәм. Хаһиш едирәм ки, онлары Шәрирдән* горујасан.+ 16 Онлар да мәним кими+ дүнјаја мәхсус дејилләр.+ 17 Онлары һәгигәт васитәсилә мүгәддәс ет.+ Һәгигәт Сәнин сөзүндүр.+ 18 Сән мәни дүнјаја ҝөндәрдијин кими, мән дә онлары дүнјаја ҝөндәрдим.+ 19 Мән онлар үчүн мүгәддәслијими горујурам ки, онлар да һәгигәт васитәсилә мүгәддәс олсунлар.
20 Мән јалныз онлар үчүн јох, онларын сөзләри васитәсилә мәнә иман едәҹәк адамлар үчүн дә јалварырам ки, 21 араларында бирлик олсун.+ Ата, Сән мәнимлә, мән дә Сәнинлә вәһдәтдә олдуғум кими,+ гој онлар да бизимлә вәһдәтдә олсунлар вә беләҹә, бүтүн дүнја инансын ки, мәни Сән ҝөндәрмисән. 22 Биз бир олдуғумуз кими, онлар да бир олсунлар+ дејә, Сән мәни шәрәфләндирдијин кими, мән дә онлары шәрәфләндирдим. 23 Мән онларла вәһдәтдәјәм, Сән дә мәнимлә вәһдәтдәсән. Бу, онун үчүндүр ки, онлар камил бирлијә јетишсинләр. Беләҹә, гој дүнја билсин ки, мәни Сән ҝөндәрмисән вә мәни севдијин кими, онлары да севирсән. 24 Ата, арзу едирәм ки, мәнә вердијин адамлар мәним олдуғум јердә, јанымда олсунлар+ вә мәнә вердијин шәрәфи ҝөрсүнләр, чүнки Сән мәни бәшәрин тәмәли гојуландан әввәл севмисән.+ 25 Еј адил Ата, дүнја Сәни танымыр.+ Мән исә Сәни таныјырам+ вә бунлар да билирләр ки, мәни Сән ҝөндәрмисән. 26 Мән Сәнин адыны онлара ачдым вә јенә ачаҹағам+ ки, мәнә дујдуғун мәһәббәт онларда да олсун вә мән онларла вәһдәтдә олум».+
18 Иса дуа едиб гуртарандан сонра шаҝирдләри илә бирликдә Гидрон вадисинин+ о бири тајына кечди. Орада бир бағ вар иди вә Иса шаҝирдләри илә һәмин баға ҝирди.+ 2 Хаин Јәһуда да о јери јахшы таныјырды, чүнки Иса дәфәләрлә шаҝирдләри илә орада ҝөрүшмүшдү. 3 Бу вахт Јәһуда бир дәстә әсҝәрлә, һәмчинин бөјүк каһинләрин вә фәрисиләрин кешикчиләри илә ораја ҝәлди. Онларын әлләриндә мәшәл, чыраг вә силаһ варды.+ 4 Иса башына нә ҝәләҹәјини билдији үчүн габаға чыхыб сорушду: «Кими ахтарырсыныз?» 5 Онлар ҹаваб вердиләр: «Нәсрани Исаны».+ Иса деди: «Мәнәм». Хаин Јәһуда да онларын јанында дурмушду.+
6 Иса: «Мәнәм», — дејәндә онлар ҝери чәкилиб јерә јыхылдылар.+ 7 Иса јенә дә сорушду: «Кими ахтарырсыныз?» Онлар дедиләр: «Нәсрани Исаны». 8 Иса деди: «Ахы сизә дедим ки, мәнәм. Әҝәр мәни ахтарырсынызса, бунлары бурахын». 9 Беләҹә, онун дедији бу сөзләр јеринә јетди: «Мәнә вердијин адамлардан бирини дә итирмәдим».+
10 Шимон Бутрусун гылынҹы вар иди. О, гылынҹы чәкди вә вуруб баш каһинин нөкәринин сағ гулағыны кәсди.+ Нөкәрин ады Мәлк иди. 11 Иса Бутруса деди: «Гылынҹыны гынына гој.+ Мәҝәр Атамын мәнә вердији ҹамы* ичмәмәлијәм?»+
12 Онда әсҝәрләр, сәркәрдә* вә јәһудиләрин кешикчиләри Исаны тутуб әл-голуну бағладылар 13 вә әввәлҹә Һәннанын јанына апардылар. О, һәмин ил баш каһин+ олан Гајафанын+ гајынатасы иди. 14 Бу, һәмин о Гајафадыр ки, бүтүн халгын уғрунда бир адамын өлмәсинин онларын хејринә олдуғуну јәһудиләрә мәсләһәт ҝөрмүшдү.+
15 Шимон Бутрус вә башга бир шаҝирд Исанын далынҹа ҝедирдиләр.+ О шаҝирд баш каһинин танышы иди. Һәмин шаҝирд Иса илә бир јердә баш каһинин һәјәтинә ҝирди, 16 Бутрус исә чөлдә, гапынын ағзында дајанды. Баш каһинин танышы олан о бири шаҝирд чыхыб гапычы гызла данышды вә Бутрусу ичәри салды. 17 Бу гуллугчу гыз Бутруса деди: «Сән онун шаҝирди дејилсән, јох?» Бутрус деди: «Јох».+ 18 Һава сојуг олдуғундан нөкәрләрлә кешикчиләр тонгал галајыб әтрафында исинирдиләр. Бутрус да онларын јанында дуруб исинирди.
19 Бу вахт бөјүк каһин Исадан шаҝирдләри вә тәлимләри һаггында сорушурду. 20 Иса она ҹаваб верди: «Мән һәр шеји дүнјаја ачыг-ашкар сөјләмишәм. Мән һәмишә јәһудиләрин топлашдығы синагогларда вә мәбәддә вәз етмишәм.+ Һеч бир сөзү хәлвәтдә демәмишәм. 21 Нијә мәни сорғу-суала чәкирсән? Данышдыгларымы ешидәнләрдән соруш. Онлар мәним нәдән данышдығымы билирләр». 22 Иса буну дејәндә јанында дурмуш бир кешикчи онун үзүнә шиллә чәкиб+ деди: «Бөјүк каһинлә белә данышырлар?» 23 Иса деди: «Әҝәр дүз демирәмсә, сәһвими ҝөстәр. Јох әҝәр дүз данышырамса, мәни нијә вурурсан?» 24 Һәнна Исаны әл-голу бағлы һалда баш каһин Гајафанын јанына ҝөндәрди.+
25 Шимон Бутрус дуруб исинирди. Бирдән ондан сорушдулар: «Сән онун шаҝирди дејилсән, јох?» Бутрус инкар етди: «Јох».+ 26 Баш каһинин бир нөкәри, Бутрусун гылынҹла вуруб гулағыны кәсдији адамын гоһуму+ деди: «Мән сәни бағда ҝөрмүшдүм. Сән дә о адамын јанындајдын, јохса елә дејил?» 27 Бутрус јенидән буну инкар етди вә о андаҹа хоруз банлады.+
28 Сәһәр тәзәҹә ачылырды. Исаны Гајафанын јанындан вали сарајына апардылар.+ Лакин ону ҝәтирәнләр мурдарланмамаг үчүн валинин сарајына ҝирмәдиләр,+ јохса Пасха јемәјини јејә билмәздиләр. 29 Пилат онларын габағына чыхыб деди: «Бу адамы нәдә иттиһам едирсиниз?» 30 Онлар ҹаваб вердиләр: «Бу адам ҹинајәткар олмасајды, ону сәнин јанына ҝәтирмәздик». 31 Пилат деди: «Апарын ону өз ганунуза ҝөрә мүһакимә един».+ Онда јәһудиләр дедиләр: «Бизим адам өлдүрмәјә ихтијарымыз јохдур».+ 32 Беләҹә, Исанын өзүнүн неҹә өләҹәјинә ишарә едәрәк сөјләдији сөзләр јеринә јетди.+
33 Онда Пилат јенидән вали сарајына ҝирди вә Исаны јанына чағырыб деди: «Сән јәһудиләрин падшаһысан?»+ 34 Иса ҹаваб верди: «Сән буну өзүндән дејирсән, јохса мәним һаггымда кимдәнсә ешитмисән?» 35 Пилат деди: «Мәҝәр мән јәһудијәм? Өз халгын вә бөјүк каһинләрин сәни мәнә тәслим едиб. Де ҝөрүм нә иш тутмусан?» 36 Иса ҹаваб верди:+ «Мәним Падшаһлығым бу дүнјадан дејил.+ Падшаһлығым бу дүнјадан олсајды, тәбәәләрим мүбаризә апарыб гојмаздылар ки, мән јәһудиләрин әлинә дүшүм.+ Хејр, мәним Падшаһлығым бурадан дејил». 37 Пилат деди: «Демәли, сән падшаһсан?» Иса ҹаваб верди: «Дүз дејирсән, мән падшаһам.+ Мән һәгигәтә шәһадәт етмәк үчүн доғулмушам вә бу дүнјаја ҝәлмишәм.+ Һәгигәт тәрәфиндә олан һәр бир адам сәсимә гулаг асыр». 38 Пилат она деди: «Һәгигәт нәдир?!»
Пилат буну дејиб јенидән јәһудиләрин јанына чыхды вә онлара деди: «Мән бу адамда бир тәгсир ҝөрмүрәм.+ 39 Һәм дә адәтиниз үзрә мән Пасха бајрамында сизин үчүн бир адам азад едирәм.+ Истәјирсиниз, сизин үчүн јәһудиләрин падшаһыны азад едим?» 40 Онлар јенә гышгырдылар: «Ону јох, Бараббаны бурах!» Барабба гулдур иди.+
19 Онда Пилат Исаны апарыб гамчыламағы+ әмр етди. 2 Әсҝәрләр тикандан чәләнҝ һөрүб Исанын башына гојдулар вә әјнинә бәнөвшәји хәләт ҝејиндирдиләр.+ 3 Онлар јахынлашыб: «Салам, еј јәһудиләрин Падшаһы!» — дејир вә үзүнә шиллә вурурдулар.+ 4 Пилат јенә дә бајыра чыхыб деди: «Бура бахын! Бу адамы гаршыныза чыхарырам ки, биләсиниз: мән онда тәгсир ҝөрмүрәм».+ 5 Иса башында тикандан чәләнҝ вә әјниндә бәнөвшәји хәләт бајыра чыхды. Пилат онлара деди: «Будур о адам!» 6 Лакин бөјүк каһинләр вә кешикчиләр Исаны ҝөрәндә гышгырдылар: «Ону дирәкдә едам ет! Едам ет!»+ Пилат исә деди: «Апарын өзүнүз едам един, мән онда һеч бир ҝүнаһ ҝөрмүрәм».+ 7 Јәһудиләр дедиләр: «Бизим бир ганунумуз вар вә һәмин гануна ҝөрә о өлмәлидир,+ чүнки о, өзүнә Аллаһын оғлу дејир».+
8 Пилат буну ешидәндә даһа да горхду. 9 О, сараја ҝириб Исадан сорушду: «Сән һарадансан?» Лакин Иса ҹаваб вермәди.+ 10 Онда Пилат деди: «Сән мәнә ҹаваб вермирсән? Мәҝәр билмирсән ки, сәни азад етмәк дә, едам етмәк дә мәним әлимдәдир?» 11 Иса она ҹаваб верди: «Сәнә ҝөјдән верилмәсәјди, мәним үзәримдә һеч бир ихтијарын олмазды. Буна ҝөрә дә мәни сәнә тәслим етмиш адамын ҝүнаһы даһа ағырдыр».
12 Онда Пилат Исаны азад етмәк үчүн јол ахтармаға башлады. Анҹаг јәһудиләр дедиләр: «Сән бу адамы азад етсән, Сезара дост дејилсән. Өзүнү падшаһ елан едән һәр бир адам Сезара гаршы чыхыр».+ 13 Пилат бу сөзләри ешидәндә Исаны бајыра чыхартды, өзү исә ҝәлиб Даш дөшәмә, ибраниҹә Габбата адланан јердә гојулмуш һаким күрсүсүнә отурду. 14 Һәмин ҝүн Пасха бајрамына һазырлыг ҝөрүлүрдү.+ Ҝүнорта саат он ики* оларды. Пилат јәһудиләрә деди: «Бу да сизин падшаһыныз!» 15 Онлар исә: «Она өлүм! Она өлүм! Ону дирәкдә едам ет!» — дејә гышгырырдылар. Пилат онлардан сорушду: «Дејирсиниз, падшаһынызы едам едим?» Бөјүк каһинләр ҹаваб вердиләр: «Бизим Сезардан башга падшаһымыз јохдур». 16 Онда Пилат Исанын едамына әмр верди.+
Әсҝәрләр Исаны апардылар. 17 Иса ишҝәнҹә дирәјини* дашыјараг Кәллә,+ ибраниҹә Голгота адланан јерә галхды.+ 18 Ону орада дирәјә мыхладылар.+ Онунла бәрабәр ики адамы да едам етдиләр: бирини сағында, бирини дә солунда дирәкдән асдылар. Иса ортада иди.+ 19 Пилат бир лөвһәнин үзәринә «Јәһудиләрин падшаһы нәсрани Иса» сөзләрини јазыб ишҝәнҹә дирәјинә вурдурду.+ 20 Исанын едам едилдији јер шәһәрә јахын олдуғу үчүн бу јазыны хејли јәһуди ҝөрүб охуду. Бу сөзләр ибраниҹә, латынҹа вә јунанҹа јазылмышды. 21 Јәһудиләрин бөјүк каһинләри Пилата дедиләр: «“Јәһудиләрин падшаһы” јох, өзүнүн дедији кими: “Мән јәһудиләрин падшаһыјам” јаз». 22 Пилат ҹаваб верди: «Нә јазмышам, јазмышам».
23 Әсҝәрләр Исаны дирәјә мыхлајандан сонра онун үст палтарларыны дөрд јерә бөлдүләр, һәр әсҝәрә бир пај дүшдү. Көјнәјини дә ҝөтүрдүләр. Амма көјнәји тикишсиз, јухарыдан-ашағыја бүтөв тохума иди. 24 Она ҝөрә дә бир-бириләринә дедиләр: «Ҝәлин буну ҹырмајаг, пүшк атаг ҝөрәк кимә дүшәҹәк».+ Беләҹә, Мүгәддәс Јазыларын: «Палтарымы араларында бөлүшдүрдүләр, либасым үчүн пүшк атдылар»,+ — сөзләри јеринә јетди. Бәли, әсҝәрләр мәһз белә дә етдиләр.
25 Исанын едам олундуғу ишҝәнҹә дирәјинин јанында анасы,+ халасы, Клопасын арвады Мәрјәм вә Мәҹдәлли Мәрјәм дурмушдулар.+ 26 Иса анасыны вә онун јанында дуран севимли шаҝирдини+ ҝөрәндә анасына деди: «Индән белә бу, сәнин оғлундур!» 27 Сонра шаҝирдинә деди: «Индән белә бу, сәнин анандыр!» О ҝүндән етибарән, һәмин шаҝирд Исанын анасыны өз евинә апарды.
28 Бундан сонра артыг һәр шејин тамамландығыны билән Иса Мүгәддәс Јазыларда јазылмыш сөзүн јеринә јетмәси үчүн: «Су истәјирәм»,+ — деди. 29 Орада турш шәрабла долу бир габ вар иди. Онлар һиссоп* чубуғуна бир сүнҝәр тахыб турш шәраба батырдылар вә онун додагларына јахынлашдырдылар.+ 30 Иса шәрабдан дадыб: «Тамам олду!»+ — деди вә башыны әјиб ҹаныны тапшырды.+
31 Һазырлыг ҝүнү иди.+ Ҹәсәдләр шәнбә ҝүнү дирәкләрдә галмасын+ дејә (о шәнбә бөјүк шәнбә иди),+ јәһудиләр Пилатдан хаһиш етдиләр ки, едам олунмушларын гычларыны сындырыб ҹәсәдләрини дирәкдән дүшүрсүнләр. 32 Әсҝәрләр ҝәлиб әввәл Исанын бир тәрәфиндә, сонра исә о бири тәрәфиндә олан адамларын гычларыны сындырдылар. 33 Исаја јахынлашанда ҝөрдүләр ки, о, артыг өлүб. Буна ҝөрә дә онун гычларыны сындырмадылар. 34 Анҹаг әсҝәрләрдән бири низә илә онун бөјрүнү дешди+ вә бөјрүндән ган илә су ахды. 35 Бунлары өз ҝөзү илә ҝөрән шәһадәт едир вә онун шәһадәти доғрудур. О, һәгигәти данышдығыны билир вә истәјир ки, сиз дә инанасыныз.+ 36 Бунлар Мүгәддәс Јазылардакы «онун бир сүмүјү белә, сынмајаҹаг» сөзләри јеринә јетсин дејә, баш верди.+ 37 Мүгәддәс Јазыларын башга јериндә исә јазылыб: «Онлар бәдәнини дешдикләри адама бахаҹаглар».+
38 Сонра Исанын шаҝирди олан, лакин буну јәһудиләрин горхусундан+ ҝизли сахлајан ариматајлы Јусиф Пилатдан Исанын ҹәсәдини истәди. Пилат разылыг верди. О да ҝәлиб Исанын ҹәсәдини ҝөтүрдү.+ 39 Исанын јанына биринҹи дәфә ҝеҹә икән ҝәлмиш Никодем+ дә отуз килограма* јахын мүрр* вә әзвај гатышығы ҝәтирди*.+ 40 Онлар Исанын ҹәсәдини ҝөтүрүб јәһудиләрин дәфн адәти үзрә әтирли отларла бирликдә кәтан парчаја бүрүдүләр.+ 41 Исанын едам олундуғу јердә бир бағ варды. О бағда һәлә һеч кәсин гојулмадығы тәзә бир сәрдабә+ вар иди. 42 Јәһудиләрин Һазырлыг ҝүнү+ олдуғу үчүн, сәрдабә дә јахынлыгда јерләшдији үчүн Исаны ора гојдулар.
20 Һәфтәнин илк ҝүнү* сәһәр тездән, һәлә һава ачылмамыш Мәҹдәлли Мәрјәм сәрдабәјә ҝәлди+ вә ҝөрдү ки, сәрдабәнин ағзындакы даш гыраға чәкилиб.+ 2 О гачыб Шимон Бутрусун вә Исанын севдији о бири шаҝирдин+ јанына ҝәлди вә деди: «Ағаны сәрдабәдән+ ҝөтүрүбләр, билмирик апарыб һара гојублар».
3 Онда Бутрус вә о бири шаҝирд сәрдабәјә јолландылар. 4 Онларын икиси дә гачырдылар, амма о бири шаҝирд Бутрусдан бәрк гачырды вә сәрдабәјә биринҹи чатды. 5 О, ичәри бојланыб јердәки кәтан парчаны ҝөрдү,+ лакин ичәри ҝирмәди. 6 Шимон Бутрус да ҝәлиб чатды вә сәрдабәјә ҝирди. О да јердәки парчаны 7 вә Исанын башыны өртән дәсмалы ҝөрдү. Дәсмал кәтан парчадан ајры бир јердә бүрмәләниб галмышды. 8 Онда сәрдабәјә биринҹи чатмыш о бири шаҝирд дә ичәри ҝирди. О, бунлары ҝөрдү вә инанды. 9 Онлар Мүгәддәс Јазыларда онун дириләҹәји һагда дејилмиш сөзү һәлә дәрк етмәмишдиләр.+ 10 Беләҹә, шаҝирдләр евләринә гајытдылар.
11 Мәрјәм исә сәрдабәнин јанында дуруб ағлајырды. О ағлаја-ағлаја ичәријә бојланды 12 вә ағ либаслы ики мәләк ҝөрдү.+ Мәләкләрдән бири Исанын ҹәсәдинин гојулдуғу јерин баш тәрәфиндә, о бириси ајаг тәрәфиндә отурмушду. 13 Онлар Мәрјәмә дедиләр: «Нијә ағлајырсан?» О ҹаваб верди: «Ағамы апарыблар, билмирәм һара гојублар». 14 О, буну дејәндән сонра чөнүб ҝөрдү ки, Иса архада дуруб. Лакин Мәрјәм баша дүшмәди ки, бу, Исадыр.+ 15 Иса она деди: «Баҹым, нијә ағлајырсан? Кими ахтарырсан?» Мәрјәм елә билирди ки, бу, бағбандыр. Она ҝөрә дә деди: «Аға, әҝәр ону сән апармысанса, де һара гојмусан, мән ҝедим ону ҝөтүрүм». 16 Иса она деди: «Мәрјәм!» О чөнүб ибраниҹә: «Раббуни!» — деди. (Раббуни «устад» демәкдир.) 17 Иса она деди: «Тутма мәни. Мән ки һәлә Атамын јанына галхмырам. Гардашларымын јанына ҝет+ вә онлара де: “Мән өз Атамын+ вә сизин Атанызын, өз Аллаһымын+ вә сизин Аллаһынызын јанына ҝедирәм”». 18 Мәҹдәлли Мәрјәм ҝәлиб шаҝирдләрә деди: «Мән Ағаны ҝөрдүм!» О, Исанын дедикләрини онлара чатдырды.+
19 Һәмин ҝүн һәфтәнин илк ҝүнү иди. Ахшамүстү шаҝирдләр бир јердә отурмушдулар вә јәһудиләрин горхусундан гапылары килитләмишдиләр. Гәфилдән Иса ҝәлиб ортада дурду вә онлары саламлады: «Сизә салам олсун!»+ 20 Сонра Иса әлләрини вә бөјрүнү онлара ҝөстәрди.+ Шаҝирдләр Ағаны ҝөрәндә чох севиндиләр.+ 21 Иса онлара деди: «Сизә салам олсун!+ Атам мәни дүнјаја ҝөндәрдији кими,+ мән дә сизи дүнјаја ҝөндәрирәм».+ 22 Сонра Иса онларын үзәринә үфүрүб деди: «Мүгәддәс руһу алын.+ 23 Кимин ҝүнаһларыны бағышласаныз, онлар бағышланаҹаг, кимин ҝүнаһларыны бағышламасаныз, онлар бағышланмајаҹаг».
24 Иса ҝәләндә он ики һәваридән бири олан Әкиз ләгәбли Томас+ онларла дејилди. 25 О бири шаҝирдләр она: «Биз Ағаны ҝөрдүк!» — дејәндә Томас ҹаваб верди: «Әҝәр онун әлләриндә мых изләрини ҝөрмәсәм, бу јаралара бармағымла тохунмасам, әлими онун бөјрүнә гојмасам,+ өмрүмдә инанмарам».
26 Бу һадисәдән сәккиз ҝүн сонра шаҝирдләр јенә бир јердә јығышмышдылар, Томас да онларла иди. Гапылар бағлы олса да, Иса ҝәлди, отағын ортасында дуруб деди: «Сизә салам олсун!»+ 27 Сонра үзүнү Томаса тутуб деди: «Бармағыны бура гој вә әлләримә бах. Әлини узат, бөјрүмә гој вә даһа шүбһә етмә, инан!» 28 Томас она ҹаваб верди: «Ағам, аллаһым!*» 29 Иса она деди: «Мәни ҝөрдүјүн үчүн инандын? Ҝөрмәјиб иман едәнләр нә хошбәхтдирләр!»
30 Әлбәттә, Иса шаҝирдләринин ҝөзү габағында чохлу башга мөҹүзәләр дә ҝөстәрди. Лакин онлар һаггында бу тумарда јазылмајыб.+ 31 Бунлар исә она ҝөрә јазылыб ки, сиз Исанын Аллаһын Оғлу Мәсиһ олдуғуна инанасыныз вә иман сајәсиндә, онун ады васитәсилә һәјата говушасыныз.+
21 Бундан сонра Иса Тәбәријјә дәнизинин кәнарында шаҝирдләринә ҝөрүндү. Әһвалат белә олмушду. 2 Шимон Бутрус, Әкиз ләгәбли Томас+, Ҹәлиләнин Ганә шәһәриндән олан Натанаил+, Зәбәдинин оғуллары+ вә башга ики шаҝирд бир јердә идиләр. 3 Шимон Бутрус онлара деди: «Ҝедирәм балыг тутмаға». Онлар: «Биз дә сәнинлә ҝедирик», — дедиләр вә бајыра чыхыб гајыға миндиләр. Анҹаг о ҝеҹә һеч нә тутмадылар.+
4 Дан јери сөкүлүрдү. Иса саһилдә дурмушду, шаҝирдләр исә онун Иса олдуғуну баша дүшмәдиләр.+ 5 Иса онлардан сорушду: «Балалар, јемәјә бир шејиниз вар?» Онлар: «Јохдур», — дедиләр. 6 О деди: «Тору гајығын сағ тәрәфиндән атын, тутаҹагсыныз». Онлар тору атдылар вә тора чохлу балыг дүшдү. Балыг о гәдәр чох иди ки, тору дартыб чыхара билмирдиләр.+ 7 Онда Исанын севимли шаҝирди+ Бутруса деди: «Бу, Ағадыр!» Шимон Бутрус буну ешидәндә јарычылпаг олдуғундан палтарыны әјнинә кечириб суја тулланды. 8 О бири шаҝирдләр исә балыгла долу тору чәкә-чәкә балаҹа гајыгда ҝәлирдиләр. Онлар саһилдән чох да узагда дејилдиләр, тәхминән дохсан метр* аралыда идиләр.
9 Шаҝирдләр саһилә чыханда бир тонгал ҝөрдүләр. Тонгалын үстүндә балыг, јанында да чөрәк вар иди. 10 Иса онлара деди: «Тутдуғунуз балыгдан бир нечәсини ҝәтирин». 11 Онда Шимон Бутрус гајыға ҝириб ири балыгларла долу тору саһилә чыхартды, торда јүз әлли үч дәнә балыг вар иди. Лакин тор бу гәдәр балығын ағырлығындан јыртылмады. 12 Иса онлары чағырды: «Ҝәлин сәһәр јемәјинизи јејин». Шаҝирдләрдән һеч бири ҹәсарәт едиб: «Сән кимсән?» — дејә сорушмады, чүнки һамысы Ағаны танымышды. 13 Иса јахынлашыб чөрәји дә, балығы да онлара пајлады. 14 О дириләндән сонра артыг үчүнҹү дәфә+ иди ки, шаҝирдләринә ҝөрүнүрдү.
15 Онлар јејиб гуртарандан сонра Иса Шимон Бутрусдан сорушду: «Јәһја оғлу Шимон, мәни чох истәјирсән, бунлары?» Бутрус ҹаваб верди: «Аға, јахшы билирсән ки, сәни чох истәјирәм». Иса деди: «Гузуларымы бәслә».+ 16 Иса икинҹи дәфә ондан сорушду: «Јәһја оғлу Шимон, мәни чох истәјирсән?» О ҹаваб верди: «Бәли, Аға, сән билирсән ки, сәни чох истәјирәм». Иса деди: «Гузуларымы отар».+ 17 Иса үчүнҹү дәфә сорушду: «Јәһја оғлу Шимон, мәни чох истәјирсән?» Бутрус Исанын ондан үч дәфә ону севдијини сорушдуғуна ҝөрә гүссәләнди вә она деди: «Аға, сән һәр шеји билирсән. Сән јахшы билирсән ки, сәни чох истәјирәм». Иса деди: «Гузуларымы бәслә.+ 18 Ешит вә аҝаһ ол, ҹаванлығында өзүн ҝејиниб истәдијин јерә ҝедирдин, амма гоҹаланда әлләрини узадаҹагсан, башгасы сәни ҝејиндириб истәмәдијин јерә апараҹаг». 19 Буну демәклә Иса Бутрусун Аллаһы һансы өлүмлә шәрәфләндирәҹәјинә ишарә едирди. Сонра она деди: «Бундан сонра да ардымҹа ҝәл».+
20 Бутрус чөнүб архадан Исанын севимли шаҝирдинин+ ҝәлдијини ҝөрдү. Бу һәмин о шаҝирддир ки, шам јемәји вахты Исаја тәрәф әјилиб сорушмушду: «Аға, сәни ким сатаҹаг?» 21 Бутрус ону ҝөрәндә Исадан сорушду: «Аға, бәс бу неҹә олаҹаг?» 22 Иса она ҹаваб верди: «Әҝәр мән ҝәләнәҹән онун галмасыны истәјирәмсә, бундан сәнә нә? Сән ардымҹа ҝәл». 23 Нәтиҹәдә гардашлар арасында белә бир сөз јајылды ки, ҝуја һәмин шаҝирд өлмәјәҹәк. Амма Иса онун өлмәјәҹәјини демәмишди, о демишди: «Әҝәр мән ҝәләнәҹән онун галмасыны истәјирәмсә, бундан сәнә нә?»
24 Бунлар һагда шәһадәт едән вә бунлары јазан һәмин о шаҝирддир.+ Биз билирик ки, онун шәһадәти доғрудур.
25 Сөзсүз, Иса чох иш ҝөрүб, лакин онларын һамысы бир-бир јазылсајды, елә дүшүнүрәм ки, јазылан тумарлар дүнјаја белә, сығмазды.+
Хүсуси рәғбәт мөвгејини билдирир.
Лүғәтә бах.
Һәрфән: онунҹу саат.
Кифа вә Бутрус адларынын мәнасы дашдыр.
Лүғәтә бах.
Һәрфән: ики вә ја үч маје өлчүсү. Ҝөрүнүр, бурада 22 л-ә бәрабәр олан маје өлчүсү бат нәзәрдә тутулур. Б14 әлавәсинә бах.
Јәһуди руһаниләринә верилән шәрәфли ад.
Диҝәр вариант: јухарыдан.
Јахуд Аллаһын һагг олдуғуна мөһүрүнү вурмушдур.
Һәрфән: алтынҹы саат.
Јәни руһани варлыгдыр.
Һәрфән: једдинҹи саат.
А3 әлавәсинә бах.
Һәрфән: саат.
Һәрфән: хатирә сәрдабәләриндә.
Б14 әлавәсинә бах.
Һәрфән: тәхминән 25—30 стади. Б14 әлавәсинә бах.
Јәһуди руһаниләринә верилән шәрәфли ад.
Һәрфән: дүнјаја.
Јахуд тәлим верәркән.
Јун. диаболос. Мәнасы: бөһтанчы.
Бурада сөһбәт дини мәктәбләрдән ҝедир.
Бир сыра гәдим вә мөтәбәр әлјазмаларда 53-ҹү ајәдән 8-ҹи фәслин 11-ҹи ајәсинәдәк олан һиссә јохдур.
Јәһуди руһаниләринә верилән шәрәфли ад.
Ибр. Һанукка. Јәһудиләрин Сурија-Јунан һөкмранлығындан азад олмалары вә Јерусәлим мәбәдинин јенидән Јеһоваја һәср едилмәси мүнасибәтилә кечирилән бајрам.
Јахуд аллаһ кимисиниз.
Лүғәтә бах.
Јахуд мүгәддәс едиб.
Јәһуди руһаниләринә верилән шәрәфли ад.
Һәрфән: тәхминән 15 стади. Б14 әлавәсинә бах.
Һәрфән: бир литран. Тәхминән 327 г ағырлығы олан чәки ваһиди. Б14 әлавәсинә бах.
Лүғәтә бах.
Б14 әлавәсинә бах.
Һәрфән: саатдан.
Лүғәтә бах.
Һәрфән: голуну.
Һәрфән: мәнә дабаныны галдырды.
Һәрфән: гојнунда. Хүсуси рәғбәт мөвгејини билдирир.
Јун. параклетос. Мәнасы: тәсәлливериҹи.
Һәрфән: тәмизләјир.
Лүғәтә бах.
Танымаг кими тәрҹүмә олунан јунан фели даими просеси билдирир.
Һәрфән: һәлак оғлу.
Јәни Шејтандан.
Ҹам Аллаһын ирадәсинин — Исанын күфр данышмагда иттиһам олунараг өлдүрүлмәсинә јол вермәсинин рәмзидир.
Јахуд минбашы.
Һәрфән: алтынҹы саат.
Лүғәтә бах.
Бу биткинин дәгиг ады мәлум дејил. Еһтимал ки, калыш.
Һәрфән: јүз литра. 327 г ағырлығы олан Рома чәки ваһиди. Б14 әлавәсинә бах.
Лүғәтә бах.
Диҝәр вариант: бир бағламада отуз килограма јахын мүрр вә әзвај ҝәтирди.
Јахуд базар ҝүнү. Јәһудиләрдә һәфтә базар ҝүнүндән башлајырды.
Јәни Аллаһын елчиси.
Һәрфән: ики јүз гулаҹ. Б14 әлавәсинә бах.