Фүсункар макаолар

МЕШӘНИН јашыл јарпаглары арасында бирдән-бирә ҝөзохшајан рәнҝләр ҹанланыр. Бу мөһтәшәм мәнзәрә XV әсрин сонларында Мәркәзи вә Ҹәнуби Америкаја ҝәлән авропалы тәдгигатчылары валеһ етмишди. Онларын ҝөрдүкләри Американын тропик әразиләриндә јашајан узунгујруглу макао тутугушулары иди. Бир мүддәт сонра хәритәләрдә бу ҝөзәл гушларын шәкилләри јени тапылмыш ҹәннәтин рәмзи кими ҝөстәрилди.

Диҝәр рәнҝли гушлардан фәргли олараг, макао тутугушусунун һәм еркәји, һәм дә дишиси рәнҝлидир. Сүрү һалында јашајан бу ағыллы гушлар гулагбатыран сәсә маликдир. Һәр сүрүдә тәхминән 30 гуш олур. Тохум вә тропик мејвәләр тапмаг үчүн онлар јуваларындан сүбһ тездән чыхырлар. Диҝәр тутугушулар кими, макаолар да јемләрини ҹајнаглары илә тутур, бөјүк, әјри димдикләри илә дидирләр. Бу гушлар димдикләри илә һәтта гозун мөһкәм габығыны да сындырырлар! Гидаланандан сонра исә онлар ҝил јемәк үчүн бирликдә сылдырым гајалара вә ја чајын гырағына учурлар. Ҝил һәм токсинләри мәһв едир, һәм дә онлары лазыми кимјәви елементләрлә тәмин едир.

Адәтән, макао өмрүндә ҹәми бир гушла ҹүтләшир; онлар бир-бирләринә көмәк едәрәк балаларынын гајғысына галырлар. Ҹүтлүкләрин јуваларына һәр јердә — ағаҹ ојугларында, чај саһилиндәки дешикләрдә вә термит јуваларында раст ҝәлинир. Орада онлары бир-бирләринин ләләкләрини тәмизләјәркән ҝөрмәк олар. Бала гуш алты аја там бөјүсә дә, тәхминән үч ил валидејнләринин јанында галыр. Тәбиәтдә макаолар 30—40 ил јашајыр, әһилләшдирилмиш макаоларын арасында исә 60 илдән чох јашајанлары да олуб. Макао тутугушларынын 18 нөвү мөвҹуддур. Онлардан бәзиләри бу сәһифәдәдир.