Охуҹуларын суаллары
Мүгәддәс Јазыларда ‘Јашар китабы’ вә «“Рәббин Дөјүшләри” китабы» хатырланыр (Јешуа 10:13; Сај. 21:14). Бу китабларын һеч биринә Мүгәддәс Китаб канонунда раст ҝәлинмир. Бу јазыларын Аллаһдан илһам алдығыны, сонра исә итирилдијини һесаб етмәк олармы?
Бу ики китабын Аллаһдан илһам алдығы, сонралар исә итирилдији гәнаәтинә ҝәлмәк үчүн һеч бир әсас јохдур. Аллаһдан илһам алмыш Мүгәддәс Китаб јазычылары бәзи башга јазылара да истинад едирдиләр. Ола билсин, онлардан бәзиләри һәгигәтән дә Мүгәддәс Китаба дахилдир, анҹаг о дөврдә мүасир охуҹулар үчүн мәлум олмајан ад илә танынырды. Мәсәлән, 1 Салнамәләр 29:29 ајәсиндә ‘ҝөрүҹү Шамуелин китабы’, ‘пејғәмбәр Натанын китабы’ вә ‘ҝөрүҹү Гадын китабы’ хатырланыр. Еһтимал вар ки, бу үч китаб ја «Биринҹи вә Икинҹи Шамуел» китаблары кими таныдығымыз јазылара, јахуд да «Һакимләр» китабына истинад едир.
Диҝәр тәрәфдән исә, Аллаһын Кәламында хатырланан бәзи китабларын ады Мүгәддәс Јазыларын бәзи китабларынын ады илә ејни олса да, әслиндә онлар Мүгәддәс Китабын һиссәси дејил. Нүмунә үчүн нөвбәти дөрд гәдим китабын адыны чәкмәк олар: ‘Јәһуда падшаһларынын салнамәләр китабы’, ‘Јәһуда вә Исраил падшаһларынын китабы’, ‘Исраил падшаһларынын китабы’ вә ‘Исраил вә Јәһуда падшаһларынын китабы’. Бу адлар бизә Мүгәддәс Јазылардан «Биринҹи Падшаһлар вә Икинҹи Падшаһлар» кими мәлум олан китабларын адларына охшаса да, онлар нә Аллаһдан илһам алыб, нә дә ки Мүгәддәс Китаб канонуна дахил олуб (1 Пад. 14:29; 2 Салн. 16:11; 20:34; 27:7). Еһтимал ки, бу, Јеремја пејғәмбәрин вә Езранын Мүгәддәс Китаба дахил олан јазылары гәләмә алдыглары дөврдә мөвҹуд олан тарихи сәнәдләр иди.
Бәли, бәзи Мүгәддәс Китаб јазычылары мөвҹуд олан, лакин Аллаһдан илһам алмајан тарихи јазылара вә ја сәнәдләрә истинад етмиш, јахуд орадан мәлумат ҝөтүрмүшләр. Естер 10:2 ајәсиндә ‘Мидија вә Фарс падшаһларынын салнамәләр китабына’ истинад едилир. Лука да өз «Мүждә»сини тәртиб етмәк үчүн ‘һәр шеји әввәлдән диггәтлә арашдырмышды’. Ҝөрүнүр, о, «Мүждә»синдә һаггында охудуғумуз Исанын нәсил шәҹәрәсини тәртиб етмәк үчүн өз ҝүнләриндә мөвҹуд олан јазылы сәнәдләрә мүраҹиәт етдијини нәзәрдә тутурду (Лука 1:3; 3:23-38). Һәмин јазылар илһамланмыш олмаса да, Луканын «Мүждә»синин Аллаһдан илһам алдығына һеч бир шүбһә јохдур. Вә һәмин «Мүждә» индијәдәк дә өз дәјәрини итирмәјиб.
Суалда хатырланан ики китаба — ‘Јашар китабына’ вә «“Рәббин Дөјүшләри” китабы»на ҝәлдикдә исә, ҝөрүнүр, онлар о дөврдә мөвҹуд идиләр, анҹаг Аллаһын руһунун тәсири алтында јазылмамышдылар. Бу сәбәбдән Аллаһ онлары горујуб сахламады. Мүгәддәс Јазылар бу китаблара истинад етдији үчүн алимләр белә гәнаәтә ҝәлмишләр ки, онлар Исраил илә онун дүшмәнләри арасындакы дөјүшләрдән бәһс едән шеир вә нәғмәләр топлусудур (2 Шам. 1:17-27). Бир Мүгәддәс Китаб енсиклопедијасында фәрз едилир ки, һәмин китабларын мәзмунуну «Исраилин епик вә лирик әсәрләрини горујуб сахлајан пешәкар мүғәнниләрин мәшһур шифаһи репертуары» тәшкил едирди. Аллаһын бәзән пејғәмбәр вә ја ҝөрүҹү кими истифадә етдији мүәјјән инсанлар Јеһованын илһамландырмадығы, јахуд бизим ҝүнләрдә ‘тәлим, тәкзиб, ислаһ, салеһлик тәрбијәси үчүн фајдалы’ олан Мүгәддәс Јазылара дахил етмәји мәгсәдәујғун сајмадығы китаблар јазмышлар (2 Тим. 3:16; 2 Салн. 9:29; 12:15; 13:22).
Бәзи китабларын Мүгәддәс Јазыларда хатырландығы вә онлардан мәнбә кими истифадә едилдији үчүн онларын Аллаһдан илһам алдығы гәнаәтинә ҝәлмәмәлијик. Лакин Јеһова Аллаһымыз Өз ‘сөзүндән’ ибарәт олан бүтүн јазылары горујуб сахламышдыр вә онлар ‘әбәди галаҹагдыр’ (Јешаја 40:8). Бәли, Јеһова бизим ‘камил олуб, һәр ҹүр хејирли иш үчүн тәҹһиз едилмәмиз’ үчүн лазым олан һәр шеји Мүгәддәс Јазыларын 66 китабына дахил едиб (2 Тим. 3:16, 17).