Һиссә 5
Чох ҝөзәл һәдијјә олан ирадә азадлығы
1, 2. Һансы ҝөзәл һәдијјә варлығымызын бир һиссәсидир?
АЛЛАҺЫН изтираблара нә үчүн јол вердијини вә бу изтираблары арадан галдырмаг үчүн нә етмәк нијјәтиндә олдуғуну анламаг үчүн, Онун бизи неҹә јаратдығыны билмәлијик. О, бизә садәҹә бәдән вә бејин вермәклә кифајәтләнмәјиб. О, бизи һәмчинин хүсуси әгли вә емосионал кејфијјәтләрлә јарадыб.
2 Әгли вә емосионал маһијјәтимизин әсас һиссәсини ирадә азадлығы тәшкил едир. Бәли, Аллаһ дахилимизә азад сечмәк һүгугу гојуб. Бу, доғрудан да чох ҝөзәл һәдијјәдир.
Биз неҹә јарадылмышыг?
3-5. Ирадә азадлығыны биз нә үчүн гијмәтләндиририк?
3 Ҝәлин ҝөрәк, Аллаһын изтираблара јол вермәсинин ирадә азадлығы илә нә әлагәси вар. Әввәлҹә бу һагда дүшүнүн: Сиз, нә едәҹәјинизи вә данышаҹағынызы, нә јејәҹәјинизи вә ҝејәҹәјинизи, һансы ишлә мәшғул олаҹағынызы, һарада вә неҹә јашајаҹағынызы сечмәкдә азад олмағы гијмәтләндирирсинизми? Јохса, һәјатыныз боју һәр бир сөздә вә һәрәкәтдә киминсә сизә диктә етмәсини даһа үстүн тутурсунуз?
4 Һеч бир нормал инсан истәмәз ки, онун һәјаты тамамилә нәзарәт алтында олсун. Нә үчүн? Чүнки Аллаһ бизи белә јарадыб. Мүгәддәс Китаб дејир ки, Аллаһ инсаны өз ‘сурәтинә вә бәнзәринә ҝөрә’ јарадыб вә Аллаһын хүсусијјәтләриндән бири дә сечмәк азадлығыдыр (Јарадылыш 1:26, МКШ; Тәснијә 7:6). Аллаһ инсанлары јараданда Өзүнүн саһиб олдуғу ирадә азадлығы кими бу ҝөзәл габилијјәти онлара да бәхш етди. Истисмарчы рәһбәрләрин әсарәти алтына дүшдүкдә өзүмүзү мәзлум һисс етмәјимизин сәбәбләриндән бири дә будур.
5 Буна ҝөрә дә, азадлыг арзусу тәсадүфи дејил, чүнки Аллаһ — азадлыг Аллаһыдыр. Мүгәддәс Китаб дејир: “Рәббин Руһу һарада исә, азадлыг да орададыр” (2 Коринфлиләрә 3:17). Демәли, Аллаһ бизә ирадә азадлығыны варлығымызын бир һиссәси кими вериб. О, бизим ағлымызын вә емосијаларымызын неҹә ишләјәҹәјини билдији үчүн, ирадә азадлығы илә даһа чох хошбәхт олаҹағымызы да билирди.
6. Бејнимизин ирадә азадлығы илә гаршылыглы сурәтдә ишләмәси үчүн, Аллаһ ону неҹә јарадыб?
6 Аллаһ бизә ирадә азадлығы илә бәрабәр дүшүнмәк, мүгајисә етмәк, гәрар гәбул етмәк, писи јахшыдан ајырд етмәк габилијјәти дә вериб (Ибраниләрә 5:14). Беләликлә, ирадә азадлығы шүурлу шәкилдә едилмиш сечимә әсасланмалы иди. Биз, шәхси ирадәси олмајан шүурсуз роботлар кими јарадылмамышыг. Һәмчинин, инстинктлә һәрәкәт едән һејванлар кими дә јарадылмамышыг. Әксинә, тәәҹҹүб доғуран бејнимиз сечмә азадлығы илә гаршылыглы сурәтдә ишләјәҹәк тәрздә јарадылмышдыр.
Ән јахшы башланғыҹ
7, 8. Аллаһ улу валидејнләримизә һансы ҝөзәл башланғыҹы верди?
7 Аллаһын гајғыкеш олмасы, улу валидејнләримиз Адәм вә Һәвваја бәхш етдији ирадә азадлығы илә бәрабәр, онлара шүурлу тәрздә арзу едә биләҹәкләри бүтүн шејләри вермәсиндән дә ҝөрүнүр. Адәмлә Һәвва бөјүк парка бәнзәр Ҹәннәтдә јерләшдирилдиләр вә мадди боллуг ичиндә јашајырдылар. Онларын бејнләри вә бәдәнләри камил иди, буна ҝөрә дә онлар гоҹалмалы, хәстәләнмәли вә ја өлмәли дејилдиләр — онлар әбәди јашаја биләрдиләр. Адәмлә Һәвва ејнилә хошбәхт вә әбәди ҝәләҹәјә малик олан ушаглара саһиб олмалы идиләр. Артан әһали бүтүн јер үзүнү Ҹәннәтә чевирәрәк, мәмнунедиҹи ишлә мәшғул олмалы иди (Тәквин 1:26-30; 2:15).
8 Мүгәддәс Китаб инсана тәгдим едилән шејләр һаггында дејир: “Аллаһ јаратдығы һәр шеји ҝөрдү вә будур, чох јахшы иди” (Тәквин 1:31). Ејни заманда Мүгәддәс Китаб Аллаһ һаггында дејир: “Онун иши тамдыр” (Тәснијә 32:4). Бәли, Јарадан инсан аиләсинә камил башланғыҹ верди. Бундан јахшы башланғыҹ ола билмәзди. О, өзүнүн неҹә гајғыкеш Аллаһ олдуғуну тәсдиг етди!
Мәһдуд азадлыг
9, 10. Ирадә азадлығынын истифадә едилмәси нәјә ҝөрә дүзҝүн низамланмалыдыр?
9 Бунунла белә Аллаһын мәгсәди, ирадә азадлығынын гејри-мәһдуд олмасы идими? Јол һәрәкәти гајдалары олмајан, нәглијјатла долу бир шәһәри тәсәввүр един: бурада һәр кәс машыныны истәдији истигамәтдә вә истәдији сүр’әтлә сүрүр. Сиз белә бир шәраитдә машын сүрмәк истәјәрдинизми? Хејр, чүнки бу, нәтиҹәдә чохлу гәза төрәдәҹәк нәглијјат гарышыглығы оларды.
10 Аллаһын һәдијјәси олан ирадә азадлығы илә дә вәзијјәт беләдир. Гејри-мәһдуд азадлыг ҹәмијјәтдә гарышыглыг јарадарды. Инсанларын һәрәкәтләринә истигамәт верән ганунлар олмалыдыр. Аллаһын Кәламында дејилир: “Азадлар кими давранын вә һеч заман азадлығыныздан пислијә бәраәт газандырмаг үчүн истифадә етмәјин” (1 Петер 2:16, “Јерусәлим Мүгәддәс Китабы”, ЈМК). Аллаһ ирадә азадлығынын нәзарәт алтында олмасыны һамынын фајдасы үчүн истәјир. Аллаһын нијјәти, бизим там дејил, гајда-ганунлара табе олан нисби азадлыға саһиб олмағымыздыр.
Кимин ганунларына?
11. Биз кимин ганунларына табе олмалыјыг?
11 Биз кимин ганунларына табе олмалыјыг? 1 Петер 2:16 (ЈМК) ајәсинин нөвбәти һиссәсиндә дејилир: “Сиз, Аллаһдан башга һеч кимин гулу дејилсиниз”. Бу, истисмаредиҹи көләлик демәк дејил. Әксинә, биз елә јарадылмышыг ки, Аллаһын ганунларына табе оларкән даһа хошбәхт олаг (Матта 22:35-40). Аллаһын ганунлары, инсанлар тәрәфиндән иҹад едилмиш мүхтәлиф ганунлардан даһа јахшы рәһбәрлик тәгдим едир. “Фајдалы оланы сәнә өјрәдән, јеријәҹәјин јолда сәни ҝүдән, Аллаһын Рәбб мәнәм” (Ишаја 48:17).
12. Аллаһын ганунлары дахилиндә биз һансы сечмә азадлығына саһибик?
12 Ејни заманда, Аллаһын ганунлары өз чәрчивәси дахилиндә бөјүк сечки азадлығына имкан верир. Бу, мүхтәлифлијә ҝәтириб чыхарыр вә инсан аиләсинә ҝөзәллик верир. Бүтүн дүнјада нә гәдәр мүхтәлиф гида, ҝејим, мусиги, инҹәсәнәт вә евләр олдуғу һагда дүшүнүн. Бу мәсәләләрдә, киминсә бизим јеримизә гәрар вермәсинә јол вермәкдәнсә, әлбәттә, өз сечимимизи үстүн тутаҹағыг.
13. Өз хејримиз үчүн биз һансы физики ганунлара табе олмалыјыг?
13 Беләликлә, биз елә тәрздә јарадылмышыг ки, Аллаһын инсан давранышларына истигамәт верән ганунларына табе оларкән даһа чох хошбәхт олаг. Бу, Аллаһын физики ганунларына табе олмаға бәнзәјир. Мәсәлән, әҝәр биз ҹазибә ганунуна фикир вермәјиб һүндүрлүкдән туллансаг, јараланар вә ја өләрик. Әҝәр бәдәнимизин дахили ганунларына әһәмијјәт вермәјиб, јемәк јемәји, су ичмәји вә ја нәфәс алмағы дајандырсаг, өләрик.
14. Биз һарадан билирик ки, инсанлар Аллаһдан сәрбәст олараг јашајаҹаг тәрздә јарадылмајыблар?
14 Шүбһәсиз ки, биз, Аллаһын физики ганунларына табе олмаг тәләбаты илә јарадылдығымыз кими, Онун әхлаг вә иҹтимаи ганунларына табе олмаг тәләбаты илә дә јарадылмышыг (Матта 4:4). Инсан Јараданындан асылы олмадан мүвәффәгијјәтли олаҹаг тәрздә јарадылмамышдыр. Јеремја пејғәмбәр демишдир: “Аддымларыны доғрултмаг јеријән инсанын әлиндә дејилдир. Ја Рәбб, мәни... мәзәммәт ет” (Јеремја 10:23, 24). Беләликлә, инсанлар елә тәрздә јарадылмышлар ки, һәр бир ҹәһәтдән өзләринин дејил, Аллаһын рәһбәрлији алтында јашасынлар.
15. Аллаһын ганунлары Адәм вә Һәвва үчүн бир јүк олмалы идими?
15 Аллаһын ганунларына табе олмаг, улу валидејнләримиз үчүн ағыр јүк олмалы дејилди. Әксинә, белә табечилик онларын вә бүтүн инсан аиләсинин хош ҝүзаранына сәбәб олмалы иди. Әҝәр илк инсан ҹүтү Аллаһын ганунларынын чәрчивәси дахилиндә галсајды, һәр шеј јахшы оларды. Биз инди мәһәббәтлә бирләшмиш инсан аиләси олараг чох ҝөзәл, зөвг верән бир Ҹәннәтдә јашајардыг! Пислик, изтираб вә өлүм олмазды.
[11-ҹи сәһифәдә олан шәкил]
Јарадан бәшәријјәтә камил башланғыҹ верди.
[12-ҹи сәһифәдә олан шәкил]
Јол һәрәкәти гајдалары олмајан, нәглијјатла долу бир јолда машын сүрмәк истәјәрдинизми?