ФӘСИЛ 15

Аллаһа шәрәф ҝәтирән бир аилә гурмаг

1-3. Нәјә ҝөрә бә’зи инсанлар никаһла вә ушагларын тәрбијәси илә бағлы проблемләри һәлл едә билмирләр вә бу мәсәләдә Мүгәддәс Китаб неҹә көмәк едир?

ТУТАГ КИ, ев тикмәји гәрара алмысыныз. Әввәлҹә сиз торпаг алаҹаг, сонра исә јени еви хәјалынызда ҹанландыраҹагсыныз. Әҝәр сизин лазыми аләтләриниз вә иншаатчылыг тәҹрүбәниз јохдурса, онда неҹә? Белә һалда ҝөстәрдијиниз сә’ј неҹә дә әбәс оларды!

² Хошбәхт аилә гурмаг үмиди илә никаһа дахил оланларын бир чоху бунун үчүн нә лазыми “аләтләр”, нә дә тәҹрүбә әлдә едирләр. Артыг тојдан тез сонра мәнфи хүсусијјәтләр ортаја чыхыр. Дава-далашлар вә мүбаһисәләр ади һала чеврилир. Ушаглар дүнјаја ҝәлдикдә исә ҝәнҹ валидејнләр дәрк едирләр ки, никаһла олдуғу кими, ушагларын тәрбијәсилә бағлы да лазыми биликләри јохдур.

³ Хошбәхтликдән, Мүгәддәс Китаб бизә көмәк едә биләр. Мүгәддәс Китабын принсипләри, хошбәхт аилә гурмаға көмәк едән аләтләрә бәнзәјир (Сүлејманын мәсәлләри 24:3). Ҝәлин ҝөрәк бу неҹә мүмкүн ола биләр.

ХОШБӘХТ НИКАҺ ГУРМАГ ҮЧҮН ЛАЗЫМ ОЛАН “АЛӘТЛӘР”

4. Никаһда нәјә ҝөрә проблемләр јараныр вә Мүгәддәс Китабда һансы мәсләһәтләр верилир?

⁴ Әрлә арвад бир-бирләринә нә гәдәр ујғун ҝәлсәләр дә, һәјата олан нөгтеји-нәзәрләри фәрглидир, онларын һәр биринин өз ушаглығы вә өз аиләси олмушдур. Буна ҝөрә дә тојдан сонра бә’зи проблемләр гачылмаздыр. Онлары неҹә һәлл етмәк олар? Ев тикәркән иншаатчылар архитекторун лајиһәсинә риајәт едирләр. Онлар верилән рәһбәрлијә табе олмалыдырлар. Мүгәддәс Китабда хошбәхт аилә гурмаға даир Аллаһын ҝөстәришләри верилир. Ҝәлин онлардан бә’зиләрини нәзәрдән кечирәк.

5. Мүгәддәс Китабда садиглијин ваҹиблији неҹә вурғуланыр?

⁵ Садиглик. Иса демишдир: “Аллаһын бирләшдирдијини инсан ајырмамалыдыр”a (Матта 19:6). Һәвари Павел јазмышдыр: “Гој һәр кәс никаһа һөрмәт етсин вә кәбин јатағы ләкәсиз олсун; чүнки Аллаһ, әхлагсызлары вә зинакарлары мәһкум едәҹәкдир” (Ибраниләрә 13:4). Беләликлә, никаһда олан инсанлар Аллаһ гаршысында мәс’улијјәт һисс етмәли вә өз һәјат јолдашларына садиг галмалыдырлар (Тәквин 39:7-9).

6. Садиглик никаһы горумаға неҹә көмәк едир?

⁶ Садиглик никаһы горујур вә она шәрәф ҝәтирир. Садиг әр-арвадлар билирләр ки, нә баш верир-версин, онлар бир-бирләрини дәстәкләјәҹәкләр (Ваиз 4:9-12). Онлар, илк чәтинлик јаранан кими никаһы позан шәхсләрдән неҹә дә фәргләнирләр! Һәмин инсанлар дәрһал белә гәнаәтә ҝәлирләр ки, “һәјат јолдашы сечиминдә јанылыблар”, “артыг бир-бирләрини севмирләр” вә јеҝанә чыхыш јолу — башга бирисини ахтарыб тапмагдыр. Лакин бу ҹүр нөгтеји-нәзәр онларын емосионал ҹәһәтдән јеткин инсан олмаларына мане олур. Әслиндә бир-бирләринә садиг олмајан әрлә арвад јени никаһда да ејни проблемләрлә үзләшә биләрләр. Тутаг ки, бир адамын ҝөзәл еви вар, лакин бирдән дамын сыздығыны ашкар едир. Әлбәттә ки, о, дәрһал башга евә көчмәк әвәзинә, ону тә’мир етмәјә чалышаҹагдыр. Һәјат јолдашыны дәјишмәк дә аилә проблемләринин һәлли демәк дејил. Әҝәр чәтинликләр јаранырса, никаһы тез бир заманда позмаг һаггында дүшүнмәк әвәзинә, вар гүввәнизлә ону горумаға чалышын. Бу ҹүр садиглик никаһы мүдафиә едир вә горујуб сахлајыр.

7. Нәјә ҝөрә үнсијјәт етмәк чох вахт әрлә арвад үчүн чәтин олур, амма “јени мәнлији” ҝејинсәк, вәзијјәт неҹә дәјишә биләр?

⁷ Үнсијјәт. Мүгәддәс Китабын бир мәсәлиндә дејилир: “Өјүд олмајан јердә тәшәббүсләр боша чыхар” (Сүлејманын мәсәлләри 15:22). Лакин үнсијјәт етмәк бә’зи әр-арвадлар үчүн чәтин олур. Нәјә ҝөрә? Она ҝөрә ки, инсанларын үнсијјәтә олан тәләбатлары мүхтәлифдир. Бу чох вахт ҹидди анлашылмазлыға вә мә’јуслуға ҝәтириб чыхарыр. Буна сәбәб тәрбијә ола биләр. Мәсәлән, бә’зиләри валидејнләринин даима далашдыглары мүһитдә тәрбијә алыблар. Инди онлар бөјүјүб вә артыг өзләри никаһа гәдәм гојублар, лакин өз һәјат јолдашлары илә сакит вә мүлајим данышмағы баҹармырлар. Буна бахмајараг, евиниз даима “мүнагишә” илә долу олмасын дејә, мүәјјән тәдбирләр ҝөрмәк олар (Сүлејманын мәсәлләри 17:1). Мүгәддәс Китаб “јени мәнлији” ҝејинмәјин ваҹиблијини вурғулајыр, чүнки јени мәнлик гәзәбә, чығыртыја вә тәһгирләрә јол вермир (Ефеслиләрә 4:22-24, 31).

8. Мүнагишә јарандыгда нәји јадда сахламаг јахшыдыр?

⁸ Мүнагишә јарандыгда сиз нә едә биләрсиниз? Әҝәр вәзијјәт ҝәрҝинләширсә, ән јахшысы Сүлејманын мәсәлләри 17:14 (МКШ) ајәсиндә јазылмыш мәсләһәтә риајәт етмәкдир: “Дава башланмамыш мүнагишәни тәрк ет”. Бәли, сиз сөһбәти һәр икинизин дә гәзәби јатандан сонраја сахлаја биләрсиниз (Ваиз 3:1, 7). Һәр неҹә олса да, “ешитмәкдә ити, сөз сөјләмәкдә тәмкинли вә гәзәбдә тәмкинли” олмаға чалышын (Јагуб 1:19). Сизин мәгсәдиниз мүбаһисәдә галиб ҝәлмәк јох, вәзијјәти һәлл етмәкдир (Тәквин 13:8, 9). Елә сөз вә ифадәләр сечмәјә чалышын ки, һәм сизи, һәм дә һәјат јолдашынызы сакитләшдирсин (Сүлејманын мәсәлләри 12:18; 15:1, 4; 29:11). Бундан әлавә, гәзәбинизи үст-үстә јығмајын, һәјат јолдашынызла бирликдә тәвазөкарлыгла Аллаһа дуа едиб Ондан көмәк диләјин (Ефеслиләрә 4:26, 27; 6:18).

9. Нәјә ҝөрә демәк олар ки, үнсијјәтин ачары үрәкдәдир?

⁹ Мүгәддәс Китабын бир мәсәлиндә дејилир: “Һикмәтлинин үрәји дилинә тәрбијә верир, ағзындакы мүдрик сөзләри артыг едир” (Сүлејманын мәсәлләри 16:23, МКШ). Әслиндә мүвәффәгијјәтли үнсијјәтин ачары дилдә дејил, үрәкдәдир. Өз һәјат јолдашыныза неҹә јанашырсыныз? Мүгәддәс Китаб мәсиһчиләрә төвсијә едир ки, онлар “башгаларынын дәрдләринә шәрик” олсунлар (1 Петер 3:8). Һәјат јолдашыныз һәр һансы сәбәбләр үзүндән ҝүҹлү нараһатчылыг кечирән заман, сиз онун дәрдинә шәрик олмаға һазырсынызмы? Әҝәр беләдирсә, онда лазыми сөзләр тапа биләҹәксиниз (Ишаја 50:4).

10, 11. 1 Петер 3:7 ајәсиндәки мәсләһәти әр неҹә тәтбиг едә биләр?

¹⁰ Һөрмәт вә еһтирам. Мәсиһчи әрләрә өз арвадлары илә ‘илтифатла давранмаг, зәиф ҹинс олдугларындан онлара һөрмәт ҝөстәрмәк’ бујурулуб (1 Петер 3:7). Арвадына һөрмәт ҝөстәрмәк, ону гијмәтләндирмәк демәкдир. Арвады илә “илтифатла давранан” әр, онун һиссләринә дәрин анлајышла јанашыр, онун ҝүҹүнү, дәркетмә габилијјәтини нәзәрә алыр вә ләјагәтинә һөрмәт едир. Әр, һәмчинин Јеһованын гадынлара олан мүнасибәтини вә башгаларынын онларла неҹә давранмаг истәдијини өјрәнмәјә чалышмалыдыр.

¹¹ Фәрз едәк ки, евиниздә чох гијмәтләндирдијиниз зәриф ваза вар. Сиз онунла хүсусилә еһтијатлы давранмаға чалышмаздынызмы? Буна бәнзәр шәкилдә, Петер “зәиф ҹинс” ифадәсини истифадә етмишдир. Бу мүгајисә мәсиһчини өз арвадына гајғы ҝөстәрмәјә вә онунла инҹә давранмаға тәшвиг етмәлидир.

12. Арвад әринә неҹә еһтирам ҝөстәрә биләр?

¹² Бәс Мүгәддәс Китаб гадынлара һансы мәсләһәти верир? Павел јазмышдыр: “Арвад исә әринә еһтирам етсин” (Ефеслиләрә 5:33). Арвад үчүн, әринин она һөрмәт етдијини вә ону нәҹиб мәһәббәтлә севдијини һисс етмәк ваҹиб олдуғу кими, әрин дә өз арвады тәрәфиндән һөрмәтә еһтијаҹы вар. Һөрмәтҹил гадын әринин мәсиһчи олуб-олмамасындан асылы олмајараг, онун чатышмазлыглары барәдә башгаларына данышмајаҹаг. Гадын әрини нә тәкликдә, нә дә башгаларынын јанында тәнгид едәрәк онун ләјагәтини алчалтмајаҹагдыр (1 Тимотејә 3:11; 5:13).

13. Фикримизи неҹә сакитҹә ифадә едә биләрик?

¹³ Бу о демәк дејил ки, гадын өз фикрини сөјләјә билмәз. Әҝәр ону нә исә нараһат едирсә, о буну нәзакәтлә дејә биләр (Тәквин 21:9-12). Гадынын өз фикрини әринә билдирмәси, она топ атмаг кими бир шејдир. Гадын топу елә ата биләр ки, әри ону асанлыгла тута билсин, јахуд да вар гүввәси илә елә атар ки, бунунла она зәрбә вура биләр. Әрлә арвадын бир-бирини иттиһам етмәкдән гачынмасы, сакит вә меһрибанҹасына сөһбәт етмәјә чалышмасы даһа јахшыдыр! (Матта 7:12; Колослулара 4:6; 1 Петер 3:3, 4).

14. Әҝәр һәјат јолдашыныз Мүгәддәс Китаб принсипләрини һәјата кечирмәк истәмирсә, сиз нә етмәлисиниз?

¹⁴ Ҝөрдүјүмүз кими, Мүгәддәс Китабын принсипләри хошбәхт аилә гурмаг үчүн дәјәрли көмәк тәгдим едир. Бәс әҝәр һәјат јолдашыныз Мүгәддәс Китабда дејиләнләрә мараг ҝөстәрмирсә, онда неҹә? Буна бахмајараг, чох шеј сизин Аллаһ һаггындакы билији һәјата кечирмәјиниздән асылыдыр. Петер јазмышдыр: “Еј гадынлар, сиз дә ејни шәкилдә өз әрләринизә табе олун ки, бә’зиләри кәлама итаәт етмәзләрсә, еһтирам ичиндә тәмиз һәјатынызы мүшаһидә едәрәк, сиз арвадларын рәфтары илә һеч бир сөз сөјләнмәдән фәтһ едилсинләр” (1 Петер 3:1, 2). Әлбәттә ки, бу, арвадлары Мүгәддәс Китаба е’тинасыз јанашан әрләрә дә аиддир. Һәјат јолдашынызын давранышындан асылы олмајараг, Мүгәддәс Китаб принсипләринин сизә мүсбәт тә’сир ҝөстәрмәсинә јол верин. Аллаһ һаггындакы билик һәмчинин сизин даһа јахшы валидејн олмағыныза да көмәк едә биләр.

УШАГЛАРЫ АЛЛАҺ ҺАГГЫНДАКЫ БИЛИЈӘ МҮВАФИГ ТӘРБИЈӘ ЕТМӘК

15. Нәјә ҝөрә јанлыш тәрбијә үсуллары нәсилдән-нәслә өтүрүлүр вә бу вәзијјәти неҹә дәјишмәк олар?

¹⁵ Әҝәр киминсә мишары вә ја чәкиҹи варса, бу һеч дә онун баҹарыглы дүлҝәр олдуғу демәк дејил. Еләҹә дә, әҝәр киминсә ушаглары варса, бу онун тәҹрүбәли валидејн олдуғуну ҝөстәрмир. Чох вахт валидејнләр ја биләрәкдән, ја да билмәдән, ушаглары өзләри тәрбијә олундуглары кими тәрбијә едирләр. Беләликлә, јанлыш тәрбијә үсуллары нәсилдән-нәслә өтүрүлүр. Исраилин гәдим бир аталар сөзү белә сәсләнир: “Аталар кал үзүм једиләр вә оғулларын дишләри гамашды”. Лакин Мүгәддәс Јазыларда дејилир ки, инсан валидејнләринин гојдуғу јолла ҝетмәк мәҹбуријјәтиндә дејил. О, башга јол, јә’ни Јеһованын ганунларына мүвафиг олан јолу сечә биләр (Һезекиел 18:2, 14, 17).

16. Аиләнин гејдинә галмаг нәјә ҝөрә ваҹибдир вә бу өзүнә нәји дахил едир?

¹⁶ Јеһова мәсиһчи валидејнләрдән ҝөзләјир ки, онлар өз өвладларына дүзҝүн рәһбәрлик тәгдим едиб, онлара лазыми гајғы ҝөстәрсинләр. Павел јазырды: “Ким өз јахынларынын, хүсусән аилә үзвләринин гејдинә галмырса, о, иманы инкар етмиш вә имансыздан да бетәрдир” (1 Тимотејә 5:8). Неҹә дә ҝүҹлү сөзләрдир! Аллаһ горхусуна малик олан инсан үчүн аиләсини доландырмаг, јә’ни ушагларынын физики, руһани вә емосионал гајғысына галмаг бөјүк шәрәф вә мәс’улијјәтдир. Мүгәддәс Китабда валидејнләрин ушагларынын инкишафы үчүн ҝөзәл мүһит јаратмасына көмәк едән принсипләр вар. Онлардан бә’зиләрини нәзәрдән кечирәк.

17. Аллаһын ганунуну ушагларын үрәјинә неҹә гојмаг олар?

¹⁷ Јахшы нүмунә олун. Исраилли валидејнләрә бујурулмушду: “Онлары [Аллаһын сөзләрини] оғулларынын зеһнинә јахшыҹа гојаҹагсан вә евиндә отурдуғун вә јолда јеридијин вә јатдығын вә галхдығын заман бунлар һаггында данышаҹагсан”. Валидејнләр ушагларына Јеһованын ганунларыны өјрәтмәли идиләр. Амма бу әмрдән габаг белә дејилирди: “Бу ҝүн сәнә әмр етмәкдә олдуғум бу сөзләр сәнин үрәјиндә олаҹаглар” (Тәснијә 6:6, 7). Бәли, валидејнләр өзләриндә олмајан шеји өвладларына верә билмәзләр. Әҝәр Аллаһын ганунларынын өвладларынызын үрәјиндә олмасыны истәјирсинизсә, һәр шејдән әввәл онларын сизин үрәјиниздә олмасынын гејдинә галмалысыныз (Сүлејманын мәсәлләри 20:7; Лука 6:40 илә мүгајисә един).

18. Мәһәббәти ифадә етмәкдә Јеһова һансы ҝөзәл нүмунәни верди?

¹⁸ Севдијинизә әмин един. Иса вәфтиз олан заман Јеһова бәјан етмишди: “Сән Мәним севимли Оғлумсан, Сәндән чох мәмнунам” (Лука 3:22). Бунунла, Јеһова Оғлуна олан илтифатыны ајдын шәкилдә билдириб, ону севдијинә әмин едәрәк гәбул етди. Сонралар Иса өз Атасына демишдир: “Дүнја јаранмаздан әввәл Мәни севдин” (Јәһја 17:24). Буна ҝөрә дә, Аллаһ горхусуна малик олан валидејнләр кими, өвладларыныза мәһәббәтинизи ифадә етмәкдән вә онлары әзизләмәкдән чәкинмәјин, буну тез-тез етмәјә чалышын. Һеч вахт унутмајын ки, “мәһәббәт... руһән инкишаф етдирир” (1 Коринфлиләрә 8:1).

19, 20. Ушагларын дүзҝүн тәрбијәси өзүнә нәји дахил едир вә валидејнләр Јеһовадан нә өјрәнә биләрләр?

¹⁹ Тәрбијә. Мүгәддәс Китаб мәһәббәт долу тәрбијәнин ваҹиблијини вурғулајыр (Сүлејманын мәсәлләри 1:8). Ушагларын тәрбијәсинә е’тинасыз јанашан валидејнләрин кәдәрли нәтиҹәләрлә үзләшәҹәкләри гачылмаздыр. Лакин валидејнләри башга бир ифратчылыгдан чәкиндирмәк дә лазымдыр. Павел јазырды: “Еј аталар, өвладларынызы һирсләндирмәјин ки, онлар мә’јус олмасынлар” (Колослулара 3:21). Валидејнләр өз өвладларына даима јерсиз ирад тутмагдан, онларын сәһвләрини үзләринә вурмагдан вә ҝөстәрдикләри сә’ји тәнгид етмәкдән чәкинмәлидирләр.

²⁰ Сәмави Атамыз Јеһова Аллаһ, дүзҝүн тәрбијә үсулуна даир бизә нүмунәдир. О, ҹәзаландыран заман һеч вахт ифрата гапылмыр. Аллаһ Өз халгына демишди: “Сәни өлчү илә ҹәзаландыраҹағам” (Јеремја 46:28). Валидејнләр бу саһәдә Јеһованы тәглид етмәлидирләр. Һәддини ашан, һабелә нәсиһәт вә тәрбијәнин илк мәгсәдини итирән ҹәза тәдбири, сөзсүз ки, ушаглары һирсләндирәҹәк.

21. Валидејнләр тәрбијә үсулларынын нә дәрәҹәдә еффектли олдуғуну неҹә мүәјјән едә биләрләр?

²¹ Валидејнләр тәрбијә үсулларынын нә дәрәҹәдә еффектли олдуғуну неҹә мүәјјән едә биләрләр? Онлар өзләриндән соруша биләрләр: “Бу, ушаға неҹә тә’сир ҝөстәрди?” Ҹәза ушаға дәрс олмалыдыр. Ушаг нәјә ҝөрә ҹәзаландырылдығыны баша дүшмәлидир. Валидејнләр, һәмчинин ҹәзанын нәтиҹәсини габагҹадан ҝөрмәлидирләр. Әлбәттә, һәр бир ушаг ҹәзаландырылдыгда әввәлҹә инҹијир (Ибраниләрә 12:11). Лакин ислаһедиҹи тәдбирләр ушағы һеч заман горхутмамалы, һәмчинин о, өзүнүн тәрк едилдијини вә ја дүзәлмәз олдуғуну һисс етмәмәлидир. Јеһова Өз халгыны ҹәзаландырмаздан габаг демишди: “Горхма... чүнки мән сәнинлә бәрабәрәм” (Јеремја 46:28). Бәли, ислаһедиҹи тәдбир елә тәтбиг олунмалыдыр ки, ушаг ону севдијинизи вә онун гајғысына галдығынызы баша дүшсүн.

“САҒЛАМ МӘСЛӘҺӘТ”ЛӘР ӘЛДӘ ЕТМӘК

22, 23. Хошбәхт аилә гурмаг үчүн сағлам мәсләһәтләри һарадан тапа биләрсиниз?

²² Биз Јеһоваја миннәтдар ола биләрик ки, хошбәхт аилә гурмаг үчүн бизә лазыми “аләтләри” верир. Лакин бу аләтләрә садәҹә малик олмаг кифајәт дејил. Биз онлардан дүзҝүн истифадә етмәлијик. Мәсәлән, өз аләтләриндән дүзҝүн истифадә етмәји һәлә там баҹармајан устаны ҝөтүрәк. Олсун ки, о, бә’зи аләтләри өз јериндә ишләтмир. Сон нәтиҹәдә бу, јәгин ки, ишин кејфијјәтинә тә’сир едәҹәкдир. Инди сиз, аиләниздә мөвҹуд олан чатышмазлыглара, еһтимал ки, нәзәр јетирдиниз. Онларын бә’зиләриндән азад олмаг о гәдәр дә асан олмајаҹаг. Лакин Мүгәддәс Китабын мәсләһәтинә риајәт етмәјә дәјәр: “Гој һикмәтли гулаг асыб мүдриклијини артырсын, дәрракәли адам сағлам мәсләһәт алсын” (Сүлејманын мәсәлләри 1:5, МКШ).

²³ Аллаһ һаггында билик әлдә етмәјә давам етсәниз, сағлам мәсләһәтләр тапаҹагсыныз. Аилә һәјатына даир Мүгәддәс Китаб принсипләринә диггәт јетирин вә әҝәр лазым ҝәләрсә, дәјишикликләр един. Өзләрини ҝөзәл һәјат јолдашы вә валидејн кими таныдан јеткин мәсиһчиләрдән нүмунә ҝөтүрүн. Онларла сөһбәт един. Бундан әлавә, дуаларынызда өз проблемләринизи Јеһоваја сөјләјин (Мәзмур 55:22; Филипилиләрә 4:6, 7). Аллаһ Она шәрәф ҝәтирәҹәк хошбәхт бир аилә гурмагда сизә көмәк едәҹәкдир.

[Һашијә]

БИЛИЈИНИЗИ ЈОХЛАЈЫН

• Садиглик, үнсијјәт, еһтирам вә һөрмәт никаһын хошбәхт олмасына неҹә көмәк едир?

• Валидејнләр өвладларыны севдикләринә неҹә әмин едә биләрләр?

• Ушагларын дүзҝүн тәрбијәсинә нәләр дахилдир?

[147-ҹи сәһифәдәки шәкил]