Јеһованын Шаһидләри ушагларына һәгиги мәсиһи дәјәрләрини ашыламаға чалышырлар
Һөрмәтә лајиг әхлаги дәјәрләр
Тарих боју ҹәмијјәтдә гәбул олунмуш бахышлара гаршы чыхмаға ҹүрәт етмиш ҹәсарәтли киши вә гадынлар олмушду. Белә инсанлар сијаси, дини вә ирги мөвһуматлар уҹбатындан гәддар тәгибләрә таб ҝәтирмиш вә өз етигадларына бағлы галдыглары үчүн һәјатларындан белә кечмишләр.
ИЛК МӘСИҺИЛӘР хүсусилә ҹәсарәтли идиләр. Онлар ерамызын илк үч әсри әрзиндә амансыз тәгибләрә мәруз галмышлар. Онлардан чоху императора ситајиш етмәдији үчүн бүтпәрәст ромалылар тәрәфиндән едам олунмушду. Һәрдән мејданларда гурбанҝаһлар гурулурду. Императорун илаһилијини гәбул етмәјин әламәти олараг, бир чимдик бухур јандырмагла мәсиһиләрә азадлыг бәхш едилирди. Лакин буну едәнләр чох аз иди. Әксәријјәт имандан имтина етмәкдәнсә, өлүмү үстүн тутурду.
Бизим зәманәмиздә Мәсиһин давамчылары олан Јеһованын Шаһидләри дә сијаси битәрәфлик мөвгејини тутурлар. Мәсәлән, насизмә гаршы тутдуглары сарсылмаз мөвгеләри сајәсиндә онлар тарихә дүшмүшләр. Икинҹи Дүнја мүһарибәсинин әввәлләриндә вә һәмин дөнәмдә Алманијада јашамыш Јеһованын Шаһидләринин тәхминән дөрддә бир һиссәси — әсасән һәбс дүшәрҝәләриндә — мәһз сијасәтдә битәрәфлији горудугларына вә «Һајл Һитлер!» демәкдән имтина етдикләринә ҝөрә мәһв олмушду. О вахт ушаглары Јеһованын Шаһиди олан валидејнләриндән зорла ајырырдылар. Ҝүҹлү тәзјигләрә бахмајараг, јенијетмәләр мәтанәтли галыр вә онлары Мүгәддәс Китаба зидд ајинләрдә иштирак етмәјә мәҹбур едәнләрин тәсири алтына дүшмүрдүләр.
Бајраға тәзим
Үмуми ҝөтүрдүкдә, Јеһованын Шаһидләри бу ҝүн белә амансыз тәгибләрә мәруз галмырлар. Лакин өз етигадларына ҝөрә вәтәнпәрвәрлик ајинләриндә иштирак етмәјән ҝәнҹ Јеһованын Шаһидләринин мөвгеји илә әлагәдар бәзән анлашылмазлыглар јараныр. Мәсәлән, бураја бајраға тәзим етмәк кими мәрасимләр дахилдир.
«Падшаһа мәхсус шејләри падшаһа, Аллаһа мәхсус шејләри Аллаһа верин» (Мәтта 22:21)
Јеһованын Шаһидләринин ушаглары билирләр ки, башгаларынын бајраға тәзим етмәләрини гадаған етмәк олмаз, чүнки бу, һәр кәсин шәхси ишидир. Лакин Шаһидләрин өзләринин тутдуглары мөвге гәтидир: онлар һеч бир өлкәнин бајрағына тәзим етмирләр. Бу һеч дә һөрмәтсизлик дејил. Јеһованын Шаһидләри јашадыглары өлкәнин бајрағына һәгиги мәнада һөрмәт едир вә буну өлкәнин ганунларына табе олмагла тәзаһүр етдирирләр. Онлар һеч вахт дөвләтә гаршы зидд һәрәкатларда иштирак етмирләр. Јеһованын Шаһидләри инанырлар ки, һазырда мөвҹудлуғуна јол верилән инсан һөкумәтләри «Аллаһын тәсис етдији» гурулушу тәмсил едир. Буна ҝөрә дә онлар елә һесаб едирләр ки, Аллаһын ганунуну иҹра етдикләри үчүн верҝиләри өдәмәли вә һөкумәтә табе олмалыдырлар (Ромалылара 13:1—7). Бүтүн бунлар Иса пејғәмбәрин бизә таныш олан сөзләри илә узлашыр: «Падшаһа мәхсус шејләри падшаһа, Аллаһа мәхсус шејләри Аллаһа верин» (Мәтта 22:21).
Лакин бәзиләриндә суал јарана биләр: «Бәс онда нәјә ҝөрә Јеһованын Шаһидләри бајраға тәзим етмирләр?» Чүнки онлар буну ибадәт формасы һесаб едирләр, ибадәт исә јалныз Аллаһа мәхсус олдуғу үчүн Јеһованын Шаһидләри Аллаһдан башга һеч кимә вә һеч нәјә ибадәт етмирләр (Мәтта 4:10; Һәвариләрин ишләри 5:29). Буна ҝөрә дә мүәллимләр онларын бахышларына һөрмәт ҝөстәрәндә вә ушагларынын өз етигадларына мүвафиг тәрздә давранмаларына изин верәндә Јеһованын Шаһидләри буну гијмәтләндирирләр.
Мараглыдыр ки, бајраға тәзимин ибадәтлә бағлылығы јалныз Јеһованын Шаһидләринин фикри дејил. Буну нөвбәти шәрһләрдән ҝөрмәк олар:
«Илк бајраглар, демәк олар ки, һәмишә дини характер дашымышды... Ҝөрүнүр, дөвләт бајрағыны мүгәддәсләшдирмәк үчүн һәмишә динин көмәјинә архаланмышлар» (Курсив бизимдир.) («Encyclopædia Britannica»).
«Хач кими бајраг да мүгәддәс һесаб олунур... Ганун вә низамнамәләрин мәтниндә инсанын дөвләт бајрағына мүнасибәти илә әлагәдар: “бајраға хидмәт”... “бајраға дәрин һөрмәт”, “бајраға сәдагәт” кими ҝүҹлү вә тәсирли ифадәләр ишләнир» (Курсив бизимдир.) («The Encyclopedia Americana»).
«Мәсиһиләр аллаһ кими пәрәстиш едилән [Рома] императоруна гурбан ҝәтирмәкдән... имтина едирдиләр; бизим зәманәмиздә дөвләт бајрағына тәзим етмәкдән вә ја дөвләтә сәдагәт анды ичмәкдән имтина етмәк дә буна бәнзәр бир шејдир» (Даниел Манникс, «Those About to Die», 1958, сәһифә 135).
Үч ҝәнҹ ибрани Бабил падшаһы Навуходоносорун уҹалтдығы һејкәлин өнүндә сәҹдә гылмагдан имтина етдиләр
Бир даһа гејд етмәк истәрдик ки, Јеһованын Шаһидләринин дөвләт бајрағына тәзим етмәкдән имтина етмәләри, онларын дөвләтә вә һәмин өлкәнин һакимијјәтинә һөрмәтсизлик етдикләрини ҝөстәрмир. Јеһованын Шаһидләри садәҹә дөвләтин рәмзи һесаб олунан шејләрә нә ибадәт едир, нә дә тәзим едирләр. Онлар Мүгәддәс Китабда тәсвир олунан үч ҝәнҹ ибранидән нүмунә ҝөтүрүрләр. Һәмин ҝәнҹләр Бабил падшаһы Навуходоносорун Дурә чөлүндә уҹалтдығы һејкәлә сәҹдә етмәкдән имтина етмишдиләр (Дәнјал 3-ҹү фәсил). Буна ҝөрә дә башгалары бајраға тәзим едәндә вә ја дөвләтә сәдагәт анды ичәндә, Јеһованын Шаһидләринин ушаглары Мүгәддәс Китаба әсасән тәлим алмыш виҹданларына ујғун давранырлар. Ушаглар бу ҹүр мәрасимләрдә иштирак етмәсәләр дә, онлары һөрмәтҹил шәкилдә мүшаһидә едирләр. Елә бу сәбәбләрә ҝөрә Јеһованын Шаһидләринин ушаглары дөвләт һимни охунан заман башгаларына гошулмурлар.
Валидејнләрин һүгугу
Бу ҝүн бир чох өлкәдә валидејнләрин ушагларына өз дини етигадларына әсасән тәлим вермәләринә һөрмәтлә јанашылыр. Һазырда Католик килсәсинин гүввәдә олан ганунларындан ҝөрүндүјү кими, валидејнләрин бу һүгугуна бүтүн динләр шәрикдир. Орада дејилир: «Өвладларына һәјат верән валидејнләрин гаршысында онлара тәрбијә вермәк кими чох ҹидди вәзифә дурур вә бунун үчүн онларын там һүгугу вар. Буна ҝөрә дә валидејнләрин өз ушагларына илк нөвбәдә Килсәнин тәлимләринә ујғун христиан тәлими вермәләри ҝәрәкдир» (Канон 226).
Јеһованын Шаһидләри ушагларына гајғыкеш олмағы өјрәдирләр
Јеһованын Шаһидләри бундан артыг һеч нә тәләб етмирләр. Гајғыкеш валидејнләр кими, онлар ушагларына һәгиги мәсиһи дәјәрләри — јахынларына мәһәббәт вә башгаларына мәхсус шејләрә һөрмәт ашыламаға чалышырлар. Онлар һәвари Булусун Ефесдәки мәсиһиләрә вердији мәсләһәтә риајәт етмәјә сәј ҝөстәрирләр: «Аталар, ушагларынызы гәзәбләндирмәјин, онлары Јеһованын тәрбијәси вә өјүд-нәсиһәтилә бөјүдүн» (Ефеслиләрә 6:4).
Дини ҹәһәтдән ајрылмыш аиләләр
Елә аиләләр вар ки, орада валидејнләрдән јалныз бири Јеһованын Шаһидидир. Белә һалларда, Јеһованын Шаһидләри баша дүшүрләр ки, иманларына шәрик олмајан һәјат јолдашынын да ушаглара өз етигадына әсасән тәлим вермәк һүгугу вар. Бу, ушаглара демәк олар ки, һеч заман мәнфи тәсир ҝөстәрмирa. Һансы динә етигад едәҹәјини һәр бир ушаг өзү гәрара алмалыдыр. Тәбиидир ки, валидејнләринин Јеһованын Шаһиди олуб-олмамасындан асылы олмајараг, ушагларын һамысы онларын дини принсипләринә әсасән јашамағы сечмирләр.
Ушагларын виҹдан азадлығы һүгугу
Һәмчинин гејд етмәк лазымдыр ки, Јеһованын Шаһидләри Мүгәддәс Китаб принсипләри әсасында тәрбијә едилмиш виҹданын сәсинә диггәтлә гулаг асырлар (Ромалылара 14-ҹү фәсил). БМТ Баш Ассамблејасынын 1989-ҹу илдә кечирдији Ушаг Һүгуглары Конвенсијасында белә бир гәрар гәбул едилмишди ки, ушаглар «фикир, виҹдан вә дин азадлығы» һүгугуна маликдирләр, һәмчинин онларын өз фикирләрини сәрбәст сөјләмәк һүгуглары вар вә билаваситә онлара аид олан һәр бир ишдә вә ја мәсәләдә бу фикирләр нәзәрә алынмалыдыр.
Дүнјада ики ејни ҹүр ушаг јохдур. Буна ҝөрә дә сөһбәт һәр һансы мәктәб фәалијјәтиндән вә ја мүәјјән тапшырыглардан ҝетдикдә һәм ҝәнҹ Јеһованын Шаһидләринин, һәм дә диҝәр шаҝирдләрин гәрарларында мүхтәлифлик ҝөзләмәк мәнтигә ујғундур. Үмид едирик ки, сиз дә виҹдан азадлығы принсипи илә разысыныз.
a Фәлсәфә елмләри доктору Стивен Карр Рубен валидејнләри мүхтәлиф динләрә мәхсус олан ушаглар һаггында бир китабында белә дејир: «Валидејнләр икили һәјат сүрәндә, ардыҹыл олмајанда, сирр сахлајанда, чашгынлыг ичиндә оланда, дини мөвзулар барәдә данышмагдан бојун гачыранда, бу, ушагларда јалныз гарышыг һиссләр ојадыр. Лакин валидејнләр әгидәләри, мәнәви дәјәрләри вә бајрамлары илә әлагәдар мәсәләләрдә сәмими, дүрүст олдугда ушаглар өзләрини тәһлүкәсиз һисс едир, динлә бағлы мәсәләләрдә өзләрини надан һесаб етмирләр; бу да ләјагәт һиссинин инкишаф етмәси үчүн вә ҹәмијјәтдә өз јерини тапмаг үчүн чох зәруридир» («Raising Jewish Children in a Contemporary World»).