Һәјата дүзҝүн мүнасибәт

1. Бүтүн ҹанлылары ким јарадыб?

ЈЕРЕМЈА пејғәмбәр Јеһованын ‘һагг Аллаһы, вар олан Аллаһ’ олдуғуну демишдир (Јеремја 10:10). Үстәлик, Јеһова бүтүн ҹанлыларын Јараданыдыр. Ҝөјдә јашајан руһани варлыглар Ону бу сөзләрлә иззәтләндирир: «Һәр шеји Сән јаратдын вә һәр шеј Сәнин ирадәнлә мөвҹуд олду вә јаранды» (Вәһј 4:11). Давуд падшаһ Јеһоваја бәстәләдији һәмд нәғмәсиндә белә дејир: «Һәјат мәнбәји Сәндәдир» (Мәзмур 36:9). Һәгигәтән дә, һәјат Аллаһын һәдијјәсидир.

2. Аллаһ јашаја билмәмиз үчүн неҹә гајғы ҝөстәрмишдир?

² Јеһова бизи јаратмагла јанашы, јашаја билмәјимиз үчүн дә гајғы ҝөстәрир (Һәвариләрин ишләри 17:28). О бизи гида вә су илә тә’мин едир. Јашадығымыз торпағы, нәфәс алдығымыз һаваны да О јаратмышдыр (Һәвариләрин ишләри 14:15-17). Јеһова бүтүн бунлары һәјатдан һәзз алмамыз үчүн етмишдир. Амма һәјатдан әсл мә’нада һәзз алмаг үчүн Јеһованын ганунларыны өјрәнмәли вә онлара әмәл етмәлијик (Јешаја 48:17, 18).

ҺӘЈАТА ҺӨРМӘТ

3. Јеһова Һабилин өлдүрүлмәсинә неҹә мүнасибәт ҝөстәрди?

³ Аллаһ һәм өзүмүзүн, һәм дә башгаларынын һәјатына һөрмәт етмәјимизи истәјир. Бир дәфә Адәмлә Һәвванын оғлу Габил кичик гардашы Һабилә чох гәзәбләнди. Јеһова Габили хәбәрдар етди ки, гәзәби ҹидди ҝүнаһла нәтиҹәләнә биләр. Лакин Габил бу хәбәрдарлыға мәһәл гојмады. О, гардашы Һабилин үстүнә һүҹум чәкиб ону өлдүрдү (Јарадылыш 4:3-8). Јеһова, гатиллик етдијинә ҝөрә Габили ҹәзаландырды (Јарадылыш 4:9-11).

4. Аллаһ һәјата олан дүзҝүн мүнасибәти Мусанын ганунунда неҹә вурғуламышдыр?

⁴ Јеһова мин илләр сонра Исраил халгына Она неҹә хидмәт етмәли олдугларыны ҝөстәрән ганунлар верди. Бу ганунлар Муса пејғәмбәрин васитәси илә чатдырылдығына ҝөрә бә’зән онлар Мусанын гануну да адланыр. Мусанын ганунундакы әмрләрдән бири белә сәсләнирди: «Гәтл етмә» (Ганунун тәкрары 5:17). Бу әмр, Аллаһын инсан һәјатыны јүксәк гијмәтләндирдијини вә инсанларын да башгаларынын һәјатына гијмәт вермәли олдугларыны ҝөстәрирди.

5. Аборта неҹә јанашмалыјыг?

⁵ Бәс һәлә дүнјаја ҝәлмәмиш ушағын һәјатына неҹә мүнасибәт ҝөстәрмәлијик? Мусанын ганунунда дејилирди: «Адамлар далашанда һамилә гадына вурулан зәрбәдән ушаг саларса вә башга зијан она дәјмәсә о гадынын әринин тәләби илә тәгсиркар адам һакимләрин тә’јин етдији мәбләғдә ҹәримә өдәмәлидир. Әҝәр гадына зијан дәјибсә, тәгсиркар адам ҹан әвәзинә ҹан... өдәсин». Мусанын ганунуна әсасән, ана бәтниндә олан ушағын һәјатына сон гојмаг јолверилмәз иди. Һәтта ана бәтниндә јениҹә јаранан һәјат да Јеһованын ҝөзүндә дәјәрлидир (Чыхыш 21:22-25; Мәзмур 127:3). Бу, абортун јанлыш һәрәкәт олдуғуну ҝөстәрир.

6. Нәјә ҝөрә инсанлара нифрәт етмәмәлијик?

⁶ Һәјата һөрмәт, диҝәр инсанлара дүзҝүн мүнасибәти дә өзүнә дахил едир. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Гардашына нифрәт едән һәр кәс гатилдир вә сиз билирсиниз ки, һеч бир гатил өзүндә галан әбәди һәјата малик дејилдир» (1 Јәһја 3:15). Әҝәр әбәди јашамаг истәјириксә, инсанлара гаршы нифрәт һиссини үрәјимиздән бүсбүтүн силиб атмалыјыг. Чүнки зоракылығын көкүндә чох вахт нифрәт һисси дурур (1 Јәһја 3:11, 12). Башгаларыны севмәји өјрәнмәјимиз чох ваҹибдир.

7. Һансы вәрдишләрлә һәјата һөрмәтсизлик ҝөстәрилир?

⁷ Бәс өз һәјатымыза һөрмәт етдијимизи неҹә ҝөстәрә биләрик? Адәтән инсанлар өлмәк истәмирләр, анҹаг бә’зиләри һәзз алмаг наминә өз һәјатларыны тәһлүкәјә атырлар. Мәсәлән, онлар түтүн чәкир вә ја ијләјирләр, јахуд да наркотик гәбул едирләр. Белә маддәләр инсан сағламлығына зијан вурур вә чох вахт өлүмә ҝәтириб чыхарыр. Бу ҹүр һәрәкәтләри вәрдиш едән инсан һәјата һөрмәт етмәдијини ҝөстәрмиш олур. Бу кими зәрәрли вәрдишләр Аллаһын ҝөзүндә натәмизлик сајылыр (Ромалылара 6:19; 12:1; 2 Коринфлиләрә 7:1). Аллаһы разы салмаг үчүн биз мүтләг белә шејләрдән азад олмалыјыг. Бу һеч дә асан олмаја биләр, анҹаг Јеһова бизә ҝүҹ верәрәк лазыми көмәклији ҝөстәрә биләр. О, һәјата дәјәрли һәдијјә кими јанашмаг ҹәһдләримизи чох гијмәтләндирир.

8. Тәһлүкәсизлик тәдбирләрини нә үчүн јаддан чыхармамалыјыг?

⁸ Әҝәр һәјата һөрмәт едириксә, тәһлүкәсизлик тәдбирләринә риајәт етмәјә чалышаҹағыг. Биз лагејдлик ҝөстәрмәјәҹәк, әјләнҹә вә ја һәјәҹан дујмаг наминә һәјатымызы тәһлүкәјә атмајаҹағыг. Еһтијатсыз машын сүрмәкдән, һәмчинин идманын зоракы вә тәһлүкәли нөвләриндән узаг олаҹағыг (Мәзмур 11:5). Аллаһын гәдим исраиллиләрә вердији ганунда дејилирди: «Јени тикдијин евин дамынын кәнарына сүраһи чәк ки, кимсә дамындан јыхылыб өлсә, ганы евинин үстүнә дүшмәсин» (Ганунун тәкрары 22:8). Бу принсипә риајәт едәрәк, еви, о ҹүмләдән пилләкәнләри јахшы вәзијјәтдә сахлајын ки, һеч ким тәсадүфән јыхылыб ҹидди зәдә алмасын. Әҝәр машыныныз варса, онун тәһлүкәсиз вәзијјәтдә олмасы үчүн гајғы ҝөстәрин. Јол вермәјин ки, евиниз вә ја машыныныз сизә вә башгаларына тәһлүкә јаратсын.

9. Һәјата һөрмәт едириксә, һејванларла неҹә давранаҹағыг?

⁹ Бәс һејванларын һәјатына неҹә мүнасибәт ҝөстәрмәлијик? Јараданын ҝөзүндә онларын да һәјаты дәјәрлидир. Аллаһ гида вә ҝејимлә тә’мин олунмаг вә ја инсанлары тәһлүкәдән горумаг мәгсәдилә һејванлары өлдүрмәјә иҹазә верир (Јарадылыш 3:21; 9:3; Чыхыш 21:28). Анҹаг һејванларла амансызҹасына давранмаг вә ја онлары идман мәгсәдилә өлдүрмәк јолверилмәздир. Бу, һәјатын мүгәддәслијинә бөјүк һөрмәтсизликдир (Сүлејманын мәсәлләри 12:10).

ГАНА ҺӨРМӘТ

10. Һәјатла ганын чох јахын анлајышлар олдуғуну Аллаһ неҹә ҝөстәрди?

¹⁰ Габил Һабили өлдүрдүкдән сонра Јеһова она деди: «Гардашынын ганынын сәси торпагдан Мәнә фәрјад едир» (Јарадылыш 4:10). Аллаһ Һабилин ганындан данышаркән, әслиндә онун һәјатыны нәзәрдә тутурду. Габил Һабилин һәјатына сон гојдуғуна ҝөрә ҹәзаландырылмалы иди. Һабилин ганы, јә’ни һәјаты әдаләти бәрпа етмәси үчүн санки Јеһоваја фәрјад едирди. Ганын һәјатла сых бағлы олдуғу, Нуһун ҝүнләриндәки Дашгындан сонра бир даһа ајдын ҝөрүндү. Дашгына кими инсанлар јалныз мејвә, тәрәвәз, буғда вә гоз-фындыг јејирдиләр. Дашгындан сонра, Јеһова Нуһа вә оғулларына деди: «Бүтүн ҹанлылар да сизә гида олсун, онларын һамысыны бүтүн ҝөј отлар кими сизә верирәм». Анҹаг Аллаһ хәбәрдар етди: «Әти онун ҹаны [һәјаты] олан ганла бирҝә јемәјин» (Јарадылыш 1:29; 9:3, 4). Ҝөрүндүјү кими, Јеһова үчүн һәјат вә ган бир-биринә чох јахын анлајышлардыр.

11. Аллаһ Нуһун ҝүнләриндән е’тибарән ганла бағлы нәји гадаған етди?

¹¹ Гана һөрмәт етдијимизи ону гида кими истифадә етмәмәклә ҝөстәрә биләрик. Исраиллиләрә верилән Ганунда дејилирди: «Јејилә билән һејван јахуд гуш овлајан инсан онун ганыны јерә ахыдыб торпагла өртсүн... Мән Исраил өвладларына “һеч бир мәхлугун ганыны јемәјин” демишәм» (Левилиләр 17:13, 14). Ҝөрүндүјү кими, Аллаһын бундан тәхминән 800 ил әввәл Нуһа вердији «һејван ганы јемәмәк» әмри һәлә дә гүввәдә галырды. Јеһованын нөгтеји-нәзәри ајдын иди: Онун хидмәтчиләри һејванын әтини јејә биләрдиләр, амма онун ганындан гида кими истифадә етмәмәли идиләр. Мәҹази дилдә десәк, һәјат Јараданына ҝери гајытсын дејә, ганы јерә төкмәк лазым иди.

12. Мүгәддәс руһун көмәји илә I әсрдә ганла бағлы гәбул едилән һансы әмр бизим ҝүнләрдә дә гүввәдәдир?

¹² Буна бәнзәр әмр мәсиһчиләрә дә аиддир. Б. е. Ы әсриндә һәвариләр вә рәһбәрлик һәвалә едилмиш диҝәр јеткин кишиләр, мәсиһчи јығынҹагларында һансы әмрләрә риајәт етмәли олдугларыны һәлл етмәк үчүн јығылыб, белә бир гәрара ҝәлдиләр: «Мүгәддәс Руһа вә бизә, ваҹиб олан бу гајдалардан башга сизин үзәринизә јүк гојмамаг мүсбәт ҝөрүндү: Бүтләрә тәгдим едилиб мурдар олмуш әтләрдән, гандан, боғулмуш [ганы ахыдылмамыш] һејванларын әтиндән вә ҹинси әхлагсызлыгдан чәкинин» (Һәвариләрин ишләри 15:28, 29; 21:25). Бундан ҝөрүнүр ки, мәсиһчиләр гандан чәкинмәлидирләр. Бу тапшырыг Аллаһын ҝөзүндә, бүтпәрәстликдән вә ҹинси әхлагсызлыгдан гачмаг әмрләри гәдәр ваҹибдир.

13. Гандан чәкинмәк әмринин нәјә ҝөрә ганкөчүрмәјә дә аид олдуғуну изаһ един.

¹³ Гандан чәкинмәк әмри, онун көчүрүлмәсини дә өзүнә дахил едирми? Бәли. Бир нүмунәни нәзәрдән кечирәк. Фәрз едәк ки, һәким сизә спиртли ичкиләри гадаған етмишдир. Бу о демәкдирми ки, ички ичмәк гадаған олунса да, ону венадан гәбул етмәк олар? Әлбәттә, јох! Буна бәнзәр тәрздә, гандан чәкинмәк дә, ону һеч бир үсулла организмә гәбул етмәмәк мә’насыны дашыјыр. Бу әмрә ујғун давранараг, мәсиһчи өзүнә ган көчүрүлмәсинә иҹазә вермәјәҹәк.

14, 15. Әҝәр һәкимләр ган көчүрмәк тәләб олдуғуну дејирләрсә, мәсиһчи неҹә давранаҹаг вә нәјә ҝөрә?

¹⁴ Бәс әҝәр мәсиһчинин вәзијјәти ағырдырса вә ја она ҹидди ҹәрраһијјә әмәлијјаты лазымдырса, онда неҹә? Фәрз едәк ки, һәкимләр ган вурулмаса, хәстәнин өләҹәјини дејирләр. Тәбии ки, мәсиһчи өлмәк истәмир. Буна ҝөрә дә, о, Аллаһын дәјәрли ән’амы олан һәјаты горумаг үчүн, ганын јанлыш истифадәсиндән узаг олан башга мүалиҹә үсулларына разы олаҹаг. Мәсиһчи ганкөчүрмәнин алтернатив үсулларыны ахтарараг, мүнасиб вә кејфијјәтли мүалиҹә үсулу сечәҹәк.

¹⁵ Мәсиһчи индики системдә һәјатыны бир аз узатмаг наминә Аллаһын ганунуну позармы? Иса демишдир: «Ким ҹаныны [һәјатыны] хилас етмәк истәрсә, ону итирәҹәк; амма ким ҹаныны Мәним уғрумда итирсә, ону газанаҹагдыр» (Матта 16:25). Биз өлмәк истәмирик. Амма өз һәјатымызы хилас етмәк үчүн Аллаһын ганунуну позарыгса, әбәди јашамаг имканындан мәһрум ола биләрик. Биз Јеһованын ганунунун доғрулуғуна шүбһә етмәмәлијик. Әмин олмалыјыг ки, һансыса сәбәбдән өлсәк дә, Һәјатверәнимиз дирилмә заманы бизи мүтләг хатырлајаҹаг вә дәјәрли һәјат һәдијјәсини бизә гајтараҹаг (Јәһја 5:28, 29; Ибраниләрә 11:6).

16. Ганын истифадәсинә даир Аллаһын хидмәтчиләри һансы нөгтеји-нәзәрә маликдирләр?

¹⁶ Бу ҝүн Аллаһын садиг хидмәтчиләри Онун гана даир ҝөстәришләринә риајәт етмәјә гәти гәрарлыдырлар. Бу сәбәбдән, онлар гандан һеч бир формада гида кими истифадә етмирләр. Мәсиһчиләр гандан тибби мәгсәдләр үчүн дә истифадә етмирләрa. Онлар әминдирләр ки, ганы јарадан Аллаһ ондан неҹә истифадә едилмәли олдуғуну даһа јахшы билир. Сиз бунунла разысынызмы?

ГАНЫН ДҮЗҜҮН ИСТИФАДӘ ЕДИЛМӘСИ

17. Јеһова Аллаһ гәдим Исраилдә ганын јалныз һансы мәгсәд үчүн истифадә едилмәсини гәбул едирди?

¹⁷ Мусанын ганунунда ганын јалныз бир мәгсәд үчүн истифадәси нәзәрдә тутулмушду. Јеһова гәдим исраиллиләрә демишди: «Һәр мәхлуга һәјат верән гандыр. Мән ону һәјатынызын кәффарәси үчүн гурбанҝаһда тәгдим олунмаға тә’јин етмишәм; чүнки һәјат вердијинә ҝөрә кәффарә едән гандыр» (Левилиләр 17:11). Исраиллиләр ҝүнаһларынын бағышланмасы үчүн һејван гурбанлары ҝәтирмәли вә онун ганынын бир һиссәсини мүгәддәс мәскәндә гурбанҝаһын үзәринә сәпмәли идиләр, сонралар исә онлар буну мә’бәддә едирдиләр. Ҝөрүндүјү кими, ган јалныз бу мәгсәд үчүн истифадә олуна биләрди.

18. Иса Мәсиһин ганынын төкүлмәси сајәсиндә нә мүмкүн олду?

¹⁸ Һәгиги мәсиһчиләр Мусанын гануну алтында олмадыглары үчүн, һејван гурбаны ҝәтирмир вә онун ганыны гурбанҝаһын үзәринә сәпмирләр (Ибраниләрә 10:1). Анҹаг гәдим исраиллиләрин дөврүндә ганын бу ҹүр истифадәси Аллаһын Оғлу Иса Мәсиһин дәјәрли гурбанлығына ишарә едирди. 5-ҹи фәсилдән өјрәндијимиз кими, Иса өз ганынын төкүлмәсинә разы олараг, һәјатыны бизим уғрумузда гурбан верди. Сонра исә ҝөјә галхараг төкүлән ганынын дәјәрини бирдәфәлик Аллаһа тәгдим етди (Ибраниләрә 9:11, 12). Бу, бизим ҝүнаһларымызын бағышланмасы үчүн әсас олду вә гаршымызда әбәди јашамаг имканы ачды (Матта 20:28; Јәһја 3:16). Ганын бу ҹүр истифадәси олдугҹа дәјәрлидир! (1 Петер 1:18, 19). Ахы биз јалныз Исанын төкүлән ганына иман етмәјин сајәсиндә хилас ола биләрик.

19. ‘Бүтүн инсанларын ганындан тәмиз’ олмаг үчүн нә етмәлијик?

¹⁹ Бизә ҝөзәл һәјат һәдијјәсини бәхш етдијинә ҝөрә Јеһова Аллаһа неҹә дә миннәтдарыг! Мәҝәр бу бизи, Мәсиһин гурбанлығына иман сајәсиндә мүмкүн олан әбәди јашамаг үмиди барәдә башгаларына данышмаға тәшвиг етмәмәлидирми? Һәјатын Јеһова үчүн нә гәдәр дәјәрли олдуғунун үзәриндә дүшүнмәк, бизи хилас барәсиндәки хәбәри бөјүк шөвглә бәјан етмәјә тәшвиг едәҹәкдир (Језекел 3:17-21). Әҝәр бу ишдә гәтијјәтли олсаг, о заман һәвари Павел кими дејә биләрик: «Бүтүн инсанларын ганындан тәмизәм. Чүнки Аллаһын бүтүн ирадәсини сизә бәјан етмәкдән чәкинмәдим» (Һәвариләрин ишләри 20:26, 27). Инсанлара Аллаһ вә Онун нијјәтләри һаггында данышмагла, Аллаһын ән’амы олан һәјаты вә ганы јүксәк гијмәтләндирдијимизи ҝөстәрмиш оларыг.