ФӘСИЛ 2

Нәјә ҝөрә һәмишә мүбаһисә едирик?

Бу фәслин әввәлиндә тәсвир олунан һадисәдә Жалә мүбаһисәјә ҝәтириб чыхаран үч һәрәкәтә јол верир. Дејә биләрсән, һансы? Ҹавабларыны ашағыда јаз, сонра да онлары 20-ҹи сәһифәдәки чәрчивәдә верилән ҹавабларла мүгајисә ет.

․․․․․

Һәфтәнин үчүнҹү ҝүнү, ахшамдыр. 17 јашлы Жалә ев ишләрини ҝөрүб гуртарыр. Ахыр ки, динҹәлә биләр! О, телевизору ачыр вә севимли креслосуна әјләшир.

О андаҹа анасы гапынын ағзыны кәсдирир, үзүндән наразы олдуғу ҝөрүнүр.

Жалә! Мән сәнә нә демишдим? Бош-бошуна телевизорун габағында нә отурмусан? Бәс баҹына дәрсләриндә ким көмәк едәҹәк? Һеч вахт сәнә дејилән иши ҝөрмүрсән!

Јенә башлады, — дејә Жалә додағынын алтында дејинир, анҹаг анасы онун нә дедијини ешидир. О, габаға әјиләрәк:

Нә дедин?! Бир дә тәкрар елә ҝөрүм!

Һеч нә, нә дејә биләрәм? — Жалә уфулдајараг ҝөзләрини сүздүрүр. Анасы өзүндән чыхыр:

Мәнимлә бу тонда данышма!

Өзүн данышанда јахшыдыр? — дејә ҹаваб гајтарыр.

Беләликлә, истираһәт гуртарды... нөвбәти мүбаһисә башланды.

БУ СӘҺНӘ сәнә танышдыр? Валидејнләринлә аранда тез-тез мүбаһисә дүшүр? Әҝәр беләдирсә, онда ән чох нәјин үстүндә мүбаһисә етдијиниз барәдә бир анлыг дүшүн. Ашағыдакы квадратлардан биринә ✔ ишарәсини гој, јахуд да «Диҝәр» јазылан сәтирдә өз ҹавабыны јаз.

□ Давраныш

□ Ев ишләри

□ Ҝејим

□ Евә ҝәлмәк сааты

□ Әјләнҹә

□ Достлар

□ Әкс ҹинс

□ Диҝәр ․․․․․

Нәјин үстүндә мүбаһисә етмәјиниздән асылы олмајараг, бу һәм сәнә, һәм дә валидејнләринә пис тәсир едир. Әлбәттә, сән дишини дишинә сыхараг өзүнү валидејнләринин һәр дедији илә разылашырмыш кими ҝөстәрә биләрсән. Бәс Аллаһын сәндән истәдији будур? Дүздүр, Мүгәддәс Китабда: «Атана вә анана һөрмәт ет», — дејилир (Ефеслиләрә 6:2, 3). Анҹаг ејни заманда да сәни дәрракә вә зеһнини инкишаф етдирмәјә тәшвиг едир (Сүлејманын мәсәлләри 1:1—4; Ромалылара 12:1). Буна ҝөрә дә, сәнин шәхси фикирләринин формалашмасы вә онлардан бәзиләринин валидејнләринин фикирләри илә үст-үстә дүшмәмәси тәбиидир. Лакин валидејнләрлә ушагларын, һәтта сөзләри тутушмаса белә, Мүгәддәс Китаб принсипләрини тәтбиг етмәклә сакит сөһбәт етмәләри мүмкүндүр (Колослулара 3:13).

Сөһбәтин дава-далаша чеврилмәмәси үчүн сән өз фикрини неҹә ифадә едә биләрсән? «Проблем онлардадыр, ахы бүтүн ҝүнү мәни ҝөзүмчыхдыја салан онлардыр!» — демәк асандыр. Анҹаг бир анлыға дүшүн: сән башгаларынын вә ја валидејнләринин хасијјәтини дәјишә биләрсән? Әслиндә, дәјишә биләҹәјин јеҝанә инсан сән өзүнсән. Әҝәр ҝәрҝинлији азалтмаг үчүн әлиндән ҝәләни етсән, чох ҝүман ки, валидејнләрин өзләринә һаким олаҹаг вә диггәтлә сәнә гулаг асаҹаглар.

Беләликлә, ҝәл ҝөрәк, валидејнләринлә арандакы мүбаһисәләрә сон гојмаг үчүн сән нә едә биләрсән? Ашағыдакы мәсләһәтләри тәтбиг етмәјин сајәсиндә данышыг тәрзини дүзәлтдијини ҝөрән валидејнләрин тәәҹҹүбләнәҹәк; бу, сәнин өзүнә дә хош ҝәләҹәк.

● Әввәлҹә фикирләш, сонра даныш. Әҝәр валидејнләринин сәнин һәр һәрәкәтинә илишдијини дүшүнүрсәнсә, ағлына ҝәлән илк фикри дилинә ҝәтирмәјә тәләсмә. Туталым ки, анан дејир: «Габлары нијә јумамысан? Һеч вахт сәнә дејилән иши ҝөрмүрсән!» Бу заман дүшүнмәдән: «Ахы нә истәјирсән мәндән?!» — дејә биләрсән. Анҹаг дәрракәни ишә салсан, ананын әслиндә нә демәк истәдијини анлајаҹагсан. Унутма ки, «һәмишә» вә «һәр заман» сөзләри, адәтән, һәрфи мәнада ишләдилмир, онларын архасында мүәјјән һиссләр дурур.

Ола биләр ки, бүтүн ев ишләри ананын үзәринә дүшдүјү үчүн артыг о, тәнҝә ҝәлиб. Бәлкә дә, садәҹә сәнин она көмәк етмәјә һазыр олдуғуну ешитмәк истәјир. Амма: «Нә истәјирсән мәндән?!» — сөзләри садәҹә мүбаһисәни гызышдыраҹаг. Нијә дә ананын үрәјини сакитләшдирмәјә чалышмајасан? Мисал үчүн, белә дејә биләрсән: «Анаҹан, нараһат олма, бу саат бүтүн габлары јујарам». Амма еһтијатлы ол ки, данышыг тонун ананы әлә салырмыш кими чыхмасын. Анлајыш ҝөстәр. Чох еһтимал ки, бу заман анан сакитләшәҹәк вә әсил проблемин нәдә олдуғуну дејәҹәкa.

Атанын вә ја ананын һансы сөзләринин сәни кобуд ҹаваб вермәјә вадар едә биләҹәјини гејд ет.

․․․․․

Инди исә онларын сөзләринин архасында дуран һиссләри нәзәрә алараг неҹә ҹаваб верә биләҹәјини дүшүн.

․․․․․

● Һөрмәтҹил тәрздә даныш. Мишел анасы илә данышыг тәрзинин нә гәдәр әһәмијјәтли олдуғуну өз тәҹрүбәсиндән өјрәнди. О дејир: «Нә һагда сөһбәт етмәјимиздән асылы олмајараг, анамын һеч вахт мәним данышыг тонумдан хошу ҝәлмирди». Әҝәр сәндә дә вәзијјәт беләдирсә, онда сакит вә јаваш данышмағы өјрән, ҝөзләрини сүздүрмәк кими наразылыг билдирән һәрәкәтләрдән гачын (Сүлејманын мәсәлләри 30:17). Әҝәр һисс едирсән ки, артыг өзүнә һаким ола билмирсән, үрәјиндә гысаҹа Аллаһа дуа ет (Неһемја 2:4). Әлбәттә, сән буну валидејнләрин сәндән әл чәксин дејә јох, өзүнү әлә ала билмәк вә одун үстүнә јағ төкмәмәк үчүн едәҹәксән (Јагуб 1:26).

Ашағыда һансы сөз вә һәрәкәтләрдән гачынмалы олдуғуну јаз.

Ишләтдијин сөзләр:

․․․․․

Мимика вә һәрәкәтләрин:

․․․․․

● Гулаг ас. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Чох сөзләрлә ҝүнаһы азалтмаг олмаз, дилини сахлајан ағыллыдыр» (Сүлејманын мәсәлләри 10:19). Одур ки, ата-ананын данышмасына имкан вер, өзүн дә диггәтлә онлара гулаг ас. Сөзләрини кәсәрәк өзүнә бәраәт газандырмаға чалышма. Садәҹә гулаг ас. Онлар сөзләрини гуртарандан сонра сәнин өз фикирләрини демәјә вә суаллар вермәјә кифајәт гәдәр имканын олаҹаг. Јох, әҝәр ики ајағыны бир башмаға дирәјиб нәји исә сүбут етмәјә чалышсан, һеч нә әлдә едә билмәјәҹәксән, садәҹә вәзијјәти ҝәрҝинләшдирәҹәксән. Демәјә сөзүн чох олса да, белә анда «сусмағын... вахты»дыр (Ваиз 3:7).

● Үзр истәмәјә һазыр ол. Аранызда сөз-сөһбәтә сәбәб олан һәр һәрәкәтинә ҝөрә үзр истәмәјин јериндә оларды (Ромалылара 14:19). Үмумијјәтлә, проблем јарандығы үчүн өзүнү чох пис һисс етдијини дејә биләрсән. Әҝәр буну үз-үзә демәк сәнә чәтиндирсә, онда һиссләрини бир вәрәгә јаз. Сонра мүбаһисәјә ҝәтириб чыхаран һәрәкәтини дәјишмәјә чалышараг валидејнләринин ҝөзләдијиндән дә икигат артығыны ет (Матта 5:41). Мәсәлән, әҝәр ев ишләрини ҝөрмәдијин үчүн наразылыг јараныбса, тапшырылан иши јеринә јетирәрәк нијә дә валидејнләрини севиндирмәјәсән? Һәмин иши ҝөрмәкдән хошун ҝәлмәсә дә, билирсән ки, ону етмәсән валидејнләрин әсәбиләшәҹәк. Јахшы олмаздымы ки, вәзијјәт бу јерә ҝәлиб чыхмамыш дејиләни едәсән? (Матта 21:28—31). Вәзијјәти јумшалтмаг үчүн өһдәнә дүшән мәсулијјәтләри јеринә јетирмәјин сәнә ҝәтирәҹәји хејир барәдә дүшүн.

Бир чох хошбәхт аиләләрдә дә анлашылмазлыглар олур, лакин онлар проблеми гышгыр-бағыр салмадан һәлл етмәјин үсулуну билирләр. Бу фәсилдә тәгдим олунан мәсләһәтләри тәтбиг етсән, валидејнләринлә дил тапмағы вә һәтта ән чәтин мәсәләләри белә мүбаһисә етмәдән мүзакирә етмәји баҹараҹагсан.

[Һашијә]

АЧАР АЈӘ

“Салеһ инсан ҹаваб вермәздән әввәл гәлбиндә дүшүнәр” Сүлејманын мәсәлләри 15:28

МӘСЛӘҺӘТ

Валидејнләрин сәнинлә данышанда мусигини сөндүр, әлиндәки китаб вә ја журналы кәнара гој, башыны галдырыб онларын үзүнә бах.

БИЛИРСӘН... ?

Мүнагишәни һәлл етмәк вә ја онун гаршысыны алмаг баҹарығы сәнин өз һәјатыны асанлашдыраҹаг. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, «инсанын садиглији она хејир ҝәтирәр» (Сүлејманын мәсәлләри 11:17).

ҺӘРӘКӘТ ПЛАНЫ!

Бу фәсилдә верилән мәсләһәтләрдән ән чох үзәриндә ишләмәли олдуғум: ․․․․․

Мән бу мәсләһәти тәтбиг етмәјә гәрар вермишәм (тарихи ҝөстәр): ․․․․․

Бу мөвзү илә бағлы валидејнләримә вермәк истәдијим суаллар: ․․․․․

НЕҸӘ ДҮШҮНҮРСӘН?

● Нәјә ҝөрә јашыдларын мүбаһисә етмәји өзләринә һүнәр сајырлар?

● Нәјә ҝөрә Јеһова Аллаһ мүбаһисә етмәји севән инсанлара сәфеһ кими бахыр? (Сүлејманын мәсәлләри 20:3).

● Валидејнләринлә арандакы ҝәрҝинлији азалтмаға чалышсан, бунун сәнә һансы хејри олаҹаг?

[18–ҹи сәһифәдәки јазы]

«Һәрдән анамын мәни бағрына басараг “бағышла” демәси хошума ҝәлир. Бунунла да арамызда олуб-кечәнләри унудуруг. Мән дә үзр истәмәјә чалышырам. Адәтән, гүруруму сындырыб үрәкдән “бағышла” демәјин чох хејри олур, бахмајараг ки, бу, мәним үчүн елә дә асан дејил» Лорен

[20–ҹи сәһифәдәки чәрчивә]

Ҹаваблар

1. Кинајә илә дејилән сөзләр («Јенә башлады») ананы даһа да өзүндән чыхарды.

2. Жаләнин үз ифадәси (ҝөзләрини сүздүрүр) вәзијјәти даһа да ҝәрҝинләшдирди.

3. Ҹаваб гајтармаг («Өзүн данышанда јахшыдыр?») чох вахт вәзијјәти аловландырыр.

[19–ҹу сәһифәдәки шәкил]

Валидејнләрлә мүбаһисә етмәк гачыш лентиндә гачмаға бәнзәјир — сән чохлу енержи сәрф едирсән, анҹаг јериндән тәрпәнмирсән