ФӘСИЛ 6

Доғма баҹы-гардашларымла неҹә јола ҝедә биләрәм?

Бешбаллыг гијмәт шкаласына әсасән, баҹы-гардашларынла мүнасибәтинә нечә верәрдин? ․․․․․

ЕЛӘ баҹы-гардашлар вар ки, араларындан һеч су да кечмир. Мәсәлән, 19 јашлы Фелишија дејир: «Баҹым Иренанын 16 јашы вар, о, мәним ән јахшы рәфигәмдир». 17 јашы олан Карина исә 20 јашындакы гардашы Ерик һаггында белә дејир: «Бизим мүнасибәтләримиз әладыр. Һеч вахт сөзүмүз чәп ҝәлмир».

Анҹаг чохлары бир-бири илә ит-пишик кими доланыр. Мәсәлән, Лорен илә Марлини ҝөтүрәк. Лорен дејир: «Биз һәр шејин үстүндә, һәтта бош шејләрә ҝөрә бир-биримизи гырырыг». Ола билсин, сән дә 12 јашлы Алисанын 14 јашлы гардашы Денис барәдә дедији сөзләрә гошулардын: «О, мәним әсәбләримлә ојнајыр! Отағыма ҝирир, иҹазәсиз нә истәјир ҝөтүрүр. Елә бил, балаҹа ушагдыр!»

Јәгин, сәнин дә әсәбләринлә ојнајан баҹын вә ја гардашын вар. Сөзсүз ки, аиләдә әмин-аманлығы горумаг валидејнләрин мәсулијјәтидир. Амма әввәл-ахыр сәнә башгалары илә јола ҝетмәји өјрәнмәк лазымдыр. Нијә дә буну индидән өјрәнмәјәсән?

Баҹы-гардашынла аранызда баш верән сөз-сөһбәтләр барәдә дүшүн. Ән чох нәјин үстүндә далашырсыныз? Ашағыда ҝәтирилән сијаһыда сәни өзүндән чыхаран шејләри ✔ ишарәси илә гејд ет.

□ Шәхси әшјалар. Онлары иҹазәсиз ҝөтүрүр.

□ Хасијјәтләрин тутушмамасы. Егоистҹәсинә вә ја дүшүнҹәсиз даврананда, јахуд һәјатымы идарә етмәјә чалышанда.

□ Шәхси һәјат. Гапыны дөјмәдән отағыма ҝирәндә вә ја е-маил вә СМС-ләрими иҹазәсиз охујанда.

□ Диҝәр ․․․․․

Әҝәр баҹы-гардашын һәр шејдә сәнә ҝөстәриш вермәклә, јахуд шәхси һәјатына гарышмагла сәни боғаза јығырса, бу заман өзүнү әлә алмаг чох чәтин ола биләр. Бир Мүгәддәс Китаб мәсәлиндә дејилир: «Бурну сыханда ган чыхдығы кими гәзәби гызышдыранда да дава јаранар» (Сүлејманын мәсәлләри 30:33). Неҹә ки, бурну сыханда ган чыхыр, еләҹә дә гәзәби ичиндә сахлајанда, о, мүтләг пүскүрүб бөјүк даваја ҝәтирир. Нәтиҹәдә, проблем даһа да ҝәрҝинләшир (Сүлејманын мәсәлләри 26:21). Дава-далаш јаранмасын дејә, гәзәбинин гаршысыны неҹә ала биләрсән? Илк нөвбәдә, проблемин әсил көкүнү тапмаг лазымдыр.

Сәбәб, јохса нәтиҹә?

Баҹы-гардаш арасында јаранан проблемләр сызанаға бәнзәјир. Үздә ҝөрүнән хошаҝәлмәз сызанағын сәбәби дахилдәки инфексијадыр. Буна бәнзәр тәрздә дава-далаш да садәҹә бир нәтиҹәдир, сәбәб исә даһа дәриндәдир.

Әлбәттә, сән сызанағы басыб чыхарда да биләрсән. Анҹаг бунунла јалныз симптомла мүбаризә апармыш олаҹагсан. Үстәлик, дәридә из галаҹаг вә ја инфексија јајылаҹаг. Ән јахшысы инфексијанын өзү илә мүбаризә апармаг вә сызанағын гаршысыны алмагдыр. Баҹы-гардашлар арасында јаранан проблемләрлә дә вәзијјәт ејнидир. Узагҝөрәнлик ҝөстәрмәклә диггәти проблемин өзүнә јох, көкүнә ҹәмләмәји өјрәнәҹәксән. Һәмчинин сән мүдрик Сүлејман падшаһын мәсләһәтини тәтбиг едә биләҹәксән. О јазыр: «Инсанын ағлы һиддәти ләнҝидәр» (Сүлејманын мәсәлләри 19:11).

Мәсәлән, јухарыда сөзләри ҝәтирилән Алиса гардашы Денис һагда дејир: «Отағыма ҝирир, иҹазәсиз нә истәјир ҝөтүрүр». Бу садәҹә нәтиҹәдир. Бәс сәнҹә, проблемин әсил сәбәби нәдәдир? Ҝөрүнүр, мәсәлә һөрмәтсизликдәдир. Алиса проблеми һәлл етмәк үчүн Денисә үмумијјәтлә отағына ҝирмәји вә нәјисә ҝөтүрмәји гадаған едә биләр. Анҹаг бунунла јалныз симптому һәлл етмәк олар, бу исә проблеми даһа да ҝәрҝинләшдирә биләр. Јох, әҝәр Алиса хошлугла Дениси баша сала билсә ки, онун шәхси отаға вә әшјалара саһиб олмаг ихтијары вар вә о, буна һөрмәт етмәлидир, онда онларын мүнасибәтләри мүтләг дүзәләҹәк.

Мүнагишәләри һәлл етмәји, јахуд онлардан гачынмағы өјрән

Әлбәттә, проблемин көкүнү өјрәнмәк ону тамамилә һәлл етмәк демәк дејил. Мүнагишәни һәлл етмәк вә онун гаршысыны алмаг үчүн нә етмәк олар? Нөвбәти алты аддымы атмаға чалыш.

1. Конкрет гајдалар гојун. Баҹы вә ја гардашынла ән чох нәјин үстүндә далашырсыныз? Бир јердә һәр биринизә әлверән вә проблемин сәбәбини һәлл етмәјә көмәк едән гајдалар тәсис един. Мәсәлән, әҝәр сиз шәхси әшјаларынызын үстүндә дава едирсинизсә, 1-ҹи гајданы тәсис едә биләрсиниз: «Башгасынын әшјасыны ҝөтүрәндә иҹазә алмаг». 2-ҹи гајда исә белә ола биләр: «Баҹы-гардашынын: “Хејр, буну ҝөтүрмәк олмаз” демәк һүгугуна һөрмәт етмәк». Бу гајдалары гојаркән јахшы оларды ки, Иса Мәсиһин нөвбәти ҝөстәришини нәзәрә аласыныз: «Инсанларын сизинлә неҹә рәфтар етмәсини истәјирсинизсә, сиз дә онларла еләҹә рәфтар един» (Матта 7:12). Беләликлә, сиз һәр бириниз үчүн әлверишли олан гајдалар тәсис едә биләҹәксиниз. Сонра гәбул етдијиниз гәрарлары валидејнләринизлә мүзакирә един вә онларын разы олуб-олмадығына әмин олун (Ефеслиләрә 6:1).

2. Гојдуғунуз гајдалара әмәл ет. Һәвари Павел јазырды: «Башгаларыны өјрәдә-өјрәдә нә үчүн өзүнү өјрәтмирсән? “Оғурлама” дејә тәблиғ едиб нијә өзүн оғурлуг едирсән?» (Ромалылара 2:21). Бу принсипә неҹә әмәл етмәк олар? Әҝәр баҹы вә ја гардашынын шәхси һәјатына һөрмәтлә јанашмасыны истәјирсәнсә, сән өзүн дә онларын отағына ҝирәндә гапыны дөј, јахуд е-маил вә СМС-ләрини охумаг үчүн иҹазә ал.

3. Күсәјән олма. Нәјә ҝөрә бу мәсләһәтә гулаг асмаға дәјәр? Чүнки Мүгәддәс Китабда дејилир: «Гәзәбләнмәјә тәләсмә, чүнки гәзәб ағылсызларын үрәјиндә јува салар» (Ваиз 7:9). Әҝәр тез күсәнсәнсә, һәјатда сәнин үчүн чох чәтин олаҹаг. Истәр-истәмәз бир ҝүн баҹы-гардашларын сөзләри вә һәрәкәтләри илә хәтринә дәјәҹәкләр. Анҹаг өзүндән соруш: «Мәҝәр мән өзүм һеч онларын хәтринә дәјмәмишәм?» (Матта 7:1—5). Ҹенни дејир: «13 јашым оланда мән өзүмү һамыдан дүз сајырдым вә елә һесаб едирдим ки, һамы мәнә гулаг асмалыдыр. Инди балаҹа баҹым һәмин вәзијјәтдәдир. Буна ҝөрә дә чалышырам, онун дедикләриндән инҹимәјим».

4. Бағышла вә унут. Ҹидди проблемләри мүзакирә едәрәк һәлл етмәк лазымдыр. Бәс баҹы-гардашындан һәр сәһвинә ҝөрә һагг-һесаб тәләб етмәлисәнми? Сән башгасынын ҝүнаһыны бағышламаға, јәни әһәмијјәт вермәмәјә чалышанда Јеһова Аллаһ буну чох гијмәтләндирир (Сүлејманын мәсәлләри 19:11). 19 јашлы Алисија дејир: «Адәтән, баҹым Рејчеллә мән проблемләримизи һәлл едә билирик. Һәр икимиз дә дәрһал үзр истәјиб, зәннимизҹә, арамызда јаранан анлашылмазлыға нәјин сәбәб олдуғуну изаһ едирик. Һәрдән мән сөһбәти башга вахта сахлајырам. Чох вахт сәһәри ҝүн бағышламаг вә унутмаг даһа асан олур вә артыг сөһбәти чүрүтмәјә еһтијаҹ галмыр».

5. Валидејнләриндән көмәк истә. Әҝәр баҹы-гардашларынла һансыса ҹидди проблеми һәлл едә билмирсинизсә, ола билсин, сүлһү јаратмагда валидејнләриниз сизә көмәк едә биләр (Ромалылара 14:19). Анҹаг јадда сахла ки, валидејнләрин көмәји олмадан мүнагишәни һәлл етмәк баҹарығы әсил јеткинлијин әламәтидир.

6. Баҹы-гардашларынын јахшы хүсусијјәтләрини гијмәтләндир. Јәгин, баҹы-гардашларында сәни валеһ едән хүсусијјәтләр вар. Ашағыда онларын јахшы хүсусијјәтләриндән бирини гејд ет.

Ад Онда хошума ҝәлән хүсусијјәт

․․․․․ ․․․․․

Диггәтини баҹы-гардашынын сәһвләринә ҹәмләмәкдәнсә, нәјә ҝөрә имкан тапыб онларын һансы хүсусијјәтләрини хошладығыны демәјәсән? (Мәзмур 130:3; Сүлејманын мәсәлләри 15:23).

Мүгәддәс Китабда ҝөстәрилир ки, баҹы-гардашлар һәр заман бир-бирләри илә јахын дост олмурлар (Сүлејманын мәсәлләри 18:24). Анҹаг әҝәр «биринизин диҝәриндән шикајәти» олса белә, «бир-биринизә гаршы һәмишә сәбирли» олсаныз, мүнасибәтләринизи мөһкәмләндирә биләҹәксиниз (Колослулара 3:13). Онда, чох еһтимал ки, баҹы-гардашын сәни бир о гәдәр дә гыҹыгландырмајаҹаг. Сән дә онлары әсәбиләшдирмәјәҹәксән!

АЧАР АЈӘ

“Һәмишә агил олун. Гој бу хасијјәтиниз һамыја бәлли олсун” Филипилиләрә 4:5

МӘСЛӘҺӘТ

Әҝәр баҹы вә ја гардашынла јола ҝетмәк чәтиндирсә, һеч кефини позма, әксинә, буна һәјат тәҹрүбәси газанмаг фүрсәти кими бах!

БИЛИРСӘН... ?

Һачанса евдән ајрылыб сәрбәст јашајанда истәр-истәмәз сәни гыҹыгландыран инсанларла, мәсәлән, иш јериндә кобуд, етинасыз вә егоист инсанларла гаршылашаҹагсан. Буна ҝөрә дә јахшысы будур, башгалары илә дил тапмағы вә јола ҝетмәји евдә өјрән.

ҺӘРӘКӘТ ПЛАНЫ!

Баҹы вә ја гардашымла тәсис едә биләҹәјимиз бәзи гајдалар: ․․․․․

Баҹы вә ја гардашымы даһа аз гыҹыгландырарам, әҝәр мән: ․․․․․

Бу мөвзу барәдә валидејнләримә вермәк истәдијим суаллар: ․․․․․

НЕҸӘ ДҮШҮНҮРСӘН?

● Нә үчүн мүнагишәнин әсил сәбәбини мүәјјән етмәк ваҹибдир?

● Баҹы-гардашын олмасы нәјә ҝөрә јахшыдыр?

[46–ҹы сәһифәдәки јазы]

“Баҹы-гардашым олмасајды, мәнә әзиз олан ушаглыг хатирәләрим олмазды. Үзүмү баҹы-гардашы олан һамыја тутуб демәк истәјирәм: онларын гәдрини билин!” Мерилин

[42–ҹи сәһифәдәки схем]

Схем

Проблемин көкүнү тап

Баҹы вә ја гардашынла аранызда јаранан проблемин әсас көкүнү мүәјјән етмәји өјрәнмәк истәјирсәнми? Әҝәр истәјирсәнсә, онда Исанын евдән чыхыб ҝедән вә бүтүн малыны-пулуну пуч едән оғул мәсәлини оху (Лука 15:11—32). Бу мәсәлдә кичик гардаш евә гајыданда бөјүк гардашын неҹә мүнасибәт ҝөстәрдијинин үзәриндә дәриндән дүшүн. Сонра ашағыдакы суаллара ҹаваб вер.

Бөјүк гардашын белә мүнасибәт ҝөстәрмәси нәјин нәтиҹәсидир? ․․․․․

Сәнҹә, бунун әсил сәбәби нә иди? ․․․․․

Ата проблеми неҹә һәлл етмәјә чалышды? ․․․․․

Проблемин һәлл олунмасы үчүн бөјүк гардаш неҹә давранмалы иди? ․․․․․

Инди исә бу јахынларда баҹы вә ја гардашынла аранызда баш верән мүнагишәни јадына сал вә нөвбәти суаллара ҹаваб јаз. ․․․․․

Мүнагишәнин баш вермәси нәјин нәтиҹәси иди? ․․․․․

Сәнҹә, бунун әсил сәбәби нә ола биләрди? ․․․․․

Мүнагишәни һәлл етмәк вә нөвбәти проблемләрин гаршысыны алмаг үчүн һансы конкрет гајдалары гоја биләрсән? ․․․․․

[43–ҹү сәһифәдәки шәкил]

Баҹы-гардашлар арасындакы проблемләри сызанагла мүгајисә етмәк олар. Ондан јаха гуртармаг үчүн симптомла јох, сәбәблә мүбаризә апармаг лазымдыр