ФӘСИЛ 37

Нијә валидејнләрим мәни әјләнмәјә гојмур?

Австралијадан олан Елисон үчүн һәр базар ертәси стресслә кечир.

«О дејир: “Мәктәбдә һамы һәфтә сону нә илә мәшғул олдуғундан данышыр. Онлар һәвәслә нечә әјләнҹә ҝеҹәсиндә олдугларыны, нечә оғланла өпүшдүкләрини, һәтта полисдән неҹә гачдыгларыны данышырлар... Дәһшәтли олса да, чох мараглыдыр! Сәһәрә јахын саат бешдә евә гајыдырлар, амма валидејнләри онлара һеч нә демир. Онларын ҝеҹә маҹәралары башламамыш мән артыг јатағымда олурам!

Һамы өз һадисәсини данышандан сонра нөвбә мәнә чатыр. Инди мән онлара нә дејим? Јығынҹаға ҝетдијими, јохса тәблиғдә олдуғуму? Јәни әјләнмәк фүрсәтини әлдән вердијими? Буна ҝөрә дә, һәмишә олдуғу кими, һеч нә етмәдијими дејирәм. Онда сорушурлар: “Бәс нијә бизимлә ҝәлмәдин?”

Дүшүнүрәм ки, базар ертәсини биртәһәр јола версәм, раһат нәфәс аларам. Амма һеч дә елә олмур. Сәһәриси ҝүндән артыг һәр кәс нөвбәти һәфтә сону нә едәҹәјини данышыр. Мән дә бир кәнарда отуруб онлара гулаг асырам. Өзүмү лап алагарға кими һисс едирәм!”»

МӘКТӘБДӘ сәнин дә һәфтән белә башлајыр? Сәндә елә бир һисс вармы ки, чөлдә әјләнҹә долу бир һәјат олдуғу һалда валидејнләрин, санки, гапыны үстүнә бағлајыб сәни евә һәбс едибләр? Јахуд аттраксионларла долу паркдасан, анҹаг бир дәнә дә олсун каруселә минмәјә иҹазә вермирләр? Әслиндә, сән һәмјашыдларынын етдији һәр шеји етмәк јох, садәҹә бир аз әјләнмәк истәјирсән! Бу һәфтәсону үрәјиндән һара ҝетмәк кечир?

□ дискотекаја

□ консертә

□ әјләнҹә ҝеҹәсинә

□ киноја

□ диҝәр ․․․․․

Тәбии ки, сәнин әјләнмәјә еһтијаҹын вар. Јарадан сәнин ҝәнҹлијиндән һәзз алмағыны истәјир (Ваиз 3:1, 4). Елә валидејнләринин истәји дә будур, бәзән буна инанмаг чәтин олса да. Амма һаглы олараг онлары ики мәсәлә нараһат едир: 1) сән нә едәҹәксән? вә 2) кимләрлә олаҹагсан?

Бәс әҝәр достларын сәни һараса ҝетмәјә дәвәт едибләрсә, амма сән валидејнләринин буна неҹә реаксија ҝөстәрәҹәјини билмирсәнсә, онда неҹә? Ашағыдакы үч варианты вә онларын нәтиҹәләрини нәзәрдән кечир.

А ВАРИАНТЫ ИҸАЗӘ АЛМАДАН ҜЕТМӘК

Бу вариантын үзәриндә дүшүнмәјинин сәбәби. Нә дәрәҹәдә сәрбәст олдуғуну ҝөстәрәрәк достларында тәәссүрат ојатмаг истәјирсән. Валидејнләриндән даһа чох билдијини дүшүнүрсән вә ја онларын фикирләринә кифајәт гәдәр һөрмәт етмирсән (Сүлејманын мәсәлләри 14:18).

Нәтиҹә. Ола билсин ки, достларында тәәссүрат ојадаҹагсан, амма онлар сәнин һагда башга бир шеј дә өјрәнәҹәкләр, сәнин јаланчы олдуғуну биләҹәкләр. Бу ҝүн валидејнләрини алдадан, сабаһ достларыны да алдадар. Әҝәр валидејнләрин бундан хәбәр тутса, чох мәјус олаҹаг вә алдадылдыгларыны һисс едиб бир дә сәни һеч һара гојмајаҹаглар! Ата-ананын сөзүнә гулаг асмајыб иҹазәсиз һараса ҝетмәк ағылсызлыгдыр (Сүлејманын мәсәлләри 12:15).

Б ВАРИАНТЫ ИҸАЗӘ АЛМАМАГ ВӘ ҺЕЧ ҺАРА ҜЕТМӘМӘК

Бу вариантын үзәриндә дүшүнмәјинин сәбәби. Достларынын тәклифи үзәриндә дүшүнүб бу әјләнҹәнин сәнин принсипләринә ујғун ҝәлмәдији вә ја дәвәт олунанлар арасында бәзиләри илә үнсијјәтин сәнин үчүн һеч дә јахшы олмајаҹағы гәнаәтинә ҝәлмисән (1 Коринфлиләрә 15:33; Филипилиләрә 4:8). Буна бахмајараг, јенә дә үрәјиндән ҝетмәк кечир, амма валидејнләриндән иҹазә алмаға чәкинирсән.

Нәтиҹә. Әҝәр һәмин әјләнҹәдә иштирак етмәјин јахшы фикир олмадығыны дүшүндүјүн үчүн ҝетмирсәнсә, онда достларына әминликлә «јох» дејә биләҹәксән. Анҹаг әҝәр валидејнләриндән иҹазә алмаға ҹәсарәтин чатмадығы үчүн ҝетмирсәнсә, сәндән башга һамынын әјләндијини дүшүнәрәк мысмырығыны саллајыб евдә отураҹагсан.

В ВАРИАНТЫ ИҸАЗӘ АЛМАГ

Бу вариантын үзәриндә дүшүнмәјинин сәбәби. Сән валидејнләринин мөвгејини гәбул едир вә онларын фикирләринә һөрмәт ҝөстәрирсән (Колослулара 3:20). Ата-ананы севир вә ҝизлинҹә иш ҝөрәрәк онлары инҹитмәк истәмирсән (Сүлејманын мәсәлләри 10:1). Үстәлик, фикирләрини ифадә етмәк фүрсәтин јаранаҹаг.

Нәтиҹә. Валидејнләрин сәнин онлары севдијини вә һөрмәт етдијини ҝөрәҹәкләр. Әҝәр хаһишин онлара ағлабатан ҝәлсә, ҝетмәјинә иҹазә верә биләрләр.

Валидејнләрин «јох» демәсинин сәбәби нә ола биләр?

Ишдир, валидејнләрин «јох» дејәрсә, онда неҹә? Әлбәттә, бу һеч дә хош дејил. Онларын нәјә ҝөрә иҹазә вермәдикләрини анласан, бунунла разылашмаг асан олаҹаг. Мисал үчүн, онларын «јох» демәсинин ашағыда бир нечә сәбәби ҝәтирилир.

Онларын даһа чох билији вә һәјат тәҹрүбәси вар. Сечимин олсајды, јәгин ки, хиласедиҹиләри олан чимәрлијә үстүнлүк верәрдин. Чүнки дәниздә чимиб әјләнән заман тәһлүкәни сезмәк чох чәтиндир. Амма хилсаедиҹиләр өз мүшаһидә мәнтәгәләриндән тәһлүкәни даһа јахшы ҝөрүрләр.

Ејнилә, валидејнләрин дә даһа чох билијә вә һәјат тәҹрүбәсинә саһиб олдуглары үчүн сәнин ҝөрмәдијин тәһлүкәләри габагҹадан сезә биләрләр. Саһилдәки хиласедиҹиләр кими, онларын да мәгсәди сәнин истираһәтинә мане олмаг јох, һәјатыны алт-үст едәҹәк тәһлүкәләрдән горумагдыр.

Сәни севдикләри үчүн. Валидејнләр нәјин баһасына олурса-олсун, өвладларыны горумаг истәјирләр. Онларын едә биләҹәјин шејләрә «олар», јолверилмәз шејләрә исә «олмаз» демәләри сырф мәһәббәтдән ирәли ҝәлир. Сән һәр дәфә иҹазә аланда онлар сәнин истәјинлә разылшыб-разылашмајаҹагларыны вә бунун нәтиҹәләринә таб ҝәтириб-ҝәтирә билмәјәҹәкләрини дүшүнүрләр. Әҝәр онлар сәнә һеч бир зәрәр дәјмәјәҹәјинә там әмин олсалар, онда әввәлҹә өзләринә, сонра исә сәнә «олар» дејәҹәкләр.

«Һә» ҹавабы алмаг шансыны неҹә артыра биләрсән?

Бу саһәдә сәнә дөрд фактор көмәк едә биләр.

Дүрүстлүк. Илк нөвбәдә, өзүнә гаршы дүрүст ол вә өзүндән соруш: «Әслиндә, ора нијә ҝетмәк истәјирәм? Һәгигәтән дә, хош вахт кечирмәк үчүн, јохса һәмјашыдларымдан ҝери галмамаг үчүн? Бәлкә, хошума ҝәлән инсан орада олаҹаг, она ҝөрә?» Сонра да валидејнләринә гаршы дүрүст ол. Онлар да ҝәнҹ олублар вә үстәлик, сәни әлләринин ичи кими таныјырлар. Буна ҝөрә дә, чох еһтимал ки, әсил нијјәтини баша дүшәҹәкләр. Валидејнләрин сәнин сәмимилијини гијмәтләндирәҹәк, сән дә онларын мүдриклијиндән фајдаланаҹагсан (Сүлејманын мәсәлләри 7:1, 2). Әҝәр дүрүст олмасан, валидејнләринин етибарыны итирәҹәк вә «һә» ҹавабы ешитмәк шансыны әлдән верәҹәксән.

Мүнасиб вахт. Валидејнләрин ишдән јорғун ҝәлән вә ја һансыса бир ишлә мәшғул олан заман иҹазә алмағын һеч јери дејил. Бунун үчүн даһа мүнасиб бир вахты ҝөзләмәк лазымдыр. Амма һеч вахт сон мәгама сахлајыб тез ҹаваб вермәләри үчүн тәләсдирмә. Чәтин ки, онлар тәләсик гәрар вермәк истәсинләр. Габагҹадан иҹазә ал ки, валидејнләринин фикирләшмәјә вахты олсун. Сәнин бу ҹүр диггәтҹил давранышын онларын хошуна ҝәләҹәк.

Ачыг сөһбәт. Үстүөртүлү данышма. Нә илә мәшғул олаҹағыны дәгиг де, нала-мыха вурма. Валидејнләринин: «Орада кимләр олаҹаг? Бөјүкләрдән кимсә олаҹагмы? Јахуд нә вахт гајыдаҹагсан?» кими суалларына «Билмирәм», — дејә ҹаваб вермәјин онларын һеч хошуна ҝәлмир.

Әһвал-руһијјә. Валидејнләрини дүшмән ҝөзүндә ҝөрмәк әвәзинә, онларла бир командада олдуғуну дүшүн. Чүнки бу, һәгигәтән дә, беләдир. Әҝәр валидејнләринин сәнин тәрәфиндә олдуғуну баша дүшсән, онда «иҹазә алмаг» үчүн онларла мүбаризә апармалы олмајаҹагсан, онлар да, өз нөвбәсиндә, сәнинлә әмәкдашлыг етмәјә даһа чох мејилли олаҹаглар. «Сиз мәнә инанмырсыныз», «Мәндән башга һамы ҝедир» вә ја «Һамынын валидејни иҹазә верир» кими ифадәләр ишләтмәмәјә чалыш. Гој валидејнләрин ҝөрсүн ки, сән онларын гәрарыны гәбул едиб, һөрмәт ҝөстәрәҹәк дәрәҹәдә јеткинсән. Бунунла сән ата-ананын һөрмәтини газанаҹагсан. Вә ола билсин, ҝәлән дәфә онларын «һә» ҹавабы вермәјә әсасы олаҹаг.

ӘЛАВӘ МӘЛУМАТЫ 2-ҸИ ҸИЛДИН 32-ҸИ ФӘСЛИНДӘН ОХУ

АЧАР АЈӘ]

“Оғлум, һикмәтли ол, гој гәлбим севинсин” Сүлејманын мәсәлләри 27:11

МӘСЛӘҺӘТ

Достларынла һараса ҝедәндә мүтләг «арадан чыхмаг» планын олсун. Виҹданын јол вермәдији вәзијјәтләрдә орадан узаглашмаг үчүн нә дејәҹәјини вә ја нә едәҹәјини габагҹадан планлашдыр.

БИЛИРСӘН... ?

Севән валидејнләр һеч вахт еһтијаты әлдән вермирләр. Әҝәр онлар нә истәдијини там баша дүшмәсәләр вә ја нәјисә ҝизләтдијини һисс етсәләр, бөјүк еһтималла «олмаз» дејәҹәкләр.

ҺӘРӘКӘТ ПЛАНЫ!

Әҝәр виҹданым һансыса киноја бахмаға вә ја әјләнҹәдә иштирак етмәјә јол вермирсә, онда мән... ․․․․․

Бу мөвзу илә бағлы валидејнләримә вермәк истәдијим суаллар: ․․․․․

НЕҸӘ ДҮШҮНҮРСӘН?

● Иҹазә аларкән валидејнләринә һәр шеји демәјинә нә мане ола биләр?

● Ваҹиб мәгамлары ҝизләдәрәк валидејнләриндән «һә» ҹавабы алмағынын нәтиҹәси нә ола биләр?

[268–ҹи сәһифәдәки јазы]

“Ушаг вахты неҹә дә ағылсыз олмушам. О заман мәнә әјләнҹәли ҝәлән бәзи шејләрин нәтиҹәси һеч  дә әјләнҹәли дејилмиш. Инсан нә әкәрсә, ону да бичәр. Валидејнләримин сөзүнә гулаг асмадығым үчүн чох пешманам” Брајн

[269–ҹу сәһифәдәки шәкил]

Чимәрликдәки хиласедиҹиләр кими, валидејнләрин дә тәһлүкәни габагҹадан ҝөрүрләр