Һәгиги хошбәхтлији неҹә тапмалы?

БУДДИСТ дин рәһбәри далај-лама деди: “Мән елә һесаб едирәм ки, һәјатын башлыҹа мәгсәди хошбәхтлији ахтармагдадыр”. Сонра о, изаһ етди ки, онун фикринҹә, ағылы мәшг етдирмәклә вә дүзҝүн әһвал-руһијјәли үрәјә саһиб олмагла, хошбәхтлијә наил олмаг мүмкүндүр. О деди: “Ағыл - хошбәхтлијә наил олмаг үчүн јеҝанә аләтдир”. Онун дүшүндүјүнә ҝөрә, Аллаһа иман етмәк ваҹиб дејилa.

Иса исә башга нөгтеји-нәзәрә саһиб иди. О, Аллаһа мөһкәм инанырды вә онун тә’лимләри әсрләр боју милјонларла инсанларын һәјатына тә’сир ҝөстәрмәјә давам едир. Иса, инсанларын хошбәхт олмаларыны арзу едирди. О, мәшһур Дағүстү тәблиғини, “бәхтијардырлар” ифадәси илә мүшајиәт олунан хошбәхтлијә аид доггуз ҹүмлә илә башламышды (Матта 5:1—12). Бу тәблиғдә Иса, шаҝирдләрини позғун, әхлагсыз вә худбин фикирләри сакит, тәмиз вә мәһәббәт долу фикрләрлә әвәз едәрәк, ағылларыны вә үрәкләрини тәдгиг вә ислаһ етмәјә чағырырды (Матта 5:21, 22, 27, 28; 6:19—21). Сонралар онун давамчыларындан бири “доғру, еһтирамлы, әдаләтли, пак, ҹазибәли, е’тибарлы... фәзиләт вә тә’рифә лајиг” шејләр һаггында дүшүнмәји мәсләһәт етди (Филипилиләрә 4:8).

Иса билирди ки, һәгиги хошбәхтлик башгалары илә олан гаршылыглы мүнасибәтдән асылыдыр. Инсанлар - тәбиәтҹә үнсијјәтә еһтијаҹ дујан мәхлуглардыр, буна ҝөрә дә, әҝәр өзүмүзү башгаларындан ајырырыгса вә ја даима киминләсә мүнагишәдә олуругса, һәгиги мә’нада хошбәхт ола билмәрик. Биз, јалныз севилдијимизи һисс етдијимиз вә өзүмүз дә бу һисси башгаларына гаршы әкс етдирдијимиз заман хошбәхт ола биләрик. Иса, бу ҹүр мәһәббәти тәзаһүр етмәкдә Аллаһла гаршылыглы мүнасибәтимизин ваҹиб олдуғуну өјрәдирди. Бурада Исанын тә’лимләри далај-ламанын тә’лимләриндән хүсуси шәкилдә фәргләнир, чүнки, Исанын сөзләринә әсасән, Аллаһы гәбул етмәјән инсанлар һәгиги мә’нада хошбәхт ола билмәзләр. Нәјә ҝөрә? (Матта 4:4; 22:37—39).

Руһани тәләбатларыныз һаггында дүшүнүн

Дағүстү тәблиғиндә Иса бу сөзләри демишди: “Өзләринин руһани тәләбатларыны дәрк едәнләр хошбәхтдирләр” (Матта 5:3, ЈД). Нәјә ҝөрә? Она ҝөрә ки, һејванлардан фәргли олараг, биз инсанларын руһани тәләбатлары вар. Аллаһын сурәтиндә јарадылан бизләр, Аллаһын мәһәббәт, әдаләт, мәрһәмәт вә мүдриклик кими хүсусијјәтләрини мүәјјән дәрәҹәдә инкишаф етдирә билирик (Тәквин 1:27; Мика 6:8; 1 Јәһја 4:8). Руһани тәләбатлара, һәјатын мә’насынын олмасы да дахилдир.

Руһани тәләбатларымызы неҹә тә’мин етмәк олар? Буну, нәзәријјәјә әсасланан фикирләрлә вә ја садәҹә өзүнү тәһлил етмә јолу илә етмәк әсла мүмкүн дејил. Иса белә деди: “Инсан јалныз чөрәклә јашамаз, лакин Аллаһын ағзындан чыхан һәр бир сөзлә јашар” (Матта 4:4). Диггәт јетирин ки, Исанын сөзләринә ҝөрә, бизим үчүн һәјати ваҹиб олан “һәр бир сөз”үн мәнбәји Аллаһдыр. Бә’зи суалларын ҹавабыны тапмагда бизә јалныз Аллаһ көмәк едә биләр. Буну баша дүшмәк бу ҝүн хүсусилә ваҹибдир, чүнки һәјатын мә’насы вә хошбәхтлијә наил олмағын үсуллары һаггында нәзәријјәләр һәддиндән артыг чохалыб. Китаб мағазаларында охуҹулара сағламлыг, хош ҝүзәран вә хошбәхтлик вә’д едән китаблар үчүн хүсуси рәфләр ајрылыр. Интернетдә, хошбәхтлијә аид хүсуси сајтлар јарадылыб.

Лакин инсанларын бунунла әлагәдар олан дүшүнҹәләри чох вахт мүвәффәгијјәтсиз олур. Бу дүшүнҹәләр, адәтән онларын худбин арзуларына јол ачыр вә мәһдуд билијә, тәҹрүбәјә, әксәр һалларда исә јанлыш мә’луматлара әсасланыр. Мәсәлән, шәхси тәһсил алмаг үчүн јазылан китабларын мүәллифләри чох вахт идејаларыны “тәкамүл психолоҝијасы” нәзәријјәсинә әсасландырырлар. Бу нәзәријјәдә, инсанын һиссләринин - инсан тәкамүлү нәтиҹәси олдуғу фәрз едилир. Әслиндә Аллаһы инкар едән нәзәријјәләрә әсасланараг, хошбәхтлији тапмаг ҹәһдләри мүвәффәгијјәтли ола билмир вә нәтиҹәдә мә’јуслуға ҝәтириб чыхарыр. Гәдим бир пејғәмбәр демишди: “Һикмәтли адамлар утандылар... будур, онлар РӘББИН сөзүнү үзәрләриндән атдылар; вә онларда һикмәтин нәји вар?” (Јеремја 8:9).

Јегова, неҹә јарадылдығымызы вә һәгиги хошбәхтлик үчүн бизә нә лазым олдуғуну билир. О, инсаны јер үзүндә нә үчүн јерләшдирдијини вә ҝәләҹәјин бизә нәләр ҝәтирәҹәјини дә билир. О, бу мә’луматы бизә Мүгәддәс Китаб васитәсилә чатдырыр. Мүгәддәс Китабын мүждәси һәгигәтә мејлли олан инсанларын үрәкләринә тохунур вә онлары хошбәхт едир (Лука 10:21; Јәһја 8:32). Исанын ики шаҝирди илә дә белә олмушду. Иса өләндә онлар мә’јус идиләр. Лакин дирилдилмиш Исанын, Аллаһын инсанлары хилас етмәк нијјәтиндә ојнадығы ролу һаггында онун өзүндән ешитдикдән сонра, онлар дедиләр: “О, јолда бизимлә данышаркән вә Мүгәддәс Јазылары бизә изаһ едәркән, бизим үрәкләримиз алышыб јанмырдымы?” (Лука 24:32).

Мүгәддәс Китабын һәгигәтинә һәјатымыза рәһбәрлик етмәсинә имкан вердијимиз заман, севинҹимиз даһа да артыр. Бу ҹәһәтдән, хошбәхтлији ҝөј гуршағына бәнзәтмәк олар. Ҝөј гуршағы хүсуси мүнасиб шәраитләрдә пејда олур, ә’ла шәраитләрдә исә даһа парлаг, һәтта икигат парлаг олур. Ҝәлин, бир нечә нүмунәни нәзәрдән кечирәк. Ҝөрәк, Мүгәддәс Китабын тә’лимләринин тәтбиг едилмәси бизә һансы тәрздә даһа чох хошбәхтлик ҝәтирә биләр.

Һәјатынызы чәтинләшдирмәјин

Әввәлҹә, Исанын зәнҝинлијә аид вердији мәсләһәтинә диггәт јетирин. О, шаҝирдләринә сәрвәт далынҹа гачмағы һәјатларында биринҹи јерә гојмамағы мәсләһәт едәрәк, ҝөзәл сөзләр деди: “Әҝәр ҝөзүн садә оларса, бүтүн бәдәнин нурлу олаҹагдыр” (Матта 6:19—22, ЈД). Әслиндә о деди ки, зәнҝинлијә, һакимијјәтә ҹан атыр вә ја буна бәнзәр башга мәгсәдләр ҝүдүрүксә, даһа ваҹиб шеји нәзәрдән гачырмыш олуруг. Чүнки, Исанын башга бир вахт дедији кими, “инсан һәјаты онун вар дөвләтинин чохлуғундан асылы дејилдир” (Лука 12:15). Әҝәр биз илк нөвбәдә һәгигәтән ваҹиб олан шејләрин - Аллаһла олан мүнасибәтләримизин, аиләләримизин вә буна бәнзәр шејләрин гејдинә галырыгса, онда “ҝөзү”мүз садә олаҹаг вә ајдын ҝөрәҹәкдир.

Диггәт јетирин ки, Иса нә заһидлији, нә дә һәддиндән артыг фәдәкарлығы тәблиғ етмирди. Әслиндә Исанын өзү дә заһид дејилди (Матта 11:19; Јәһја 2:1—11). Әксинә, о өјрәдирди ки, һәјатларынын мә’насы јалныз сәрвәт јығмагдан ибарәт олан кәсләр, демәк олар ки, һәјатын өзүнү итирмиш олурлар.

Сан-Франсискодан олан бир психотерапевт деди ки, ҝәнҹ јашларындан зәнҝинлијә малик оланлар үчүн пул - “бүтүн ҝәрҝинликләрин вә изтирабларын башланғыҹыдыр”. О, әлавә етди ки, бу инсанлар “ики-үч ев, машын алыр вә пулу һәр ҹүр бош шејләрә хәрҹләјирләр. Бүтүн бунларын һамысынын әбәс олдуғуну [хошбәхтлијин јенә дә олмадығыны] ҝөрәндә исә, мә’јуслуг вә бошлуг һисси дујур, һәјатлары илә нә едәҹәкләрини билмирләр”. Бунун әксинә, Исанын, мадди ҹәһәтдән даһа садә һәјат сүрмәк вә руһани ишләрә вахт ајырмаг мәсләһәтинә риајәт едән кәсләр һәгиги хошбәхтлијә наил олаҹаглар.

Һавај адаларындан олан Том адлы иншаатчы, Аллаһа ибадәт етмәк үчүн тикилән залларын иншаатында көнүллү олараг иштирак етмәјә башлады. Бу ҹүр иншаат, инсанларын бир о гәдәр дә зәнҝин олмадыглары јердә, Сакит океан адаларында апарылыр. Том, бу садә инсанларын һәјатларына диггәт јетириб деди: “Бу адаларда јашајан мәсиһчи баҹы-гардашларымыз һәгиги мә’нада хошбәхтдирләр. Онлар, хошбәхтлијин пулда вә вар-дөвләтдә олмадығыны ҝөрмәкдә мәнә көмәк етдиләр”. О, һәмчинин иншаатда иштирак едән башга көнүллүләри дә мүшаһидә етди вә онларын һамысынын мәмнунлуг дујдугларына диггәт јетирди. Том дејир: “Онларын чохлу пул газанмаг имканлары вар. Анҹаг онлар ән чох руһани шејләри гијмәтләндирир вә садә һәјат сүрүрләр”. Бу нүмунәләрдән руһ јүксәклији алан Том, өз һәјатыны о дәрәҹәдә садәләшдирди ки, аиләсинә вә руһани ишләрә даһа чох вахт ајырмаг имканы јаранды. О, һәјатында белә бир аддым атдығына ҝөрә пешман дејил.

Хошбәхтлик вә өзүнә һөрмәт һисси

Хошбәхтлик үчүн, садәҹә инсанын өзүнә гаршы һөрмәт һиссинин олмасы ҝәрәкдир. Инсанын гејри-камиллији вә зәифликләри бә’зиләринин өзләрини дәјәрсиз һисс етмәләринә сәбәб олур. Диҝәрләри исә буну лап ушаглыгдан һисс едирләр. Ола билсин, дәрин көк салмыш һиссләрдән азад олмаг асан дејил, анҹаг мүмкүндүр. Ән ваҹиби - Аллаһын Кәламыны тәтбиг етмәкдир.

Мүгәддәс Китаб, Аллаһын бизә гаршы олан нөгтеји-нәзәрини изаһ едир. Мәҝәр бизим үчүн Аллаһын фикри, һәр һансы инсанын, һәтта өзүмүзүн фикримиздән белә даһа ваҹиб дејилми? Мәһәббәтин тәҹәссүмү олан Аллаһ, габагҹадан әмәлә ҝәлмиш мәнфи фикри олмадан вә кин сахламадан бизә диггәт јетирир. О, бизим әслиндә неҹә олдуғумузу вә неҹә ола биләҹәјимизи ҝөрүр (1 Самуел 16:7; 1 Јәһја 4:8). Чатышмајан ҹәһәтләринә бахмајараг, Ону разы салмаг истәјән кәсләри севир вә дәјәрли һесаб едир (Даниел 9:23; Һаггај 2:7).

Тәбии ки, Аллаһ бизим зәифликләримизә вә ҝүнаһларымыза е’тинасызлыг ҝөстәрмир. О, истәјир ки, дүзҝүн давранмаға ҹан атараг, бүтүн ҝүҹүмүзү сәрф едәк вә Өзү бу ишдә бизә көмәк едир (Лука 13:24). Бунунла белә, Мүгәддәс Китабда дејилир: “Ата ушагларына неҹә аҹыјырса, РӘБ ондан горханлара о ҹүр аҹыјыр”. Вә әлавә едилир: “Әҝәр нөгсанлары һесаба алсан, еј Јегова, ја Рәб, ким дура биләр? Фәгәт сәндә әфв вардыр, та ки, сәндән горхулсун” (Мәзмур 103:13; 130:3, 4).

Буна ҝөрә дә өзүнүзә Аллаһын ҝөзү илә бахмаға чалышын. Инсанлар өзләрини дәјәрсиз һесаб етсәләр дә, Аллаһын ҝөзүндә Ону севәнләрин дәјәрли олдугларыны вә Аллаһын онлара е’тибар етдијини билмәк, инсана даһа чох хошбәхтлик ҝәтирир (1 Јәһја 3:19, 20).

Хошбәхтлик үчүн үмид ваҹибдир

Сон заманлар инкишаф едән мүсбәт психолоҝија нөгтеји-нәзәрләринә ҝөрә, мүсбәт рә’јләрә вә өзүндә ҝүҹлү ҹәһәтләри ҝөрмәк сә’јләринә әсасланан оптимизм хошбәхтлик ҝәтирир. Һәјата вә ҝәләҹәјә олан оптимистик нөгтеји-нәзәрин хошбәхтлик ҝәтирдијини, чәтин ки, кимсә инкар етсин. Лакин бу ҹүр оптимизм кимләринсә арзуларына јох, дәлилләрә әсасланмалыдыр. Бундан әлавә, һеч бир оптимизм вә ја мүсбәт дүшүнҹә инсаны хошбәхтликдән мәһрум едән мүһарибәләрә, аҹлыглара, хәстәликләрә, әтраф мүһитин чиркләнмәсинә, гоҹалыға, хәстәлијә вә өлүмә сон гоја билмәз. Буна бахмајараг, оптимизм һәјатда өзүнүн мүәјјән ролуну ојнајыр.

Мараглыдыр ки, Мүгәддәс Китабда “оптимизм” сөзү јох, даһа санбаллы олан “үмид” сөзү истифадә олунур. Бир лүғәт, Мүгәддәс Китабын контекстиндә “үмид” сөзүнү “нә исә јахшы бир шеји әминликлә ҝөзләмәк... севинҹли интизар” кими мүәјјән едир (“Vine’s Complete Expository Dictionary”). Мүгәддәс Китабда истифадә олунан үмид сөзү, һәјата олан оптимистик нөгтеји-нәзәрдән даһа артыг мә’на дашыјыр. Бу үмид нә исә конкрет бир шејлә әлагәлидир (Ефеслиләрә 4:4; 1 Петер 1:3). Мәсәлән, мәсиһчи үмиди ондан ибарәтдир ки, әввәлки абзасда садаланан бүтүн пислик вә бәдбәхтчиликләр тезликлә арадан галдырылаҹаг (Мәзмур 37:9—11, 29). Лакин бу һәлә сон дејил.

Мәсиһчиләр, Аллаһа садиг олан инсанларын камиллијә чатаҹаглары вә јер үзү ҹәннәтдә јашајаҹаглары бир дөврүн ҝәлмәсини ҝөзләјирләр (Лука 23:42, 43). Бу үмид һаггында Вәһј 21:3, 4-дә даһа әтрафлы јазылыр: “Будур, Аллаһын мәскәни инсанларла бәрабәрдир вә О, онларла бәрабәр јашајаҹагдыр. Онлар Онун халгы олаҹаг вә... Аллаһ онларын ҝөзләриндән бүтүн јашлары силәҹәкдир. Артыг өлүм мөвҹуд олмајаҹаг; артыг нә кәдәр, нә фәрјад, нә дә ағры олаҹагдыр, чүнки әввәлки шејләр кечиб ҝетди”.

Индики шәраити истәдији кими јахшы олмаса да, белә ҝәләҹәјә әминликлә үмид едән һәр бир кәс, һәгиги мә’нада хошбәхт ола биләр (Јагуб 1:12). Нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китаб һаггында даһа чох өјрәнмәјәсиниз вә она е’тибар етмәк үчүн һансы сәбәбләрин мөвҹуд олдуғуна әмин олмајасыныз? Мүгәддәс Китабы һәр ҝүн охумагла үмидинизи мөһкәмләндирин. Бу сизи руһән зәнҝинләшдирәҹәк вә севинҹдән мәһрум едән шејләрдән узаг олмағыныза көмәк едәҹәк, һәмчинин сиздә мәмнунлуг һисси һасил едәҹәкдир. Хошбәхтлијин әсл ачары - Аллаһын ирадәсини јеринә јетирмәкдир (Ваиз 12:13). Мүгәддәс Китабын рәһбәрлији әсасында гурулан һәјат, хошбәхт һәјатдыр. Ахы Иса белә демишди: “Аллаһын сөзүнү динләјиб она әмәл едәнләр бәхтијардыр” (Лука 11:28).

[Һашијә]

[5-ҹи сәһифәдәки шәкилләр]

Вар-дөвләт топламагла, өзүнү ҹәмијјәтдән ајырмагла вә ја мәһдуд олан инсан билијинә ҝүвәнмәклә хошбәхтлијә наил олмаг мүмкүн дејил.

[6-ҹы сәһифәдәки шәкил]

Аллаһын Кәламынын рәһбәрлији әсасында гурулан һәјат, хошбәхт һәјатдыр.