Јеһованын Кәламы ҹанлыдыр
«Естер» китабындан диггәтәлајиг фикирләр
«ПЛАН һеч ҹүр уғурсузлугла нәтиҹәләнә билмәз. Јәһудиләрин сојгырымы јахшы тәшкил едилиб. О ҝүн артыг тә’јин едилиб. Һиндистандан Ефиопијаја гәдәр узанан империјанын әразисиндә јашајан јәһудиләрин һамысынын көкү јер үзүндән силинәҹәк». Бу, һијләнин мүәллифинин дүшүнҹәләридир. Лакин онун нәзәриндән ваҹиб бир шеј гачыб. Јерин вә ҝөјүн Аллаһы Өз халгыны истәнилән чыхылмаз вәзијјәтдән гуртара биләр. Елә бу гуртулуш «Естер» китабында тәсвир едилир.
Мордокај адлы јашлы бир јәһуди тәрәфиндән јазылан «Естер» китабы, һәм дә биринҹи Ксеркс ады илә танынан Фарс падшаһы Ахашверошун 18 иллик һакимијјәти дөврүнү әһатә едир. Драматик һадисәләрлә долу бу һекајәдә, Јеһованын, бөјүк бир империја әразисинә сәпәләнмиш халгыны дүшмәнләринин шәр фитнәләриндән неҹә гуртармасы тәсвир едилир. Бу китаб, Јеһованын 235 өлкәдә хидмәт едән Шаһидләринин иманыны һәгигәтән мөһкәмләндирир. Лакин китабын дәјәри јалныз бунунла битмир: орада, Јеһоваја хидмәт едәнләрлә етмәјәнләрин јахшы вә пис нүмунәләри дә ачыгланыр. Бәли, Аллаһын кәламы бүтүн дөврләр үчүн ‘ҹанлы вә тә’сирлидир’ (Ибраниләрә 4:12).
МӘЛӘКӘ ХАЛГЫН ДАДЫНА ЧАТМАЛЫДЫР
Һакимијјәтинин үчүнҹү илиндә (б. е. ә. 493-ҹү ил) падшаһ Ахашверош бөјүк бир зијафәт гурур. Ҝөзәллијинә ҝөрә аләмә сәс салан мәләкә Вашти падшаһын лүтфүнү итирир вә мәләкәликдән чыхарылыр. Онун јерини өлкәдәки бүтүн ҝөзәл бакирәләрин ичиндән сечилмиш јәһуди гызы Һадасса тутур. Әмиси оғлу Мордокајын сөзләринә әмәл едән Һадасса, јәһуди олдуғуну ҝизләдәрәк өзүнү сарај әһлинә фарс ады Естерлә тәгдим едир.
Бир гәдәр вахтдан сонра тәкәббүрлү Һаман сарајын баш вәзири вәзифәсинә тә’јин едилир. Мордокајын она ‘баш әјиб гаршысында тә’зим етмәмәси’ Һаманы бәрк гәзәбләндирир. Һаман Фарс империјасында јашајан јәһудиләрин һамысыны гырмаг үчүн бир фитнә гурур (Естер 3:2). О, падшаһ Ахашверошун гылығына ҝириб ону дилә тутур ки, јәһудиләрин күтләви гырғынына даир фәрман имзаласын. Бундан хәбәр тутан Мордокај ‘чула бүрүнүб башына күл төкүр’ (Естер 4:1). Халгын имдадына чатмаг үчүн Естер ишә гарышмалыдыр. О, падшаһы вә баш вәзири тәшкил етдији зијафәтә дә’вәт едир. Онлар бу дә’вәти бөјүк севинҹлә гәбул едиб, зијафәтә тәшриф бујурурлар. Естер онлардан нөвбәти ҝүн дә тәшкил едәҹәји зијафәтә ҝәлмәләрини хаһиш едир. Һаманын севинҹинин һәдди-һүдуду јохдур. Амма Мордокајын ону шәрәфләндирмәмәси она динҹлик вермир. Һаман гәрара ҝәлир ки, нөвбәти ҝүн кечириләҹәк зијафәтдән әввәл Мордокај өлдүрүлмәлидир.
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
1:3-5 — Падшаһын гурдуғу зијафәт 180 ҝүнмү давам етмишди? Мәтндә дејилмир ки, зијафәт 180 ҝүн давам етмишди. Орадан ајдын олур ки, падшаһ 180 ҝүн әрзиндә ә’јанлара ‘падшаһлығынын ҹаһ-ҹәлалыны, әзәмәтини вә парлаг шөһрәтини нүмајиш етдирирди’. Ҝөрүнүр, падшаһ дә’вәт олунмуш гонаглары һејрәтә салмаг вә планларыны уғурла баша вураҹағына онлары әмин етмәк мәгсәдилә, гонаглара узун мүддәт әрзиндә падшаһлығынын иззәтини ҝөстәрди. Әҝәр белә исә, онда 3 вә 5-ҹи ајәләрдәки зијафәт, 180 ҝүнлүк ҝөрүшүн сонунда баш вермишди.
1:8 (КМ) — Ахашверошун гурдуғу мәҹлисдә шәраб ичмәк һансы мә’нада ‘әмрә ҝөрә иди’ вә гонаглары ичмәјә ‘мәҹбур едән јох иди’ нә демәкдир? Фарсларда олан адәтә ҝөрә, гонаглар бир-бирини мүәјјән мигдарда спиртли ички ичмәјә мәҹбур едирдиләр. Лакин падшаһ Ахашверошун әмринә ҝөрә, гурдуғу зијафәт бу ҹәһәтдән истисна тәшкил етмәли иди. Бир мә’луматда белә дејилир: «Онлар истәдикләри гәдәр ичә биләрдиләр».
1:10-12 — Мәләкә Вашти падшаһын һүзуруна ҝәлмәкдән нә үчүн имтина етди? Бә’зи алимләрин фикринҹә, мәләкә өзүнү падшаһын сәрхош гонаглары гаршысында алчалтмамаг үчүн әринин сөзләринә табе олмады. Башга бир сәбәб: заһирән ҹазибәдар мәләкә, ҝөрүнүр, әслиндә әринә итаәткар дејилди. Мүгәддәс Китаб онун мотивләрини ачыгламаса да, сарајын мүдрик адамлары әрә итаәт етмәјин чох ваҹиб мәсәлә олдуғуну вә Ваштинин пис нүмунәсинин Фарс дөвләтинин әјаләтләриндә јашајан гадынларын һамысына әрләринә итаәт етмәмәјә әсас верәҹәјини дүшүнүрдүләр.
2:14-17 — Естер падшаһла гејри-гануни ҹинси әлагәјәми ҝирди? Хејр! Мәтндә дејилир ки, падшаһын јанына ҝәлән гадынлар сәһәр тездән ‘ҹаријәләрин һәрәмағасынын’ нәзарәти алтында олан икинҹи һәрәмханаја гајыдырдылар. Ҝеҹәни падшаһла кечирән гадынлар онун ҹаријәләри вә ја кичик арвадлары олурдулар. Естерә ҝәлдикдә исә, вәзијјәт башга ҹүр иди. Падшаһын јанындан сонра ону ҹаријәләрин галдығы евә апармадылар. Ахашверошун јанына ҝәтирилдикдә, «падшаһ Естери диҝәр гадынлардан чох бәјәнди. О, падшаһын һүзурунда лүтф вә һүсн-рәғбәт газанды» (Естер 2:17). Естер Ахашверошун ‘лүтф вә һүсн-рәғбәтини’ неҹә газанды? Сарајдакыларын һүсн-рәғбәтини газандығы кими, Ахашверошун да һүсн-рәғбәтини еләҹә газанды. Мәсәлән, ‘[Естер] Һегајын хошуна ҝәләрәк онун һүсн-рәғбәтини газанмышды’ (Естер 2:8, 9). Гызын дахили вә заһири ҝөзәллији ону һејран етмишди. Бәли, «Естер она баханларын һамысынын ҝөзүндә лүтф тапды» (Естер 2:15). Ејнилә дә падшаһ Естерин дахили вә заһири ҝөзәллијинә вурулараг ону севди.
3:2; 5:9 — Мордокај нәјә ҝөрә Һамана баш әјмирди? Јүксәк вәзифә тутан инсана тә’зим етмәк исраиллиләрин ганунуна зидд дејилди. Лакин Һамана ҝәлдикдә, сөһбәт артыг ади һөрмәтдән ҝетмирди. Һаман Агаглы иди. Чох ҝүман ки, о, Јеһованын јер үзүндән көкүнү силмәји әмр етдији Амалеглиләрин нәслиндән иди (Ганунун тәкрары 25:19). Мордокај үчүн Һамана баш әјмәк Јеһованын гаршысында нөгсансызлығындан дөнмәк демәк иди. Мордокај бирмә’налы сурәтдә дүшмәнә баш әјмәкдән имтина етди вә буну Јәһуди олдуғу илә изаһ етди (Естер 3:3, 4).
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
2:10, 20; 4:12-16. Естер Јеһованын јеткин хидмәтчисиндән нә етмәли олдуғуна даир алдығы ҝөстәриш вә мәсләһәтләрә әмәл етди. Биз дә ‘өз рәисләримизә итаәт етмәли, онлара табе олмалыјыг’ (Ибраниләрә 13:17).
2:11; 4:5. Биз ‘јалныз өз мәнфәәтимизи дејил, башгаларынын да мәнфәәтини ҝүдмәлијик’ (Филипилиләрә 2:4).
2:15. Һегај падшаһын јанына ҝедән гызлары зинәт әшјалары вә палтарларла тә’мин едирди. Естер өзү үчүн әлавә даш-гаш вә палтар истәмәмәсилә тәвазөкарлыг вә өзүнә һаким олмаг кими ҝөзәл кејфијјәтләри тәзаһүр етдирди. О, падшаһын лүтфүнү ‘дахили варлығы, һәлим вә сакит руһун фаниләшмәз ҝөзәллији илә’ газанды (1 Петер 3:4).
2:21-23. Естерлә Мордокај ‘үзәрләриндә олан һакимләрә табе олмагда’ бизә ҝөзәл нүмунә гојмушлар (Ромалылара 13:1).
3:4. Естер кими, бизим дә мүәјјән вәзијјәтләрдә кимлијимиз барәдә сусмағымыз мүдрик һәрәкәт оларды. Лакин Јеһованын һөкмранлыг һүгугу вә нөгсансызлығымыз кими мүһүм мәсәләләрә ҝәлдикдә, биз Јеһованын Шаһидләри олмағымызы е’тираф етмәкдән горхмалы дејилик.
4:3. Сынагларла гаршылашанда мүдриклик вә гүввә үчүн Јеһоваја дуа етмәлијик.
4:6-8. Мордокај өз халгыны Һаманын һазырладығы суи-гәсдин јарадаҹағы бәлалардан гануни јолла мүдафиә етмәк истәјирди (Филипилиләрә 1:7).
4:14. Мордокајын Јеһоваја олан әминлијинә һәсәд апармаг олар.
4:16. Јеһоваја там гәлби илә ҝүвәнән Естер садиглик вә ҹәсарәт ҝөстәрәрәк, һәјатыны белә тәһлүкәјә атмагдан чәкинмәди. Өзүмүзә дејил, Јеһоваја ҝүвәнмәји өјрәнмәјимиз сон дәрәҹә ваҹибдир.
5:6-8. Естер Ахашверошун лүтфүнү газанмаг үчүн, ону тәшкил етдији икинҹи зијафәтә дә’вәт етди. Биз дә онун кими дүшүнҹә илә һәрәкәт етмәлијик (Сүлејманын мәсәлләри 14:15).
ВӘЗИЈЈӘТ КӨКЛҮ СУРӘТДӘ ДӘЈИШИР
Һәр шеј ҝөзләнилмәдән дәјишилир. Мордокај үчүн һазырладығы дар ағаҹындан Һаманын өзүнү асырлар. Һаманын һәдәф нөгтәси олан Мордокај өз дүшмәнинин јерини тутараг, падшаһын баш вәзири вәзифәсинә тә’јин едилир. Бәс јәһудиләрә гаршы планлашдырылмыш суи-гәсдин ахыры неҹә олур?
Сәдагәтли Естер халгыны мүдафиә етмәк үчүн падшаһа бир даһа мүраҹиәт едир. Һәјатыны тәһлүкәјә атараг, о, падшаһдан Һаманын һазырладығы сојгырымын гаршысыны алмағы хаһиш едир. Ахашверош нә етмәк лазым олдуғуну билир. Гырғынын тә’јин едилдији ҝүн јахынлашанда јәһудиләрин әвәзинә, онларын көкүнү кәсмәк арзусунда оланлар өлдүрүлүр. Мордокај бу бөјүк гуртулушу анмаг үчүн Пурим бајрамыны тә’сис едир. Бајрам һәр ил кечирилмәлидир. Ахашверошдан сонра падшаһлыгда икинҹи адам олан Мордокај, ‘халгынын хејринә ишләјир вә бүтүн милләтинин әмин-аманлығыны мүдафиә едир’ (Естер 10:3).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
7:4 (ЈД) — Јәһудиләрин сојгырымы падшаһа һансы мә’нада ‘зијан ҝәтирә’ биләрди? Естер падшаһа нәзакәтлә билдирди ки, јәһудиләри көлә кими сатмаг да оларды. Бунунла о, гырғынын падшаһа мадди зијан ҝәтирәҹәјинә ишарә етди. Бу неҹә ола биләр? Һаманын падшаһын хәзинәсинә вә’д етдији 10 000 талант ҝүмүш пул, јәһудиләри көлә кими сатмагдан әлдә олуна биләҹәк ҝәлирлә мүгајисәдә чох кичик мәбләғ иди. Һәмчинин суи-гәсдин иҹрасы мәләкәнин дә өлдүрүлмәси демәк иди.
7:8 — Һаманын үзүнү нәјә ҝөрә бағладылар? Ҝөрүнүр, бу, русвајчылығын вә гачылмаз мәһвин рәмзи иди. Бир мә’лумата әсасән, «гәдимдә е’дам олунаҹаг адамын башыны өртүрдүләр».
8:17 — Һансы мә’нада ‘халгларын арасындан бир чоху Јәһуди олдулар’? Ҝөрүнүр, фарслардан бир чоху иудаизми гәбул едәрәк јәһуди прозелитләри олдулар. Онлар дүшүндүләр ки, фәрманын иҹрасында бу ҹүр дәјишиклик Аллаһын јәһудиләрә олан хүсуси мүнасибәтини ҝөстәрирди. Ејни принсипи «Зәкәријјә» китабында јазылмыш пејғәмбәрлијин јеринә јетмәсиндә ҝөрмәк олар. «Мүхтәлиф дилләрдә данышан милләтләрдән олан он адам бир Јәһудинин әтәјиндән јапышыб “гој сизинлә ҝедәк, чүнки Аллаһын сизинлә олдуғуну ешитмишик” дејәҹәк» (Зәкәријјә 8:23).
9:10, 15, 16 — Фәрман дүшмәнләрин малынын талан едилмәсинә изин версә дә, јәһудиләр нә үчүн талана әл атмадылар? Јәһудиләр талана әл атмамагла ҝөстәрдиләр ки, онларын әсл мәгсәди варланмаг дејил, өзләрини мүдафиә етмәкдир.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
6:6-10. «Әҹәлдән әввәл тәкәббүр ҝәләр, фәлакәтдән әввәл ловғалыг руһу ҝәләр» (Сүлејманын мәсәлләри 16:18).
7:3, 4. Тә’гибләрлә гаршылашанда Јеһованын Шаһидләри олдуғумузу данырыгмы? Јохса, Аллаһын хидмәтчиләри олдуғумузу ҹәсарәтлә бәјан едирик?
8:3-6. Дүшмәнләрдән мүдафиә олунмаг үчүн һөкумәт рәсмиләринә вә мәһкәмәјә мүраҹиәт етмәлијик.
8:5. Естер нәзакәтлә давранараг халгынын көкүнү кәсмәк фәрманында падшаһын да әлинин олмасы барәдә сусду. Биз дә дөвләт мә’мурларына шәһадәт едәркән нәзакәтли олмалыјыг.
9:22. Арамызда олан касыблара әл тутмағы унутмамалыјыг (Галатијалылара 2:10).
Јеһова халгына ‘јардым вә гуртулуш’ верәҹәк
Мордокај Естерин мәләкә олмасында Аллаһын әлини ҝөрүр. Тәһлүкә гаршысында јәһудиләр оруҹ тутуб дуада Аллаһдан көмәк диләјирләр. Мәләкә дә’вәт едилмәдән падшаһын һүзуруна ҝәлир вә падшаһ ону һәр дәфә илтифатла гәбул едир. Һәлледиҹи ҝеҹә падшаһын јухусу әршә чәкилир. Бәли, «Естер» китабы халгынын мәнафеји үчүн Јеһованын һадисәләрә неҹә истигамәт вермәси һаггындадыр.
«Естер» китабында јазылмыш һадисәләр Јеһованын ‘ахыр заманларда’ јашајан хидмәтчиләрини неҹә дә руһландырыр! (Даниел 12:4). Ахыр ҝүнләрин сонунда Шејтан Иблис Магог дијарындан олан Гог ролунда чыхыш едәрәк Аллаһын халгынын үзәринә һүҹум едәҹәк. Онун мәгсәди Аллаһын һәгиги хидмәтчиләринин көкүнү јер үзүндән тамамилә кәсмәк олаҹаг. Лакин Естерин ҝүнләриндә олдуғу кими, Јеһова хидмәтчиләринә ‘јардым вә гуртулуш’ верәҹәк (Језекел 38:16-23; Естер 4:14).
[10-ҹу сәһифәдәки шәкил]
Естерлә Мордокај Ахашверошун һүзурунда.