Виҹданынызын сәсинә һај верин

«Гәлби тәмиз оланлар үчүн һәр шеј тәмиздир, мурдарлар вә имансызлар үчүн исә тәмиз бир шеј јохдур» (ТИТУС 1:15).

1. Павели Крит јығынҹағы илә нә бағлајырды?

ҺӘВАРИ ПАВЕЛ үчүнҹү миссионер сәјаһәтини битирдикдән сонра һәбс олунду вә Ромаја ҝөндәрилди. Орада ики ил һәбсдә олду. Азадлыға чыхдыгдан сонра о нә етди? Бир гәдәр кечәндән сонра Титусла бирликдә Крит адасындакы мәсиһчиләрә баш чәкди. Сонралар о, Титуса јазырды: «Мән сәни она ҝөрә Критдә гојдум ки, натамам ишләри ә’ла ҝөрүб гуртарасан вә... бүтүн шәһәрләрдә ҹәмијјәт ағсаггаллары тә’јин едәсән» (Титуса 1:5). Титус она тапшырылан иши јеринә јетирәркән мүхтәлиф виҹданлы инсанларла гаршылашырды.

2. Титус Крит адасында һансы проблемлә гаршылашды?

² Павел Титуса јығынҹаг ағсаггалларынын һансы тәләбләрә ҹаваб вермәли олдуглары барәдә дејир вә сонра орада «чохлу интизамсыз, бошбоғаз вә сахтакар» адамларын олдуғуну гејд едир. Онлар «мүнасиб олмајан шејләри өјрәдәрәк, бә’зи аиләләри бүтөвлүкдә алт-үст едирләр». Титус ‘онлары мәзәммәт етмәли’ иди (Титуса 1:10-14; 1 Тимотејә 4:7). Ҝөзәл палтар боја илә ләкәләнә билдији кими, Павел онларын ағылларынын вә виҹданларынын ‘ләкәләндијини’ дејир (Титуса 1:15). Јәгин онлардан бә’зиләри јәһуди иди, чүнки «сүннәт тәрәфдарлары» идиләр. Мүасир јығынҹаглар сүннәтлә бағлы белә пис тә’сирә мә’руз галмасалар да, Павелин Титуса вердији мәсләһәтдән виҹдан барәдә чох шеј өјрәнә биләрик.

Виҹданы ләкәли оланлар

3. Павел виҹдан барәдә Титуса нә јазмышды?

³ Павелин виҹданы хатырлатдығы контекстә нәзәр салаг. «Гәлби тәмиз оланлар үчүн һәр шеј тәмиздир, мурдарлар вә имансызлар үчүн исә тәмиз бир шеј јохдур; амма онларын һәм ағлы, һәм дә виҹданы ләкәләнмишдир. Онлар иддиа едирләр ки, Аллаһы таныјырлар, амма өз әмәлләри илә буну инкар едирләр». Ҝөрүнүр, ‘иманда сағлам олмаг’ үчүн бә’зиләринин дәјишикликләр етмәјә еһтијаҹы вар иди (Титуса 1:13, 15, 16). Онлара тәмиз илә натәмизи ајырд етмәк чәтин иди, бу да онларын виҹданы илә бағлы иди.

4, 5. Јығынҹагларда бә’зиләринин һансы проблеми вар иди вә бу онлара неҹә тә’сир ҝөстәрирди?

⁴ Тәхминән он ил әввәл мәсиһчиләрин рәһбәрлик шурасы гәрара ҝәлмишди ки, Аллаһа дүзҝүн ибадәт етмәк үчүн сүннәт ваҹиб дејил вә мүвафиг олараг, јығынҹаглар бу барәдә аҝаһ олунмушдулар (Һәвариләрин ишләри 15:1, 2, 19-29). Амма һәлә дә Критдә бә’зиләри «сүннәт тәрәфдарлары» идиләр. Онлар рәһбәрлик шурасы илә разы олмадыгларыны ачыгҹасына билдирәрәк, ‘мүнасиб олмајан шејләри өјрәдирдиләр’ (Титуса 1:10, 11). Јанлыш дүшүнҹә тәрзинә малик олан бу инсанлар, ола билсин, Ганундакы јемәк вә тәмизлик барәдә гајдалара әмәл етмәјин тәрәфдары идиләр. Бәлкә дә, онлар Исанын ҝүнләриндәки ата-бабалары кими, Ганунун үзәринә әлавәләр едир, јәһуди әфсанәләрини вә инсан әмрләрини мүдафиә едирдиләр (Марк 7:2, 3, 5, 15; 1 Тимотејә 4:3).

⁵ Белә дүшүнҹә тәрзи онларын бахышларына вә әхлаги һиссләринә, виҹданларына пис тә’сир ҝөстәрирди. Павел јазырды: «Мурдарлар вә имансызлар үчүн исә тәмиз бир шеј јохдур». Онларын виҹданлары о гәдәр корланмышды ки, артыг давраныш вә бахышлары үчүн е’тибарлы рәһбәрлик ола билмәзди. Үстәлик, онлар шәхси мәсәләләрә, мәсәлән, мәсиһчиләрин фәргли гәрарлар гәбул едә биләҹәји мәсәләләрә ҝөрә һәмиманлыларыны мүһакимә едирдиләр. Беләликлә, бу критлиләр әслиндә натәмиз олмајан шејләри натәмиз сајырдылар (Ромалылара 14:17; Колослулара 2:16). Аллаһы таныдыгларыны иддиа етмәләринә бахмајараг, онлар әмәлләри илә буну инкар едирдиләр (Титуса 1:16).

«Тәмиз оланлар үчүн һәр шеј тәмиздир»

6. Павел һансы ики груп инсанлардан данышырды?

⁶ Павелин Титуса јаздыгларындан нә өјрәнә биләрик? Ҝәлин ајәдәки мүгајисәни нәзәрдән кечирәк: «Гәлби тәмиз оланлар үчүн һәр шеј тәмиздир, мурдарлар вә имансызлар үчүн исә тәмиз бир шеј јохдур; амма онларын һәм ағлы, һәм дә виҹданы ләкәләнмишдир» (Титуса 1:15). Әлбәттә, Павел әхлаги ҹәһәтдән тәмиз олан мәсиһчиләр үчүн һәр шејин тәмиз вә мүнасиб олдуғуну нәзәрдә тутмурду. Биз буна әмин ола биләрик, чүнки Павел башга мәктубунда ајдын јазмышды ки, ҹинси әхлагсызлыг, бүтпәрәстлик, спиритизм вә бу кими башга ишләрлә мәшғул оланлар «Аллаһын Сәлтәнәтини мирас алмајаҹаглар» (Галатијалылара 5:19-21). Демәли, бу нәтиҹәјә ҝәлирик ки, Павел бурада ики груп инсанлардан данышыр: әхлаги вә руһани ҹәһәтдән тәмиз оланлар вә олмајанлар.

7. Ибраниләрә 13:4 ајәсиндә нә гадаған олунур, лакин һансы суал ортаја чыха биләр?

⁷ Аллаһы сәмими гәлбдән разы салмаг истәјән мәсиһчиләрә тәкҹә Мүгәддәс Китабда конкрет олараг гадаға гојулан шејләрдән узаг дурмаг кифајәт дејил. Мәсәлән, Мүгәддәс Китабда ачыг-ајдын дејилир: «Гој һәр кәс никаһа һөрмәт етсин вә кәбин јатағы ләкәсиз олсун; чүнки Аллаһ, әхлагсызлары вә зинакарлары мәһкум едәҹәкдир» (Ибраниләрә 13:4). Һәтта мәсиһчи олмајанлар вә Мүгәддәс Китаб һаггында һеч нә билмәјәнләр белә дүз гәнаәтә ҝәләҹәкләр ки, бу ајәдә зина гадаған едилир. Бу ајәдән вә Мүгәддәс Китабын башга јерләриндән ҝөрүндүјү кими, никаһда олан шәхсин өз гануни арвады вә ја әри олмајан шәхслә ҹинси әлагәдә олмасы Аллаһ тәрәфиндән мүһакимә едилир. Бәс ики никаһда олмајан шәхсин орал секслә, јә’ни ағыз васитәсилә ҹинси әлагә илә мәшғул олмалары барәдә нә демәк олар? Әксәр ҝәнҹләр иддиа едирләр ки, белә шеј зәрәрсиздир, чүнки бу ҹинси әлагә сајылмыр. Мәсиһчи, ағыз васитәсилә ҹинси әлагәни тәмиз олан бир шеј кими гәбул едә биләрми?

8. Мәсиһчиләрин ағыз васитәсилә ҹинси әлагәјә даир бахышлары дүнјадан нә илә фәргләнир?

⁸ Ибраниләрә 13:4 вә 1 Коринфлиләрә 6:9 ајәләриндә һәм зинанын, һәм дә ҹинси әхлагсызлығын (јунанҹа порнеја) Аллаһ тәрәфиндән мүһакимә олундуғу билдирилир. Ҹинси әхлагсызлыға нә дахилдир? Јунанҹа бу сөз ҹинсијјәт органларындан ијрәнҹ мәгсәдлә тәбии вә ја позғун јолла истифадә етмәји нәзәрдә тутур. Бу, гануни никаһдан кәнар бүтүн гејри-гануни ҹинси әлагәләри өзүнә дахил едир. Беләликлә, дүнјадакы ҝәнҹләрин чохуна ағыз васитәсилә ҹинси әлагәнин мәгбул олдуғу ашыланса да вә ја онларын өзләри белә нәтиҹәјә ҝәлсәләр дә, бу да ҹинси әхлагсызлыға дахилдир. Һәгиги мәсиһчиләр јол вермирләр ки, онларын дүшүнҹә вә давранышларыны ‘бошбоғаз вә сахтакарларын’ бахышлары формалашдырсын (Титуса 1:10). Онлар Мүгәддәс Јазыларын јүксәк нормаларына риајәт едирләр. Ағыз васитәсилә ҹинси әлагәјә бәраәт газандырмаг әвәзинә, онлар анлајырлар ки, бу, Мүгәддәс Јазылара әсасән порнеја, јә’ни ҹинси әхлагсызлыгдыр вә виҹданларыны буна ујғун тәрбијә едирләрa (Һәвариләрин ишләри 21:25; 1 Коринфлиләрә 6:18; Ефеслиләрә 5:3).

Фәргли виҹданлар, фәргли гәрарлар

9. Әҝәр ‘һәр шеј тәмиздирсә’, онда виҹданын ролу нәдән ибарәтдир?

⁹ Бәс Павел «гәлби тәмиз оланлар үчүн һәр шеј тәмиздир» демәклә нәји нәзәрдә тутурду? Павел дүшүнҹәләрини вә әхлаги һиссләрини Аллаһын илһамланмыш Кәламында јазылан тәләбләринә ујғунлашдыран мәсиһчиләрдән данышырды. Онлар анлајырлар ки, Аллаһын конкрет олараг мүһакимә етмәдији шејләрдә мәсиһчиләр азад сечимә маликдирләр. Тәнгиди јанашмаг әвәзинә, онлар Аллаһын мүһакимә етмәдији шејләри «тәмиз» бир шеј кими гәбул едирләр. Бу мәсиһчиләр ҝөзләмирләр ки, Мүгәддәс Китабын конкрет ҝөстәриш вермәдији шејләрә даир һамы онларла ејни фикирдә олаҹаг. Ҝәлин бә’зи нүмунәләри нәзәрдән кечирәк.

10. Дәфн (вә ја тој) мәрасими илә бағлы һансы чәтинликләр јарана биләр?

¹⁰ Аилә үзвләриндән јалныз биринин мәсиһчи олдуғу чох аиләләр вар (1 Петер 3:1; 4:3). Бунун нәтиҹәсиндә гоһумларын тоју вә ја дәфн олунмасы кими мәрасимләрлә бағлы мүхтәлиф чәтинликләр ортаја чыха биләр. Әри иманда олмајан мәсиһчи гадынын вәзијјәтини тәсәввүр един. Онун гоһумларындан кимсә вәфат едиб вә дәфн мәрасими јерли дини ән’әнәләрә мүвафиг кечириләҹәк. (Јахуд гоһумлардан киминсә тојудур вә тој јерли дини ән’әнәләрә мүвафиг кечириләҹәкдир.) Әр истәјир ки, јолдашы онунла бирликдә ҝетсин. Бу мәрасимә ҝетмәк барәдә гадынын виҹданы нә дејир? О нә едәҹәк? Ики мүмкүн вәзијјәти тәсәввүр един.

11. Мәсиһчи гадын дини адәтләр үзрә кечирилән дәфн мәрасиминә ҝедиб-ҝетмәјәҹәјини неҹә ҝөтүр-гој едә биләр вә һансы гәрара ҝәлә биләр?

¹¹ Рәһилә Мүгәддәс Китабын јалан динин дүнја империјасы олан ‘Бөјүк Бабилдән чыхмаг’ чағырышынын ҹидди олдуғуну билир (Вәһј 18:2, 4). О билир ки, дәфн мәрасими онун кечмишдә мәнсуб олдуғу динин адәт-ән’әнәләри үзрә кечириләҹәк вә бу заман һамыдан һәмин ән’әнәләрә ујғун давранмаг ҝөзләниләҹәк. О һәмин адәтләрә риајәт етмәмәји гәрара алыб вә ора һеч ҝетмәк дә истәмир ки, нөгсансызлығыны тәһлүкә алтына салмасын. Рәһилә өз әринә һөрмәт бәсләјир вә Мүгәддәс Китаба әсасән әри онун башы олдуғу үчүн она табе олмаг истәјир, бунунла белә о, Мүгәддәс Јазыларын принсипләрини позмаг истәмир (Һәвариләрин ишләри 5:29). Буна ҝөрә о, јолдашына нәзакәтлә баша салыр ки, мәрасимә ҝедә билмәјәҹәк, һәтта јолдашы ора ҝетмәји гәрара алса белә. Рәһилә изаһ едә биләр ки, әҝәр орада бә’зи ајинләрдә иштирак етмәкдән имтина етсә, бу, әрини башгаларынын јанында утандыра биләр, буна ҝөрә онун ора ҝетмәмәси әри үчүн даһа јахшы олар. О белә гәрар гәбул етмәклә виҹданыны тәмиз сахлајыр.

12. Кимсә дини адәт-ән’әнәләрин иҹра едиләҹәји дәфн мәрасиминә ҝедиб-ҝетмәмәји ҝөтүр-гој едәрәк неҹә даврана биләр?

¹² Сара да, ејни сечим гаршысындадыр. О, әринә һөрмәт едир, Аллаһа садиглијини горумаға гәти гәрарлыдыр вә Мүгәддәс Китаба әсасән өјрәдилмиш виҹданынын сәсинә гаршы һәссасдыр. Рәһилә кими, о да ејни мәгамларын үзәриндә дүшүнүр, дуа едәрәк «Ҝөзәтчи Гүлләси»нин 2002-ҹи ил 15 мај сајындакы (рус.) «Охуҹуларын суаллары»ндакы мәсләһәтләри нәзәрдән кечирир. О хатырлајыр ки, үч јәһуди бүтпәрәстликлә бағлы мәрасимә ҝәлмәк әмринә табе олса да, бүтпәрәстликдә иштирак етмәјәрәк өз нөгсансызлығыны горумушду (Даниел 3:15-18). Буна ҝөрә дә, дини ајинләрдә иштирак етмәмәк шәрти илә јолдашы илә бирликдә һәмин мәрасимә ҝетмәји гәрара алараг виҹданына ујғун давраныр. О, виҹданынын нәјә јол вериб, нәјә јол вермәјәҹәјини нәзакәтлә, ејни заманда ајдын шәкилдә јолдашына баша салыр. Сара үмид едир ки, әри һәгиги вә јалан ибадәт арасындакы фәрги ҝөрәҹәк (Һәвариләрин ишләри 24:16).

13. Нә үчүн ики мәсиһчинин мүхтәлиф гәрарлар гәбул етмәси нараһатлыг доғурмамалыдыр?

¹³ Ики мәсиһчинин мүхтәлиф гәрарлар гәбул едә билмәси о демәк дејил ки, һәр кәс өз истәдијини едә биләр вә ја онлардан биринин виҹданы зәифдир. Әввәлләр бу динин адәт-ән’әнәләриндә иштирак етдији үчүн, Рәһилә һәмин мәрасимә ҝетмәјин онун үчүн тәһлүкә доғураҹағыны һисс едә биләр. Бундан габаг дини мәсәләләрлә бағлы әри илә араларында баш верәнләри нәзәрә алараг, әринин јенә дә онун виҹданына тә’сир ҝөстәрә биләҹәјиндән еһтијат едир. Буна ҝөрә о әминдир ки, гәбул етдији гәрары онун үчүн ән јахшы гәрардыр.

14. Мәсиһчиләр шәхси гәрарлара даир нәји јадда сахламалыдырлар?

¹⁴ Бәс Саранын гәрары сәһвдирми? Бу барәдә һеч кимин фикир јүрүтмәјә ихтијары јохдур. Мәрасимә ҝетмәк, анҹаг дини ајинләрдә иштирак етмәмәк гәрарына ҝөрә һеч ким ону мүһакимә вә ја тәнгид едә билмәз. Нәји исә јејиб-јемәмәк барәдә шәхси гәрара даир Павелин вердији мәсләһәти унутмајын: «Һәр шеји јејән, јемәјәнә хор бахмасын; вә һәр шеји јемәјән, јејәни мүһакимә етмәсин... О гул өз ағасы гаршысында һаглы вә ја һагсыз чыхар. Вә һаглы чыхаҹагдыр, чүнки Аллаһ ону һаглы чыхармаға гадирдир» (Ромалылара 14:3, 4). Шүбһәсиз ки, һәгиги мәсиһчиләрдән һеч ким истәмәз ки, кимисә өзүнүн тәрбијә едилмиш виҹданынын сәсинә мәһәл гојмамаға тәһрик етсин. Чүнки бу, виҹданын һәјаты хилас едә биләҹәк сәсини боғмаг демәк оларды.

15. Нә үчүн башгаларынын виҹдан вә һиссләри ҹидди нәзәрә алынмалыдыр?

¹⁵ Јухарыда ҝәтирилән нүмунәләрдәки мәсиһчи гадынлар әлавә факторлары, мәсәлән, гәрарларынын башгаларына ҝөстәрә биләҹәји тә’сири нәзәрә алмалыдырлар. Павел мәсләһәт ҝөрүрдү ки, ‘гардашымыза бүдрәмәк, јахуд јолуну азмаг үчүн сәбәб вермәмәјә’ гәрарлы олаг (Ромалылара 14:13). Ола билсин, Рәһилә билир ки, әввәлләр белә һаллар јығынҹағын үзвләрини вә ја онун аиләсини һејрәтә салмышды. Еләҹә дә о дәрк едир ки, онун һәрәкәти ушагларына ҝүҹлү тә’сир ҝөстәрәҹәк. Анҹаг Сара исә билир ки, индијәдәк белә гәрарлар нә јығынҹағын үзвләриндә, нә дә башгаларында суал доғурмајыб. Һәр ики гадын, о ҹүмләдән, бизләрдән һәр биримиз дәрк етмәлијик ки, дүзҝүн тәрбијә едилмиш виҹдан гәрарларымызын башгаларына неҹә тә’сир едәҹәјини нәзәрә алыр. Иса демишди: «Ким Мәнә иман едән бу кичикләрдән бирини пис јола чәкәрсә, бојнуна ири бир дәјирман дашы асыб дәнизин дибинә атылмаг онун үчүн даһа јахшы олар» (Матта 18:6). Әҝәр кимсә башгаларыны бүдрәдәҹәјинә мәһәл гојмурса, Критдәки бә’зи мәсиһчиләр кими, онун да виҹданына ләкә дүшәҹәк.

16. Вахт кечдикҹә мәсиһчинин һансы дәјишикликләр етмәсини ҝөзләјә биләрик?

¹⁶ Мәсиһчи Аллаһла мүнасибәтини инкишаф етдирмәклә јанашы, виҹданынын сәсинә гулаг асмагда вә она һај вермәкдә дә ирәлиләјишләр етмәлидир. Ҝәлин тәзәҹә вәфтиз олмуш Илјас һаггында дүшүнәк. Виҹданы она дејир ки, әввәлләр мәшғул олдуғу, Мүгәддәс Китаба зидд ҝедән ишләрдән узаг олсун. Бу, бүтпәрәстликлә бағлы вә ја гандан суи-истифадә етмәји өзүнә дахил едән ишләр ола биләр (Һәвариләрин ишләри 21:25). Инди о, аз да олса, Аллаһын гадаған етдији шејләри хатырладан һәр шејдән узаг гачыр. Диҝәр тәрәфдән исә, башгаларынын онун нормал јанашдығы шејләрдән, мәсәлән, мүәјјән телевизија програмларындан имтина етмәси онда тәәҹҹүб доғурур.

17. Заман вә руһани инкишафын мәсиһчинин виҹданына вә гәрарларына неҹә тә’сир ҝөстәрдијинә даир нүмунә ҝәтирин.

¹⁷ Вахт кечдикҹә Илјасын билији чохалыр вә Јеһова илә мүнасибәти даһа да мөһкәмләнир (Колослулара 1:9, 10). Бу һансы сәмәрәләри ҝәтириб? Инди онун виҹданы јахшы тәрбијә олунуб. Илјас виҹданынын сәсинә вә Мүгәддәс Китаб принсипләринә гаршы даһа һәссасдыр. О анлајыр ки, әслиндә әввәлләр гачындығы бә’зи шејләри Аллаһ мүһакимә етмир. Бундан әлавә Мүгәддәс Китаб принсипләрини даһа јахшы баша дүшдүјү вә јахшы тәрбијә едилмиш виҹданынын сәсинә даһа һәвәслә һај вердији үчүн, Илјасын виҹданы ону әввәлләр мәгбул һесаб етдији програмлара бахмамаға тәшвиг едир. Бәли, инди онун виҹданы даһа да мүкәммәлдир (Мәзмур 37:31).

18. Севинмәк үчүн һансы сәбәбимиз вар?

¹⁸ Јығынҹагларын чохунда мүхтәлиф инкишаф мәрһәләсиндә олан мәсиһчиләр вар. Онларын бә’зиләри иманда јенидирләр. Мүәјјән мәсәләләрдә онларын виҹданлары, демәк олар ки, сусса да, башга мәсәләләрдә чох һәссасдыр. Белә мәсиһчиләрә Јеһованын тәләбләринә ујғунлашмаг вә тәрбијә едилмиш виҹданларынын сәсинә һај вермәк үчүн вахт вә көмәк лазым ола биләр (Ефеслиләрә 4:14, 15). Хошбәхтликдән, һәмин јығынҹагларда дәрин билијә саһиб, Мүгәддәс Китаб принсипләрини һәјата кечирмәкдә тәҹрүбәси олан вә виҹданларыны Аллаһын дүшүнҹә тәрзинә даһа чох ујғунлашдыран мәсиһчиләрин дә сајы аз олмур. Рәббә мәгбул олан шејләри әхлаги вә руһани ҹәһәтдән «тәмиз» һесаб едән «тәмиз оланлар» арасында олмаг неҹә дә хошдур! (Ефеслиләрә 5:10). Ҝәлин һамымыз руһани ҹәһәтдән белә инкишаф етмәји вә бундан сонра да виҹданымызы һәгигәт һаггында дәгиг билијә вә Аллаһ јолуна ујғунлашдырмағы гаршымыза мәгсәд гојаг (Титуса 1:1).

[Һашијә]

Неҹә ҹаваб верәрдиниз?

• Критдә олан бә’зи мәсиһчиләрин виҹданы нә үчүн ләкәләнмишди?

• Неҹә ола биләр ки, виҹданы јахшы тәрбијә олунмуш ики мәсиһчи мүхтәлиф гәрарлар гәбул етсин?

• Заман кечдикҹә бизим виҹданымыз неҹә олмалыдыр?

[20-ҹи сәһифәдәки хәритә]

(Хәритәјә нәшрин өзүндә бахын)

Сиҹилија

ЈУНАНЫСТАН

КИЧИК АСИЈА

Крит

Кипр

АРАЛЫГ ДӘНИЗИ

[22-ҹи сәһифәдәки шәкил]

Ејни вәзијјәтлә үзләшән ики мәсиһчи мүхтәлиф гәрарлар гәбул едә биләр.