Онларын иманыны тәглид един

О, сәһвләриндән өзүнә дәрс ҝөтүрдү

ЈУНУС дәһшәтли сәсләри ешитмәмәк үчүн һәр шејдән кечәрди. Бу, садәҹә ҝәминин ипләри арасындан выјылдајан шиддәтли күләк, јахуд һәр тәрәфдән ҝәмијә һүҹум чәкәрәк, онун тахта өртүјүнү ҹырылдадыб инләдән нәһәнҝ далғалар дејилди. Јунуса ән пис тәсир едән ҝәмини сујун үзүндә сахламаға чалышан дәнизчиләрин, капитанын вә екипажын, һај-һарајы иди. Јунус әмин иди ки, бу адамлары өлүм ҝөзләјир — сәбәбкар исә одур!

Јунус нәјә ҝөрә белә чыхылмаз вәзијјәтә дүшүб? О, Аллаһы Јеһоваја гаршы ҹидди сәһвә јол вериб. Һансы сәһвә? Мүнасибәтләрин бәрпасы гејри-мүмкүн идими? Бу суалларын ҹавабындан чох шеј өјрәнә биләрик. Мәсәлән, Јунусун әһвалатындан баша дүшүрүк ки, һәтта һәгиги имана саһиб олан инсанлар да сәһвә јол верә биләр. Һәмчинин өјрәнирик ки, ҝүнаһларыны јумаг үчүн онлар нә едә биләрләр.

Галилејалы пејғәмбәр

Инсанлар Јунус һаггында фикирләшәндә чох вахт диггәтләрини онун мәнфи ҹәһәтләринә, мәсәлән, итаәтсизлик, һәтта тәрслик етмәсинә јөнәлдирләр. Лакин бу инсанда башга ҹәһәтләр дә вар иди. Унутмајын ки, Јеһова Аллаһ Јунусу пејғәмбәр кими хидмәт етмәк үчүн сечмишди. Јунус садиг вә ја салеһ олмасајды, Јеһова она һеч вахт белә мәсулијјәтли иши һәвалә етмәзди.

2 Падшаһлар 14:25 ајәси Јунусун мәншәји һагда бизә азаҹыг мәлумат верир. О, Иса Мәсиһин тәхминән сәккиз әср сонра бөјүјүб боја-баша чатаҹағы Назаретдән ҹәми дөрд километр аралы јерләшән Гат-Хефер шәһәриндә анадан олмушдуa. Јунус онгәбиләли Исраил падшаһлығынын падшаһы олан II Јаровамын һакимијјәти дөврүндә пејғәмбәр кими хидмәт етмишдир. Илјасын дөврүндән чох илләр кечмишди, онун хәләфи Елиша исә, Јаровамын атасынын һакимијјәти дөврүндә өлмүшдү. Јеһова Баала ибадәтин көкүнү кәсмәк үчүн бу адамлардан истифадә етсә дә, Исраил халгы гәсдән јенә дә јолуну азды. Инди өлкә ‘Рәббин ҝөзүндә пис олан ишләр едән’ падшаһын тәсири алтында иди (2 Падшаһлар 14:24). Буна ҝөрә дә Јунусун хидмәти асан, јахуд хошаҝәлән ола билмәзди. Бунунла белә о, хидмәтини сәдагәтлә иҹра едирди.

Анҹаг бир ҝүн Јунус чох ҹидди гәрар гәбул етмәли олду. Јеһова она тапшырыг верди вә һәмин тапшырыг Јунуса сон дәрәҹә чәтин ҝөрүндү. Ҝөрәсән, Јеһова она нә бујурмушду?

‘Галх, Ниневаја ҝет’

Јеһова Јунуса деди: «Галх, Ниневаја — о бөјүк шәһәрә ҝет вә она гаршы ҹар чәк, чүнки орадакыларын пислији ҝәлиб Мәнә гәдәр чатмышдыр» (Јунус 1:2). Бу тапшырығын нә үчүн горхулу ҝөрүндүјүнү баша дүшмәк чәтин дејил. Нинева тәхминән 800 километр шәргдә јерләширди. Еһтимал ки, пијада ора тәхминән бир аја чатмаг оларды. Анҹаг јолун чәтинликләри ишин асан һиссәси кими ҝөрүнә биләрди. Ниневада Јунус зоракылығы, һәтта вәшһилији илә ад чыхаран ассуријалылара Јеһованын һөкм хәбәрини чатдырмалы иди. Әҝәр Аллаһын Өз халгы пејғәмбәрин хәбәринә аз һај верирдисә, онда һәмин бүтпәрәстләрдән нә ҝөзләмәк оларды? Аллаһын хидмәтчиси тәкбашына ‘ганлы шәһәр’ адланан бөјүк Ниневада нә едә биләрди? (Наһум 3:1, 7).

Ола билсин, Јунусун да ағлына белә фикирләр ҝәлирди. Бу һагда биз һеч нә дејә билмәрик. Тәкҹә ону билирик ки, о гачды. Јеһова ону шәргә ҝөндәрмишди; Јунус исә, гәрбә үз тутду, өзү дә мүмкүн гәдәр узаға. О, саһилә — Јафо адланан лиман шәһәринә ениб, Таршишә ҝедән бир ҝәми тапды. Бәзи алимләрин фикринҹә Таршиш Испанија әразисиндә јерләширди. Әҝәр бу мәлумат доғрудурса, демәли, Јунус Ниневадан 3 500 километр узаға үз тутмушду. О вахтлар Бөјүк дәниз адланан Аралыг дәнизинин о бири тајына сәјаһәт дүз бир ил чәкә биләрди! Јунус Јеһованын вердији тапшырыгдан гачмаға ҝөрүн нә дәрәҹәдә гәтијјәтли иди!

Бәс бу о демәкдирми ки, Јунус горхаг адам иди? Онун һаггында бу ҹүр һөкм чыхармаға тәләсмәк лазым дејил. Сонра ҝөрәҹәјимиз кими, о, гејри-ади ҹәсарәт ҝөстәрмәјә гадир иди. Анҹаг һәр биримиз кими, Јунус да чохсајлы нөгсанлары илә мүбаризә апаран гејри-камил инсан иди (Мәзмур 51:5). Бизләрдән ким нә вахтса горху илә мүбаризә апармајыб?

Һәрдән елә ҝәлә биләр ки, Аллаһ бизә чәтин, һәтта гејри-мүмкүн бир шеји етмәји тапшырыр. Һәтта мәсиһчиләрдән тәләб олунан Аллаһын Падшаһлығы һаггында хош хәбәри тәблиғ етмәк тапшырығы да бизә горхулу ҝәлә биләр (Матта 24:14). Исанын сөјләдији «Аллаһ үчүн һәр шеј мүмкүндүр» һәгигәтини чох асанлыгла унуда биләрик (Марк 10:27). Әҝәр биз һәмин һәгигәти һәрдән нәзәрдән гачырырыгса, јәгин ки, Јунусун кечирдији һиссләри баша дүшә биләрик. Бәс Јунусун баш ҝөтүрүб гачмағы нәјә ҝәтириб чыхарды?

Јеһова инадҹыл пејғәмбәрини ислаһ едир

Тәсәввүр един: Јунус, еһтимал ки, финикијалыларын јүк ҝәмиси олан ҝәмијә минир. Ҝәми јола дүшүб саһилдән араланмаг үзрә икән, капитанын вә екипажын тәләм-тәләсик ҝәмијә миндикләрини мүшаһидә едир. Ҝәми јаваш-јаваш узаглашдыгҹа вә саһил ҝөздән итдикҹә, јәгин Јунус үмид едирди ки, бәрк горхдуғу тәһлүкәдән ҹаныны гуртарды. Анҹаг гәфләтән һава дәјишди.

Дәниз ҝүҹлү далғалардан ҹошуб чалхаланырды. Бу елә далғалар иди ки, һәтта мүасир ҝәмиләр дә онларын арасында ојунҹаға бәнзәјәрди. Ҹылыз ҝөрүнән бу тахта ҝәми үммансыз дәниздә уҹалан нәһәнҝ далғалара нә гәдәр давам ҝәтирә биләрди? Сонралар Јунус ‘дәниз үзәриндә ҝүҹлү күләк галдыранын’ Јеһова олдуғуну јазмышды. Бәс һәмин вахт о, буну билирдими? Буну демәк чәтиндир. Анҹаг о ҝөрдү ки, дәнизчиләр мүхтәлиф аллаһлара фәрјад етмәјә башладылар вә билирди ки, онлардан һеч бир көмәк ҝәлмәјәҹәк. Әһвалатда нәгл едилир: «Ҝәми аз гала парчаланаҹагды» (Јунус 1:4; Левилиләр 19:4). Бәс Јунус әлиндән гачдығы Аллаһа һансы үзлә дуа едә биләрди?

Көмәк етмәкдә аҹиз олдуғуну дәрк едән Јунус, ҝәминин ҝөјәртәсинә ениб, узанмаг үчүн јер тапды вә дәрин јухуја ҝетдиb. Капитан Јунусу тапыб ојатды вә сөјләди ки, гој һамы кими, о да өз Аллаһына дуа етсин. Фыртынанын фөвгәлтәбии бир шеј уҹбатындан баш вердијинә әмин олан дәнизчиләр ҝәмидәкиләрдән кимин бу фәлакәтә сәбәб ола биләҹәјини ајырд етмәк үчүн пүшк атырлар. Шүбһә јохдур ки, пүшк бир-бир адамлардан јан кечдикҹә, Јунусун үрәји әсирди. Тезликлә һәгигәтин үстү ачылды. Јеһова һәм фыртына илә, һәм дә пүшклә ҝөстәрди ки, бу адам Јунусдур! (Јунус 1:5-7).

Јунус һәр шеји ачыб дәнизчиләрә данышды. О, һәр шејә гадир олан Јеһова Аллаһын хидмәтчисидир. Јунус Ондан гачмагла хатиринә дәјиб, буна ҝөрә дә инди һамынын һәјаты тәһлүкәдәдир. Һамыны дәһшәт бүрүјүб; Јунус онларын ҝөзләриндәки горхуну ҝөрүр. Онлар Јунусдан сорушурлар ки, ҝәмини вә һәјатларыны хилас етмәк үчүн онунла нә етсинләр. Бәс о нә дејир? Буз кими сојуг, ҹошуб-дашан дәниздә батмағы фикирләшәндә Јунусу әсмәҹә тута биләрди. Анҹаг онлары хилас едә биләҹәјини билә-билә, бу гәдәр адамы өлүмә неҹә ҝөндәрсин? Буна ҝөрә дә деди: «Мәни ҝөтүрүб дәнизә атын, онда дәниз гаршынызда сакитләшәр, чүнки билирәм, бу бөјүк фыртына мәнә ҝөрә баш вериб» (Јунус 1:12).

Чәтин ки горхаг адам белә сөзләр десин, елә дејилми? Белә тәһлүкәли анда Јунусун ҹәсарәтини, фәдакарлығыны ҝөрмәк, јәгин ки, Јеһованын үрәјини севиндирмишди. Бурада биз Јунусун мөһкәм иманынын шаһиди олуруг. Бу ҝүн биз дә башгаларынын рифаһыны өзүмүзүнкүндән үстүн тутмагла ону тәглид едә биләрик (Јәһја 13:34, 35). Киминсә истәр мадди, истәр емосионал, истәрсә дә руһани көмәјә еһтијаҹы олдуғуну ҝөрәндә она әл тутуругму? Белә едәндә ҝөрүн Јеһованын гәлбини неҹә дә севиндиририк!

Јәҝин ки, Јунусун бу һәрәкәти дәнизчиләрә дә тәсир етди, чүнки әввәлҹә онлар Јунусун хаһишиндән бојун гачырдылар! Онлар фыртынада јолларына давам етмәк үчүн әлләриндән ҝәләни етдиләр, анҹаг нә карә. Фыртына ҝетдикҹә ҝүҹләнирди. Ахырда ҝөрдүләр ки, башга јоллары јохдур. Јунусун Аллаһы Јеһоваја фәрјад едиб рәһм диләјәндән сонра, дәнизчиләр ону ҝөтүрүб дәнизә атдылар (Јунус 1:13-15).

Јунус мәрһәмәт вә хилас тапыр

Тәлатүмлү дәниз Јунусу ағушуна алды. Јәгин батмамаг үчүн әввәлҹә о сујун үзүндә чапалајыр вә көпүкләрин, су дамҹыларынын арасындан ҝәминин сүрәтлә узаглашдығыны ҝөрүрдү. Анҹаг ҝүҹлү далғалар үстүн ҝәлиб ону батырды. Үмидини һәр шејдән үзән Јунус јаваш-јаваш дәнизин дәринлијинә гәрг олурду.

Сонралар Јунус һәмин вахт һансы һиссләри кечирдијини тәсвир етмишди. Һәр шеј сүрәтлә онун ҝөзүнүн габағындан кечиб ҝетмишди. О, кәдәрлә фикирләшмишди ки, даһа һеч вахт Јеһованын Јерусәлимдәки о ҝөзәл мәбәдини ҝөрмәјәҹәк. Она елә ҝәлмишди ки, дәнизин лап дәрин јеринә, дағларын дибинә јахын, дәниз јосунларынын она сарылдығы јерә ениб. Бура онун үчүн санки гәбир олаҹагды (Јунус 2:2-6).

Анҹаг дајан! Јахынлыгда нә исә үзүр — нәһәнҝ, ҹанлы гаралты. Дүз јанында пејда олараг о, Јунусун үстүнә шығыды. Ағзыны ҝениш ачыб ону удду!

Бу онун һәјатынын сону олмалы иди. Анҹаг Јунус һисс едирди ки, нә исә һејрәтамиз бир шеј баш верир. О, һәлә дә сағдыр! Онун һеч бир сүмүјү сынмајыб, балығын мәдәсиндә һәзм олунмур, һеч боғулмур да. Гәбри олаҹаг јердә олмасына бахмајараг, онда һәлә дә һәјат нәфәси вар. Јаваш-јаваш Јунусу һејрәт бүрүјүр. Һеч шүбһәсиз, ‘ бөјүк балығы јетирән’ онун Аллаһы Јеһова идиc (Јунус 1:17).

Дәгигәләри саатлар әвәз едирди. Бурада, индијәдәк дүшдүјү ән зүлмәт јердә, Јунус фикирләрини низама салыб, Јеһова Аллаһа дуа етди. «Јунус» китабынын икинҹи фәслиндә сөзбәсөз јазылан дуасындан онун һаггында бизә чох шеј ајдын олур. Бурадан ҝөрүрүк ки, Јунус Мүгәддәс Јазылар һаггында ҝениш билијә малик иди, чүнки тез-тез «Зәбур» китабына истинад едирди. Һәм дә бурада онун ҝөзәл кејфијјәти — миннәтдар инсан олмасы өзүнү бирузә верир. Јунус дуасына белә јекун вурур: «Амма мән Сәнә шүкүр нәғмәси илә гурбан ҝәтирәҹәјәм, әһдими јеринә јетирәҹәјәм. Хилас Рәбдәдир!» (Јунус 2:9).

Јунус өјрәнди ки, Јеһова һәр бир хидмәтчисини истәнилән јердә, истәнилән вахт хилас едә биләр. Һәтта орада, «балығын гарнында», Јеһова дара дүшмүш хидмәтчисини тапыб хилас етди (Јунус 1:17). Јалныз Јеһова инсаны нәһәнҝ балығын гарнында үч ҝүн, үч ҝеҹә сағ-саламат сахлаја биләрди. Бу ҝүн јахшы оларды биз дә јадда сахлајаг ки, Јеһова ‘нәфәсимиз әлиндә олан Аллаһдыр’ (Даниел 5:23). Алдығымыз һәр нәфәсә, мөвҹудлуғумуза ҝөрә Она борҹлујуг. Бүтүн бунлара ҝөрә миннәтдарыгмы? Белә исә, Јеһоваја итаәт етмәли дејилилкми?

Бәс Јунус һагда нә демәк олар? О, итаәткар олмагла Јеһоваја миннәтдарлығыны ҝөстәрмәји өјрәндими? Өјрәнди. Үч ҝүн, үч ҝеҹә кечәндән сонра, балыг саһилә үзүб, Јунусу «ағзындан гуруја гајтарды» (Јунус 2:10). Тәсәввүр един, бүтүн баш верәнләрдән сонра, саһилә чыхмаг үчүн Јунуса һеч үзмәк дә лазым ҝәлмәди! Әлбәттә, һәмин саһилдән ҝедәҹәји јолу өзү тапмалы олду. Анҹаг чох кечмәмиш онун миннәтдарлығы јенидән сынаға чәкилди. Јунус 3:1, 2 ајәләриндә дејилир: «Рәббин сөзү Јунуса икинҹи дәфә назил олду: “Галх, Ниневаја — о бөјүк шәһәрә ҝет вә сәнә сөјләјәҹәјим сөзләри онлара ҹар чәк”». Јунус нә едәҹәкди?

Јунус тәрәддүд етмәди. Биз охујуруг: «Јунус Рәббин сөзүнә ҝөрә галхыб Ниневаја ҝетди» (Јунус 3:3). Бәли, о итаәт етди. Ајдындыр ки, о, сәһвләриндән өзүнә дәрс ҝөтүрмүшдү. Бу саһәдә дә бизә Јунусун иманыны тәглид етмәк лазымдыр. Һамымыз ҝүнаһ едир, сәһвләрә јол веририк (Ромалылара 3:23). Анҹаг бу бизи руһдан салмалыдыр, јохса сәһвләримиздән өзүмүзә дәрс ҝөтүрүб итаәткарлыгла Аллаһа хидмәт етмәјә давам етмәлијик?

Бәс Јеһова итаәткарлығына ҝөрә Јунусу мүкафатландырдымы? Әлбәттә. Мүкафатдан бири о олду ки, ҝөрүнүр, Јунус ахырда һәмин дәнизчиләрин сағ галдығындан хәбәр тутду. Јунусун фәдакар һәрәкәтиндән дәрһал сонра фыртына јатды вә һәмин дәнизчиләр «Рәбдән бәрк горхду», өз јаланчы аллаһларына дејил, Јеһоваја гурбан ҝәтирдиләр (Јунус 1:15, 16).

Онун ән бөјүк мүкафаты исә, бу һадисәдән чох кечәндән сонра олду. Иса Јунусун нәһәнҝ балығын гарнында кечирдији вахтдан, өзүнүн гәбирдә, јахуд шеолда галаҹағы вахтын пејғәмбәрлик тәсвири кими истифадә етди (Матта 12:38-40). Јунус јер үзүндә јашамаг үчүн дириләндән сонра буну биләндә неҹә дә севинәҹәк! (Јәһја 5:28, 29). Јеһова сизә дә хејир-дуа вермәк истәјир. Сиз дә Јунус кими сәһвләриниздән өзүнүзә дәрс ҝөтүрәҹәк, итаәткарлыг вә фәдакарлыг руһу тәзаһүр етдирәҹәксинизми?

[Һашијәләр]

[13-ҹү сәһифәдәки чәрчивә]

Јунус тәнгид һәдәфинә чеврилир

▪ Мүгәддәс Јазыларын «Јунус» китабында јазылмыш һадисәләр һәгигәтән дә баш верибми? Китаб гәдим вахтлардан бәри тәнгид атәшинә тутулуб. Мүгәддәс Китаб тәнгидинин мүасир дөврүндә бу китаб чох вахт әсатир, әфсанә, миф, јахуд ујдурма кими рәдд едилир. XIX әср јазычысы бир кешишин Јунус вә нәһәнҝ балыг әһвалатыны гәрибә аллегорија кими неҹә изаһ етдијини белә тәсвир етмишди: Јунус Јафода «Балина» адланан меһманханада галмышды. Меһманхана һаггыны өдәмәјә пулу чатмајанда, оранын саһиби ону чөлә атды. Балина бу мәнада Јунусу ‘удуб’, сонра ‘гајтармышды’! Доғрудан да, һәмин бөјүк балыгдан чох, Мүгәддәс Јазыларын тәнгидчиләри Јунусу удмаға гәтијјәтли ҝөрүнүрләр!

Ҝөрәсән, Мүгәддәс Јазыларын бу китабы нијә бу гәдәр чох шүбһә доғурур? Чүнки бурада мөҹүзәләр тәсвир олунур. Ҝөрүнүр, бир чох тәнгидчиләр мөҹүзәләрлә бағлы белә бир сәрт мөвгејә маликдирләр: белә шејләрин олмасы гејри-мүмкүндүр. Анҹаг бу, дүзҝүн мөвгедирми? Өзүнүзә бу суалы верин: «Мүгәддәс Китабын илк ҹүмләсинә инаныраммы?» Орада дејилир: «Башланғыҹда Аллаһ ҝөјләри вә јери јаратды» (Јарадылыш 1:1). Бүтүн дүнјада милјонларла дәрракәли инсан бу садә һәгигәти гәбул едир. Анҹаг тәкҹә бу фикир Мүгәддәс Китабын сонракы һиссәләриндә тәсвир олунан истәнилән мөҹүзәдән даһа чох шеји әһатә едир.

Бир дүшүнүн: уҹсуз-буҹагсыз ҝөјләри вә јер үзүндәки һәјатын мүрәккәб харигәләрини Јарадан үчүн «Јунус» китабында јазыланлардан нә гејри-мүмкүн ола биләр? Фыртына јаратмаг? Нәһәнҝ балыға адамы удмағы әмр етмәк? Јохса һәмин балығы уддуғу адамы гајтармаға мәҹбур етмәк? Гејри-мәһдуд ҝүҹү олан бир Шәхс үчүн белә шејләр һеч дә чәтин олмазды (Јешаја 40:26).

Һәрдән Аллаһын мүдахиләси олмадан да һејрәтамиз шејләр баш верир. Мәсәлән, дејиләнә ҝөрә, 1758-ҹи илдә Аралыг дәнизиндә ҝәмидән јыхылан бир дәнизчини көпәкбалығы удмушду. Анҹаг балыға топдан атәш ачмышдылар. Јараланмыш балыг дәнизчини гајтармышды. Судан сағ чыхарылан дәнизчи кичик зәдә алмышды. Әҝәр бу һәгигәтдирсә, биз бу һадисәјә гејри-ади, һејрәтамиз бир һадисә кими бахарыг, мөҹүзә кими јох. Аллаһ Өз ҝүҹүндән истифадә едәрәк даһа чох шеј едә билмәздими?

Скептикләр һәм дә иддиа едирләр ки, балығын гарнында үч ҝүн сағ галыб боғулмамаг гејри-мүмкүндүр. Лакин инсанларын ағлы кифајәт етмишди ки, сыхылмыш һаваны балонлара долдуруб, узун мүддәт сујун алтында нәфәс алмаг үчүн онлардан истифадә етмәји өјрәнсинләр. Аллаһ үч ҝүн әрзиндә Јунусун нәфәс алыб, сағ галмасы үчүн һәдсиз дәрәҹәдә үстүн олан гүввәсиндән вә мүдриклијиндән истифадә едә билмәздими? Јеһованын мәләкләриндән биринин Исанын анасы Мәрјәмә дедији кими, «Аллаһын јанында гејри-мүмкүн бир шеј јохдур» (Лука 1:37).

«Јунус» китабында јазыланларын дәгиг тарихи һадисә олдуғуну башга нә ҝөстәрир? Јунус ҝәмини вә онун екипажыны тәфәррүаты илә вә ҝерчәклијә ујғун тәсвир едир. Јунус 1:5 ајәсиндән охујуруг ки, ҝәми јүнҝүлләшсин дејә, дәнизчиләр орада олан јүкләри дәнизә атдылар. Гәдим тарихчиләр вә һәтта раввин гануну ҝөстәрир ки, пис һава шәраитиндә адәтән бу үсулдан истифадә едирдиләр. Јунусун сонра Ниневаны неҹә тәсвир етмәси тарихи вә археоложи дәлилләрә ујғун ҝәлир. Ән әсасы исә одур ки, Иса Мәсиһ Јунусун үч ҝүн нәһәнҝ балығын гарнында галмасына өзүнүн гәбирдә галмасына ишарә едән пејғәмбәрлик кими истинад етмишди (Матта 12:38-40). Исанын шаһидлији тәсдиг едир ки, Јунусун һекајәти һәгигәтдир.

«Аллаһын јанында гејри-мүмкүн бир шеј јохдур» (ЛУКА 1:37)

[10-ҹу сәһифәдәки шәкил]

Јунусун тәкиди илә дәнизчиләр ону ҝөтүрүб дәнизә атдылар