Аилә хошбәхтлијинин ачарлары

Ушагларын тәрбијә едилмәси

Ҹонa: Пис һәрәкәтимә ҝөрә мәни ҹәзаландырмаздан әввәл валидејнләрим бу иши нә үчүн вә һансы шәраитдән ирәли ҝәләрәк тутдуғуму баша дүшмәјә чалышырдылар. Гызларыма дүзәлиш верәркән, мән дә валидејнләрим кими давранмаға чалышырам. Јолдашым Алисон исә фәргли аиләдә тәрбијә алыб. Онун ата-анасы бир гәдәр тезҹошан олублар. Һадисәнин һансы шәраитдән ирәли ҝәләрәк баш вердијинә әһәмијјәт вермәдән, ушаглары дөјүбләр. Һәрдән ҝөрүрәм ки, јолдашым да ушаглары ејни кобудлугла ҹәзаландырыр.

Карел: Мәним ҹәми беш јашым оланда атам аиләмизи тәрк едиб ҝетмишди. О, нә мәнимлә, нә дә үч баҹымла марагланырды. Анам бизи сахламаг үчүн чох ишләмәли олурду. Кичик баҹыларыма бахмагда мәним дә үзәримә чох иш дүшүрдү. Валидејн ролуну ојнамаг мәни ушаглыг чағынын ләззәтиндән мәһрум етмишди. Һәтта бу ҝүнә кими, хасијјәтимдә даһа чох ҹиддилик вар, нәинки шәнлик. Ушагларым сәһвә јол верәндә, онларын һәрәкәти мәнә әзаб верир. Бу ишин нәјә ҝөрә вә неҹә баш вердијини хырдалығына кими билмәк истәјирәм. Әрим Марк исә баш верәнләрә ҝөрә узун-узады нараһатчылыг кечирмир. Ону сәдагәтлә һәјат јолдашынын гајғысына галан мәһәббәтли, ејни заманда ҹидди ата тәрбијә етмишди. Гызларымла проблем јарананда јолдашым ону тез һәлл едир. О, вәзијјәти баша дүшүр, ону дүзәлдир вә бир даһа бу һагда дүшүнмүр.

ҸОН вә Карелин сөзләриндән ҝөрүндүјү кими, инсанын алдығы тәрбијә онун өз ушагларыны неҹә тәрбијә едәҹәјинә бөјүк тәсир ҝөстәрә биләр. Әрлә арвад мүхтәлиф ҹүр тәрбијә аланда, чох еһтимал ки, ушагларын тәрбијәсинә јанашма тәрзләри дә бир-бириндән тамамилә фәргләнәҹәк. Һәрдән бу, никаһда ҝәрҝинлијин јаранмасына сәбәб олур.

Јорғунлуг ҝәрҝинлији артыра биләр. Јени валидејнләр тезликлә анлајырлар ки, ушағы тәрбијә етмәк бүтүн вахтларыны алан јоруҹу бир ишдир. Әри Даррен илә бирликдә ики гыз ушағы бөјүдән Ҹоан дејир: «Мән гызларымы севирәм, анҹаг онлар надир һалларда дедијим вахтда јатмаға ҝедирдиләр. Ән намүнасиб вахтда јухудан ајылырдылар. Онлара нәсә демәк истәјәндә сөзүмү ағзымда гојурдулар. Ајаггабыларыны, палтарларыны, ојунҹагларыны орталыгда гојур, јејәндән сонра һеч вахт сүфрәни јығышдырмырдылар».

Ҹекин арвады икинҹи өвладыны дүнјаја ҝәтирәндән сонра доғушдан сонракы депрессијадан әзијјәт ҹәкирди. Ҹек дејир: «Чох вахт ишдән јорғун ҝәлирдим вә ҝеҹә јарысына кими көрпәјә бахырдым. Нәтиҹәдә бөјүк гызымын тәрбијәси илә мүнтәзәм мәшғул ола билмирдим. О, диггәтимизи кичик баҹысы илә бөлүшмәк истәмир, бизи она гысганырды».

Ушагларын тәрбијәси илә бағлы јорғун валидејнләрин фикирләри һачалананда кичик мүбаһисәләр гызғын мүнагишәләрә чеврилә биләр. Һәлл олунмамыш наразылыглар әрлә арвадын арасына сәдд чәкә биләр вә јол ачар ки, ушаг истәдијини әлдә етмәк үчүн онларын бириндән диҝәринә гаршы истифадә етсин. Мүгәддәс Китабын һансы принсипләри әрлә арвада ушаглары јахшы тәрбијә етмәклә јанашы, никаһ телләрини дә мөһкәм сахламаға көмәк едә биләр?

Бир-биринизә вахт ајырын

Аллаһын нијјәтинә әсасән, никаһ ушағын дүнјаја ҝәлмәсиндән әввәл гурулмалы вә онларын еви тәрк етмәсиндән сонра да мөвҹуд олмалыдыр. Никаһа даир Мүгәддәс Китабда дејилир: «Аллаһын бирләшдирдијини инсан ајырмамалыдыр» (Матта 19:6). Анҹаг ејни парчада ҝөстәрилир ки, Аллаһ ушағын ахырда ‘ата-анасыны бурахмасыны’ нијјәт етмишди (Матта 19:5). Доғрудан да, ушаг бөјүтмәк никаһын әсас мәғзи јох, бир мәрһәләсидир. Сөзсүз ки, валидејнләр ушагларын тәрбијәсинә вахт ајырмалыдырлар, анҹаг һәм дә јаддан чыхармалы дејилләр ки, бунун үчүн ән јахшы тәмәл мөһкәм никаһдыр.

Ушаглары бөјүтдүкләри илләр әрзиндә әрлә арвад мүнасибәтләрини мөһкәм сахламаг үчүн нә едә биләрләр? Әҝәр мүмкүндүрсә, мүнтәзәм олараг бир-биринизлә ушаглардан ајры вахт кечирин. Бунун сајәсиндә мүһүм аилә ишләрини мүзакирә едәҹәк вә бир-биринизлә хош вахт кечирәҹәксиниз. Дүздүр, сырф бир-биринизә вахт ајырмаг асан дејил. Мәгаләнин әввәлиндә һаггында данышдығымыз Алисон дејир: «Елә ки, јолдашымла бир нечә дәгигә бирликдә олмаг үчүн имкан јараныр, дәрһал ја кичик гызым өзүнә диггәт тәләб едир, ја да алты јашлы бөјүк гызымла нә исә “фәлакәт” баш верир, мәсәлән, рәнҝли карандашларыны тапа билмир».

Јухарыда адлары чәкилән Ҹоан вә Даррен гызларыны мүәјјән едилмиш вахтда јатмаға ҝөндәрәрәк, бирликдә кечирмәк үчүн вахт ајырырдылар. Ҹоан дејир: «Биз һәмишә ејни вахтда гызларымыздан јатаға ҝирмәји вә ишыглары сөндүрмәји тәләб едирдик. Бунун сајәсиндә, бир-биримизлә сакит-сакит сөһбәт етмәјә вахтымыз олурду».

Ушагларын јатмасы үчүн конкрет вахт тәјин едәндә, әрлә арвад тәкҹә өзләри үчүн вахт әлдә етмир, һәм дә ушаглара ‘өзләри барәдә лүзумундан чох дүшүнмәмәјә’ көмәк едирләр (Ромалылара 12:3, И–93). Бунунла да, вахтында јатмаға алышдырылмыш ушаглар баша дүшүрләр ки, аиләдә ваҹиб јер тутсалар да, һәр шеј онларын әтрафында дөвр етмир — аиләдәки гајда-ганунлар онларын шылтаглыгларына јох, онлар аиләнин гајда-ганунларына ујғунлашмалыдырлар.

МӘСЛӘҺӘТ: Јатмаг үчүн конкрет вахт тәјин един вә диггәт јетирин ки, буна һәмишә риајәт едилсин. Әҝәр ушаг бир аз ҝеҹ јатмаг истәдијинин сәбәбини, мәсәлән, су истәдијини билдирирсә, онун бир хаһишини јеринә јетирмәк олар. Анҹаг узун-узады хаһишләрлә јатмаг вахтыны ҝеҹикдирмәјә ушаға иҹазә вермәјин. Әҝәр ушаг беш дәгигә ҝеҹ јатмаг истәјирсә вә сиз етираз етмирсинизсә, сааты беш дәгигә сонраја гурун. Саат зәнҝ чаланда јенә дә ҝүзәштә ҝетмәјәрәк, ушағы јатмаға ҝөндәрин. Гој сизин ‘“Бәлиниз, Бәли”, “Хејриниз, Хејр” олсун’ (Матта 5:37).

Сөзүнүз бир олсун

Мүдрик мәсәлдә дејилир: «Оғлум, ата тәрбијәсинә гулаг ас, ананын өјрәтдикләрини кәнара атма» (Сүлејманын мәсәлләри 1:8). Мүгәддәс Китабдан ҝөтүрүлән бу ајә ҝөстәрир ки, һәм атанын, һәм дә ананын ушаглара сәлаһијјәти чатыр. Анҹаг әрлә арвадын ејни ҹүр тәрбијә алдығы һалларда да, ушагларын тәрбијәси вә мүәјјән вәзијјәтдә һансы гајдаларын тәтбиг олунмасы илә бағлы араларында фикир мүхтәлифлији јарана биләр. Валидејнләр белә чәтин вәзијјәтин өһдәсиндән неҹә ҝәлә биләрләр?

Јухарыда хатырланан Ҹон дејир: «Мән баша дүшүрәм ки, ушагларын јанында мүбаһисә етмәмәк ваҹибдир». Анҹаг о етираф едир ки, сөзләринин бир олдуғуну демәк, буну етмәкдән асандыр. Ҹон дејир: «Ушаглар чох диггәтлидирләр. Һәтта фикирләримизин һачаландығыны билдирмәсәк дә, гызымыз буну һиссләримиздән дујур».

Ҹон илә Алисон бу проблемин өһдәсиндән неҹә ҝәлирләр? Алисон дејир: «Әҝәр мән әримин гызымызын сәһвинин неҹә дүзәлтмәси илә разы дејиләмсә, гызымын ешитмәјәҹәји јерә гәдәр узаглашмасыны ҝөзләјирәм, сонра фикирләрими она изаһ едирәм. Мән истәмирәм ки, о, мүхтәлиф фикирдә олмағымыздан јарарланараг биздән истифадә етсин. Әҝәр арамыздакы фикир ајрылығыны һисс едирсә, она баша салырам ки, аиләнин һәр бир үзвү Јеһованын башчылыг принсипинә табе олмалыдыр вә неҹә ки, о, бизә, өз валидејнләринә, табе олур, мән дә еләҹә атасынын башчылығына табе олурам» (1 Коринфлиләрә 11:3; Ефеслиләрә 6:1-3). Ҹон дејир: «Биз аиләликҹә бир јердә оланда ушаглара адәтән мән дүзәлиш верирәм. Анҹаг Алисон вәзијјәтлә даһа јахындан таныш оланда онун ушаглара дүзәлиш вермәсинә јол верирәм вә өзүм дә ону дәстәкләјирәм. Әҝәр нәдәсә онунла разы дејиләмсә, буну сонра мүзакирә едирәм».

Неҹә едә биләрсиниз ки, ушагларын тәрбијәси илә бағлы фикир ајрылыглары сизинлә јолдашыныз арасында инҹиклијә чеврилмәсин вә нәтиҹәдә ушагларын һөрмәтини итирмәјәсиниз?

МӘСЛӘҺӘТ: Ушагларын тәрбијәси илә бағлы мәсәләләр һаггында данышмаг үчүн һәр һәфтә конкрет вахт тәјин един вә араныздакы фикир ајрылыгларыны ачыг мүзакирә един. Һәјат јолдашынызын нөгтеји-нәзәрини баша дүшмәјә чалышын вә онун да ушагла шәхси мүнасибәти олдуғуну гәбул един.

Гој валидејнлик вәзифәси сизи бир-биринизә јахынлашдырсын

Шүбһә јохдур ки, ушаглары тәрбијә етмәк чәтин ишдир. Һәрдән елә ҝәлә биләр ки, бу сизин бүтүн ҝүҹүнүзү алыр. Анҹаг ҝеч-тез ушагларыныз еви тәрк едәҹәк вә сиз һәјат јолдашынызла јенә дә икиниз галаҹагсыныз. Ушаглары бөјүтдүјүнүз мүддәт әрзиндә баш верәнләр никаһынызы мөһкәмләндирәҹәк, јохса зәифләдәҹәк? Ҹаваб Ваиз 4:9, 10 ајәләриндәки принсипә нә дәрәҹәдә әмәл етмәјиниздән асылы олаҹаг: «Ики адам бир адамдан јахшыдыр, чүнки зәһмәтләри үчүн јахшы музд алаҹаглар. Әҝәр бири јыхылса, о бири јолдашыны галдырар».

Валидејнләр бир-бири илә әл-әлә вериб иш ҝөрәндә јахшы бәһрә бичәҹәкләр. Јухарыда ады чәкилән Карел өз һиссләрини белә ифадә едир: «Јолдашымын чохлу јахшы кејфијјәтләри олдуғуну билирдим, анҹаг ушаглары бирҝә бөјүтдүкҹә, онун башга јахшы кејфијјәтләрини дә ҝөрүрәм. Мәһәббәтлә гызларымызын гајғысына галдығыны мүшаһидә етдикҹә, она мәһәббәтим вә һөрмәтим артыр». Ҹон Алисон һаггында дејир: «Јолдашымын гајғыкеш анаја чеврилдијини ҝөрдүкҹә, она мәһәббәтим дәринләшир вә о, ҝөзүмдә даһа да уҹалыр».

Ушаглары тәрбијә етдијиниз мүддәтдә һәјат јолдашыныза вахт ајырсаныз вә онунла әл-әлә чалышсаныз, ушагларыныз бөјүдүкҹә никаһыныз да мөһкәмләнәҹәк. Ушагларыныз үчүн бундан јахшы һансы нүмунәни гоја биләрсиниз?

ӨЗҮНҮЗДӘН СОРУШУН...

▪ Јолдашымла һәр һәфтә ушаглардан ајры нә гәдәр вахт кечирирәм?

▪ Јолдашым ушаглара дүзәлиш верәркән ону неҹә дәстәкләјирәм?

[Һашијә]