Адәмлә Һәвва һәгигәтән дә мөвҹуд олмушлармы?
БИР чох инсанлар үчүн «Јарадылыш» китабында Адәм вә Һәвва һаггында дејиләнләр садәҹә мараглы бир һекајәдир. «Христиан динләринә мәнсуб олан инсанлар чохдандыр ки, “Јарадылыш”да һаггында бәһс едилән әһвалатларын, мәсәлән, Адәм вә Һәвва һаггында дејиләнләрин садәҹә мәҹази мәна дашыдығыны дүшүнүрләр»,— дејә «Тајм» журналынын редакторуна үнванланан мәктубда јазылырды. Бир чох католик, протестант вә јәһуди алимләри бу фикирлә разыдыр. Онлар иддиа едирләр ки, «Јарадылыш» китабында дејиләнләрин чоху тарихлә вә ја елмлә узлашмыр.
Бәс сиз нә дүшүнүрсүнүз? Доғруданмы Адәмлә Һәвва реал шәхсијјәт олублар? Онларын һәгигәтән дә мөвҹуд олдугларыны ҝөстәрән фактлар вармы? Бәс һансы сәбәбләрдән ирәли ҝәләрәк бәзиләри «Јарадылыш»да дејиләнләрин әфсанә олдуғуну дүшүнүрләр?
«Јарадылыш»да дејиләнләр елми ҹәһәтдән етибарлыдырмы?
Әввәлҹә ҝәлин илк инсанын јарадылмасы һагда олан мәлуматын әсас мәгамларыны нәзәрдән кечирәк. Мүгәддәс Китабда Адәм һаггында дејилир: «Рәбб Аллаһ јерин торпағындан инсаны дүзәлтди вә онун бурнуна һәјат нәфәси үфүрдү. Беләҹә инсан ҹанлы бир варлыг олду» (Јарадылыш 2:7). Бу фикир елми кәшфләрлә үст-үстә дүшүрмү?
«Нанотибб» китабында инсан бәдәнин 41 кимјәви елементдән тәшкил олундуғу дејилир. Бу әсас елементләрин һамысы — карбон, дәмир, оксиҝен вә саирә елементләр јерин ‘торпағында’ мөвҹуддур. Бурадан белә нәтиҹәјә ҝәлмәк олар ки, «Јарадылыш»да дејилдији кими, инсан доғрудан да «јерин торпағындан» јарадылыб.
Неҹә олуб ки, бу ҹансыз елементләрин бирләшмәсиндән ҹанлы инсан јараныб? Бунун нә дәрәҹәдә чәтин олдуғуну баша дүшмәк үчүн индијәдәк ихтира олунмуш ән мүрәккәб механизм олан НАСА-нын шатлына (космик ҝәми) нәзәр салаг. Технолоҝијанын бу мөҹүзәси 2,5 милјон һиссәдән ибарәтдир. Һәмин һиссәләрин лајиһәсини чәкмәк вә онлары бирләшдирмәк үчүн мүһәндис бригадаларындан илләрлә вахт тәләб олунмушду. Инди исә ҝәлин инсан бәдәнинә нәзәр салаг. О, 7 октилјон атомдан, 100 трилјон һүҹејрәдән, чохлу органлардан вә ән азы 9 әсас органлар системиндән тәшкил олунмушдурa. Бу ағласығмаз дәрәҹәдә мүрәккәб вә ҝөзәл гурулушлу механизм неҹә пејда олмушдур? Кор тәсадүф, јохса дүшүнүлмүш нијјәт нәтиҹәсиндә?
Бундан башга, инсан нәјин сајәсиндә јашајыр? Һәјат гығылҹымы һарадан ҝөтүрүлүр? Алимләр буну билмәдикләрини етираф едирләр. Әслиндә, онлар һәјата дүзҝүн тәриф вермәкдә белә ортаг мәхрәҹә ҝәлә билмирләр. Јараданын мөвҹудлуғу фикрини гәбул едәнләр үчүн исә ҹаваб ајдындыр. Мәнбә, әлбәттә ки, Аллаһдырb.
Бәс «Јарадылыш» китабында Һәвванын Адәмин габырғасындан јарадылмасы һаггында дејиләнләрә инанмаг олармы? (Јарадылыш 2:21-23). Бу мәлуматы миф вә ја әфсанә кими рәдд етмәздән өнҹә, ајаг сахлајыб нөвбәти фактлара диггәт јетирин: 2008-ҹи илин јанвар ајында АБШ-ын Калифорнија штатында алимләр јеткин инсанын дәри һүҹејрәләриндән дүнјада илк дәфә һәјат габиллијјәтли клонлашдырылмыш дөлләр јаратмышлар. Ејни үсуллардан истифадә едәрәк алимләр ән азы 20 һејваны клонлашдырмышлар. Бунлардан ән танынмышы Долли адлы гојун 1996-ҹы илдә гојунун сүд вәзләриндән клонлашдырылмышдырc.
Бу елми тәҹрүбәләрин нәтиҹәсини заман ҝөстәрәҹәк. Лакин әсас фикир бундан ибарәтдир: әҝәр инсанлар бир организмин биоложи материалындан истифадә едәрәк она бәнзәр башга бир ҹанлы јарада билирләрсә, һәр шејә гадир Јарадан мөвҹуд олан бир инсанын биоложи материалындан башга инсаны јарада билмәздими? Мараглыдыр ки, габырға сүмүјүнүн јенидән бөјүмәси вә өз јерини тутмасы габилијјәтинә малик олдуғу үчүн ҹәрраһлар, бир гајда олараг, бәрпаедиҹи ҹәрраһијјә әмәлијјатларында ондан истифадә едирләр.
Мүгәддәс Китабын тәгдим етдији сүбутлар
Бәзи инсанлар бүтүн Мүгәддәс Китаб бојунҹа Адәм вә Һәвванын дөнә-дөнә хатырландығыны биләндә тәәҹҹүбләнирләр. Бу истинадлар «Јарадылыш» китабынын тарихилијини неҹә тәсдиг едир?
Мәсәлән, ҝәлин Мүгәддәс Јазыларын «Биринҹи Салнамәләр» китабынын 1-дән 9-дәк фәсилләриндә вә «Луканын Мүждәси»нин үчүнҹү фәслиндә јазылан јәһуди нәсил шәҹәрәләринә нәзәр салаг. Гејри-ади дәрәҹәдә тәфәррүаты илә верилән бу нәсил шәҹәрәләри мүнасиб олараг 48 вә 75 нәсли әһатә едир. Лука Иса Мәсиһин нәсил шәҹәрәсини тәсвир едиб, «Салнамәләр»дә исә Исраил халгынын падшаһ вә каһинләринин нәсил шәҹәрәси јазылыб. Һәр ики сијаһыда Сүлејман, Давуд, Јагуб, Исһаг, Ибраһим, Нуһ вә ән нәһајәт, Адәм кими јахшы таныш олан адамларын адлары чәкилир. Бу ики сијаһыдакы бүтүн адлары реал адамлар дашымышлар вә һәр ики сијаһыда ады чәкилән Адәм һәгигәтән дә јашајан илк инсан олмушдур.
Бундан әлавә, Мүгәддәс Китабда Адәм вә Һәвва дөнә-дөнә мифик характерләр кими јох, реал инсанлар кими тәгдим олунур. Ашағыда буна даир бир нечә нүмунә ҝәтирилир:
• «[Аллаһ] бүтүн јер үзүндә мәскунлашмасы үчүн бир инсандан һәр милләти јаратды» (ҺӘВАРИЛӘРИН ИШЛӘРИ 17:26, ЈД).
• «Ҝүнаһ тәк бир адам васитәсилә вә өлүм ҝүнаһ васитәсилә дүнјаја ҝирди... Адәмдән Мусаја гәдәр олүм... һөкм сүрдү» (РОМАЛЫЛАРА 5:12, 14).
• «Илк инсан олан Адәм јашајан ҹан олду» (1 КОРИНФЛИЛӘРӘ 15:45).
• «Илк јарадылан Адәм олмушдур, Һәвва исә сонра јарадылмышдыр» (1 ТИМОТЕЈӘ 2:13).
• «Адәмдән сонра једдинҹи нәсилдә олан Һанох да бу адамлар үчүн пејғәмбәрлик едәрәк демишдир» (ЈӘҺУДА 14).
Даһа ваҹиби исә, Мүгәддәс Китабда ән етибарлы шаһид олан Иса Мәсиһ Адәмлә Һәвванын мөвҹудлуғуну тәсдиг етмишди. Бошанма мөвзусу илә бағлы суаллара Иса белә ҹаваб вермишди: «Каинатын башланғыҹындан исә “Аллаһ онлары киши вә гадын јаратды”. “Буна ҝөрә инсан ата-анасыны бурахаҹаг вә арвадына бағланаҹагдыр. Икиси дә бир бәдән олаҹагдыр”... Беләликлә, Аллаһын бирләшдирдијини инсан ајырмамалыдыр» (Марк 10:6-9). Иса мәҹази мәна дашыјан мәлумата әсасланараг риајәт олунмасы мүтләг олан тәләби гојардымы? Хејр! Иса «Јарадылыш» китабына бир һәгигәт кими истинад едирди.
Мүгәддәс Јазылардакы сүбутлара белә јекун вурулур: «Јени әһд “Јарадылыш” китабынын илк фәсилләриндә дејиләнләрин тарихилијини тәсдиг едир».
Зәнҹирвари әлагә
Килсәјә ҝедән бир чох сәмими инсанлар јахшы мәсиһчи олмаг үчүн Адәмлә Һәвванын мөвҹудлуғуна инанмағын ваҹиб олмадығыны дүшүнүрләр. Илк бахышдан, бу һәгигәт кими ҝөрүнә биләр. Лакин ҝәлин бир аз дәринә ҝедәк вә бахаг ҝөрәк бу, бизи һара апарыб чыхараҹаг.
Мәсәлән, ҝәлин килсәјә ҝедәнләрин мүһүм сајдығы Мүгәддәс Китаб тәлимини — фидјәни ҝөтүрәк. Бу тәлимә әсасән, Иса Мәсиһ инсанлары ҝүнаһдан азад етмәк үчүн өз камил һәјатыны фидјә олараг вермишди (Матта 20:28; Јәһја 3:16). Билдијимиз кими, фидјә итирилмиш вә ја мүсадирә едилмиш бир шеји сатын алмаг үчүн өдәнилән мүвафиг дәјәрдир. Буна ҝөрә дә Мүгәддәс Китабда Исанын ‘өзүнү [«мүвафиг», ЈД] фидјә вердији’ јазылыб (1 Тимотејә 2:6). Биздә суал јарана биләр ки, о, өзүнү нәјә мүвафиг фидјә кими вермишдир. Бу суала Мүгәддәс Китаб белә ҹаваб верир: «Неҹә ки, Адәмдә һамы өлүр, Мәсиһдә дә һамы һәјата говушур» (1 Коринфлиләрә 15:22). Исанын итаәткар бәшәријјәти сатын алмаг үчүн гурбан вердији камил һәјаты Адәмин Едендә илк ҝүнаһын нәтиҹәсиндә итирдији камил һәјата мүвафигдир (Ромалылара 5:12). Ајдындыр ки, Адәм мөвҹуд олмасајды, Мәсиһин өзүнү фидјә кими вермәси тамамилә мәнасыз оларды.
«Јарадылыш»да Адәм вә Һәвва һаггында дејиләнләри рәдд етмәк вә ја онун әһәмијјәтини азалтмаг Мүгәддәс Китабын, демәк олар ки, бүтүн әсас тәлимләрини мәнасыз едирd! Бу ҹүр фикирләр чохлу ҹавабсыз суаллар доғурур вә нәтиҹәдә һеч бир тәмәли олмајан иман јараныр (Ибраниләрә 11:1).
Һәјатын мәнасы вармы?
Нәһајәт биз ән әсас суала ҝәлиб чыхырыг: «Јарадылыш»да јазыланлары рәдд етмәк инсана һәјатын мәнасыны тапмаға көмәк едирми? Ҝөркәмли тәкамүлчү вә атеист Ричард Доукинсин фикринә ҝөрә, каинатда нә нијјәт, нә план, нә хејир, нә дә шәр вар, садәҹә кор, амансыз лагејдлик мөвҹуддур. Бу, инсан тәбиәтинә бүсбүтүн зидд олан сон дәрәҹә мәјуседиҹи бир фикирдир!
Бунун әксинә олараг, Мүгәддәс Китабда һәјатын ән ваҹиб суалларына гәнаәтбәхш ҹаваб верилир: биз неҹә јаранмышыг? Һәјатын мәнасы нәдәдир? Нә үчүн дүнјада бу гәдәр пислик вә әзаб-әзијјәт вар? Пислијә нә вахтса сон гојулаҹагмы? Вә саирә. Бундан башга, биз Мәсиһин фидјә гурбанлығына иман сајәсиндә Аллаһын илк инсан олан Адәмлә Һәвваны јерләшдирдији Еден бағына бәнзәр Ҹәннәтдә әбәди јашамаға үмид едә биләрик (Мәзмур 37:29; Вәһј 21:3-5). Доғрудан да ҝөзәл үмиддирe!
Адәмлә Һәвва һаггында дејиләнләр тәкамүл нәзәријјәсинә ујғун ҝәлмәсә дә, елмә мәлум олан бир чох фактларла узлашыр. Үстәлик, о, инсанларын һәјатына мәна гатан вә Аллаһдан илһам алан Мүгәддәс Китабда дејиләнләрә там ујғун ҝәлир.
Белә исә, нә үчүн Мүгәддәс Китабы шәхсән арашдырмајасыныз? Јеһованын Шаһидләри ҹанла-башла бу ишдә сизә көмәк етмәјә һазырдырлар.
[Һашијәләр]
a Һесаблама системинә ҝөрә бу рәгәмләр 7 јанында 27 сыфыр вә 100 јанында 12 сыфыр кими јазылыр.
b Әлавә мәлумат алмаг үчүн Јеһованын Шаһидләри тәрәфиндән дәрҹ едилмиш «Гајғыкеш Јарадан мөвҹуддурму?» вә «Һәјат неҹә әмәлә ҝәлиб? Тәкамүл, јохса јарадылма јолу илә?» китабларына бахын.
c Әлбәттә, бу алимләр һәјат јаратмырлар. Әксинә, онлар артыг мөвҹуд олан ҹанлы һүҹејрәләрлә ишләјирләр.
d Бура Аллаһын али һакимијјәти, инсанын нөгсансызлығы, хејир вә шәр, азад ирадә, өлүләрин вәзијјәти, никаһ, вәд олунмуш Мәсиһ, јерүзү ҹәннәт, Аллаһын Падшаһлығы вә бир чох башга тәлимләр дахилдир.
e Әлавә мәлумат үчүн Јеһованын Шаһидләри тәрәфиндән дәрҹ олунмуш «Мүгәддәс Китаб әслиндә нә өјрәдир?» китабынын «Аллаһын јер үчүн нијјәти нәдән ибарәтдир?» адлы 3-ҹү вә «Фидјә Аллаһын ән бөјүк һәдијјәсидир» адлы 5-ҹи фәслинә бахын.
[14-ҹү сәһифәдәки јазы]
Ајдындыр ки, Адәм мөвҹуд олмасајды, Мәсиһин өзүнү фидјә кими вермәси тамамилә мәнасыз оларды.
[12 вә 13-ҹү сәһифәдәки шәкилләр]
Шатлын лајиһәсиндә олдуғу кими, инсан бәдәниндә дә һәр шеј дәгигликлә дүшүнүлмүшдүр
[15-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Иса Адәмлә Һәвванын мөвҹудлуғуну тәсдиг етмишди