Ибраһим пејғәмбәр ким иди?
ДИН аләминдә бөјүк тәсирә малик олан чох аз адам тапылар. Јәһудиләрин, мүсәлманларын вә христианларын еһтирам бәсләдикләри Ибраһимa пејғәмбәр «Мүгәддәс Јазыларда бөјүк» вә «ҝүҹлү имана саһиб олан инсан» кими тәсвир олунур. Һәтта Мүгәддәс Китаб ону «иман ҝәтирәнләрин атасы» адландырыр (Ромалылара 4:11).
Нәјә ҝөрә инсанлар Ибраһим пејғәмбәрә белә еһтирам бәсләјирләр? Сәбәбләрдән бири одур ки, Мүгәддәс Китабда Ибраһим бирбаша олараг үч дәфә Аллаһын досту адланыр! (2 Салнамәләр 20:7; Јешаја 41:8; Јагуб 2:23).
Диҝәр тәрәфдән, Ибраһим бизим кими ади инсан иди. О да бир чох чәтинликләрлә гаршылашыр вә онларын өһдәсиндән уғурла ҝәлирди. Онун буна неҹә наил олдуғуну билмәк истәјирсинизми? Ҝәлин ҝөрәк Мүгәддәс Китаб бу ҝөзәл инсан һаггында һансы тәфәррүатлары ачыглајыр.
Гыса тарихчәси
Ерамыздан әввәл 2018-ҹи илдә доғулан Ибраһим Ур шәһәриндә боја-баша чатмышдыр (Јарадылыш 11:27—31). Ур бөјүк вә инкишаф етмиш, һәмчинин бүтпәрәстликлә долу шәһәр иди. Ибраһимин атасы Тераһ, еһтимала ҝөрә, мүхтәлиф бүтләрә ибадәт едәнләрдән бири иди (Јешуа 24:2). Буна бахмајараг, башга танрыларын бүтләринә ибадәт етмәк әвәзинә, Ибраһим тәк Јеһоваb Аллаһа ибадәти сечмишди.
Нәјә ҝөрә Ибраһим тәк Аллаһа ибадәти сечмишди? Ибраһим анадан оландан сонра Нуһ пејғәмбәрин оғлу Сам һәлә 150 ил јашамышды. Тәбии ки, әҝәр о, белә јашлы инсанла үнсијјәт едирдисә, бу, тәсирсиз өтүшмәзди. Ибраһим Үмумдүнја дашгындан сағ чыхмағын нә демәк олдуғуну һәмин һадисәнин ҹанлы шаһиди Самдан өјрәнә биләрди. О, јәгин ки, Самы вә аиләсини Дашгындан хилас едән Јеһова Аллаһа ибадәтин нә дәрәҹәдә зәрури олдуғуну да өјрәнмишди.
Бу мәлуматлары Самдан вә ја башгаларындан алмасындан асылы олмајараг, Ибраһим һәгиги Аллаһ һаггында өјрәндикләринә мүвафиг давранырды. «Үрәји арашдыран» Јеһова Аллаһ Ибраһимә нәзәр саланда бу инсанда јахшы ҹәһәтләр ҝөрдү вә она даһа јахшы инсан олмаға көмәк етди (Сүлејманын мәсәлләри 17:3; 2 Салнамәләр 16:9).
Һәјаты
Бир чох чәтинликләрә бахмајараг, Ибраһим долғун вә мәналы һәјат сүрүрдү. Ҝәлин онун һәјатындан бәзи мәгамлара нәзәр салаг.
▪ Ибраһим һәлә Ур шәһәриндә јашајаркән Аллаһ она доғма дијарыны тәрк едиб, ҝөстәрәҹәји торпаға ҝетмәји бујурду. Ибраһимлә Сара һара ҝедәҹәкләрини вә бу ҝөстәришин нәјә ҝөрә верилдијини там билмәсәләр дә, Аллаһын бујруғуна итаәткарлыгла әмәл етдиләр. Онлар нәтиҹәдә Кәнан торпағында чадырларда мәскән салыб, өмүрләринин сонунадәк «мүвәггәти сакин» кими јашадылар (Һәвариләрин ишләри 7:2, 3; Ибраниләрә 11:8, 9, 13).
▪ Ибраһимлә Саранын һәлә ушаглары јох икән Јеһова Ибраһимдән бөјүк халг төрәјәҹәјини вәд етди вә әлавә олараг деди ки, јер үзүнүн бүтүн аиләләри онун васитәсилә хејир-дуа алаҹаг (Јарадылыш 11:30; 12:1—3). Сонра Јеһова бу вәдини бир даһа тәсдигләјәрәк Ибраһимин нәслинин ҝөјләрин улдузу гәдәр чохсајлы олаҹағыны билдирди (Јарадылыш 15:5, 6).
▪ Ибраһимин 99, Саранын исә тәхминән 90 јашы оланда Јеһова онларын оғуллары олаҹағыны вәд етди. Бу, инсан нөгтеји-нәзәри илә гејри-мүмкүн олса да, Ибраһимлә Сара «Рәбб үчүн чәтин бир шеј» олмадығынын шаһиди олдулар (Јарадылыш 18:14). Бир илдән сонра јүз јашлы Ибраһим оғул атасы олду вә онун адыны Исһаг гојду (Јарадылыш 17:21; 21:1—5). Аллаһ вәдиндә хүсусилә вурғулады ки, бәшәријјәт бөјүк хејир-дуалары Исһагын васитәсилә алаҹаг.
▪ Илләр өтдүкдән сонра, Јеһова Ибраһимә гејри-ади бир ҝөстәриш верди. О, Ибраһимдән хаһиш етди ки, һәлә арвад-ушағы олмајан севимли ҝәнҹ оғлу Исһагы гурбан ҝәтирсинc. Һәтта оғлуну итирмәк она үрәкағрысы версә дә, Ибраһим Аллаһын ҝөстәришинә итаәт едиб Исһагы гурбан ҝәтирмәк әзминдә иди. О, гәти шәкилдә әмин иди ки, әҝәр тәләб олунарса, вәдинә әмәл етмәк үчүн Аллаһ Исһагы дирилтмәјә гадирдир (Ибраниләрә 11:19). Ибраһим оғлуну гурбан ҝәтирмәк үзрә олдугда Аллаһ мүдахилә едиб Исһагын өлүмүнүн гаршысыны алды. Аллаһ Ибраһими итаәткарлығына ҝөрә тәрифләди вә она вердији вәдини бир даһа тәкрарлады (Јарадылыш 22:1—18).
▪ Ибраһим 175 ил өмүр сүрдүкдән сонра өлүм јухусуна ҝетди. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, о, узун өмүр сүрәрәк һәјатдан дојмуш һалда өлдү (Јарадылыш 25:7, 8). Бунунла Ибраһим, Аллаһын вәд етдији кими, өләнәдәк әмин-аманлыг ичиндә јашады (Јарадылыш 15:15).
Гојдуғу ирс
Ибраһим пејғәмбәр садәҹә дини вә тарихи бахымдан гәдимдә јашамыш бир шәхсијјәт дејил. Онун һәјат нүмунәси бу ҝүн бизим үчүн дә бөјүк әһәмијјәт кәсб едир (Ибраниләрә 11:8—10, 17—19). Ҝәлин Ибраһим пејғәмбәрин тәзаһүр етдирдији дөрд ҝөзәл хүсусијјәти нәзәрдән кечирәк. Әввәлҹә, онун ән јахшы танынан хүсусијјәтинә — иманына нәзәр салаг.
[Һашијәләр]
a Әввәлҹә Ибраһим Ибрам, онун арвады Сара исә Сарај кими танынырды. Сонра Аллаһ Ибрамын адыны мәнасы «чохлу милләтин атасы» олан Ибраһим, Сарајын адыны исә «мәләкә» мәнасы верән Сара адына дәјишди (Јарадылыш 17:5, 15). Садәлик үчүн бу мәгаләләр силсиләсиндә Ибраһим вә Сара адларындан истифадә олунур.
b Јеһова, Мүгәддәс Јазылара әсасән, Аллаһын шәхси адыдыр.
c Бу журналын 18-ҹи сәһифәсиндәки «Охуҹуларымыз сорушур... Нәјә ҝөрә Аллаһ Ибраһим пејғәмбәрдән оғлуну гурбан ҝәтирмәји хаһиш етди?» мәгаләсинә бахын.
[4-ҹү сәһифәдәки чәрчивә]
Мүгәддәс Китаб тарихиндә мүһүм шәхс
Мүгәддәс Јазыларын «Јарадылыш» китабынын илк он фәслиндә бир сыра иманлы инсанларын, о ҹүмләдән Һабилин, Ханокун (Идрис) вә Нуһун һәјат тарихчәсиндән бәһс едилир. Лакин нөвбәти тәхминән он беш фәсил исә бир инсана — Ибраһимә һәср олунуб.
Бундан башга, Мүгәддәс Китабын әсас анлајышларындан бәзиләри илк дәфә Ибраһимлә бағлы хатырланыр. Мәсәлән:
▪ илк дәфә Аллаһ Өз хидмәтчиләринин галханы, јәни онлары мүдафиә едән кими хатырланыр (Јарадылыш 15:1; бах: Ганунун тәкрары 33:29; Мәзмур 115:9; Сүлејманын мәсәлләри 30:5);
▪ илк дәфә Аллаһа иман ҝәтирмәк ифадәси ишләдилир (Јарадылыш 15:6);
▪ илк дәфә пејғәмбәр сөзү ишләдилир (Јарадылыш 20:7);
▪ илк дәфә валидејн мәһәббәти вурғуланыр (Јарадылыш 22:2).