Јеһова «сирләри ачан» Аллаһдыр

«Һәгигәтән, сизин Аллаһыныз аллаһларын Аллаһы вә падшаһларын Ағасыдыр, сирләри ачан да Одур» (ДАН. 2:47).

НЕҸӘ ҸАВАБ ВЕРӘРДИНИЗ?

Јеһова ҝәләҹәклә бағлы бизә һансы тәфсилатлары ачыглајыб?

Вәһши һејванын илк алты башы һансы империјалары тәмсил едир?

Вәһши һејванла Навуходоносорун ҝөрдүјү бөјүк һејкәл арасында һансы әлагә вар?

1, 2. Јеһова бизә нәји ачыглајыб вә буну нә үчүн едиб?

АЛЛАҺЫН ПАДШАҺЛЫҒЫ инсан һакимијјәтинә сон гојан заман дүнјаны һансы дөвләтләр идарә едәҹәк? Бу суалын ҹавабы бизә мәлумдур, чүнки ону бизә «сирләри ачан» Јеһова Аллаһ ачыглајыб. О, Даниелин вә һәвари Јәһјанын гәләмә алдығы пејғәмбәрликләр васитәсилә бизә бу дөвләтләри мүәјјән етмәјә көмәк едир.

² Јеһова онлара вәһши һејванларын бир-бирләрини әвәз етмәси илә бағлы ҝөрүнтүләр вермишди. О һәмчинин Даниелә падшаһын јухуда ҝөрдүјү нәһәнҝ метал һејкәлин мәнасыны ачыгламышды. Јеһова бизим фајдамыз үчүн бу ҝөрүнтүләрин Мүгәддәс Китаба дахил олмасынын вә горунуб сахланылмасынын гајғысына галыб (Ром. 15:4). О, буну она ҝөрә едиб ки, тезликлә Онун Падшаһлығынын бүтүн инсан һөкумәтләрини әзиб-дағыдаҹағына олан үмидимиз даһа да мөһкәмләнсин (Дан. 2:44).

3. Мүгәддәс Китабдакы пејғәмбәрликләри дәгиг баша дүшмәк үчүн биз, илк нөвбәдә, нәји анламалыјыг вә нә үчүн?

³ Даниелин вә Јәһјанын јаздыглары бу пејғәмбәрликләр јалныз сәккиз падшаһын, јәни инсан һөкумәтинин һансы империјалары тәмсил етдијини јох, һәмчинин онларын һансы ардыҹыллыгда мејдана чыхдыгларыны да ачыглајыр. Лакин биз Мүгәддәс Китабда јазылан ән биринҹи пејғәмбәрлијин мәнасыны баша дүшдүјүмүз тәгдирдә бу пејғәмбәрликләри дәгиг анлаја биләрик. Нәјә ҝөрә? Чүнки Мүгәддәс Китаб вә орада олан бүтүн пејғәмбәрликләр илк пејғәмбәрликлә сых бағлыдыр.

ИЛАНЫН БАЛАСЫ ВӘ ВӘҺШИ ҺЕЈВАН

4. Гадынын өвлады кимләрдән тәшкил олунуб вә бу өвлад нә едәҹәк?

⁴ Еден бағында үсјан баш верәндән сонра Јеһова «гадын»ын «өвлады» олаҹағыны вәд етдиa. (Јарадылыш 3:15 ајәсини оху.) Ән сонда бу өвлад иланын, јәни Шејтанын башыны әзәҹәк. Даһа сонра Јеһова ачыглады ки, бу өвлад Ибраһимин нәслиндән төрәјәҹәк, Исраил халгынын Јәһуда гәбиләсиндән олаҹаг вә Давуд падшаһын сүлаләсиндән ҝәләҹәк (Јар. 22:15—18; 49:10; Мәз. 89:3, 4; Лука 1:30—33). Бу өвладын әсас һиссәси Мәсиһ Исадыр (Галат. 3:16). Икинҹи дәрәҹәли һиссәси исә мәсиһчи јығынҹағынын мәсһ олунмуш үзвләридир (Галат. 3:26—29). Иса вә бу мәсһ олунмуш мәсиһчиләр бирликдә Аллаһын Падшаһлығыны тәшкил едирләр. Аллаһ бу Падшаһлығын васитәсилә Шејтаны мәһв едәҹәк (Лука 12:32; Ром. 16:20).

5, 6. а) Даниел вә Јәһја һөкумәтләрин нечәси һагда јазыблар? б) «Вәһј» китабындакы вәһши һејванын башлары нәји тәмсил едир?

⁵ Едендә сөјләнилән илк пејғәмбәрликдә Шејтанын да «баласы»нын олаҹағы дејилирди. Шејтанын баласы гадынын өвладына дүшмән кәсиләҹәк. Шејтанын баласы кимдир? Елә өзү кими Аллаһа нифрәт едәнләр вә Онун халгына зүлм верәнләр. Тарих бојунҹа Шејтан өз баласындан мүхтәлиф сијаси тәшкилатлар вә ја падшаһлыглар формалашдырмышды (Лука 4:5, 6). Лакин Аллаһын халгына, јәни истәр Исраил халгына, истәрсә дә мәсһ олунмушлар јығынҹағына бирбаша тәсир ҝөстәрән падшаһлыгларын сајы чох аз олуб. Нәјә ҝөрә бу, мүһүм фактдыр? Чүнки бу, Даниелин вә Јәһјанын алдыглары ҝөрүнтүләрдә нәјә ҝөрә јалныз сәккиз империјадан сөһбәт ҝетдијини изаһ едир.

⁶ Дирилдилмиш Иса ерамызын биринҹи әсринин сонунда һәвари Јәһјаја һејрәтамиз ҝөрүнтүләр вермишди (Вәһј 1:1). Онларын бириндә Јәһја бөјүк бир дәнизин саһилиндә дуран вә әждаһа илә тәмсил олунан Иблиси ҝөрдү. (Вәһј 13:1, 2 ајәләрини оху.) Јәһја һәмчинин дәниздән чыхан вә Иблисдән бөјүк сәлаһијјәт алан әҹаиб једдибашлы вәһши һејваны да ҝөрдү. Даһа сонра Јәһја ал-гырмызы вәһши һејваны ҝөрдү; онун да једди башы варды. Бу вәһши һејван Вәһј 13:1 ајәсиндәки вәһши һејванын сурәтидир. Мәләк Јәһјаја изаһ етди ки, ал-гырмызы вәһши һејванын једди башы једди падшаһы, јәни једди һөкумәти тәмсил едир (Вәһј 13:14, 15; 17:3, 9, 10). Јәһја бу сөзләри јазанда онлардан беши сүгута уғрамышды, бири һакимијјәт башында иди, о бириси исә һәлә ҝәлмәмишди. Бу, һансы дүнја империјаларыдыр? Ҝәлин «Вәһј» китабында һаггында бәһс едилән вәһши һејванын једди башыны бир-бир мүзакирә едәк. «Даниел» китабындан арашдыраҹағымыз диҝәр пејғәмбәрликләрдән исә ҝөрәҹәјик ки, бу падшаһлыглар дүнја сәһнәсинә чыхмаздан әсрләр өнҹә онларын чоху барәдә әлавә тәфсилатлар верилмишди.

ИЛК ИКИ БАШ — МИСИР ВӘ АССУРИЈА

7. Вәһши һејванын биринҹи башы һансы падшаһлығы тәмсил едир вә нәјә ҝөрә?

⁷ Вәһши һејванын илк башы Мисири тәмсил едир. Нәјә ҝөрә? Чүнки Мисир Аллаһын халгы илә дүшмәнчилик едән илк бөјүк падшаһлыг олуб. Ибраһимдән төрәјән исраиллиләрин сајы Мисирдә хејли артмышды. Гадынын вәд олунмуш өвлады мәһз онун нәслиндән ҝәлмәли иди. Лакин сонрадан Мисир Исраилә зүлм етмәјә башлады. Шејтан гадынын өвладынын дүнјаја ҝәлмәмәси үчүн Аллаһын халгыны мәһв етмәјә ҹәһд ҝөстәрди. Неҹә? О, фирондан истифадә едәрәк исраиллиләрин јени доғулан бүтүн оғлан ушагларыны өлдүрмәк фикринә дүшдү. Анҹаг Јеһова онун нијјәтини алт-үст етди вә халгыны Мисирдән, көләлик әсарәтиндән гуртарды (Чых. 1:15—20; 14:13). Сонра Јеһова исраиллиләри Вәд едилмиш дијара ҝәтирди.

8. Вәһши һејванын икинҹи башы һансы империјаны тәмсил едир вә бу империја нә етмәјә ҹәһд ҝөстәрмишди?

⁸ Вәһши һејванын икинҹи башы Ассурија империјасыны тәмсил едир. Бу һеҝемон дөвләт дә Аллаһын халгыны мәһв етмәјә ҹәһд ҝөстәрмишди. Дүздүр, Јеһова бүтпәрәстликләринә вә үсјанкарлыгларына ҝөрә онгәбиләли Исраил падшаһлығыны ҹәзаландырмаг үчүн Ассуријадан истифадә етмишди. Лакин сонрадан Ассурија Јерусәлимә һүҹум чәкди. Ола билсин, бу ишдә Шејтан әли варды вә бунунла о, Исаја ҝәтириб чыхараҹаг падшаһ сүлаләсини мәһв етмәк истәјирди. Бу һүҹум Јеһованын нијјәтинә дахил дејилди вә О, мөҹүзәви шәкилдә ишғалчылары мәһв едәрәк садиг халгыны гуртарды (2 Пад. 19:32—35; Јешаја 10:5, 6, 12—15).

ҮЧҮНҸҮ БАШ — БАБИЛ

9, 10. а) Јеһова бабиллиләрә нә етмәји иҹазә вермишди? б) «Даниел» вә «Микеја» китабларындакы Мәсиһлә бағлы пејғәмбәрликләрин јеринә јетмәси үчүн нә баш вермәли иди?

⁹ Јәһјанын алдығы ҝөрүнтүдәки вәһши һејванын үчүнҹү башы пајтахты Бабил шәһәри олмуш падшаһлығы тәмсил едир. Јеһованын изнилә бабиллиләр Јерусәлими виран гојуб халгыны әсир апармышдылар. Лакин бу алчалдыҹы фәлакәтә јол вермәздән өнҹә, Јеһова үсјанкар исраиллиләри хәбәрдар етмишди (2 Пад. 20:16—18). О, габагҹадан демишди ки, Јерусәлимдә «Рәббин тахтында» отуран падшаһларын сүлаләсиндән олан инсанларын һакимијјәтә ҝәлмәсинә иҹазә вермәјәҹәк (1 Салн. 29:23). Лакин Јеһова вәд етмишди ки, һәмин һакимијјәти Давуд падшаһын сүлаләсиндән олан «һагг саһиби» ҝәлиб бәрпа едәҹәк (Јез. 21:25—27).

¹⁰ Диҝәр пејғәмбәрликдә ҝөстәрилир ки, вәд олунмуш Мәсиһ, јәни мәсһ олунмуш ҝәләндә јәһудиләр һәлә дә Јерусәлим мәбәдиндә ибадәт едәҹәкләр (Дан. 9:24—27). Исраиллиләрин Бабилә әсир апарылмасындан өнҹә јазылан бир пејғәмбәрликдә бу шәхсин Бетлеһемдә доғулаҹағы дејилмишди (Мик. 5:2). Лакин бу пејғәмбәрликләрин јеринә јетмәси үчүн јәһудиләр әсарәтдән азад едилмәли, вәтәнләринә гајытмалы вә мәбәди јенидән тикмәли идиләр. Анҹаг бабиллиләр һеч вахт әсирләри азад етмирдиләр. Бәс бу манеәни Јеһова неҹә арадан галдырды? Бу суалын ҹавабыны О, пејғәмбәрләринә ачыглады (Амос 3:7).

11. Бабил империјасы һансы мүхтәлиф рәмзләрлә тәмсил олунуб? (Һашијәјә бахын.)

¹¹ Бабилә әсир апарыланларын арасында Даниел пејғәмбәр дә вар иди (Дан. 1:1—6). Јеһова Даниелдән Бабил падшаһлығындан сонра бир-бирини әвәз едәҹәк империјалар барәдә пејғәмбәрликләр јазмаг үчүн истифадә етмишди. Јеһова мүхтәлиф символлар васитәсилә бу сирләри Даниелә ачыглады. Мисал үчүн, Јеһова Бабил падшаһы Навуходоносора јухуда мүхтәлиф металлардан ибарәт бөјүк бир һејкәл ҝөстәрди. (Даниел 2:1, 19, 31—38 ајәләрини оху.) Јеһова Даниел васитәсилә ачыглады ки, гызылдан олан баш Бабил империјасыны тәмсил едирb. Һејкәлин ҝүмүшдән олан синәси вә голлары исә Бабилдән сонра ҝәлән империјадыр. Сөһбәт һансы империјадан ҝедир вә бу империја Аллаһын халгы илә неҹә давранырды?

ДӨРДҮНҸҮ БАШ — МИДИЈА-ФАРС

12, 13. а) Јеһова Бабилин истиласы барәдә һансы тәфсилатлары ачыгламышды? б) Нәјә ҝөрә демәк олар ки, вәһши һејванын дөрдүнҹү башы Мидија-Фарс империјасыдыр?

¹² Даниелин јашадығы вахтдан тәхминән јүз ил әввәл Јеһова Јешаја пејғәмбәр васитәсилә Бабили зәбт едәҹәк империја һаггында әтрафлы мәлумат вермишди. Јеһова јалныз Бабил шәһәринин неҹә әлә кечириләҹәјини јох, һәмчинин оранын ким тәрәфиндән зәбт олунаҹағыны да ачыгламышды. Бу, Фарс падшаһы Кир иди (Јешаја 44:28—45:2). Даниел Мидија-Фарс империјасы илә әлагәдар даһа ики ҝөрүнтү алмышды. Ҝөрүнтүләрин бириндә бу империја бир тәрәфә әјилмиш ајыја бәнзәдилирди. Она белә дејилди: «Галх чохлу әт је» (Дан. 7:5). Даниелин алдығы диҝәр ҝөрүнтүдә исә бу икили дүнја империјасы икибујнузлу гочла тәмсил олунуб (Дан. 8:3, 20).

¹³ Јеһова Бабилин сүгуту вә исраиллиләрин вәтәнләринә гајытмалары барәдә пејғәмбәрликләри јеринә јетирмәк үчүн Мидија-Фарс империјасындан истифадә етмишди (2 Салн. 36:22, 23). Лакин елә һәмин империја аз гала Аллаһын халгынын көкүнү кәссин. «Естер» китабында Фарс империјасында падшаһдан сонра икинҹи адам олан Һаман адлы бир шәхсин гурдуғу суи-гәсд барәдә јазылыб. О, уҹсуз-буҹагсыз империјаја сәпәләнән бүтүн јәһудиләри мәһв етмәк фикринә дүшдү вә һәтта бунун үчүн конкрет бир ҝүн тәјин етди. Јалныз Јеһованын мүдахиләси сајәсиндә Онун халгы Шејтанын баласынын мәкрли планындан хилас олду (Ест. 1:1—3; 3:8, 9; 8:3, 9—14). Буна ҝөрә дә демәк олар ки, «Вәһј» китабында вәһши һејванын дөрдүнҹү башы Мидија-Фарс империјасыдыр.

БЕШИНҸИ БАШ — ЈУНАНЫСТАН

14, 15. Јеһова гәдим Јунаныстан империјасы һаггында нәләри ачыгламышды?

¹⁴ «Вәһј» китабындакы вәһши һејванын бешинҹи башы Јунаныстандыр. Даниел Навуходоносорун јухусуну она изаһ едәндә демишди ки, тунҹдан олан гарын вә будлар сөзүҝедән бу империјанын рәмзидир. Јеһова Даниелә вердији әлавә ики ҝөрүнтүдә империјанын сәҹијјәви ҹәһәти вә онун ән ҝөркәмли һөкмдары барәдә инсаны һејрәтләндирән тәфсилатлар ачыгламышды.

¹⁵ Ҝөрүнтүләрин бириндә Даниел дөрдганадлы бәбир кими тәсвир олунан Јунаныстаны ҝөрдү. Бу, һәмин империјанын ишғалчылыг сијасәтини сүрәтлә һәјата кечирәҹәјинә ишарә едирди (Дан. 7:6). Диҝәр ҝөрүнтүдә исә Даниел бөјүк бир бујнузу олан тәкәнин икибујнузлу гочу — Мидија-Фарс империјасыны — бир ҝөз гырпымында өлдүрдүјүнү ҝөрдү. Јеһова Даниелә изаһ етди ки, бу тәкә Јунаныстаны, бөјүк бујнуз исә бу империјанын падшаһларындан бирини тәмсил едир. Даһа сонра Даниелә бу бөјүк бујнузун гырылаҹағы вә јеринә дөрд балаҹа бујнузун чыхаҹағы изаһ олунду. Бу пејғәмбәрлијин Јунаныстанын дүнја империјасына чеврилмәсиндән бир нечә әср өнҹә јазылмасына бахмајараг, о ән хырда тәфсилатынадәк јеринә јетди. Гәдим Јунаныстанын ән нүфузлу һөкмдары олан Бөјүк Исҝәндәр Мидија-Фарс империјасыны мәғлуб етди. Лакин тезликлә бу бујнуз гырылды, јәни бөјүк һөкмдар һакимијјәтинин ән јүксәк зирвәсиндә, 32 јашында вәфат етди. Даһа сонра онун јаратдығы империја дөрд сәркәрдә арасында бөлүндү. (Даниел 8:20—22 ајәләрини оху.)

16. Исҝәндәрин парчаланмыш империјасынын варисләриндән бири олан IV Антиох нә етди?

¹⁶ Фарс империјасыны ишғал етдикдән сонра Јунаныстан Аллаһын халгыны идарә етмәјә башлады. Артыг о вахт јәһудиләр Вәд едилмиш дијарда мәскунлашмыш, Јерусәлимдәки мәбәди јенидән бәрпа етмишдиләр. Онлар һәлә дә Аллаһын сечилмиш халгы идиләр вә бу мәбәд һәгиги ибадәтин мәркәзи иди. Лакин бизим ерадан әввәл икинҹи әсрдә вәһши һејванын бешинҹи башы олан Јунаныстан Аллаһын халгына һүҹум етди. Исҝәндәрин парчаланмыш империјасынын варисләриндән бири олан ЫВ Антиох Јерусәлимдәки мәбәдин әразисиндә јаланчы аллаһа ибадәт етмәк мәгсәдилә бир гурбанҝаһ дүзәлтди вә јәһуди дининә етигад едән һәр бир инсана өлүм һөкмү кәсиләҹәјини билдирди. Бу, Шејтанын баласынын Аллаһын халгына неҹә дә бөјүк нифрәт бәсләдијини ҝөстәрир! Лакин тезликлә Јунаныстан диҝәр дүнја империјасы илә әвәз олунду. Бәс вәһши һејванын алтынҹы башы һансы империјадыр?

АЛТЫНҸЫ БАШ — «ДӘҺШӘТЛИ, ҺЕЈБӘТЛИ» РОМА

17. Јарадылыш 3:15 ајәсинин јеринә јетмәсиндә вәһши һејванын алтынҹы башы һансы ролу ојнамышды?

¹⁷ Јәһја вәһши һејванла әлагәдар ҝөрүнтү аланда дүнјада һеҝемонлуг едән империја Рома иди (Вәһј 17:10). Вәһши һејванын алтынҹы башы олан Рома Јарадылыш 3:15 ајәсиндә јазылан пејғәмбәрлијин јеринә јетмәсиндә хүсуси рол ојнамышды. Шејтан Рома мәмурларындан истифадә едәрәк өвладын «дабанындан [санҹды]», јәни она мүвәггәти зәрәр вурду. Онлар Исаја гаршы јалан иттиһамлар ирәли сүрәрәк ону халгы һакимијјәтә гаршы үсјана тәһрик етмәкдә ҝүнаһландырдылар вә едам етдиләр (Мат. 27:26). Лакин Исанын јарасы тезликлә сағалды — Јеһова ону дирилтди.

18. а) Јеһова һансы јени халгы сечди вә нә үчүн? б) Иланын баласы гадынын өвлады илә дүшмәнчилик етмәјә неҹә давам едирди?

¹⁸ Исраилин дини рәһбәрләри ромалыларла әлбир олуб Исаја гаршы суи-гәсд һазырладылар, халгын бөјүк гисми дә ону рәдд етди. Буна ҝөрә дә Јеһова халгы олан исраиллиләрдән үз дөндәрди (Мат. 23:38; Һәв. иш. 2:22, 23). О, Өзүнә Аллаһын Исраили адланан јени халг сечди (Галат. 3:26—29; 6:16). Һәмин халг мәсһ олунмуш мәсиһчиләрдән ибарәт олан јығынҹаг иди вә бу јығынҹаг һәм јәһудиләрдән, һәм дә гејри-јәһудиләрдән тәшкил олунмушду (Ефес. 2:11—18). Иса өлүб дирилдикдән сонра да иланын баласы гадынын өвлады илә дүшмәнчилик етмәјә давам едирди. Рома империјасы өвладын икинҹи дәрәҹәли һиссәси олан мәсһ олунмуш мәсиһчиләр јығынҹағыны дәфәләрлә мәһв етмәјә ҹәһд ҝөстәрмишдиc.

19. а) Даниел алтынҹы дүнја империјасыны неҹә тәсвир етмишди? б) Сәһифә 14-дәки мәгаләдә биз нәји мүзакирә едәҹәјик?

¹⁹ Навуходоносорун јухуда ҝөрдүјү һејкәлин дәмир балдырлары Романы тәмсил едир (Дан. 2:33). Даниелин алдығы башга ҝөрүнтүдә тәкҹә Рома империјасы дејил, һәмчинин Ромадан төрәјәҹәк нөвбәти дүнја империјасы да ајдын тәсвир олунмушду. (Даниел 7:7, 8 ајәләрини оху.) Бир нечә әср әрзиндә Рома дүшмәнләринин ҝөзүндә «дәһшәтли, һејбәтли вә чох ҝүҹлү» бир империја иди. Лакин пејғәмбәрликдә дејилирди ки, бу империјадан он бујнуз төрәјәҹәк вә бујнузлардан бири диҝәрләриндән даһа нүфузлу олаҹаг. Бу он бујнуз, еләҹә дә кичик бујнуз нәләри тәмсил едир? Навуходоносорун јухуда ҝөрдүјү бөјүк һејкәлин һансы һиссәси бу кичик бујнуза мүвафигдир? Бу суалларын ҹавабы 14-ҹү сәһифәдәки мәгаләдә мүзакирә олунаҹаг.

[Һашијәләр]