Һәр шејин өз вахты вар

Мүгәддәс Китабда дејилир: «Һәр шејин өз вахты вар, ҝөјләр алтында һәр ишин өз вахты вар». Бу сөзләри јазан гәдимдә јашамыш мүдрик падшаһ Сүлејман сөзүнә давам едәрәк демишди ки, доғулмағын, өлмәјин, гурмағын, јыхмағын, севмәјин, нифрәт етмәјин өз вахты вар. Сонда о гејд етмишди: «Ишләјән адама зәһмәт чәкиб ҝөрдүјү ишин нә фајдасы вар?» (Ваиз 3:1-9).

БУ СӨЗЛӘРИ охујанда бәзи инсанлар белә нәтиҹәјә ҝәлирләр ки, Мүгәддәс Китаб доғрудан да һәр шеј үчүн вахт тәјин едилдијини өјрәдир, башга сөзлә, онлар дүшүнүрләр ки, Мүгәддәс Китаб тале еһкамынын доғрулуғуну тәсдиг едир. Бу, һәгигәтән дә беләдирми? Мүгәддәс Китаб һәјатда һәр шејин габагҹадан мүәјјән едилдијини тәсдигләјирми? ‘Һәр Мүгәддәс Јазы Аллаһдан илһам алдығы’ үчүн онун бир һиссәсиндә охудуғумуз диҝәр һиссәсиндә јазыланлара ујғун ҝәлмәлидир. Буна ҝөрә дә ҝәлин ҝөрәк Аллаһын Кәламы олан Мүгәддәс Китабын диҝәр һиссәләриндә бу мәсәлә илә бағлы нә дејилир (2 Тимотејә 3:16).

Вахт вә тәсадүф

Ваиз китабында Сүлејман даһа сонра јазыр: «Дөнүб ҝүнәш алтында ҝөрдүм ки, јарышы һәмишә бәрк гачанлар удмур, мүһарибәдә һәмишә иҝидләр галиб ҝәлмир, чөрәк һәмишә мүдрикләрә, вар-дөвләт һәмишә баша дүшән адамлара нәсиб олмур, илтифат биликлиләрә ҝөстәрилмир». Нә үчүн? «Чүнки вахт вә тәсадүфдүр ки, һәр кәсин габағына чыхыр» (Ваиз 9:11, ЈД).

Сүлејман һәјатда һәр шеји талејин мүәјјән етдијини демирди, әксинә, о ҝөстәрирди ки, инсанлар етдикләри ишин нәтиҹәсинин неҹә олаҹағыны дәгигликлә дејә билмәзләр, «чүнки вахт вә тәсадүфдүр ки, һәр кәсин габағына чыхыр». Чох вахт инсан садәҹә намүнасиб вахтда намүнасиб јердә олдуғу үчүн башы бәлаја дүшүр.

Мәсәлән, ҝөтүрәк бу фикри: «Јарышы һәмишә бәрк гачанлар удмур». Бәлкә дә, 1984-ҹү илдә АБШ-ын Калифорнија штатынын Лос-Анҹелес шәһәриндә кечирилән Олимпија ојунлары заманы гадынлар арасында 3 000 метрлик гачыш үзрә јарышда баш вермиш мәшһур, ејни заманда гәрибә бир һадисәни хатырлајырсыныз, јахуд, ола билсин, бу һагда охумусунуз. Бири Британијаны, диҝәри исә Бирләшмиш Штатлары тәмсил едән гачышчыларын һәр икиси гызыл медал алмаға үмид едирдиләр. Анҹаг јарышын ортасында онлар бир-биринә дәјдиләр. Бири јыхылды вә јарышдан чыхды, диҝәри исә елә руһдан дүшдү ки, финишә анҹаг једдинҹи ҝәлә билди.

Һадисәләрин белә ҹәрәјан етмәси талејинми ојуну иди? Бәзиләри белә дүшүнә биләр. Анҹаг ајдындыр ки, һәр икисинин јарышда удузмасына сәбәб бир-бирләринә дәјмәләри олду, бунун баш верәҹәјини исә һеч ким билә билмәзди. Онларын бир-биринә дәјмәси габагҹадан мүәјјән едилмишдими? Јенә дә бәзиләри бунун белә олдуғуну дејә биләр. Анҹаг шәрһчиләр һадисәнин сәбәбини бир-биринә јахын гачараг, бир-бирини өтмәјә чалышан ики ҝүҹлү атлет арасындакы ҝәрҝин рәгабәтдә ҝөрмүшдүләр. Мүгәддәс Китабын дедији кими, «вахт вә тәсадүфдүр ки, һәр кәсин габағына чыхыр». Инсанын нә гәдәр јахшы һазырлашмасындан асылы олмајараг, һәмишә ишин нәтиҹәсинә тәсир едән ҝөзләнилмәз һадисәләр баш верә биләр ки, бунун да тале илә һеч бир әлагәси јохдур.

Бәс онда Мүгәддәс Китабда дејилән «һәр шејин өз вахты вар» сөзләринин мәнасы нәдир? Һәјатымызын неҹә олаҹағына — талејимизә тәсир едә биләҹәк нә исә едә биләрикми?

Һәр ишин өз вахты

Аллаһдан илһам алан Мүгәддәс Китаб јазычысы ајры-ајры инсанларын талејиндән, јахуд һәјатынын неҹә олаҹағындан јох, Аллаһын нијјәтиндән вә онун бәшәријјәтә неҹә тәсир едәҹәјиндән данышырды. Буну һарадан билирик? Әсас етибарилә контекстдән. «Өз вахты» олан бир чох шеји садаладыгдан сонра, Сүлејман јазыр: «Ҝөрдүм ки, бу иши үзәриндә зәһмәт чәкмәк үчүн Аллаһ инсанлара вериб. Аллаһ һәр шеји өз вахтында ҝөзәл јаратды» (Ваиз 3:10, 11).

Аллаһ инсанлара бир чох мәшғулијјәтләр вә ја ишләр вермишдир ки, бунлардан да бәзиләрини Сүлејман садаламышды. Аллаһ, һәмчинин етмәк истәдијимиз шеји сечмәк үчүн бизә ирадә азадлығы да вермишдир. Анҹаг јахшы нәтиҹә версин дејә, һәр иши ҝөрмәјин өз мүнасиб вахты вар. Мәсәлән, ҝөтүрәк Сүлејманын Ваиз 3:2 ајәсиндә јазылан «әкмәјин өз вахты, көкүндән чыхартмағын өз вахты» сөзләрини. Әкинчи билир ки, һәр биткини әкмәјин өз вахты вар. Бәс әҝәр әкинчи бу садә факта әһәмијјәт вермәјәрәк, биткини јанлыш вахтда вә ја фәсилдә әкәрсә, онда нә олар? Чох әлләшиб-вурушмасына бахмајараг, јахшы мәһсул ҝөтүрмәсә, бунда талеји ҝүнаһландыра биләрми? Сөзсүз ки јох! О, садәҹә олараг биткини мүнасиб вахтда әкмәмишди. Јараданын мүәјјән етдији тәбиәт ганунларына ујғун һәрәкәт етсәјди, әкинчи уғур газанарды.

Беләликлә, Аллаһ ајры-ајры инсанларын талејини, јахуд бүтүн һадисәләрин нәтиҹәсини јох, инсанларын фәалијјәтини Өз мәгсәдинә ујғун олараг идарә едән принсипләр мүәјјән етмишдир. Ҝөрдүкләри ишин бәһрәсиндән зөвг алмаг үчүн инсанлар Аллаһын нијјәтини вә Онун мүәјјән етдији вахты баша дүшмәли вә она ујғун давранмалыдырлар. Габагҹадан мүәјјән едилән вә дәјишилмәз олан инсанларын талеји јох, Аллаһын нијјәт етдији шејләрдир. Јешаја пејғәмбәр васитәсилә Јеһова бәјан етмишди: «Ағзымдан чыхан кәлмә... бош јерә јаныма гајытмаз, анҹаг истәдијими јеринә јетирәр, ону ҝөндәрдијим иш иҹра олунсун дејә һәјата кечирәр» (Јешаја 55:11).

Бәс Аллаһын јерә вә инсанларын ҝәләҹәјинә даир дедији вә ‘һәјата кечәҹәк’ «кәлмә», башга сөзлә, бәјан етдији нијјәт нәдән ибарәтдир?

Аллаһын мүәјјән етдији вахты баша дүшмәлијик

Сүлејман буну баша дүшмәкдә бизә көмәк едир. «Аллаһ һәр шеји өз вахтында ҝөзәл јаратды» дедикдән сонра, о давам едир: «Әбәдијјәти дә инсанларын үрәјинә гојду. Һәрчәнд ки инсан Аллаһын етдији иши әввәлдән ахыра гәдәр анлаја билмәз» (Ваиз 3:11).

Бу ајәдә чох шеј јазылыб, анҹаг садә факт одур ки, үрәјимизин дәринлијиндә һәр биримизи һәјатын мәнасы вә өз талејимиз нараһат едир. Бәшәр тарихи бојунҹа инсанлар һәјатын садәҹә зәрури шејләрә ҝөрә әлләшиб-вурушмагдан, ахырда да өлмәкдән ибарәт олмасы илә барыша билмәмишләр. Биз инсанлар јеҝанә варлыгларыг ки, јалныз индики һәјатымыз јох, һәм дә өмрүмүзүн ахыры вә сонра нә олаҹағы һагда дүшүнүрүк. Үрәјимиз һәтта әбәди јашамаг истәји илә дә дөјүнүр. Ахы нијә? Чүнки Мүгәддәс Јазыларда изаһ едилдији кими, Аллаһ ‘әбәдијјәти инсанларын үрәјинә гојуб’.

Бу истәји тәмин етмәк арзусу илә инсанлар өлүмдән сонра јашајаҹаглары фикринә сарылыблар. Бәзиләри белә гәнаәтә ҝәлир ки, инсан өләндән сонра ондан нә исә јашамаға давам едир. Башгалары исә әбәдијјәт бојунҹа өлүб јенидән дириләҹәкләринә инанырлар. Бир башгалары дүшүнүр ки, һәјатда баш верән һәр шеји Аллаһ алынларына јазыб вә ону дәјишмәк үчүн һеч нә едә билмәзләр. Тәәссүф ки, бу фикирләрдән һеч бири там ганеедиҹи дејил. Чүнки Мүгәддәс Китабда дејилир ки, өз ҝүҹүнә «инсан Аллаһын етдији иши әввәлдән ахыра гәдәр анлаја билмәз».

Билмәк арзусу илә ҹаваб тапмаг гаршысындакы аҹизлик арасында ҝедән бу узун вә ҝәрҝин мүбаризә әсрләр бојунҹа мүтәфәккир вә философлары нараһат етмишдир. Анҹаг бу истәји үрәјимизә Аллаһ гојдуғундан, мәнтигә ујғун дејилми ки, бу истәјин тәмин едилмәсини дә Ондан ҝөзләјәк? Һәр шејдән савајы, Мүгәддәс Китаб Јеһова һаггында дејир: «Әлини ачырсан, бүтүн ҹанлылары дојунҹа једирирсән» (Мәзмур 145:16). Аллаһын Кәламы олан Мүгәддәс Китабы арашдырмагла һәјатын, өлүмүн вә Аллаһын јерә вә бәшәр аиләсинә даир әбәди нијјәтинин гәнаәтбәхш изаһыны тапа биләҹәјик (Ефеслиләрә 3:11).

[5-ҹи сәһифәдәки јазы]

«Јарышы һәмишә бәрк гачанлар удмур» (Ваиз 9:11)

[6-ҹы сәһифәдәки јазы]

Әкинчи биткини вахтында әкмәсә, аз мәһсул ҝөтүрдүјүнә ҝөрә талеји ҝүнаһландыра биләрми?

[7-ҹи сәһифәдәки јазы]

‘Аллаһ әбәдијјәти инсанларын үрәјинә гојдуғу’ үчүн биз һәјат вә өлүм һаггында дүшүнүрүк