“Аллаһын кәламы вүс’әт алырды”

“Дүнјаја сөзүнү ҝөндәрир; кәламы тез јајылыр” (МӘЗМУР 147:15).

1, 2. Иса шаҝирдләринә һансы тапшырығы верди вә бу тапшырыг өзүнә нәләри дахил едирди?

МҮГӘДДӘС Китабын ән һејрәтләндириҹи пејғәмбәрликләриндән бири, Һәвариләрин ишләри 1:8-ҹи ајәсиндә јазылыбдыр. Ҝөјә галхмаздан бир гәдәр әввәл, Иса садиг давамчыларына деди: “Мүгәддәс Руһ үзәринизә ендикдән сонра... гүдрәт алаҹагсыныз. Вә... дүнјанын ән узаг јерләринә гәдәр Мәнә шаһид олаҹагсыныз”. Онлары неҹә дә бөјүк иш ҝөзләјирди!

² Аллаһын кәламыны бүтүн дүнјада тәблиғ етмәк тапшырығы, сајҹа аз олан шаҝирдләрә јәгин ки, горхудуҹу ҝөрүнүрдү. Бу тапшырыг өзүнә нәји дахил едирди? Инсанлара, Аллаһын Падшаһлығы һаггындакы хош хәбәри анламагда көмәк етмәк лазым иди (Матта 24:14). Иса һаггында шәһадәтлик етмәк, онун тә’лимләрини јајмагдан вә Јегованын нијјәтиндә ојнадығы ролу баша салмагдан ибарәт иди. Бундан әлавә, шаҝирдләр һазырламаг вә онлары вәфтиз етмәк лазым иди. Садаланан бу ишләрин һамысыны бүтүн дүнјада иҹра етмәк лазым ҝәлирди! (Матта 28:19, 20).

3. Иса өз давамчыларыны нәдә әмин етди вә онун вердији тапшырыға шаҝирдләр неҹә јанашдылар?

³ Лакин Иса өз давамчыларыны әмин етди ки, онлара тапшырылан ишин иҹрасында мүгәддәс руһ онларла олаҹаг. Буна ҝөрә дә, тапшырығын ҝениш мигјасына вә дүшмәнләрин фасиләсиз олараг онлары сусдурмаға јөнәлтдикләри шиддәтли ҹәһдләрә бахмајараг, Исанын илк шаҝирдләри онун бујурдуғуну мүвәффәгијјәтлә јеринә јетирдиләр. Бу, инкар едилмәси мүмкүн олмајан тарихи фактдыр.

4. Тәблиғ етмәк вә өјрәтмәк тапшырығында Аллаһын мәһәббәти неҹә әкс олунурду?

⁴ Тәблиғ етмәк вә тә’лим вермәк үзрә кечирилән үмумдүнја кампанијасы, Аллаһын, Ону танымајан инсанлара мәһәббәтинин тәзаһүрү иди. Бу иш инсанлара имкан верирди ки, онлар Јеговаја јахынлашсынлар вә ҝүнаһларын бағышланмасына наил олсунлар (Һәвариләрин ишләри 26:18). Бундан башга, тәблиғ етмәк вә өјрәтмәк тапшырығында Јегованын, Онун кәламыны јајанлара олан мәһәббәти дә әкс олунурду, чүнки онлар бу иши етмәклә Јеговаја сәдагәтләрини вә гоншуларына олан мәһәббәтләрини ҝөстәрә билирдиләр (Матта 22:37—39). Һәвари Павел мәсиһчи хидмәтини о дәрәҹәдә јүксәк гијмәтләндирирди ки, ону “сәрвәт” адландырырды (2 Коринфлиләрә 4:7).

5. а) Илк мәсиһчиләрин ән дәгиг тарихи һарада јерләшир вә бу мәнбәдә һансы артымдан бәһс олунур? б) “Һәвариләрин ишләри” китабы нәјә ҝөрә Аллаһын мүасир хидмәтчиләри үчүн әһәмијјәт кәсб едир?

⁵ Илк мәсиһчиләрин тәблиғ фәалијјәтләринин ән дәгиг тарихи, шаҝирд Луканын Аллаһдан илһам алараг јаздығы “Һәвариләрин ишләри” китабында јерләшир. Һәмин китабда, һејрәтләндириҹи вә чох сүр’әтли артым һагда бәһс олунур. Аллаһын Кәламындан олан билијин белә вүс’әт алмасы, Мәзмур 147:15-ҹи ајәсиндә јазыланлары хатырладыр: “[Јегова] дүнјаја сөзүнү ҝөндәрир; кәламы тез јајылыр”. Мүгәддәс руһдан гүввәт алан илк мәсиһчиләр һаггындакы мә’лумат бу ҝүн бизим үчүн һәддиндән артыг мараглы вә олдугҹа ваҹибдир. Јегованын Шаһидләри һәмин тәблиғ фәалијјәтини вә шаҝирдләрин һазырланмасы ишини јеринә јетирирләр, анҹаг буну даһа ҝениш мигјасда едирләр. Биз тәхминән, биринҹи әсрдәки мәсиһчиләрин гаршылашдыглары ејни чәтинликләрлә гаршылашырыг. Јегованын илк мәсиһчиләрә неҹә хејир-дуа вә гүввәт вердијинә диггәт јетирмәклә, Онун көмәјинә әминлијимиз мөһкәмләнәҹәкдир.

Шаҝирдләрин сајынын артымы

6. Вүс’әт алмаға аид һансы ифадәјә “Һәвариләрин ишләри” китабында үч дәфә раст олунур вә бу ифадә нә мә’на дашыјыр?

⁶ Һәвариләрин ишләри 1:8-ҹи ајәсиндән олан сөзләрин јеринә јетдијини өјрәнмәк үчүн, мәсәлән, «Аллаһын кәламы вүс’әт алырды» ифадәсини нәзәрдән кечирәк. Бу ифадәјә Мүгәддәс Китабда ҹү’зи фәрглә јалныз үч дәфә — һәр үчүнә дә “Һәвариләрин ишләри” китабында раст олунур (Һәвариләрин ишләри 6:7; 12:24; 19:20). “Аллаһын кәламы”, јә’ни “Јегованын кәламы” (ЈД) ифадәси алтында бу һиссәләрдә хош хәбәр — ҝөјләрдән верилиб фәалијјәтә тәшвиг едән һәгигәт, гәбул едәнләрин һәјатыны дәјишән ҝүҹлү, ҹанлы кәламлар нәзәрдә тутулур (Ибраниләрә 4:12).

7. Һәвариләрин ишләри 6:7-ҹи ајәсиндә бәһс олунан артым нә илә бағлыдыр вә ерамызын 33-ҹү илинин Пентикост ҝүнү нә баш верди?

⁷ Аллаһын кәламынын вүс’әт алмасы һагда илк дәфә Һәвариләрин ишләри 6:7-ҹи ајәсиндә бәһс олунур. Биз охујуруг: “Аллаһын кәламы вүс’әт алырды вә Јерусәлимдә шаҝирдләрин сајы хејли артырды. Каһинләрдән бир чоху да имана сарылырды”. Бурадакы артым, шаҝирдләрин сајынын чохалмасы илә бағлыдыр. Әввәлҹә, ерамызын 33-ҹү илинин Пентикост ҝүнүндә, Аллаһын мүгәддәс руһу үст отаға јығылан тәхминән 120 шаҝирдин үзәринә төкүлмүшдү. Бундан сонра, һәвари Петер руһландырыҹы мә’рузә илә чыхыш етди вә ону динләјәнләрдән 3 000 нәфәри елә һәмин ҝүн имана ҝәлдиләр. Минләрлә адам, Исанын — тәхминән әлли ҝүн габаг бир ҹинајәткар кими дирәк үзәринә мисмарланан шәхсин исми наминә вәфтиз олунмаг үчүн Јерусәлимдәки һовуза вә онун әтрафында олан ҝөлә доғру һәрәкәт едән заман јаранан ҹанланманы тәсәввүр един! (Һәвариләрин ишләри 2:41).

8. Ерамызын 33-ҹү илинин Пентикост бајрамындан сонракы илләр әрзиндә шаҝирдләрин сајы неҹә чохалырды?

⁸ Әлбәт ки, бу јалныз башланғыҹ иди. Јәһуди дин рәһбәрләринин тәблиғ фәалијјәтини дајандырмаг үчүн јөнәлтдикләри арасы кәсилмәјән ҹәһдләри мүвәффәгијјәтсизлијә уғрады. Онларын һәдсиз наразылығына сәбәб олараг, “Рәбб... хилас едиләнләри ҝүндән ҝүнә ҹәмијјәтә әлавә едирди” (Һәвариләрин ишләри 2:47). Тезликлә, белә адамларын “сајы тәгрибән беш мин нәфәрә чатды”. Бундан сонра, “ҝет-ҝедә артан кишиләрлә гадынлар Рәббә иман едиб ҹәмијјәтә гошулурдулар” (Һәвариләрин ишләри 4:4; 5:14). Бир гәдәр сонракы дөвр һаггында охујуруг: “Бүтүн Јәһудеја, Галилеја вә Самаријада ҹәмијјәтләр саламат галыб инкишаф едирдиләр вә Рәбб горхусунда, Мүгәддәс Руһун тәшвиги илә һәрәкәт едәрәк чохалырдылар” (Һәвариләрин ишләри 9:31). Бир нечә илдән сонра, еһтимал ки, тәхминән ерамызын 58-ҹи илиндә бир “нечә мин нәфәр иман” етмиш шәхсләр һаггында данышылырды (Һәвариләрин ишләри 21:20). Һәмин вахт артыг иман едән чохлу гејри-јәһуди дә варды.

9. Илк мәсиһчиләри неҹә тәсвир едәрдиниз?

⁹ Сајҹа артым, әсасән имана јени ҝәләнләрин һесабына олурду. Мәсиһчи дини ҝәнҹ олса да, чох фәал иди. Килсәләрин пассив үзвләриндән фәргли олараг, шаҝирдләр Јеговаја вә Онун Кәламына там сәдагәтли идиләр; онлардан бә’зиләри һәгигәти, гәддарҹасына тә’гиб олунан мәсиһчиләрдән өјрәнмишдиләр (Һәвариләрин ишләри 16:23, 26—33). Мәсиһчилији инамла, шүурлу тәрздә гәбул едирдиләр (Ромалылара 12:1). Иман ҝөстәрәнләрә Аллаһын јолларыны өјрәдирдиләр; һәгигәт онларын зеһинләриндә вә үрәкләриндә иди (Ибраниләрә 8:10, 11). Онлар өз иманлары уғрунда өлүмә һазыр идиләр (Һәвариләрин ишләри 7:51—60).

10. Илк мәсиһчиләр өз үзәрләринә һансы мәс’улијјәти ҝөтүрүрдүләр вә бизим зәманәмиздә кимләр белә давраныр?

¹⁰ Мәсиһчи тә’лимини гәбул едәнләр, һәгигәти башгалары илә бөлүшмәк мәс’улијјәтини анлајырдылар. Бу, шаҝирдләрин сајынын сонракы артымына билаваситә сәбәб олурду. Бир Мүгәддәс Китаб алими гејд едирди: “Иманын јајылмасы, даһа чох сә’ј ҝөстәрән мәсиһчинин вә ја рәсми сурәтдә тә’јин олунан тәблиғчинин истисна ихтијары сајылмырды. Мүждәнин тәблиғи, Ҹәмијјәтин һәр бир үзвүнүн вәзифәси вә борҹу иди. [...] Лап башланғыҹдан ҹәмијјәтин бүтүн үзвләринин тәблиғ ишиндә көнүллү олараг иштирак етмәләри, мәсиһчи һәрәкатына ҝүҹлү тәкан верирди”. Сонра о јазырды: “Мүждәни тәблиғ етмәк илк мәсиһчиләр үчүн һәјат демәк иди”. Буну, мүасир мәсиһчиләр һаггында да демәк олар.

Әразиләрин сајҹа артымы

11. Һәвариләрин ишләри 12:24-ҹү ајәсиндә һансы артым тәсвир олунур вә бу артым неҹә баш верирди?

¹¹ Аллаһын кәламынын вүс’әт алмасы һагда икинҹи дәфә Һәвариләрин ишләри 12:24-ҹү ајәсиндә дејилир: “Аллаһын кәламы исә вүс’әт алыб, јајылырды”. Бурадакы ифадә әразиләрин артмасы илә бағлыдыр. Дөвләт рәһбәрләринин мүгавимәтинә бахмајараг, мәсиһчи фәалијјәти даима инкишаф едирди. Башланғыҹда мүгәддәс руһун төкүлмәси илк дәфә Јерусәлимдә баш вермишди, орадан исә кәлам сүр’әтлә әтрафа јајылмаға башлады. Јерусәлимдәки тә’гиб үзүндән шаҝирдләр Јәһудеја вә Самаријанын бүтүн әразиләринә дағылдылар. Бунун нәтиҹәси нә олду? “Дағыланлар Аллаһын кәламыны мүждәләјәрәк долашырдылар” (Һәвариләрин ишләри 8:1, 4). Филип, хәдимә тәблиғ етмәк тапшырығыны јеринә јетирди. Хәдим вәфтиз олундугдан сонра хош хәбәри Һәбәшистана апарды (Һәвариләрин ишләри 8:26—28, 38, 39). Лод, Шарон вә Јаффада һәгигәтин тәмәли тез гојулду (Һәвариләрин ишләри 9:35, 42). Сонралар һәвари Павел дәниздә вә гуруда минләрлә километр мәсафәни гәт едиб, Аралыг дәнизи бојунҹа бир чох өлкәләрдә јығынҹаглар тәшкил етди. Һәвари Петер исә Бабилә ҝетди (1 Петер 5:13). Ерамызын 33-ҹү илинин Пентикост ҝүнүндә мүгәддәс руһун төкүлмәсиндән тәхминән 30 ил сонра, Павел јазырды ки, хош хәбәр “ҝөј алтында олан һәр мәхлуга тәблиғ едилмишдир”, јә’ни ола билсин, о заман дүнјанын танынан һиссәләриндә јајылмышдыр (Колослулара 1:23).

12. Мәсиһчилијин дүшмәнләри Аллаһын кәламынын әразиләрдә “вүс’әт алдығыны” неҹә е’тираф едирдиләр?

¹² Һәтта мәсиһчи дининин дүшмәнләри белә е’тираф едирдиләр ки, Аллаһын кәламы бүтүн Рома империјасында көк салмышды. Мәсәлән, Һәвариләрин ишләри 17:6-ҹы ајәсиндә гејд олунур ки, Јунаныстанын шималындакы Салоник шәһәриндә дүшмәнләр уҹадан дејирдиләр: “Дүнјаны алт-үст едән бу адамлар бураја да ҝәлдиләр”. Бундан әлавә, ЫЫ әсрин башланғыҹында Кичик Плиниј, Битинија шәһәриндән рома императору Трајана мәсиһчилик барәдә ҝилејләнәрәк јазмышды: “[Мәсиһчилик] шәһәрләрдә ләнҝимәди, амма өз епидемијасыны јахынлыгдакы кәндләрә вә гәсәбәләрә јајды”.

13. Әразиләрин артмасында Аллаһын бәшәријјәтә олан мәһәббәти һансы тәрздә әкс олунурду?

¹³ Әразиләрин бу тәрздә артмасында, фидијәјә еһтијаҹ дујан бәшәријјәтә Јегованын дәрин мәһәббәти ифадә олунурду. Петер, гејри-јәһуди олан Корнелиусун үзәринә мүгәддәс руһун төкүлдүјүнү ҝөрүб деди: “Доғрудан да дәрк едирәм ки, Аллаһ инсанларын кимлијинә бахмаз. Амма һәр халгдан олуб, Ондан горхан вә һагг иш ҝөрән Она мәгбулдур” (Һәвариләрин ишләри 10:34, 35). Бәли, хош хәбәр бүтүн халглар үчүн мүәјјән едилмишди вә Аллаһын кәламынын әразиләрдә “вүс’әт алмасы” инсанлара һәр јердә Аллаһын мәһәббәтинә өз мүнасибәтләрини ҝөстәрмәләринә имкан верирди. ХХЫ әсрдә Аллаһын кәламы әсил мә’нада бүтүн јер үзүнә јајылыб.

Үстүн ҝәлән артым

14. Һәвариләрин ишләри 19:20-ҹи ајәсиндә һансы артым һаггында дејилир вә Аллаһын кәламы нәјә үстүн ҝәлирди?

¹⁴ Аллаһын кәламынын вүс’әт алмасы һагда үчүнҹү дәфә Һәвариләрин ишләри 19:20-ҹи ајәсиндә бәһс олунур. “Јени Дүнја Тәрҹүмәсинә” әсасән охујуруг: “Јегованын кәламы бу ҹүр гүдрәтлә артыр вә үстүн ҝәлирди”. “Үстүн ҝәлирди” кими тәрҹүмә олунан гәдим јунан сөзү, “гүввәнин тәзаһүрү” фикрини верир. Әввәлки ајәләрдә данышылыр ки, Ефесдә бир чохлары иман етдиләр вә сеһрбазлыгла мәшғул оланларын бә’зиләри һамынын ҝөзү гаршысында өз китабларыны јандырдылар. Беләликлә, Аллаһын кәламы јалан дини е’тигадлара “үстүн ҝәлирди”. Хош хәбәр, тә’гиб кими диҝәр манеәләрә дә үстүн ҝәлирди. Онун јајылмасыны һеч нә дајандыра билмирди. Бу ишдә биринҹи әсрин мәсиһчиләри илә мүасир мәсиһчиләр арасында тә’сир бағышлајыҹы даһа бир охшарлыг ҝөрүрүк.

15. а) Бир Мүгәддәс Китаб тарихчиси илк мәсиһчиләр һаггында нә јазмышды? б) Шаҝирдләр өз наилијјәтләрини кимә аид едирдиләр?

¹⁵ Һәвариләр вә диҝәр мәсиһчиләр Аллаһын кәламыны сә’јлә е’лан едирдиләр. Бир Мүгәддәс Китаб тарихчиси онлар һаггында белә деди: “Инсанларда Рәбб һаггында данышмаг истәји оланда, онлар буну етмәјин чохсајлы үсулларыны тапырлар. Бизә үсуллар јох, һәмин киши вә гадынларын әһвал-руһијјәси даһа чох тә’сир бағышлајыр”. Бунунла белә, илк мәсиһчиләр, хидмәтләриндәки наилијјәтләрин бүсбүтүн өз ҹәһдләриндән асылы олмадығыны е’тираф едирдиләр. Мүждәни јајмаг ишини онлара Аллаһ һәвалә етмишди вә Аллаһын өзү дә бу иши јеринә јетирмәкдә онлара көмәк едирди. Руһани артым Аллаһдан ҝәлир. Һәвари Павел буну Коринфдәки јығынҹаға јаздығы мәктубунда е’тираф етди. О јазырды: “Мән әкдим, Аполлос суварды, амма Аллаһ бөјүтдү. Чүнки биз Аллаһын јанында әмәкдашларыг” (1 Коринфлиләрә 3:6, 9).

Мүгәддәс руһ фәалијјәтдәдир

16. Ҹәсарәтлә данышмаг үчүн мүгәддәс руһун шаҝирдләрә гүввәт вердији нәдән ҝөрүнүр?

¹⁶ Исанын шаҝирдләринә вердији вә’ди хатырлајаг: о, шаҝирдләрини әмин етмишди ки, мүгәддәс руһ Аллаһын кәламынын вүс’әт алмасында мүәјјән рол ојнајаҹаг вә тәблиғ фәалијјәтинин һәјата кечирилмәсиндә онлара гүввәт верәҹәк (Һәвариләрин ишләри 1:8). Бәс бу неҹә баш верирди? Пентикост ҝүнүндә мүгәддәс руһун төкүлмәсиндән тез сонра Петер вә Јәһја, өлкәнин али мәһкәмәси олан јәһуди Синедрионунун гаршысында дурдулар; Синедрионун тәркибинә дахил олан һакимләр Иса Мәсиһин е’дамында мәс’улијјәт дашыјырдылар. Һәвариләр бу ҹүр јүксәк вә дүшмән мөвгејли јығынҹағын гаршысында горхудан әсирдиләрми? Гәтијјән! Мүгәддәс руһ Петерлә Јәһјаја гүввәт верди. Онлар елә ҹәсарәтлә данышдылар ки, дүшмәнләри чох тәәҹҹүбләндиләр вә онларын “Иса илә бәрабәр” олдугларыны билдиләр (Һәвариләрин ишләри 4:8, 13). Стефан да, мүгәддәс руһун тә’сири сајәсиндә Синедрион гаршысында ҹәсарәтлә шәһадәтлик етди (Һәвариләрин ишләри 6:12; 7:55, 56). Бундан габаг исә мүгәддәс руһ шаҝирдләри ҹәсарәтлә тәблиғ етмәјә тәшвиг етмишди. Лука мә’лумат верир: “Онлар дуа етдикдән сонра, топлашдыглары јер сарсылды. Һамы Мүгәддәс Руһла долмушду вә Аллаһын сөзүнү ҹәсарәтлә сөјләјирди” (Һәвариләрин ишләри 4:31).

17. Мүгәддәс руһ шаҝирдләрә хидмәтдә даһа неҹә көмәк едирди?

¹⁷ Јегова ҝүҹлү мүгәддәс руһунун васитәсилә вә дирилдилмиш Иса илә бирликдә тәблиғ фәалијјәтинә рәһбәрлик едирди (Јәһја 14:28; 15:26). Мүгәддәс руһ Корнелиусун, онун гоһумларынын вә јахын достларынын үзәринә төкүлән заман һәвари Петер е’тираф етди ки, сүннәтсиз гејри-јәһудиләр Иса Мәсиһин исми наминә вәфтиз олунмаг тәләбләринә мүвафиг ола биләрләр (Һәвариләрин ишләри 10:24, 44—48). Даһа сонра, Барнабанын вә Шаулун (һәвари Павелин) миссионер фәалијјәтинә тә’јин олунмаларында әсас ролу мүгәддәс руһ ојнамышды вә сонра, һара ҝедиб ҝетмәмәк лазым ҝәлдијини онлара руһ бујурурду (Һәвариләрин ишләри 13:2, 4; 16:6, 7). Јерусәлимдәки һәвариләр вә ағсаггаллар бир гәрар гәбул едәндә, мүгәддәс руһ онлара рәһбәрлик едирди (Һәвариләрин ишләри 15:23, 28, 29). Бундан әлавә, мүгәддәс руһ јығынҹагда нәзарәтчиләрин тә’јин олунмасына да рәһбәрлик едирди (Һәвариләрин ишләри 20:28).

18. Илк мәсиһчиләр мәһәббәти нәдә ҝөстәрирдиләр?

¹⁸ Бундан башга, мүгәддәс руһ мәсиһчиләрдә мәһәббәт кими, Аллаһа мәгбул олан хүсусијјәтләри јетишдирирәрәк, онларын өзләриндә дә фәалијјәт ҝөстәрирди (Галатијалылара 5:22, 23). Мәһәббәт, шаҝирдләри бир-бирләринә көмәк етмәјә тәшвиг едирди. Мәсәлән, ерамызын 33-ҹү илинин Пентикост ҝүнүндән сонра, Јерусәлимдәки шаҝирдләрин мадди еһтијаҹларыны өдәмәк үчүн хүсуси фонд тәшкил олунмушду. Мүгәддәс Китабда дејилир: “Онларын араларында еһтијаҹы олан бир кимсә јох иди. Она ҝөрә ки, торпаг вә мүлк саһиби оланларын һамысы бунлары сатыб, сатылмыш шејләрин пулуну ҝәтирәрәк Һәвариләрин сәрәнҹамына верирдиләр. Бу да һәр биринә еһтијаҹына ҝөрә пајланырды” (Һәвариләрин ишләри 4:34, 35). Мәсиһчиләрин мәһәббәти јалныз һәмиманлыларыны дејил, башга инсанлары да әһатә едирди вә хош хәбәрин тәблиғиндә олдуғу кими, диҝәр хејирхаһ ишләриндә дә ифадә олунурду (Һәвариләрин ишләри 28:8, 9). Иса, өз давамчыларынын фәдакар мәһәббәтләринә ҝөрә танынаҹагларыны сөјләди (Јәһја 13:34, 35). Ән үстүн хүсусијјәт олан мәһәббәт, шүбһәсиз ки, биринҹи әсрдә олдуғу кими, бизим зәманәмиздә дә инсанлары Аллаһа ҹәлб едир вә артыма көмәк едир (Матта 5:14, 16).

19. а) Аллаһын кәламы биринҹи әсрдә һансы үч ҹәһәтдән артырды? б) Нөвбәти мәгаләдә биз нәјә диггәт јетирәҹәјик?

¹⁹ “Мүгәддәс руһ” ифадәсинә Һәвариләрин ишләри китабында үмумијјәтлә 41 дәфә раст олунур. Мәсиһчиләрин биринҹи әсрдәки артымы, шүбһәсиз, мүгәддәс руһун гүввәси вә рәһбәрлији илә бағлы иди. Шаҝирдләрин сајы артыр, Аллаһын кәламы бөјүк әразиләрдә јајылыр вә о дөврүн динләринә вә фәлсәфәләринә үстүн ҝәлирди. Биринҹи әсрдә баш верән артым, бу ҝүн Јегованын Шаһидләринин фәалијјәтиндә өз әксини тапыр. Нөвбәти мәгаләдә, Аллаһын кәламынын мүасир зәманәдә валеһедиҹи тәрздә вүс’әт алдығына диггәт јетирәҹәјик.

Јадыныздадырмы?

• Илк шаҝирдләр сајҹа неҹә артырдылар?

• Аллаһын кәламы диҝәр әразиләрә неҹә јајылырды?

• Биринҹи јүзилликдә Аллаһын кәламы неҹә үстүн ҝәлирди?

• Аллаһын кәламынын вүс’әт алмасында мүгәддәс руһ һансы ролу ојнајырды?

[19-ҹу сәһифәдәки шәкил]

Мүгәддәс руһ Јерусәлимдәки һәвариләрә вә ағсаггаллара рәһбәрлик едирди.

[22-ҹи сәһифәдәки шәкил]

Филипин хәдимә тәблиғ етмәси сајәсиндә хош хәбәр башга әразијә дә јајылды.

[Иҹазә илә]

Јухары сағ күнҹ: Reproduction of the City of Jerusalem at the time of the Second Temple-located on the grounds of the Holyland Hotel, Jerusalem