Аллаһ әзаблара нә үчүн јол верир?

1, 2. Инсанлар һансы фәлакәтләрлә гаршылашырлар вә бу онларда һансы суаллары доғурур?

МҮҺАРИБӘ шәраитиндә олан өлкәдә баш верән дәһшәтли бир тоггушмадан сонра минләрлә гадын вә ушагларын мејитләри үмуми мәзарлыгда басдырылды. Бу јер, үзәриндә «Нәјә ҝөрә?» јазылмыш кичик башдашлары илә әһатә олунмушду. Чох вахт инсанлар бу суалла өз ағры-аҹыларыны вә үмидсизликләрини ифадә едирләр. Мүһарибә вә тәбии фәлакәтләрдә ҝүнаһсыз инсанлар һәјатларыны итирир, евләри исә јерлә-јексан олур. Хәстәликләр, ҹинајәткарлыг вә башга фәлакәтләр уҹбатындан инсанлар дөзүлмәз әзаблар чәкирләр. Онлар нәјә ҝөрә белә бәдбәхтликләрә дүчар олдугларыны билмәк истәјирләр.

² Аллаһ әзаблара нә үчүн јол верир? Әҝәр Јеһова Аллаһ һәр шејә гадир, мәһәббәтли, әдаләтли вә мүдрикдирсә, онда нәјә ҝөрә дүнјада бу гәдәр нифрәт вә һагсызлыг мөвҹуддур? Бу суаллар нә вахтса сизи дә нараһат едибми?

3, 4. а) Һарадан билирик ки, Аллаһын әзаблара нә үчүн јол вердијини сорушмаг сәһв дејил? б) Јеһова пислијә вә әзаблара неҹә јанашыр?

³ «Аллаһ әзаблара нә үчүн јол верир?» дејә сорушмаг дүзҝүндүрмү? Бә’зиләри бу суалын иман азлығындан ирәли ҝәлдијини вә Аллаһа гаршы һөрмәтсизлик олдуғуну дүшүнүрләр. Анҹаг сиз Мүгәддәс Китабы охудугҹа, Аллаһын садиг хидмәтчиләринин дә бу кими суаллар вердикләрини ҝөрәҹәксиниз. Мәсәлән, Һабаггуг пејғәмбәр Јеһоваја дуасында дејирди: «Нијә мәнә шәр ҝөстәрирсән, Өзүн дә һагсызлыға бахырсан? Һараја нәзәр салсам, орада сојғунчулуг вә зоракылыг вар, даваларын, чәкишмәләрин сону јохдур» (Һабаггуг 1:3).

⁴ Јеһова бу суала ҝөрә садиг хидмәтчиси Һабаггугу мәзәммәт етдими? Хејр. Әксинә, онун бу сәмими сөзләринин Мүгәддәс Китабда гејдә алынмасынын гајғысына галды. Аллаһ, һәтта онун бу мәсәләјә даир ајдын тәсәввүрә малик олмасына көмәк етди вә иманыны мөһкәмләндирди. Јеһова сизә дә көмәк етмәк истәјир. Мүгәддәс Китаб Онун һәр биримизин ‘гејдинә галдығыны’ өјрәдир (1 Петер 5:7). Аллаһын һиссләри бизимкиндән гат-гат үстүндүр. Буна ҝөрә дә, О, пислијә вә онун ҝәтирдији әзаблара даһа чох нифрәт едир (Јешаја 55:8, 9). Бәс онда нәјә ҝөрә дүнја әзаб-әзијјәт ичиндәдир?

НӘЈӘ ҜӨРӘ ДҮНЈА ӘЗАБ-ӘЗИЈЈӘТ ИЧИНДӘДИР?

5. Адәтән инсанлар әзабларын сәбәбини неҹә изаһ едирләр, бәс Мүгәддәс Китаб нәји өјрәдир?

⁵ Иманлы инсанларын әксәријјәти дүнјанын әзаб-әзијјәт ичиндә олмасынын сәбәбини өз дин рәһбәрләриндән сорушурлар. Онлар чох вахт суалларына ҹаваб олараг, әзабларын Аллаһын ирадәси олдуғуну, бәдбәхтлик вә фәлакәтләр дә дахил олмагла, Аллаһын һәр шеји чохдан тә’јин етдијини ешидирләр. Әксәр һалларда бу ҹаваблары ешитмәк олар: «Аллаһын јоллары дәрколунмаздыр вә ја О, инсанлары, һәтта көрпәләри Өз јанына, ҝөјләрә апармаг үчүн өлүм ҝөндәрир». Лакин артыг өјрәндијиниз кими, Јеһова һеч вахт пислик етмир. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Мәҝәр Аллаһ пислик едәрми? Мәҝәр Күлли-Ихтијар һагсызлыг едәрми?» (Әјјуб 34:10).

6. Нәјә ҝөрә чохлары баш верән бүтүн әзаблара ҝөрә Аллаһы ҝүнаһландырырлар?

⁶ Баш верән бүтүн фәлакәт вә бәдбәхтликләрдә инсанларын нәјә ҝөрә јанлыш олараг Аллаһы ҝүнаһландырдыгларыны билирсинизми? Чүнки чохлары дүнјаны Күлли-Ихтијар Аллаһын идарә етдијини дүшүнүрләр. Онлар Мүгәддәс Китабын өјрәтдији садә, лакин чох ваҹиб бир һәгигәти билмирләр. Бу китабын 3-ҹү фәслиндән өјрәндијимиз кими, һал-һазырда дүнјанын рәиси Шејтан Иблисдир.

7, 8. а) Нәјә ҝөрә демәк олар ки, дүнја өз рәисинин шәхсијјәтини әкс етдирир? б) Инсанын гејри-камиллији, һәмчинин «вахт вә тәсадүф» әзаблара неҹә сәбәб олур?

⁷ Мүгәддәс Китабда ајдын дејилир: «Бүтүн дүнја... шәририн һакимијјәти алтындадыр» (1 Јәһја 5:19). Бунун үзәриндә бир аз дүшүнсәк, һәр шеј ајдын олар. Һәгигәтән дә, јашадығымыз дүнја «бүтүн дүнјаны алдадан» ҝөзәҝөрүнмәз пис руһани варлығын шәхсијјәтини әкс етдирир (Вәһј 12:9). Шејтан чох аҹыглы, јаланчы вә гәддардыр. Бу сәбәбдән, онун һакимијјәти алтында олан дүнја да пислик, јалан вә гәддарлыгла долудур. Бу, јер үзүндә бу гәдәр әзаб-әзијјәтин олмасынын сәбәбләриндән биридир.

⁸ Бу гәдәр әзабларын олмасынын икинҹи сәбәби, 3-ҹү фәсилдә дејилдији кими, Еден бағындакы үсјандан сонра инсанларын гејри-камил вә ҝүнаһлы олмаларыдыр. Ҝүнаһлы инсанлар һакимијјәт уғрунда мүбаризә апармаға мејлли олдуглары үчүн, дүнја мүһарибәләр, инсанларын сыхышдырылмасы вә әзабларла долудур (Ваиз 4:1; 8:9). Вә нәһајәт, үчүнҹү сәбәб, «вахт вә тәсадүф»дүр (Ваиз 9:11, КМ). Јеһованын мүдафиәсиндән мәһрум олмуш бир дүнјада јашајан инсанлар, мүнасиб олмајан вахтда мүнасиб олмајан јердә олдуглары үчүн, фәлакәтләрлә үзләшә биләрләр.

9. Јеһованын әзаблара јол вермәкдә әсаслы сәбәбләри олдуғуна нә үчүн әмин ола биләрик?

⁹ Әзабларын сәбәбкарынын Аллаһ олмадығыны билмәк, неҹә дә тәсәлливериҹидир! О, инсанларын ағры-аҹысына сәбәб олан мүһарибәләрә, ҹинајәтләрә, зүлмкарлыға вә һәтта тәбии фәлакәтләрә ҝөрә мәс’улијјәт дашымыр. Бунунла белә, Јеһованын бүтүн бу фәлакәтләрә нә үчүн јол вердијини билмәјимиз ваҹибдир. Әҝәр Аллаһ Күлли-Ихтијардырса, демәли, писликләрә сон гоја биләр. Бәс Она нә мане олур? Мәһәббәтлә долу бир Аллаһын әзаблара јол вермәсинин әсаслы сәбәбләри олмалыдыр (1 Јәһја 4:8).

ВАҸИБ МҮБАҺИСӘЛИ СУАЛ

10. Шејтан нәји шүбһә алтына алды вә неҹә?

¹⁰ Аллаһын әзаблара нә үчүн јол вердијини баша дүшмәк үчүн, пислијин илк дәфә инсанларын һәјатына дахил олдуғу вахты хатырламаг лазымдыр. Шејтан Адәмлә Һәвваны Јеһоваја гаршы үсјана тәһрик едәрәк, ваҹиб мүбаһисәли суал галдырды. Иблис Аллаһын ҝүҹүнү суал алтына гојмады, чүнки Аллаһын ҝүҹүнүн сонсуз олдуғуну о өзү дә јахшы билир. Шејтан Аллаһын һөкмранлыг һүгугуну шүбһә алтына алды. О, Аллаһын Өз јаратдығы варлыглардан нә исә јахшы бир шеј ҝизләтдијини дејәрәк, Јеһованы јаланчылыгда ҝүнаһландырды вә пис һөкмдар кими гәләмә верди (Јарадылыш 3:2-5). Аллаһын рәһбәрлији олмадан инсанларын һәјатынын даһа јахшы олаҹағыны иддиа етди. Бунунла Шејтан Јеһованын али һөкмранлығыны вә ја һөкмранлыг етмәк һүгугуну шүбһә алтына алды.

11. Јеһова үсјанкарлары нә үчүн мәһв етмәди?

¹¹ Адәмлә Һәвва Јеһоваја гаршы үсјан галдырдылар. Бунунла онлар белә демиш олдулар: «Јеһованын бизи идарә етмәсинә еһтијаҹымыз јохдур. Нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуна өзүмүз гәрар верә биләрик». Јеһова бу мүбаһисәли суалы неҹә һәлл етмәли иди? Бүтүн шүурлу варлыглара үсјанкарларын һагсыз олдугларыны вә јалныз Аллаһын јолунун һәгиги хошбәхтлик ҝәтирдијини неҹә ҝөстәрмәк оларды? Кимсә дејә биләр: «Үсјанкарлары мәһв едиб, һәр шеји јенидән башламаг лазым иди». Лакин бүтүн шүурлу варлыглар, јерин Адәмлә Һәвванын нәсли илә долмасына вә онларын јерүзү Ҹәннәтдә јашамасына даир Јеһованын нијјәтини билирдиләр (Јарадылыш 1:28). Јеһова исә һәр заман Өз нијјәтләрини јеринә јетирир (Јешаја 55:10, 11). Бундан башга, әҝәр Јеһова Едендә үсјан галдыранлары мәһв етсәјди, бу Онун һөкмранлыг һүгугуна даир суалы һәлл етмәзди.

12, 13. Шејтанын бу дүнјанын рәһбәри олмасына вә инсанларын өз һакимијјәт формаларыны јаратмасына Јеһованын нә үчүн јол вердијини нүмунә әсасында изаһ един.

¹² Ҝәлин бир нүмунәни нәзәрдән кечирәк. Тәсәввүр един ки, мүәллим шаҝирдләрә чәтин бир мәсәләни неҹә һәлл етмәјин үсулуну изаһ едир. Бу ан биликли, анҹаг инадкар бир шаҝирд мүәллимин сәһв олдуғуну вә мәсәләни тамам башга ҹүр һәлл етмәјин лазым олдуғуну дејир. О, мүәллимин материалы билмәдијини вә бу тапшырығы өзүнүн даһа јахшы һәлл едәҹәјини иддиа едир. Шаҝирдләрдән бә’зиләри онунла разылашараг, мүәллимә гаршы чыхырлар. Белә вәзијјәтдә мүәллим нә етмәлидир? Әҝәр о, үсјанкарлары синифдән говарса, бу, диҝәр шаҝирдләрә неҹә тә’сир ҝөстәрәр? Онлар әслиндә кимин һаглы олдуғуну мүәјјән едә биләрләрми? Шаҝирдләр мүәллимин өз сәһвинин үзә чыхмасындан горхдуғуну дүшүнәрәк, она олан һөрмәтләрини итирә биләрләр. Бәс мүәллим һәмин шаҝирдин тапшырығы өз билдији кими һәлл етмәсинә изин версә, неҹә?

¹³ Јеһова да буна бәнзәр тәрздә давранды. Унутмајаг ки, Едәндә баш верәнләр тәкҹә үсјанкарлара тохунмурду. Баш верәнләри милјонларла мәләкләр мүшаһидә едирди (Әјјуб 38:7; Даниел 7:10). Јеһованын мүбаһисәли суалы неҹә һәлл етмәси, бу мәләкләрә, нәтиҹәдә исә бүтүн шүурлу варлыглара тә’сир едәҹәкди. Бәс Јеһова неҹә давранды? О изин верди ки, Шејтан өзү инсанлары идарә етсин. О, һәмчинин инсанларын Шејтанын рәһбәрлији алтында өз һакимијјәт формаларыны јаратмаларына да јол верди.

14. Јеһованын инсанлара өз һакимијјәт формаларыны јаратмаларына изин вермәси һансы фајданы ҝәтирәҹәк?

¹⁴ Ҝәтирдијимиз нүмунәдәки мүәллим инадкар шаҝирдин вә онун јолдашларынын сәһв олдугларыны билир. О, һәмчинин анлајыр ки, онларын өз нөгтеји-нәзәрләрини сүбут етмәләринә изин версә, бу, бүтүн синфин хејринә олаҹаг. Чүнки үсјанкарларын ҹәһди боша чыханда, диҝәр шаҝирдләр мүәллимин һаглы олдуғуну вә дәрс кечмәјә јалныз онун сәлаһијјәти олдуғуну ҝөрәҹәкләр. Сонра ким исә јенидән мүәллимин һүгугларыны суал алтына гојмаға чалышарса, һамы мүәллимин бу ҹәһдләрин габағыны нә үчүн алдығыны анлајаҹаг. Бунун кими, Јеһова да билир ки, һадисәләрин бу ҹүр нәтиҹәләнмәси бүтүн сәмими инсанлара вә мәләкләрә фајда ҝәтирәҹәк: онлар Шејтанын вә диҝәр үсјанкарларын сәһв олдугларына вә инсан һакимијјәтләринин мүвәффәгијјәтсизлијә мәһкум едилдијинә әмин олаҹаглар. Гәдимдә јашајан Јеремја пејғәмбәр кими, онлар да чох ваҹиб бир һәгигәти анлајаҹаглар: «Ја Рәбб, билирәм ки, инсанын өмрү өз әлиндә дејил. Аддымларыны дүзәлтмәк ҝедән адамын иши дејил» (Јеремја 10:23).

ӘЗАБЛАРЫН БУ ГӘДӘР ДАВАМ ЕТМӘСИНИН СӘБӘБИ

15, 16. а) Јеһова әзабларын бу гәдәр давам етмәсинә нәјә ҝөрә јол верир? б) Јеһова писликләрин вә ҹинајәткарлығын гаршысыны нәјә ҝөрә алмыр?

¹⁵ Бәс нә үчүн Јеһова әзабларын бу гәдәр давам етмәсинә јол верир? Нәјә ҝөрә инсанлары бәдбәхтликдән азад етмир? Ҝәлин јенидән нүмунәмизә гајыдаг. Ҝөрүндүјү кими, мүәллим инадкар шаҝирдә мане олмады вә һаглы олдуғуну сүбут етмәсинә изин верди. О, һәмчинин мәсәләнин һәллиндә шаҝирдә көмәк етмәди. Јеһова да ејнилә давранды. О, Шејтанын вә ону дәстәкләјәнләрин гаршысыны алмады вә һаглы олдугларыны сүбут етмәләринә мане олмады. Әксинә, онлара вахт верди. Өтән минилликләр әрзиндә инсанлар мүмкүн олан һәр бир һакимијјәт формаларыны сынагдан кечирмишләр. Бәшәријјәт елм вә диҝәр саһәләрдә мүәјјән наилијјәтләр әлдә етмишдир. Лакин бу ҝүн әдаләтсизлик, јохсуллуг, ҹинајәткарлыг вә мүһарибәләр ҝөрүнмәмиш һәддә чатыб. Инсан һакимијјәтләринин тамамилә мүвәффәгијјәтсизлијә уғрадығы ајдын ҝөрүнүр.

¹⁶ Јеһова, һәмчинин бу дүнјаны идарә етмәкдә Шејтана көмәк етмәди. Аллаһ пислијин вә ҹинајәткарлығын гаршысыны алмагла, бу үсјанкарлары дәстәкләмиш олмаздымы? Әҝәр Јеһова бу ҹүр һәрәкәт етсәјди, инсанлар уғурла идарә етдикләрини дүшүнәр вә өз һакимијјәтләринин һансы аҹы нәтиҹәләрә ҝәтириб ҹыхардығыны ҝөрмәздиләр. Бу, Онун јалана тәрәфдар олдуғуну ҝөстәрәрди. Анҹаг «Аллаһын јалан данышмасы гејри-мүмкүн»дүр (Ибраниләрә 6:18).

17, 18. Инсан һакимијјәтләринин вә Шејтанын тә’сиринин вурдуғу бүтүн зәрәри Јеһова неҹә арадан галдыраҹаг?

¹⁷ Бәс Аллаһа гаршы галдырылан үсјанын инсанлара минилликләр әрзиндә ҝәтирдији писликләрин сону неҹә олаҹаг? Јадда сахламаг лазымдыр ки, Јеһова һәр шејә гадир Аллаһдыр. О, бәшәријјәтә вурулан бүтүн зәрәрин нәтиҹәсини арадан галдырмаға да гадирдир вә буну мүтләг едәҹәкдир. Өјрәндијимиз кими, јерин мәһв едилмәсинин гаршысы алынаҹаг вә јер үзү јенидән Ҹәннәт олаҹаг. Ҝүнаһын бүтүн тә’сирләри Иса Мәсиһин фидијә гурбанлығына иман сајәсиндә арадан галдырылаҹаг, дирилмә исә өлүм үзәриндә гәләбә олаҹаг. Аллаһ Исаја ‘иблисин әмәлләрини пуч етмәји’ тапшырмышдыр (1 Јәһја 3:8). Јеһова бүтүн бунлары Өзүнүн тә’јин етдији вахтда едәҹәк. Аллаһын бир гәдәр тез һәрәкәтә кечмәдијинә ҝөрә неҹә дә шадыг, ахы Онун сәбри сајәсиндә бизим һәгигәти өјрәнмәк вә Она хидмәт етмәк имканымыз јараныб! (2 Петер 3:9, 10). Бу ҝүн Јеһова Она сәмими гәлбдән ибадәт етмәк истәјән инсанлары ахтарыр. О, бу нараһат дүнјада гаршылашдыглары чәтинликләрә вә мүсибәтләрә дөзмәкдә онлара көмәк едир (Јәһја 4:23; 1 Коринфлиләрә 10:13).

¹⁸ Лакин суал јараныр: Јеһова Адәмлә Һәвваны елә јарада билмәздими ки, онлар һәмишә дүзҝүн даврансынлар? Бу суала ҹаваб вермәк үчүн, Јеһованын бизә һансы дәјәрли һәдијјәни бәхш етдијини хатырламалыјыг.

СИЗ НЕҸӘ ДАВРАНАҸАГСЫНЫЗ?

19. Јеһова бизә һансы дәјәрли һәдијјәни бәхш етмишдир вә ону нә үчүн гијмәтләндирмәлијик?

¹⁹ Бу китабын 5-ҹи фәслиндән өјрәндик ки, инсана ирадә азадлығы бәхш едилиб. Сиз бу һәдијјәнин нә гәдәр гијмәтли олдуғуну дәрк едирсинизми? Аллаһ инстинктлә һәрәкәт едән һејванлар јарадыб. Инсанлар һәр бир әмри јеринә јетирмәси үчүн програмлашдырылмыш роботлар дүзәлдирләр. Биз дә белә јарадылсајдыг, хошбәхт олардыгмы? Әлбәттә, јох. Чох шадыг ки, ким олаҹағымызы, һәјатымызы неҹә гураҹағымызы вә ја киминлә достлуг едәҹәјимизи сечмәк имканымыз вар. Бу ҹүр азадлыг хошумуза ҝәлир, Аллаһ да мәһз буну истәјир.

20, 21. Ирадә азадлығындан ән јахшы тәрздә неҹә истифадә етмәк олар вә бу, нәјә ҝөрә ваҹибдир?

²⁰ Јеһова бизим Она мәҹбури хидмәт етмәјимизи истәмир (2 Коринфлиләрә 9:7). Сизҹә, валидејнә нә даһа хошдур: ушағын киминсә сөзү илә онлары севдијини демәси, јохса буну үрәкдән сөјләмәси? Сиз Јеһованын бәхш етдији азадлыгдан неҹә истифадә едәҹәксиниз? Шејтан, Адәм вә Һәвва ән пис сечими етдиләр. Онлар Јеһова Аллаһы инкар етдиләр. Бәс сиз неҹә давранаҹагсыныз?

²¹ Сиз, ирадә азадлығы кими белә ҝөзәл һәдијјәдән ән јахшы тәрздә истифадә етмәк имканына маликсиниз. Сиз дә, Јеһованын тәрәфини тутан милјонларла инсанлара гошула биләрсиниз. Бу инсанлар, Шејтанын јаланчы вә уғурсуз рәис олдуғуну сүбут етмәк үчүн әлләриндән ҝәләни едирләр, бу исә Аллаһы олдугҹа севиндирир (Сүлејманын мәсәлләри 27:11). Сиз дә дүзҝүн һәјат јолуну сечә биләрсиниз. Буну неҹә етмәји исә нөвбәти фәсилдән өјрәнәҹәјик.