Аллаһын һикмәти дәрин бир үммандыр
«Аллаһын хејир-дуасы неҹә дә болдур, һикмәти вә билији дәрин бир үммандыр! Онун һөкмләри ағласығмаз, јоллары тәдгиголунмаздыр!» (РОМ. 11:33).
1. Вәфтиз олунмуш мәсиһчиләр үчүн ән бөјүк шәрәф нәдир?
ИНДИЈӘ кими лајиг ҝөрүлдүјүн ән бөјүк шәрәф нә олуб? Ола билсин, јығынҹагда сәнә верилән һансыса тапшырыг, јахуд да мәктәбдә вә ја ишдә алдығын мүкафат. Амма вәфтиз олунмуш мәсиһчиләр үчүн лајиг ҝөрүлдүкләри ән бөјүк шәрәф Јеһова Аллаһла шәхси мүнасибәтләрдир. Онунла белә мүнасибәтимиз олдуғу үчүн Јеһова бизи «таныјыр» (1 Кор. 8:3; Галат. 4:9).
2. Јеһованы танымаг вә Онун бизи танымасы нәјә ҝөрә бөјүк шәрәфдир?
2 Јеһованы танымаг вә Онун бизи танымасы нәјә ҝөрә бөјүк шәрәфдир? Јалныз Она ҝөрә јох ки, О, Каинатда ән бөјүк Шәхсдир, һәм дә она ҝөрә ки, О, севдији кәсләри мүдафиә едир. Наһум пејғәмбәр Аллаһдан илһам алараг јазмышды: «Рәбб хејирхаһдыр, дар ҝүндә сығынаҹагдыр, Она ҝүвәнәнләри таныјыр» (Наһ. 1:7; Мәз. 1:6). Әслинә галса, әбәди һәјат үмидимиз бирбаша олараг һәгиги Аллаһ вә Онун Оғлу Иса Мәсиһ һаггында даима өјрәнмәјимиздән асылыдыр (Јәһ. 17:3).
3. Аллаһы танымаг өзүнә нәји дахил едир?
3 Аллаһы танымаг садәҹә олараг Онун шәхси адыны билмәк демәк дејил. Биз Ону бир Дост кими танымалыјыг: нәји хошладығыны вә нәдән хошу ҝәлмәдијини билмәлијик. Бу биликләрә әсасән һәјат тәрзи сүрмәјимиз дә Аллаһы јахшы таныдығымызы ҝөстәрир (1 Јәһ. 2:4). Амма Јеһованы һәгигәтән дә танымаг истәјириксә, биздән даһа бир шеј тәләб олунур. Биз нәинки Онун индијә кими ҝөрдүјү ишләри, һәмчинин бунлары неҹә вә нә үчүн етдијини дә билмәлијик. Јеһованын нијјәтләрини даһа јахшы анладыгҹа дәрин һикмәтинә даһа чох һејран олаҹағыг (Ром. 11:33).
Нијјәти олан Аллаһ
4, 5. а) Мүгәддәс Китабда «нијјәт» сөзү алтында нә нәзәрдә тутулур? б) Нијјәтә мүхтәлиф јолларла наил олмағын неҹә мүмкүн олдуғуну нүмунә әсасында ҝөстәрин.
4 Јеһова Аллаһын һәмишә нијјәти олур вә Мүгәддәс Китабда Онун ‘әбәди нијјәтиндән’ бәһс олунур (Ефес. 3:10, 11). Бу ифадәнин мәнасы нәдир? Мүгәддәс Китабда «нијјәт» сөзү алтында конкрет бир мәгсәд нәзәрдә тутулур вә она бир нечә јолла наил олмаг олар.
5 Тутаг ки, бир инсан мүәјјән бир јерә ҝетмәлидир. Бу, онун мәгсәдинә вә ја нијјәтинә чеврилир. Һәмин јерә чатмаг үчүн онун мүхтәлиф јоллардан вә нәглијјат васитәләриндән истифадә етмәк имканы вар. О, конкрет маршрут сечир. Лакин сәјаһәт заманы һава гәфләтән дәјишә биләр. Јахуд да ола билсин, о, тыхаҹа дүшсүн вә ја јол бағлы олсун. Буна ҝөрә дә о, башга јол сечмәли олаҹаг. Бунунла белә, етдији дәјишикликләрдән асылы олмајараг, о, тәјин етдији јерә ҝәлиб чатанда өз мәгсәдинә наил олмуш олаҹаг.
6. Јеһова нијјәтини һәјата кечирмәк үчүн вәзијјәтә неҹә ујғунлашыр?
6 Буна бәнзәр тәрздә Јеһова Өз әбәди нијјәтини һәјата кечирмәк үчүн бөјүк дәјишикликләр едиб. Јеһова шүурлу варлыгларын ирадә азадлығыны һәмишә нәзәрә алыр, буна ҝөрә дә дәјишикликләр етмәјә һазырдыр. Мәсәлән, ҝәлин Јеһованын вәд олунмуш Өвладла бағлы нијјәтини неҹә јеринә јетирдијинә нәзәр салаг. Јеһова илк инсан ҹүтүнә демишди: «Төрәјиб чохалын вә јер үзүнү бүрүјүб она саһиб олун» (Јар. 1:28). Бәс Еден бағында галхан үсјан Онун нијјәтини боша чыхардымы? Әсла јох! Јеһова нијјәтинә наил олмаг үчүн дәрһал башга «маршрут» сечди. О пејғәмбәрлик етди ки, үсјанкарларын вурдуғу зәрәри арадан галдыраҹаг бир «өвлад» пејда олаҹаг (Јар. 3:15; Ибр. 2:14—17; 1 Јәһ. 3:8).
7. Јеһованын Чыхыш 3:14 ајәсиндә Өзү һаггында дедикләриндән нә өјрәнирик?
7 Нијјәтини һәјата кечирәркән јаранан јени вәзијјәтләрә ујғунлашмаг баҹарығы Јеһованын Өзүнә вердији ада мүвафигдир. Муса она верилән тапшырығы јеринә јетирмәсинә нәләрин мане олаҹағыны дејәркән Јеһова ону әмин етди: «Вар Олан Мәнәм». Сонра әлавә етди: «Исраил өвладларына белә сөјлә: “«Мәнәм» дејән сизин јаныныза мәни ҝөндәрди”» (Чых. 3:14). Бурада «Вар Олан Мәнәм» вә «Мәнәм» кими тәрҹүмә олунан ифадәләр орижинал мәтндә «Мән олмаг истәдијим Кәс олаҹағам» кими сәсләнир. Бәли, Јеһова нијјәтини там һәјата кечирмәк үчүн лазым олан Кәс олмаға гадирдир! Павел Ромадакы мәсиһчиләрә үнванладығы мәктубун 11-ҹи фәслиндә бу һәгигәти бир нүмунә әсасында чох ҝөзәл тәсвир едир. Орада о, символик зејтун ағаҹындан данышыр. Фәрги јохдур, биз мәсһ олунмуш мәсиһчијик, јахуд да јерүзү үмидинә маликик — бу нүмунәни арашдырмаг һамымызы Јеһованын дәрин һикмәтини даһа чох гијмәтләндирмәјә тәшвиг едәҹәк.
Јеһованын вәд едилмиш Өвладла бағлы нијјәти
8, 9. а) Һансы дөрд ваҹиб амил бизә зејтун ағаҹы нүмунәсини баша дүшмәјә көмәк едәҹәк? б) Биз инди һансы суалы арашдыраҹағыг вә онун ҹавабындан Јеһова барәдә нә өјрәнәҹәјик?
8 Зејтун ағаҹы нүмунәсини баша дүшмәк үчүн биз Јеһованын Өвладла бағлы нијјәтини тәдриҹән неҹә һәјата кечирдијини билмәлијик. Дөрд ваҹиб амилә нәзәр салаг. Биринҹиси, Јеһова Ибраһимә вәд етмишди ки, «дүнјанын бүтүн милләтләри» онун нәсли васитәсилә хејир-дуа алаҹаг (Јар. 22:17, 18). Икинҹиси, Ибраһимдән төрәјән Исраил халгына «каһинләр падшаһлығы» олмаг имканы верилмишди (Чых. 19:5, 6). Үчүнҹүсү, исраиллиләрин әксәријјәти Мәсиһи гәбул етмәјәндә Јеһова «каһинләр падшаһлығы» јаратмаг үчүн диҝәр тәдбирләр ҝөрдү (Мат. 21:43; Ром. 9:27—29). Дөрдүнҹүсү, Иса Ибраһимин нәслиндән олан өвладын әсас һиссәси олса да, башгалары да белә шәрәфә лајиг ҝөрүлүб (Галат. 3:16, 29).
9 Бу дөрд ваҹиб амилдән әлавә, «Вәһј» китабындан өјрәнирик ки, ҝөјдә Иса Мәсиһлә бирҝә падшаһ вә каһин кими идарә едәҹәк инсанларын сајы 144 000 нәфәрдир (Вәһј 14:1—4). Онлар да ‘Исраил оғуллары’ адланырлар (Вәһј 7:4—8). Бәс 144 000 нәфәрин һамысы әслән исраилли, јәни јәһудидир? Ҝәлин ҝөрәк һәвари Павелин Ромадакы мәсиһчиләрә јаздығы мәктуб бу суалын ҹавабыны тапмаға неҹә көмәк едир. Бу суалын ҹавабындан Јеһованын Өз нијјәтини һәјата кечирмәк үчүн вәзијјәтә неҹә ујғунлашдығыны әјани олараг ҝөрәҹәјик.
«Каһинләр падшаһлығы»
10. Исраил халгынын һансы мүстәсна имканы варды?
10 Јухарыда гејд олундуғу кими, Исраил халгынын ‘каһинләр падшаһлығыны вә мүгәддәс милләти’ тәшкил етмәк кими мүстәсна имканы варды. (Ромалылара 9:4, 5 ајәләрини оху.) Бәс вәд олунмуш Өвлад пејда оланда нә баш верди? Әслән исраилли оланлар Өвладын икинҹи дәрәҹәли һиссәсини тәшкил едән 144 000 нәфәрдән ибарәт руһани Исраилин сајыны там долдурдуму?
11, 12. а) Сәмави Падшаһлыгда идарә едәҹәк инсанларын јығымы нә заман башлајыб вә о заман јашајан јәһудиләрин әксәријјәтинин буна мүнасибәти неҹә олду? б) Јеһова Ибраһимин нәслиндән олан өвладын «бүтөв сајы»ны јығмаг үчүн нә етди?
11 Ромалылара 11:7—10 ајәләрини оху. Биринҹи әсрдә јашајан јәһудиләр, бир халг кими, Исаны гәбул етмәдиләр. Буна ҝөрә дә Ибраһимин нәслиндән олан өвладын үзвләрини тәшкил етмәк имканы артыг тәкҹә онлара мәхсус дејилди. Лакин ерамызын 33-ҹү илинин Әллинҹи ҝүн бајрамында сәмави ‘каһинләр падшаһлығына’ дахил олаҹаг инсанларын јығымы башлајанда бәзи сәмими јәһудиләр бу дәвәти гәбул етдиләр. Сајы ҹәми-ҹүмләтаны бир нечә мин олан бу јәһудиләр бүтүн Исраил халгы илә мүгајисәдә, һәгигәтән дә, «бир гисим» иди (Ром. 11:5).
12 Бәс Јеһова Ибраһимин нәслиндән олан өвладын «бүтөв сајы»ны неҹә јығаҹагды? (Ром. 11:12, 25). Ҝөрүн һәвари Павел бу суала неҹә ҹаваб верир: «Биз елә дүшүнмәмәлијик ки, Аллаһын сөзү јеринә јетмәди. Чүнки [ҹисмани] Исраилдән төрәјәнләрин һамысы әсил “Исраилә” мәнсуб дејил. Ибраһимин нәслиндән олсалар да, бу демәк дејил ки, онларын һамысы өвладдыр [Ибраһим нәслиндән олан өвладын һиссәсидир]... Јәни ондан төрәјәнләрин һамысы әслиндә Аллаһын өвлады дејилләр, вәдә ҝөрә доғуланлар өвлад сајылырлар» (Ром. 9:6—8). Ҝөрдүјүмүз кими, Јеһованын Өвладла бағлы нијјәтинин јеринә јетмәси үчүн онун икинҹи дәрәҹәли үзвләринин һамысынын әслән исраилли, јәни Ибраһимин нәслиндән олмасы шәрт дејилди.
Символик зејтун ағаҹы
13. а) Зејтун ағаҹы, б) онун көкү, в) ҝөвдәси вә д) будаглары нәји вә ја кимләри тәмсил едир?
13 Һәвари Павел сөзүнә давам едәрәк Ибраһимин нәслиндән олан өвладын үзвләрини символик зејтун ағаҹынын будаглары илә мүгајисә едирa (Ром. 11:21). Бу бағ зејтуну Јеһованын Ибраһимлә кәсдији әһдлә бағлы нијјәтинин һәјата кечмәсини, мүгәддәс олан көкү исә руһани Исраилә һәјат верән Јеһованы тәмсил едир (Јешаја 10:20; Ром. 11:16). Ағаҹын ҝөвдәси Ибраһимин нәслиндән олан өвладын әсас һиссәсини — Исаны тәмсил едир. Будагларын һамысы исә бу өвладын икинҹи дәрәҹәли үзвләри олан инсанларын «бүтөв сајы»нын рәмзидир.
14, 15. Бағ зејтун ағаҹындан ‘гопарыланлар’ кимләри тәмсил едир вә онлары кимләр әвәз етди?
14 Зејтун ағаҹы нүмунәсиндә Исаны гәбул етмәјән јәһудиләр ‘гопарылан’ будагларла мүгајисә олунур (Ром. 11:17). Беләликлә онлар Ибраһимин нәслиндән олан өвладын һиссәси олмаг имканыны әлдән вердиләр. Бәс онлары ким әвәз едәҹәкди? Ибраһимин нәслиндән олдуглары илә өјүнән әслән јәһудиләр үчүн бу суалын ҹавабы ағласығмаз иди. Лакин Вәфтизчи Јәһја онлары габагҹадан хәбәрдар етмишди ки, әҝәр Јеһова истәсә, дашлардан да Ибраһимә өвладлар јарада биләр (Лука 3:8).
15 Бәс онда Јеһова нијјәтини һәјата кечирмәк үчүн нә етди? Павел изаһ едир ки, гопарылан будаглары әвәз етмәк мәгсәдилә ҹыр зејтун ағаҹынын будаглары бағ зејтун ағаҹына ҹалаг едилди. (Ромалылара 11:17, 18 ајәләрини оху.) Ромадакы јығынҹагда хидмәт едән бәзи мәсиһчиләр кими, диҝәр милләтләрдән олан руһла мәсһ олунмуш мәсиһчиләр символик зејтун ағаҹына ҹалаг едилмишдиләр. Беләликлә онлар Ибраһимин нәслиндән олан өвладын бир һиссәси олдулар. Әввәлләр онлар ҹыр зејтунун будаглары кими идиләр вә онларын бу хүсуси әһдин һиссәси олмаг имканы јох иди. Амма Јеһова руһани јәһудиләр олмалары үчүн онлара јол ачды (Ром. 2:28, 29).
16. Һәвари Петер јени руһани халгын јаранмасыны неҹә изаһ едир?
16 Һәвари Петер бу вәзијјәти белә изаһ едир: «Беләликлә, сиз иман едәнләр [јәни диҝәр милләтләрдән олан мәсиһчиләр дә дахил олмагла, руһани исраиллиләр] онун [Иса Мәсиһин] гәдрини билирсиниз, иман етмәјәнләр үчүнсә “бәнналарын рәдд етдији һәмин о даш ҝушәдашы”, “бүдрәдән даш вә јыхылма гајасы” олду... Анҹаг сиз “сечилмиш сој, падшаһ вә каһин тајфасы, мүгәддәс милләт, Аллаһын мәхсуси халгысыныз”, сизи гаранлыгдан Өз һејрәтамиз нуруна чағыранын “әзәмәтли кејфијјәтләрини бәјан етмәк” үчүн сечилмисиниз. Бир вахтлар сиз халг дејилдиниз, инди исә Аллаһын халгысыныз. Сизә мәрһәмәт ҝөстәрилмәмишди, инди исә мәрһәмәт ҝөрдүнүз» (1 Пет. 2:7—10).
17. Јеһованын етдији һансы иш «тәбиәтә зидд» иди?
17 Јеһованын етдији чохлары үчүн тамамилә ҝөзләнилмәз иди. Павел буну ‘тәбиәтә зидд олан’ бир шеј адландырыр (Ром. 11:24). Үмумијјәтлә, ҹыр ағаҹын будагларыны бағ ағаҹына ҹаламаг гејри-ади вә һәтта тәбиәтә зиддир. Бунунла белә, биринҹи әсрдә јашајан бәзи әкинчиләр өз тәҹрүбәләриндә бу үсулдан истифадә едирдиләрb. Јеһова да буна бәнзәр тәрздә гејри-ади бир шеј етди. Јәһудиләрин зәннинҹә, диҝәр милләтләрдән олан инсанлар Аллаһа мәгбул сәмәрә верә билмәздиләр. Амма Јеһова онлары Падшаһлығын «бәһрәсини» ҝәтирән халгын бир һиссәси етди (Мат. 21:43). Ерамызын 36-ҹы илиндә Корнилинин сечилмәсиндән башлајараг сүннәтсиз гејри-јәһудиләр үчүн символик зејтун ағаҹына ҹалаг едилмәк имканы јаранды (Һәв. иш. 10:44—48)c.
18. Ерамызын 36-ҹы илиндән сонра әслән јәһуди оланларын һансы имканы вар иди?
18 Амма бу о демәк дејилди ки, ерамызын 36-ҹы илиндән сонра әслән јәһуди оланлар үчүн артыг Ибраһимин нәслиндән олан өвладын һиссәси олмаг имканы јох иди. Павел изаһ едир: «Онлар [әслән јәһуди оланлар] да имансызлыгдан әл чәксәләр, ҹалаг едиләҹәкләр, чүнки Аллаһ онлары јенидән ҹалаг етмәјә гадирдир. Әҝәр сән ҹыр зејтун ағаҹындан кәсилиб, тәбиәтә зидд олараг, бағ зејтунуна ҹалаг олунмусанса, ҝөр о ағаҹын доғма будаглары неҹә асанлыгла ҹалаг олунаҹаглар!»d (Ром. 11:23, 24).
«Бүтүн Исраил... хилас едиләҹәк»
19, 20. Символик зејтун ағаҹынын нүмунәсиндән ҝөрдүјүмүз кими, Јеһова нијјәтини неҹә һәјата кечирир?
19 ‘Аллаһын Исраили’ илә әлагәдар Јеһованын нијјәти һејрәтамиз шәкилдә јеринә јетир (Галат. 6:16). Павелин дедији кими, «бүтүн Исраил... хилас едиләҹәк» (Ром. 11:26). Јеһованын тәјин етдији вахтда «бүтүн Исраил» — руһани исраиллиләрин бүтөв сајы — ҝөјләрдә падшаһ вә каһин кими хидмәт едәҹәк. Һеч ким вә һеч нә Јеһоваја Өз нијјәтини һәјата кечирмәјә мане ола билмәз.
20 Пејғәмбәрликдә дејилдији кими, Ибраһимин нәслиндән олан өвлад, јәни Иса Мәсиһ вә онун 144 000 һәмвариси «бүтүн милләтләри»н үзәринә хејир-дуалар јағдыраҹаглар (Ром. 11:12; Јар. 22:18). Беләликлә, бу, Аллаһын бүтүн халгына фајда ҝәтирир. Һәгигәтән дә, Јеһованын әбәди нијјәтини неҹә һәјата кечирдијинин үзәриндә дәриндән дүшүнәндә Онун һикмәтинә, билијинә һејран олуруг (Ром. 11:33).
[Һашијәләр]
a Исраил халгында каһинләр вә падшаһлар олса да, халгын өзү каһинләр падшаһлығы олмады. Мусанын Ганунуна ҝөрә, падшаһлар каһин ола билмәздиләр. Бу сәбәбдән зејтун ағаҹы Исраил халгыны тәмсил етмир. Павел бу әјани нүмунәдән истифадә едәрәк Аллаһын «каһинләр падшаһлығы» јаратмаг нијјәтинин руһани Исраилин үзәриндә неҹә јеринә јетдијини ҝөстәрир. Бу әјани нүмунәнин көһнә изаһаты «Ҝөзәтчи Гүлләси»нин 1983-ҹү ил 15 август сајынын 14—19-ҹу сәһифәләриндә (инҝ.) верилиб.
b «Ҹыр зејтун будаглары нә үчүн ҹалаг едилир?» адлы чәрчивәјә бахын.
c Әслән јәһуди оланлара јени руһани халгын үзвләри олмаг үчүн үч ил јарым вахт верилмишди вә Корнилинин Мәсиһин давамчысы олмасы бу мүддәтин сонуна тәсадүф едир. «Даниел» китабында гәләмә алынан 70 һәфтә һаггындакы пејғәмбәрликдә һадисәләрин белә ҹәрәјан едәҹәји габагҹадан дејилмишди (Дан. 9:27).
d Ромалылара 11:24 ајәсиндә «бағ» кими тәрҹүмә олунан јунан өн шәкилчиси мәнасы «јахшы, әла» вә ја «мәгсәдәујғун» олан сөздән әмәлә ҝәлиб.
Јадыныздадырмы?
• Јеһованын Өз нијјәтини неҹә һәјата кечирдијиндән нә өјрәнирик?
• «Ромалылара мәктуб»ун 11-ҹи фәслинә әсасән,
зејтун ағаҹынын өзү...
онун көкү...
ҝөвдәси...
будаглары...
нәји вә ја кимләри тәмсил едир?
• Нәјә ҝөрә Јеһованын етдији ҹалаг «тәбиәтә зидд» иди?
[24-ҹү сәһифәдәки чәрчивә/шәкил]
Ҹыр зејтун будаглары нә үчүн ҹалаг едилир?
▪ Ерамызын биринҹи әсриндә јашајан Лутси Јуни Модерат Колумелла Рома әсҝәри вә әкинчи иди. О, кәнд тәсәррүфаты вә әкинчиликлә бағлы јаздығы 12 китабы илә мәшһурдур.
Бешинҹи китабында о, гәдим аталар сөзүнү ситат ҝәтирир: «Зејтунлуғу белләјән ондан мәһсул хаһиш едир; ҝүбрәләјән ондан мәһсул диләјир; будајан ондан мәһсулу тәләб едир».
Чичәкләнән, амма бар вермәјән ағаҹлары тәсвир етдикдән сонра о, нөвбәти үсулу мәсләһәт ҝөрүр: «Белә ағаҹлары галл бурғусу (аләт) илә дешмәк, сонра да дәлијин ичинә ҹыр зејтунун јашыл будағыны гојуб сых сарымаг лазымдыр; онда зејтун ағаҹы даһа бәһрәли олаҹаг».
[23-ҹү сәһифәдәки шәкил]
Символик зејтун ағаҹы нүмунәсини баша дүшүрсәнми?