ФӘСИЛ 1

Валидејнләримлә неҹә сөһбәт едим?

«Мән һиссләрими валидејнләримлә бөлүшмәјә чалышдым, амма һеч нә алынмады — онлар ағзымы ачмаға белә имкан вермәдиләр. Онсуз да сөһбәтә башламаг мәним үчүн асан дејилди!» Роза

СӘН балаҹа оланда, јәгин, бир шеј олан кими тез валидејнләринин јанына гачыб һәр шеји онлара данышардын. Чәкинмәдән фикирләрини вә һиссләрини бөлүшәрдин, һеч ағлына белә ҝәлмәзди ки, онлар һансыса проблеми һәлл едә билмәсинләр.

Инди исә сәнә елә ҝәлир ки, онлар сәни баша дүшмүрләр. Елза адлы бир гыз дејир: «Бир ҝүн ахшам шам јемәјиндә ағлајыб үрәјими бошалтдым. Валидејнләрим мәнә гулаг асырдылар, амма елә бил баша дүшмүрдүләр. Мән дә ҝедиб отағымда ағладым!»

Анҹаг инсан һәр дәгигә үрәјиндәкиләри валидејнләринә демәк истәмир. Емин адлы 14 јашлы оғлан дејир: «Валидејнләримлә, демәк олар ки, һәр шеј һаггында данышырам. Анҹаг һәрдән севинирәм ки, онлар ағлымдан кечәнләрин һамысыны билмирләр».

Бәс һәр шеји данышмаг мүтләгдир? Әлбәттә, әҝәр јалана ҝәтириб чыхармајаҹагса, һәр шеји данышмаг шәрт дејил (Сүлејманын мәсәлләри 3:32). Ола биләр, валидејнләрин сәни баша дүшмүр, јахуд сән өзүн онлара һеч нә данышмаг истәмирсән; бүтүн бунлара бахмајараг, сән валидејнләринлә данышмалысан, онлар да сәнинлә нә баш вердијини билмәлидирләр.

Тәслим олма!

Валидејнләрлә үнсијјәти, мүәјјән мәнада, машын сүрмәјә бәнзәтмәк олар. Јолун бағлы олмасы, адәтән, сүрүҹүнү јолундан сахламыр, о, ҝедәҹәји јерә чатмаг үчүн башга јол ахтарыр. Ҝәл ики нүмунәјә нәзәр салаг.

МАНЕӘ 1 Сән данышмаг истәјирсән, валидејнләрин исә сәнә гулаг асмыр. Лејла адлы бир гыз дејир: «Атамла данышмаг мәним үчүн чәтиндир. Бәзән елә олур ки, мән данышырам, данышырам, бирдән атам гајыдыб сорушур: “Бағышла, сән нәсә дедин?”»

СУАЛ: Бәс әҝәр Лејланын, доғрудан да, проблеми варса вә о, бу барәдә мүтләг данышмалыдырса? Онун ән азы үч варианты вар.

Вариант А

Атасына әсәбиләшир. Лејла: «Ата, гулаг ас да! Ваҹибдир ахы!» — дејә гышгырыр.

Вариант Б

Фикриндән дашыныр. Проблемләри һагда данышмаға бир даһа ҹәһд ҝөстәрмир.

Вариант В

Мүнасиб вахты ҝөзләјир вә јенидән данышыр. Атасы илә үз-үзә сөһбәт едир вә ја проблеми һагда мәктуб јазыр.

Сәнҹә, Лејла һансы варианты сечмәлидир? ․․․․․

Ҝәл ҝөрәк, бу вариантлардан һәр бири нә илә нәтиҹәләнәҹәк.

Лејланын атасынын фикри башга јердәдир, буна ҝөрә дә гызынын ганыгара олдуғуну ҝөрмүр. Әҝәр Лејла А вариантыны сечиб сәсинин тонуну галдырарса, ола билсин, атасы онунла нә баш вердијини анламајаҹаг. Үстәлик, белә етмәклә о, атасына һөрмәтсизлик ҝөстәрмиш олаҹаг (Ефеслиләрә 6:2). Ајдындыр ки, бу вариант һеч бир фајда ҝәтирмәјәҹәк.

Б варианты ән асан үсул олса да, вәзијјәтдән ән јахшы чыхыш јолу дејил. Нәјә ҝөрә? Чүнки «етибарлы сөһбәт олмазса, нијјәт боша чыхар» (Сүлејманын мәсәлләри 15:22, Јени дүнја тәрҹүмәси). Лејлаја көмәк етмәк үчүн атасы онун проблемини вә һәјатында нәләр баш вердијини билмәлидир. Сөһбәт етмәк фикриндән дашынмагла исә һеч нәјә наил олмаг мүмкүн дејил.

В вариантына ҝәлдикдә исә, Лејла јол вермәјәҹәк ки, јаранмыш вәзијјәт атасы илә сөһбәт етмәсинә әнҝәл олсун. О, атасы илә башга бир вахт сөһбәт етмәјә ҹәһд ҝөстәрәҹәк. Әҝәр о, мәктуб јазмаг гәрарына ҝәләрсә, чох еһтимал ки, һәмин ан өзүндә јүнҝүллүк һисс едәҹәк, үрәјиндәкиләри мәктуб васитәсилә ајдын ифадә едә биләҹәк. Атасы мәктубу охудугдан сонра гызынын нә демәк истәдијини биләҹәк вә онун вәзијјәтини даһа јахшы анлајаҹаг. Беләликлә, һәм Лејла, һәм дә атасы үчүн В варианты ән әлверишли вариантдыр.

Сәнҹә, Лејланын башга һансы вариантлары вар? Ашағыда өз вариантыны вә онун мүмкүн нәтиҹәләрини јаз.

․․․․․

МАНЕӘ 2 Валидејнләрин сәнинлә сөһбәт етмәк истәјир, сәнин исә һеч һәвәсин јохдур. Сара адлы бир гыз дејир: «Мәктәбдән јорғун-арғын ҝәләндә суал атәшинә тутулмагдан дәһшәтли һеч нә ола билмәз. Мән мәктәбдә оланлары унутмаға чалышырам, онлар исә евә ҝирән кими суаллар јағдырмаға башлајырлар: “Ҝүнүн неҹә кечди? Һеч бир проблемин олмады ки?”». Әлбәттә, Саранын валидејнләри бу ҹүр суаллары јахшы нијјәтдән ирәли ҝәләрәк верирләр. Анҹаг о, ҝилејләнәрәк дејир: «Евә ҝәләндә мәктәб һагда данышмаға һеч һалым олмур».

СУАЛ: Белә һалда Сара нә едә биләр? Әввәлки нүмунәдә олдуғу кими, онун да үч варианты вар.

Вариант А

Данышмаг истәмир. Сара дејир: «Әл чәкин мәндән. Инди данышмаг истәмирәм!»

Вариант Б

Көнүлсүз данышыр. Кефсиз олмасына бахмајараг, валидејнләринин суалларына биртәһәр ҹаваб верир.

Вариант В

Мәктәб сөһбәтини бир кәнара гојуб башга шејләрдән данышыр. Сара тәклиф едир ки, мәктәб һагда башга вахт, кефи оланда данышсынлар. Сонра да сәмими мараг ҝөстәриб дејир: «Јахшысы будур, сиз данышын ҝөрүм ҝүнүнүз неҹә кечиб? Ишләриниз неҹәдир?»

Сәнҹә, Сара һансы варианты сечмәлидир? ․․․․․

Ҝәл јенидән бу вариантлардан һәр биринин нә илә нәтиҹәләнәҹәјинә нәзәр салаг.

Саранын һеч кефи јохдур. Данышмаға һәвәси олмадығындан А вариантыны сечир, бунунла белә кефи дүзәлмир. Үстәлик, валидејнләринә гаршы кобудлуг етдији үчүн пешмандыр (Сүлејманын мәсәлләри 29:11).

Бу заман Саранын өзүндән чыхмасы, сонра да сусмасы онун валидејнләринә чох пис тәсир едә биләр. Онлара елә ҝәлә биләр ки, гызлары нә исә ҝизләдир вә ондан һәр шеји данышмағы тәләб едә биләрләр. Бу да, өз нөвбәсиндә, вәзијјәти даһа да ҝәрҝинләшдирәҹәк. Сонда бу вариантын һеч бир фајдасы олмајаҹаг.

Сөзсүз ки, Б варианты А вариантындан јахшыдыр. Ән азындан Сара илә валидејнләри сөһбәт едирләр. Анҹаг сөһбәт сәмими олмадығындан нә Сара, нә дә валидејнләри истәдикләри кими сәрбәст вә ачыг үнсијјәт едә билмирләр.

В вариантында исә мәктәб һаггында сөһбәт сонраја сахланылдығындан Сара өзүнү даһа јахшы һисс едәҹәк. Валидејнләринә дә гызларынын онларла марагландығыны ҝөрмәк хош олаҹаг. Ҝөрүндүјү кими, бу ән јахшы вариантдыр, чүнки һәр ики тәрәф Мүгәддәс Китабын Филипилиләрә 2:4 ајәсиндәки: «Јалныз өз хејринизи ҝүдмәјин, башгаларынын да хејрини дүшүнүн» принсипинә әмәл едир.

Ајдын даныш

Унутма ки, сән бир шеј дејә биләрсән, валидејнләрин исә тамамилә башга шеј баша дүшә биләрләр. Туталым, валидејнләрин сәндән нәјә ҝөрә кефсиз олдуғуну сорушурлар. Сән дә: «Бу һагда данышмаг истәмирәм», — дејә ҹаваб верирсән. Анҹаг онлар: «Мән һиссләрими бөлүшмәк үчүн сизә кифајәт гәдәр етибар етмирәм. Проблемләрими достларыма данышарам, амма сизә јох» кими баша дүшә биләрләр. Инди ашағыдакы тапшырығы јеринә јетир. Тәсәввүр ет ки, чәтин проблемлә үзләшмисән, валидејнләрин исә сәнә көмәк етмәк истәјирләр.

Сән дејирсән: «Нараһат олмајын, мән бунун өһдәсиндән ҝәләрәм».

Валидејнләрин белә баша дүшә биләр: ․․․․․

Белә ҹаваб вермәк даһа јахшы оларды: ․․․․․

Јадда сахла: сөзләринә вә сәс тонуна фикир вермәк, һөрмәтҹил тәрздә данышмаг олдугҹа ваҹибдир (Колослулара 4:6). Ахы онлар сәнин дүшмәнин дејил, валидејнләриндир. Өзүн дә јахшы билирсән ки, чәтин бир вәзијјәтин өһдәсиндән ҝәлмәк үчүн сәнә көмәк ҝәрәкдир.

АЧАР АЈӘ

“Сөзләрим сәмими үрәкдән ҝәлир, додагларым билији доғру сөјләјир” Әјјуб 33:3

МӘСЛӘҺӘТ

Әҝәр отуруб валидејнләринлә проблемин һагда данышмаг сәнин үчүн чәтиндирсә, мәсәләни ҝәзмәјә чыханда, машында ҝедәндә вә ја алыш-вериш едәндә мүзакирә ет.

БИЛИРСӘН... ?

Валидејнләринлә ҹидди мөвзуларда сөһбәт етмәк сәнә чәтин олдуғу кими, бу һагда данышмаг, ола билсин, онлар үчүн дә асан дејил вә өзләрини нараһат һисс едирләр.

ҺӘРӘКӘТ ПЛАНЫ!

Ҝәлән дәфә валидејнләримлә данышмаг истәмәјәндә мән... ․․․․․

Валидејнләрим истәмәдијим мөвзу барәдә сөһбәт етмәјә чалышанда белә дејәҹәјәм: ․․․․․

Бу мөвзү илә бағлы валидејнләримә вермәк истәдијим суаллар: ․․․․․

НЕҸӘ ДҮШҮНҮРСӘН?

● Сөһбәт үчүн дүзҝүн вахт сечмәк нәјә ҝөрә ваҹибдир? (Сүлејманын мәсәлләри 25:11).

● Нәјә ҝөрә валидејнләринлә сөһбәт етмәк үчүн сәј ҝөстәрмәјә дәјәр? (Әјјуб 12:12).

[10–ҹу сәһифәдәки јазы]

“Валидејнләримлә данышмаг һәмишә асан олмур, анҹаг үрәјимдәкиләри ачыб данышанда, елә бил, үстүмдән ағыр јүк ҝөтүрүлүр” Девени

[8–ҹи сәһифәдәки јазы]

Јол бағлы оланда башга јоллар ахтарыб-тапдығын кими, валидејнләринлә дә дил тапа биләрсән!

ФӘСИЛ 2

Нәјә ҝөрә һәмишә мүбаһисә едирик?

Бу фәслин әввәлиндә тәсвир олунан һадисәдә Жалә мүбаһисәјә ҝәтириб чыхаран үч һәрәкәтә јол верир. Дејә биләрсән, һансы? Ҹавабларыны ашағыда јаз, сонра да онлары 20-ҹи сәһифәдәки чәрчивәдә верилән ҹавабларла мүгајисә ет.

․․․․․

Һәфтәнин үчүнҹү ҝүнү, ахшамдыр. 17 јашлы Жалә ев ишләрини ҝөрүб гуртарыр. Ахыр ки, динҹәлә биләр! О, телевизору ачыр вә севимли креслосуна әјләшир.

О андаҹа анасы гапынын ағзыны кәсдирир, үзүндән наразы олдуғу ҝөрүнүр.

Жалә! Мән сәнә нә демишдим? Бош-бошуна телевизорун габағында нә отурмусан? Бәс баҹына дәрсләриндә ким көмәк едәҹәк? Һеч вахт сәнә дејилән иши ҝөрмүрсән!

Јенә башлады, — дејә Жалә додағынын алтында дејинир, анҹаг анасы онун нә дедијини ешидир. О, габаға әјиләрәк:

Нә дедин?! Бир дә тәкрар елә ҝөрүм!

Һеч нә, нә дејә биләрәм? — Жалә уфулдајараг ҝөзләрини сүздүрүр. Анасы өзүндән чыхыр:

Мәнимлә бу тонда данышма!

Өзүн данышанда јахшыдыр? — дејә ҹаваб гајтарыр.

Беләликлә, истираһәт гуртарды... нөвбәти мүбаһисә башланды.

БУ СӘҺНӘ сәнә танышдыр? Валидејнләринлә аранда тез-тез мүбаһисә дүшүр? Әҝәр беләдирсә, онда ән чох нәјин үстүндә мүбаһисә етдијиниз барәдә бир анлыг дүшүн. Ашағыдакы квадратлардан биринә ✔ ишарәсини гој, јахуд да «Диҝәр» јазылан сәтирдә өз ҹавабыны јаз.

□ Давраныш

□ Ев ишләри

□ Ҝејим

□ Евә ҝәлмәк сааты

□ Әјләнҹә

□ Достлар

□ Әкс ҹинс

□ Диҝәр ․․․․․

Нәјин үстүндә мүбаһисә етмәјиниздән асылы олмајараг, бу һәм сәнә, һәм дә валидејнләринә пис тәсир едир. Әлбәттә, сән дишини дишинә сыхараг өзүнү валидејнләринин һәр дедији илә разылашырмыш кими ҝөстәрә биләрсән. Бәс Аллаһын сәндән истәдији будур? Дүздүр, Мүгәддәс Китабда: «Атана вә анана һөрмәт ет», — дејилир (Ефеслиләрә 6:2, 3). Анҹаг ејни заманда да сәни дәрракә вә зеһнини инкишаф етдирмәјә тәшвиг едир (Сүлејманын мәсәлләри 1:1—4; Ромалылара 12:1). Буна ҝөрә дә, сәнин шәхси фикирләринин формалашмасы вә онлардан бәзиләринин валидејнләринин фикирләри илә үст-үстә дүшмәмәси тәбиидир. Лакин валидејнләрлә ушагларын, һәтта сөзләри тутушмаса белә, Мүгәддәс Китаб принсипләрини тәтбиг етмәклә сакит сөһбәт етмәләри мүмкүндүр (Колослулара 3:13).

Сөһбәтин дава-далаша чеврилмәмәси үчүн сән өз фикрини неҹә ифадә едә биләрсән? «Проблем онлардадыр, ахы бүтүн ҝүнү мәни ҝөзүмчыхдыја салан онлардыр!» — демәк асандыр. Анҹаг бир анлыға дүшүн: сән башгаларынын вә ја валидејнләринин хасијјәтини дәјишә биләрсән? Әслиндә, дәјишә биләҹәјин јеҝанә инсан сән өзүнсән. Әҝәр ҝәрҝинлији азалтмаг үчүн әлиндән ҝәләни етсән, чох ҝүман ки, валидејнләрин өзләринә һаким олаҹаг вә диггәтлә сәнә гулаг асаҹаглар.

Беләликлә, ҝәл ҝөрәк, валидејнләринлә арандакы мүбаһисәләрә сон гојмаг үчүн сән нә едә биләрсән? Ашағыдакы мәсләһәтләри тәтбиг етмәјин сајәсиндә данышыг тәрзини дүзәлтдијини ҝөрән валидејнләрин тәәҹҹүбләнәҹәк; бу, сәнин өзүнә дә хош ҝәләҹәк.

● Әввәлҹә фикирләш, сонра даныш. Әҝәр валидејнләринин сәнин һәр һәрәкәтинә илишдијини дүшүнүрсәнсә, ағлына ҝәлән илк фикри дилинә ҝәтирмәјә тәләсмә. Туталым ки, анан дејир: «Габлары нијә јумамысан? Һеч вахт сәнә дејилән иши ҝөрмүрсән!» Бу заман дүшүнмәдән: «Ахы нә истәјирсән мәндән?!» — дејә биләрсән. Анҹаг дәрракәни ишә салсан, ананын әслиндә нә демәк истәдијини анлајаҹагсан. Унутма ки, «һәмишә» вә «һәр заман» сөзләри, адәтән, һәрфи мәнада ишләдилмир, онларын архасында мүәјјән һиссләр дурур.

Ола биләр ки, бүтүн ев ишләри ананын үзәринә дүшдүјү үчүн артыг о, тәнҝә ҝәлиб. Бәлкә дә, садәҹә сәнин она көмәк етмәјә һазыр олдуғуну ешитмәк истәјир. Амма: «Нә истәјирсән мәндән?!» — сөзләри садәҹә мүбаһисәни гызышдыраҹаг. Нијә дә ананын үрәјини сакитләшдирмәјә чалышмајасан? Мисал үчүн, белә дејә биләрсән: «Анаҹан, нараһат олма, бу саат бүтүн габлары јујарам». Амма еһтијатлы ол ки, данышыг тонун ананы әлә салырмыш кими чыхмасын. Анлајыш ҝөстәр. Чох еһтимал ки, бу заман анан сакитләшәҹәк вә әсил проблемин нәдә олдуғуну дејәҹәкa.

Атанын вә ја ананын һансы сөзләринин сәни кобуд ҹаваб вермәјә вадар едә биләҹәјини гејд ет.

․․․․․

Инди исә онларын сөзләринин архасында дуран һиссләри нәзәрә алараг неҹә ҹаваб верә биләҹәјини дүшүн.

․․․․․

● Һөрмәтҹил тәрздә даныш. Мишел анасы илә данышыг тәрзинин нә гәдәр әһәмијјәтли олдуғуну өз тәҹрүбәсиндән өјрәнди. О дејир: «Нә һагда сөһбәт етмәјимиздән асылы олмајараг, анамын һеч вахт мәним данышыг тонумдан хошу ҝәлмирди». Әҝәр сәндә дә вәзијјәт беләдирсә, онда сакит вә јаваш данышмағы өјрән, ҝөзләрини сүздүрмәк кими наразылыг билдирән һәрәкәтләрдән гачын (Сүлејманын мәсәлләри 30:17). Әҝәр һисс едирсән ки, артыг өзүнә һаким ола билмирсән, үрәјиндә гысаҹа Аллаһа дуа ет (Неһемја 2:4). Әлбәттә, сән буну валидејнләрин сәндән әл чәксин дејә јох, өзүнү әлә ала билмәк вә одун үстүнә јағ төкмәмәк үчүн едәҹәксән (Јагуб 1:26).

Ашағыда һансы сөз вә һәрәкәтләрдән гачынмалы олдуғуну јаз.

Ишләтдијин сөзләр:

․․․․․

Мимика вә һәрәкәтләрин:

․․․․․

● Гулаг ас. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Чох сөзләрлә ҝүнаһы азалтмаг олмаз, дилини сахлајан ағыллыдыр» (Сүлејманын мәсәлләри 10:19). Одур ки, ата-ананын данышмасына имкан вер, өзүн дә диггәтлә онлара гулаг ас. Сөзләрини кәсәрәк өзүнә бәраәт газандырмаға чалышма. Садәҹә гулаг ас. Онлар сөзләрини гуртарандан сонра сәнин өз фикирләрини демәјә вә суаллар вермәјә кифајәт гәдәр имканын олаҹаг. Јох, әҝәр ики ајағыны бир башмаға дирәјиб нәји исә сүбут етмәјә чалышсан, һеч нә әлдә едә билмәјәҹәксән, садәҹә вәзијјәти ҝәрҝинләшдирәҹәксән. Демәјә сөзүн чох олса да, белә анда «сусмағын... вахты»дыр (Ваиз 3:7).

● Үзр истәмәјә һазыр ол. Аранызда сөз-сөһбәтә сәбәб олан һәр һәрәкәтинә ҝөрә үзр истәмәјин јериндә оларды (Ромалылара 14:19). Үмумијјәтлә, проблем јарандығы үчүн өзүнү чох пис һисс етдијини дејә биләрсән. Әҝәр буну үз-үзә демәк сәнә чәтиндирсә, онда һиссләрини бир вәрәгә јаз. Сонра мүбаһисәјә ҝәтириб чыхаран һәрәкәтини дәјишмәјә чалышараг валидејнләринин ҝөзләдијиндән дә икигат артығыны ет (Матта 5:41). Мәсәлән, әҝәр ев ишләрини ҝөрмәдијин үчүн наразылыг јараныбса, тапшырылан иши јеринә јетирәрәк нијә дә валидејнләрини севиндирмәјәсән? Һәмин иши ҝөрмәкдән хошун ҝәлмәсә дә, билирсән ки, ону етмәсән валидејнләрин әсәбиләшәҹәк. Јахшы олмаздымы ки, вәзијјәт бу јерә ҝәлиб чыхмамыш дејиләни едәсән? (Матта 21:28—31). Вәзијјәти јумшалтмаг үчүн өһдәнә дүшән мәсулијјәтләри јеринә јетирмәјин сәнә ҝәтирәҹәји хејир барәдә дүшүн.

Бир чох хошбәхт аиләләрдә дә анлашылмазлыглар олур, лакин онлар проблеми гышгыр-бағыр салмадан һәлл етмәјин үсулуну билирләр. Бу фәсилдә тәгдим олунан мәсләһәтләри тәтбиг етсән, валидејнләринлә дил тапмағы вә һәтта ән чәтин мәсәләләри белә мүбаһисә етмәдән мүзакирә етмәји баҹараҹагсан.

[Һашијә]

АЧАР АЈӘ

“Салеһ инсан ҹаваб вермәздән әввәл гәлбиндә дүшүнәр” Сүлејманын мәсәлләри 15:28

МӘСЛӘҺӘТ

Валидејнләрин сәнинлә данышанда мусигини сөндүр, әлиндәки китаб вә ја журналы кәнара гој, башыны галдырыб онларын үзүнә бах.

БИЛИРСӘН... ?

Мүнагишәни һәлл етмәк вә ја онун гаршысыны алмаг баҹарығы сәнин өз һәјатыны асанлашдыраҹаг. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, «инсанын садиглији она хејир ҝәтирәр» (Сүлејманын мәсәлләри 11:17).

ҺӘРӘКӘТ ПЛАНЫ!

Бу фәсилдә верилән мәсләһәтләрдән ән чох үзәриндә ишләмәли олдуғум: ․․․․․

Мән бу мәсләһәти тәтбиг етмәјә гәрар вермишәм (тарихи ҝөстәр): ․․․․․

Бу мөвзү илә бағлы валидејнләримә вермәк истәдијим суаллар: ․․․․․

НЕҸӘ ДҮШҮНҮРСӘН?

● Нәјә ҝөрә јашыдларын мүбаһисә етмәји өзләринә һүнәр сајырлар?

● Нәјә ҝөрә Јеһова Аллаһ мүбаһисә етмәји севән инсанлара сәфеһ кими бахыр? (Сүлејманын мәсәлләри 20:3).

● Валидејнләринлә арандакы ҝәрҝинлији азалтмаға чалышсан, бунун сәнә һансы хејри олаҹаг?

[18–ҹи сәһифәдәки јазы]

«Һәрдән анамын мәни бағрына басараг “бағышла” демәси хошума ҝәлир. Бунунла да арамызда олуб-кечәнләри унудуруг. Мән дә үзр истәмәјә чалышырам. Адәтән, гүруруму сындырыб үрәкдән “бағышла” демәјин чох хејри олур, бахмајараг ки, бу, мәним үчүн елә дә асан дејил» Лорен

[20–ҹи сәһифәдәки чәрчивә]

Ҹаваблар

1. Кинајә илә дејилән сөзләр («Јенә башлады») ананы даһа да өзүндән чыхарды.

2. Жаләнин үз ифадәси (ҝөзләрини сүздүрүр) вәзијјәти даһа да ҝәрҝинләшдирди.

3. Ҹаваб гајтармаг («Өзүн данышанда јахшыдыр?») чох вахт вәзијјәти аловландырыр.

[19–ҹу сәһифәдәки шәкил]

Валидејнләрлә мүбаһисә етмәк гачыш лентиндә гачмаға бәнзәјир — сән чохлу енержи сәрф едирсән, анҹаг јериндән тәрпәнмирсән