Јеһованын мүдриклији Онун јаратдыгларындан ҝөрүнүр
«Онун ҝөзлә ҝөрүлмәз хүсусијјәтләри... јаратдыглары илә анлашылараг, ачыгҹа ҝөрүнүр» (РОМ. 1:20).
1. Дүнјанын мүдриклији бир чохларына неҹә тәсир едир?
БУ ҜҮН дүнјада адәтән чохлу билији олан адамлары мүдрик адландырырлар. Бәс онлар һәгигәтән дә мүдрикдирләрми? Јох, чүнки бу дүнјанын мүтәфәккир адландырдығы инсанлар башгаларына көмәк етмәјә вә һәјатын һәгиги мәнасыны тапмагда доғру јол ҝөстәрмәјә гадир дејилләр. Әксинә, бу дүнјанын мүдрикләринин онлара тәсир етмәсинә јол верән инсанлар ‘һәр ҹүр тәлимин күләји илә чалхаланыр вә ора-бура сүрүкләнирләр’ (Ефес. 4:14).
2, 3. а) Нәјә ҝөрә Јеһова «тәк һикмәтли олан» адланыр? б) Аллаһын мүдриклији бу дүнјанын мүдриклијиндән нә илә фәргләнир?
2 Јеһова Аллаһдан ҝәлән һәгиги мүдриклијә јијәләнән инсанлар һаггында исә буну демәк олмаз. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Јеһова «тәк һикмәтли олан» (ЈД) Аллаһдыр (Ром. 14:26). О, каинат һаггында, о ҹүмләдән онун гурулушу вә тарихи һаггында һәр шеји билир. Тәдгигатлар заманы инсанларын архајын олдуглары тәбиәтин физики ганунларынын һамысыны тәсис едән Јеһовадыр. Буна ҝөрә дә инсанларын ихтиралары Аллаһда тәәссүрат ојатмыр вә инсан тәфәккүрүнүн ән јүксәк дүшүнҹәләри белә Ону валеһ етмир. «Бу дүнјанын мүдриклији Аллаһ гаршысында ағылсызлыгдыр» (1 Кор. 3:19).
3 Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Јеһова Өз хидмәтчиләринә «һикмәт верир» (Сүл. мәс. 2:6). Инсан фәлсәфәсиндән фәргли олараг, Аллаһдан ҝәлән һикмәт анлашылмаз дејил. Әксинә, о, сағлам дүшүнҹәјә, дәгиг билијә вә анлајыша әсасланыб. (Јагуб 3:17 ајәсини оху.) Һәвари Павел Јеһованын мүдриклијинә валеһ иди. О јазмышды: «Еј Аллаһын зәнҝинлик вә һикмәт вә елминин дәринлији! Онун һөкмләри нә дәрәҹәдә ағласығмаз вә Онун јоллары нә дәрәҹәдә кәшфедилмәздир!» (Ром. 11:33). Јеһова ән һикмәтли Шәхс олдуғу үчүн Онун ганунларынын бизә ән јахшы јолу ҝөстәрдијинә әминик. Бизим хошбәхтлијимиз үчүн нә лазым олдуғуну Јеһова һамыдан јахшы билир (Сүл. мәс. 3:5, 6).
Иса ‘Маһир Устадыр’
4. Јеһованын мүдриклијини нәдән ҝөрә биләрик?
4 Јеһованын мүдриклијини вә диҝәр мисилсиз хүсусијјәтләрини Онун јаратдыгларындан ҝөрмәк олар. (Ромалылара 1:20 ајәсини оху.) Бөјүјүндән тутмуш ән кичијинә гәдәр Јеһованын бүтүн ишләри Онун шәхсијјәтинин мүхтәлиф јөнләрини ачыглајыр. Һара бахсаг, һәр јан ән һикмәтли вә мәһәббәтли Јараданын мөвҹудлуғуна даир сүбутларла долудур. Биз Онун јаратдыгларыны нәзәрдән кечирмәклә Јараданымыз һаггында чох шеј өјрәнә биләрик (Мәз. 19:1; Јешаја 40:26).
5, 6. а) Јеһовадан башга јарадылышда даһа ким иштирак етмишди? б) Биз нәји арашдыраҹағыг вә нәјә ҝөрә?
5 Јеһова ‘ҝөјләри вә јери јараданда’ тәк дејилди (Јар. 1:1). Мүгәддәс Китаб ҝөстәрир ки, О, каинаты јаратмаға башламаздан чох-чох әввәл васитәсилә ‘һәр шеји’ әрсәјә ҝәтирдији руһани шәхсијјәт јаратды. Һәмин руһани варлыг сонралар јер үзүндә јашајан вә Иса кими танынан, «бүтүн хилгәтин фөвгүндә дуран» Аллаһын ваһид Оғлу иди (Колос. 1:15-17). Јеһова кими, Иса да мүдриклијә маликдир. О, «Сүлејманын мәсәлләри» китабынын 8-ҹи фәслиндә мүдриклијин тәҹәссүмү кими тәсвир олунур. Мүгәддәс Китабын һәмин фәслиндә Иса һәмчинин Аллаһын ‘маһир устасы’ (ЈД) адланыр (Сүл. мәс. 8:12, 22-31).
6 Беләликлә, әтрафымызда ҝөрдүјүмүз һәр шеј Јеһованын вә Онун Маһир Устасы олан Исанын мүдриклијини ачыглајыр. Бүтүн бунлардан өзүмүзә гијмәтли дәрс ҝөтүрә биләрик. Ҝәлин Сүлејманын мәсәлләри 30:24-28 ајәләриндә ‘һикмәти чох олан’ вә ја орижинал мәтнә әсасән, «инстинктив мүдриклијә» малик олан дөрд мәхлугу нәзәрдән кечирәк.
Әмәксевәрлик нүмунәси
7, 8. Гарышгалар һаггында мараглы нә өјрәндиниз?
7 ‘Јер үзүндә кичик’ адланан бу мәхлугларын гурулуш вә фәалијјәтини арашдырдыгда онлардан чох шеј өјрәнмәк олар. Нүмунә үчүн гарышганын инстинктив мүдриклијини нәзәрдән кечирәк. (Сүлејманын мәсәлләри 30:24, 25 ајәләрини оху.)
8 Бәзи тәдгигатчыларын фикринҹә, јерин әһалисинә нисбәтән гарышгаларын сајы 200 000 дәфә чохдур вә онларын һамысы јерин үстүндә вә алтында сәјлә чалышырлар. Гарышгалар колонијаларла јашајырлар вә әксәр колонијаларда мәләкә, еркәк вә ишчи гарышгалара раст ҝәлмәк олар. Колонијанын тәләбатларыны өдәмәкдә бу үч групдан һәр биринин өз әмәји вар. Онларын бир нөвүнү — Ҹәнуби Америкада раст ҝәлинән јарпагкәсән гарышганы мәһарәтли бағбан адландырмаг олар. Бу балаҹа һәшәрат даһа чох мәһсул топламаг үчүн өз ҝөбәләк бостаныны ҝүбрәләјир, будајыр вә доғрадығы ҝөбәләкләри башга јерә әкир. Тәдгигатчылар ашкар едибләр ки, бу маһир «бағбан» колонијанын гидаја олан еһтијаҹыны өдәмәк үчүн лазым олан гәдәр гүввә сәрф едир.
9, 10. Гарышгаларын әмәксевәрлијини неҹә тәглид едә биләрик?
9 Гарышгалардан чох шеј өјрәнә биләрик. Онлар бизә јахшы нәтиҹәләр әлдә етмәк үчүн сәј ҝөстәрмәк лазым олдуғуну өјрәдир. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Еј тәнбәл, гарышгалара диггәт јетир, онларын һәјатындан ибрәт ҝөтүр. Онларын нә башчылары вар, нә нәзарәтчиләри, нә дә һөкмдарлары. Јајда азугәләрини јығар, бичин вахты өзләринә јем топлајарлар» (Сүл. мәс. 6:6-8). Һәм Јеһова, һәм дә Онун Маһир Устасы Иса әмәксевәрдирләр. Иса демишдир: «Атам индијәдәк ишләмәкдәдир, Мән дә ишләјирәм» (Јәһ. 5:17).
10 Аллаһы вә Мәсиһи тәглид едән бизләр дә әмәји севмәлијик. Аллаһын тәшкилатындакы тәјинатымыздан асылы олмајараг, һамымыз ‘Рәббин ишиндә тәрәгги етмәлијик’ (1 Кор. 15:58). Буна ҝөрә дә Павелин Ромадакы мәсиһчиләрә вердији нәсиһәтә әмәл етмәлијик: «Сәјдә зәифләмәјин; руһән һәрарәтли олун; Рәббә хидмәт един» (Ром. 12:11). Јеһованын ирадәсини јеринә јетирмәк үчүн ҝөстәрдијимиз сәјләр әбәс дејил, чүнки Мүгәддәс Китаб бизи әмин едир: «Аллаһ һагсыз дејилдир ки, сизин ишинизи, мүгәддәсләрә хидмәт етмиш вә едәрәк Онун ады наминә ҝөстәрдијиниз мәһәббәти унутсун» (Ибр. 6:10).
Руһани зәрәрдән мүдафиә
11. Гајадовшанынын бәзи сәҹијјәви хүсусијјәтләрини тәсвир един.
11 Бизә ваҹиб дәрс верәҹәк нисбәтән кичик олан диҝәр мәхлуг гајадовшаныдыр. (Сүлејманын мәсәлләри 30:26 ајәсини оху.) О, бөјүк довшана охшајыр, амма гыса, ҝирдә гулаглары вә гыса пәнҹәләри вар. Бу балаҹа һејван гајалыгларда јашајыр. Итиҝөрән ҝөзләри она мүдафиә кими хидмәт едир. Гајалыглардакы ојуглардан вә јарыглардан исә о, јыртыҹы һејванлардан далдаланҹаг јер кими истифадә едир. Гајадовшанлары дәстә-дәстә јашамаг үчүн јарадылыблар, белә һалда онлар мүдафиә олуна вә гышда гызына билирләр.
12, 13. Гајадовшанындан нә өјрәнә биләрик?
12 Гајадовшанындан нә өјрәнә биләрик? Фикир верин ки, бу балаҹа һејван өзүнү һүҹумлара мәруз гојмур. Әксинә, о, јыртыҹылары ҝөрмәк үчүн даим әтрафа ҝөз ҝәздирир, јувасындан вә јарыглардан узаглашмыр ки, тәһлүкә јарананда гачыб ҝизләнә билсин. Буна бәнзәр тәрздә, Шејтан дүнјасынын ҝизлин тәһлүкәләрини ҝөрмәк үчүн бизим ити руһани ҝөзләримиз олмалыдыр. Һәвари Петер мәсиһчиләрә нәсиһәт вермишди: «Ајыг дурун, сајыг олун. Чүнки дүшмәниниз олан шејтан, нәрә чәкән вә ашырмаг үчүн кимисә ахтаран аслан кими ҝәзир» (1 Пет. 5:8). Иса јер үзүндә оланда, Шејтанын онун нөгсансызлығыны сындырмаг ҹәһдләринә бахмајаг, сајыглығыны горуду (Мат. 4:1-11). Бунунла да о өз давамчыларына ҝөзәл нүмунә гојду.
13 Сајыглығымызы горумағын үсулларындан бири Јеһованын тәгдим етдији руһани мүдафиәдән јарарланмагдыр. Аллаһын Кәламынын өјрәнилмәсинә вә мәсиһчи ҝөрүшләринә башдансовду јанашылмамалыдыр (Лука 4:4; Ибр. 10:24, 25). Үстәлик, дәстә-дәстә јашамағын сајәсиндә инкишаф едиб чичәкләнән гајадовшаны кими, һәмиманлыларымыза јахын олмалыјыг ки, «мүштәрәк иман васитәсилә тәшвиг олунаг» (Ром. 1:12). Јеһованын мүдафиәсини алмаг үчүн биздән тәләб олунаны етмәклә мәзмурчу Давудун нөвбәти сөзләринә шәрик олдуғумузу ҝөстәририк: «Рәбб гајам, галам, хиласкарымдыр, Аллаһым гајамдыр, Она пәнаһ ҝәтирәҹәјәм» (Мәз. 18:2).
Мүгавимәтләр гаршысында мәтин олмаг
14. Чәјирткә тәкликдә бир о гәдәр тәсир бағышлајыҹы олмаса да, чәјирткә сүрүсү һаггында нә демәк олар?
14 Биз чәјирткәдән дә дәрс ала биләрик. Узунлуғу тәхминән 5 сантиметр олан бир чәјирткә бир о гәдәр дәһшәтли ҝөрүнмәјә биләр, анҹаг бир сүрү чәјирткә инсаны һәгигәтән дә ваһимәјә салыр. (Сүлејманын мәсәлләри 30:27 ајәсини оху.) Дојмаг вә јорулмаг билмәјән чәјирткә сүрүсү бичин үчүн һазыр олан мәһсулу бир ҝөз гырпымында јејиб-битирә биләр. Мүгәддәс Китаб јахынлашмагда олан һәшәратларын, о ҹүмләдән чәјирткәләр сүрүсүнүн сәсини дөјүш арабаларынын ҝурултусуна, күләши јандырыб-јахан од-аловун чыртылтысына бәнзәдир (Јоел 2:3, 5). Инсанлар чәјирткә сүрүләринин гаршысыны алмаг үчүн тонгаллар јандырырлар, анҹаг бу, адәтән тәсирсиз олур. Нәјә ҝөрә? Одда мәһв олан чәјирткәләр алову сөндүрүр, галанлары исә манеәсиз јолларына давам едирләр. Һәтта шаһлары, јахуд башчылары олмадан чәјирткә сүрүсү, демәк олар ки, һәр бир манеәни ашараг јахшы тәшкил олунмуш орду кими фәалијјәт ҝөстәрир (Јоел 2:25).
15, 16. Падшаһлығын мүасир тәблиғчиләри һансы мәнада чәјирткәләр сүрүсүнә бәнзәјир?
15 Јоел пејғәмбәр Јеһованын хидмәтчиләринин фәалијјәтини чәјирткәләрин фәалијјәти илә мүгајисә етмишдир: «Гачырлар иҝидләр кими, дивара дырмашырлар ҹәнҝавәрләр кими. Һамы низамла ҝедир сырасыны позмадан, һеч ким јолдашыны тапдаламадан, јолундан чыхмыр. Силаһлар сырасыны јарыб-кечирләр, лакин саламат галырлар» (Јоел 2:7, 8).
16 Бу пејғәмбәрлик Аллаһын Падшаһлығынын мүасир тәблиғчиләрини неҹә дә ҝөзәл тәсвир едир! Һеч бир мүгавимәт ‘дивары’ онларын тәблиғинин гаршысыны ала билмәмишдир. Әксинә, онлар, чохларынын нифрәти илә үзләшмәсинә бахмајараг, мәтанәтлә Аллаһын ирадәсини јеринә јетирән Исаны тәглид едирләр (Јешаја 53:3). Дүздүр, бәзи мәсиһчиләр иманлары уғрунда өлүрләр, лакин тәблиғ иши давам едир вә Падшаһлығын тәблиғчиләринин сајы артыр. Демәк олар ки, хош хәбәри башга ҹүр ешитмәк имканы олмајан инсанлар чох вахт тәгибләр сајәсиндә бу хәбәри ешитмәјә мүвәффәг олмушлар (Һәв. иш. 8:1, 4). Бәс сән чәјирткәләрдән нүмунә ҝөтүрәрәк, лагејдлијә вә мүгавимәтләрә бахмајараг, хидмәтдә мәтанәтлилик ҝөстәрирсәнми? (Ибр. 10:39).
«Јахшылыға сарылын»
17. Ҝекконун пәнҹәләри нәјин сајәсиндә һамар сәтһ үзәринә јапышыр?
17 Кичик ҝеккон кәртәнкәләсинә баханда адама елә ҝәлир ки, гравитасија она тәсир етмир. (Сүлејманын мәсәлләри 30:28 ајәсини охуa.) Алимләр бу балаҹа мәхлугун дивара дырмашмаг, һәтта һамар таванда ҝәзмәк, ејни заманда исә јыхылмамаг габилијјәтинә һејран галырлар. Ҝеккон буну неҹә едир? Бунун сирри пәнҹәсиндә соруҹуларын вә ја јапышган маддәнин олмасы дејил. Онун һәр бармағынын алтында минләрлә түкәбәнзәр чыхынтылардан ибарәт гырышлар вар. Бу чыхынтылардан һәр бири нәлбәкијәбәнзәр уҹлары олан јүзләрлә телләрлә өртүлмүшдүр. Бу телләрлә ҝекконун үзәриндә һәрәкәт етдији сәтһ арасында молекулјар гүввә јараныр. Бу гүввә, һәтта шүшә сәтһ үзәриндә башыашағы һәрәкәт едәндә јыхылмасын дејә, ҝекконун чәкисиндән артыг чәкини сахламаг үчүн кифајәт едир! Ҝекконун бу габилијјәтинә һејран галан алимләр дејирләр ки, онун пәнҹәсинә хас принсип әсасында јарадылмыш синтетик материаллардан супер јапышган кими истифадә етмәк олар.
18. Һәмишә ‘јахшылыға сарылдығымыза’ неҹә әмин ола биләрик?
18 Ҝеккондан нә өјрәнә биләрик? Мүгәддәс Китаб бизә нәсиһәт верир: «Писликдән икраһ един, јахшылыға сарылын» (Ром. 12:9). Шејтан дүнјасынын зәрәрли аб-һавасы Аллаһын принсипләрини әлдә рәһбәр тутмаг истәјимизи зәифләдә биләр. Мәсәлән, Аллаһын ганунларына риајәт етмәјән инсанларла истәр мәктәбдә, истәр ишдә, истәрсә дә Аллаһа мәгбул олмајан бәзи әјләнҹә формалары васитәсилә үнсијјәтдә олмаг бизим дүзҝүн оланы етмәк гәтијјәтимизә тәсир едә биләр. Бунун сәнинлә баш вермәсинә јол вермә! Аллаһын Кәламы хәбәрдарлыг едир: «Өз ҝөзүндә өзүнү һикмәтли санма» (Сүл. мәс. 3:7). Бунун әвәзинә, Мусанын гәдимдә Аллаһын халгына вердији мүдрик мәсләһәтә риајәт ет: «Аллаһыныз Рәбдән горхун, Она ситајиш едәрәк садиг галын» (Ганун. т. 10:20). Биз Јеһоваја сарылмагла һаггында: «Сән салеһлији севиб, ганунсузлуға нифрәт етдин» дејилән Исаны тәглид етмиш олуруг (Ибр. 1:9).
Аллаһын јаратдыгларындан алдығымыз дәрс
19. а) Јеһованын јаратдыгларында сән Онун һансы хүсусијјәтләрини ҝөрүрсән? б) Аллаһын мүдриклији бизә һансы фајданы ҝәтирә биләр?
19 Ҝөрдүјүмүз кими, Јеһованын јаратыгларында Онун кејфијјәтләри ајдын ҝөрүнүр вә һәмчинин онлар бизә гијмәтли дәрс верир. Јеһованын ишләрини нә гәдәр чох арашдырырыгса, бир о гәдәр дә Онун һикмәтинә һејран галырыг. Аллаһын һикмәтинә диггәт јетирмәклә биз даһа хошбәхт олаҹағыг вә бу бизи ҝәләҹәкдә горујаҹаг (Ваиз 7:12). Бәли, биз Сүлејманын мәсәлләри 3:13, 18 ајәләриндәки сөзләрин һәгигилијинә әмин олаҹағыг. Орада јазылыб: «Һикмәтә чатан, дәрракә тапан инсан нә бәхтијардыр! Она бағлананлар үчүн о, һәјат ағаҹыдыр, ондан мөһкәм јапышанлар нә бәхтијардыр!»
[Һашијә]
a Сүлејманын мәсәлләри 30:28 (ЈД): «Ҝеккон кәртәнкәләси пәнҹәләри илә јапышыр вә мөһтәшәм падшаһ сарајында ҝәзир».
Јадыныздадырмы?
• Гарышгадан,
• гајадовшанындан,
• чәјирткәдән,
• ҝеккондан
нә өјрәнә биләрик?
[16-ҹы сәһифәдәки шәкил]
Јарпагкәсән гарышга кими, сән дә әмәксевәрсәнми?
[17-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Гајадовшанлары дәстә-дәстә јашамагла өзләрини мүдафиә едирләр. Бәс сән?
[18-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Мәсиһчиләр чәјирткәләр кими мәтиндирләр
[18-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Ҝеккон сәтһләрә мөһкәм јапышдығы кими, мәсиһчиләр дә јахшылыға сарылырлар
[Иҹазә илә]
Stockbyte/Getty Images