Бөјүк Мусаны гәбул един
«Аллаһымыз Рәбб сизә гардашларыныз арасындан мәним кими бир пејғәмбәр чыхардаҹаг; һәр ишдә, сизә нә сөјләрсә Ону динләјәрсиниз» (ҺӘВ. ИШ. 3:22).
1. Иса Мәсиһ тарихин ҝедишатына неҹә тәсир ҝөстәрмишдир?
ИКИ мин ил әввәл бир оғлан ушағы дүнјаја ҝәләндә чобанлар ҝөјдә чохсајлы мәләкләрин Аллаһы тәрәннүм етдијини ешитмишдиләр (Лука 2:8-14). Отуз ил сонра, һәмин ушаг јеткин јаша чатанда ҹәми үч ил јарым давам едән, амма тарихин ҝедишатыны дәјишән бир хидмәтә башлады. XIX әсрин танынмыш тарихчиси Филип Шафф һәмин ҝәнҹ һаггында демишди: «Һәјаты бојунҹа һеч бир сәтир јазмаса да, кечмишин вә индики дөврүн бүтүн даһиләрини бирҝә ҝөтүрдүкдә, о, даһа чох гәләмләри һәрәкәтә ҝәтирмиш вә даһа чох моизәләрин, нитгләрин, дискуссијаларын, елм вә инҹәсәнәт әсәрләринин вә һәмд нәғмәләринин јаранмасына тәсир етмишдир». Әлбәттә, һәмин ҝөркәмли ҝәнҹ Иса Мәсиһ олмушдур.
2. Һәвари Јәһја Иса вә онун хидмәти барәдә нә јазмышдыр?
2 Исанын хидмәтини гәләмә алан һәвари Јәһја «Мүждә»синин сонунда демишди: «Исанын етдији башга чох шејләр һәлә вардыр вә әҝәр бирәр-бирәр јазылмыш олсалар, санырам ки, јазылан китаблар дүнјаја белә сығмазды» (Јәһ. 21:25). Јәһја баша дүшүрдү ки, Исанын һадисәләрлә зәнҝин үч ил јарым хидмәти әрзиндә бүтүн сөјләдикләринин вә етдикләринин јалныз ҹүзи бир һиссәсини гејдә алмаг мүмкүндүр. Амма буна бахмајараг, онун «Мүждә»синдә өз әксини тапан тарихи һадисәләр бизим үчүн бөјүк әһәмијјәт кәсб едир.
3. Исанын Аллаһын нијјәтиндәки ролуну дәриндән баша дүшмәјимизә нә көмәк едә биләр?
3 Дөрд ваҹиб «Мүждә»дән әлавә, Мүгәддәс Китабын башга һиссәләриндә дә Исанын һәјаты һаггында иманы мөһкәмләндирән тәфсилатлар јазылыб. Мәсәлән, Исадан өнҹә јашамыш бәзи садиг кишиләрин һәјаты Аллаһын нијјәтиндә онун ојнадығы ролу дәриндән баша дүшмәјимизә көмәк едир. Ҝәлин онлардан бир нечәсини нәзәрдән кечирәк.
Мәсиһи тәмсил едән Аллаһын садиг хидмәтчиләри
4, 5. Исаны кимләр тәмсил едирди вә неҹә?
4 Јәһја вә диҝәр «Мүждә»ләри јазан үч нәфәр Исанын Аллаһын мәсһ едилмиши вә ҝәләҹәк Падшаһ мөвгејини тәмсил едән инсанлар кими Мусаја, Давуда вә Сүлејмана ишарә едир. Аллаһын бу гәдим хидмәтчиләри һансы мәнада Исаны тәмсил едирдиләр вә биз бу мәлуматлардан нә өјрәнә биләрик?
5 Гысаҹа десәк, Мүгәддәс Китаб Мусанын пејғәмбәр, васитәчи вә хиласкар олдуғуну дејир. Ејнилә, Иса да пејғәмбәр, васитәчи вә хиласкардыр. Давуд чобан вә Исраилин дүшмәнләри үзәриндә гәләбә чалан падшаһ иди. Иса да чобан вә фатеһ падшаһдыр (Јез. 37:24, 25). Садиг галдығы мүддәтдә Сүлејман мүдрик һөкмдар иди вә онун һөкмранлығы дөврүндә Исраилдә сүлһ һөкм сүрүрдү (1 Пад. 4:25, 29). Иса да ән јүксәк мүдриклијә маликдир вә «Әмин-аманлыг Һөкмдары» адланыр (Јешаја 9:6). Ајдын ҝөрүнүр ки, Мәсиһ Иса вә гәдимдә јашамыш бу адамларын ролу охшардыр, анҹаг Иса Аллаһын нијјәтиндә даһа бөјүк рол ојнајыр. Әввәлҹә, ҝәлин Исаны Муса илә мүгајисә едәк вә ҝөрәк, бу ҹүр мүгајисә Исанын Аллаһын нијјәтиндәки ролуну даһа чох баша дүшмәјә вә гијмәтләндирмәјә неҹә көмәк едир.
Муса — Исанын сәләфи
6. Һәвари Петер Исаја гулаг асмағын ваҹиблијини неҹә баша салды?
6 Һәвари Петер ерамызын 33-ҹү илинин Пентикост ҝүнүндән гыса мүддәт сонра Мусанын Иса Мәсиһин үзәриндә јеринә јетән пејғәмбәрлијини ситат ҝәтирди. Петер мәбәддә ибадәт етмәјә ҝәлән издиһамын гаршысында чыхыш едирди. Петерлә Јәһја анаданҝәлмә бир чолағы сағалданда халг «дәрин һејрәт ичиндә» нә баш вердијини ҝөрмәк үчүн гачыб ора топлашды. Петер изаһ етди ки, бу мөҹүзә Иса Мәсиһ васитәсилә фәалијјәт ҝөстәрән Јеһованын мүгәддәс руһунун нәтиҹәсидир. Сонра Ибраниҹә Мүгәддәс Јазылардан ситат ҝәтирәрәк деди: «Муса аталарымыза демишди: “Аллаһымыз Рәбб сизә гардашларыныз арасындан мәним кими бир пејғәмбәр чыхардаҹаг; һәр ишдә, сизә нә сөјләрсә Ону динләјәрсиниз”». (Һәв. иш. 3:11, 22, 23; Ганунун тәкрары 18:15, 18, 19 ајәләрини оху.)
7. Нәјә ҝөрә Петерин динләјиҹиләри Мусадан бөјүк олан пејғәмбәр һаггында дедикләрини баша дүшдүләр?
7 Ҝөрүнүр, Мусанын бу сөзләри Петерин динләјиҹиләринә јахшы таныш иди. Јәһуди олдуглары үчүн онлар Мусаја дәрин еһтирам бәсләјирдиләр (Ганун. т. 34:10). Онлар Мусадан да бөјүк бир пејғәмбәрин ҝәлишини бөјүк интизарла, сәбирсизликлә ҝөзләјирдиләр. Бу пејғәмбәр Муса кими ади мәсһ едилмиш дејил, әсрләр өнҹә Аллаһ тәрәфиндән һаггында пејғәмбәрлик едилмиш бир Мәсиһ олаҹагды. О, ‘Аллаһын [Јеһованын] сечдији Мәсиһ’ олаҹагды (Лука 23:35).
Иса илә Муса арасындакы охшарлыглар
8. Муса илә Исанын һәјатындакы охшарлыглардан бәзиләри һансылардыр?
8 Иса јер үзүндә јашајаркән онун һәјаты илә Мусанын һәјаты арасында мүәјјән охшарлыглар варды. Мәсәлән, көрпә оланда һәм Муса, һәм дә Иса залым һөкмдарын әлиндән хилас едилмишди (Чых. 1:22–2:10; Мат. 2:7-14). Үстәлик, һәр икиси дә ‘Мисирдән чағырылмышлар’. Һушә пејғәмбәр демишдир: «Исраил ушаг икән ону севдим, Өз оғлуму Мисирдән чағырдым» (Һушә 11:1). Һушәнин сөзләри Исраил халгынын Аллаһ тәрәфиндән мәсһ едилән Мусанын башчылығы алтында Мисирдән чыхдығы вахта ишарә едирди (Чых. 4:22, 23; 12:29-37). Лакин Һушәнин сөзләри јалныз кечмишдә баш вермиш һадисәјә дејил, һәм дә ҝәләҹәјә аид иди. Онун сөзләри Һирод падшаһын өлүмүндән сонра Јусифлә Мәрјәмин Иса илә бирликдә Мисирдән гајытдыглары заман јеринә јетән пејғәмбәрлик иди (Мат. 2:15, 19-23).
9. а) Муса вә Иса һансы мөҹүзәләри ҝөстәрмишдиләр? б) Муса илә Иса арасындакы диҝәр охшарлыглары садалајын. (26-ҹы сәһифәдәки «Муса илә Иса арасындакы диҝәр охшарлыглар» адлы чәрчивәјә бахын.)
9 Һәм Муса, һәм дә Иса мөҹүзәләр нүмајиш етдирирди, бу исә Јеһованын онлары дәстәкләдијини ҝөстәрирди. Мүгәддәс Китаба әсасән, илк дәфә мөҹүзәләр ҝөстәрән Муса олмушдур (Чых. 4:1-9). Мисал үчүн, о, су илә бағлы мөҹүзәләр ҝөстәрәрәк Нил чајынын вә һовузларынын суларыны гана дөндәрмиш, Гырмызы дәнизин суларыны јармыш вә сәһрада халг үчүн гајадан су чыхармышды (Чых. 7:19-21; 14:21; 17:5-7). Иса да су илә бағлы мөҹүзәләр ҝөстәрмишди. Онун илк мөҹүзәси тојда сују шәраба дөндәрмәк олмушду (Јәһ. 2:1-11). Бир гәдәр сонра о, Галилеја дәнизиндә гопан фыртынаны сакитләшдирмишди. Һәтта суларын үзәриндә ҝәзмишди! (Мат. 8:23-27; 14:23-25). Муса илә ондан бөјүк олан Иса арасындакы диҝәр охшарлыглар 26-ҹы сәһифәдә ҝөстәрилир.
Мәсиһи пејғәмбәр кими гәбул един
10. Һәгиги пејғәмбәрин вәзифәси нәдән ибарәтдир вә нәјә ҝөрә демәк олар ки, Муса мәһз белә пејғәмбәр иди?
10 Инсанларын чохунун фикринҹә, пејғәмбәр ҝәләҹәји дејән инсандыр. Анҹаг бу онун вәзифәсинин јалныз бир һиссәсидир. Һәгиги пејғәмбәр Јеһованын тәмсилчиси, ‘Аллаһын мөһтәшәм ишләрини’ бәјан едән бир шәхсдир (Һәв. иш. 2:11, 16, 17). Бунунла јанашы, пејғәмбәрин вәзифәсинә ҝәләҹәк һадисәләрдән хәбәр вермәк, Јеһованын мүәјјән нијјәтләрини ачыгламаг вә Онун һөкмләрини бәјан етмәк кими ишләр дә дахил иди. Муса мәһз белә пејғәмбәр олмушду. О, Мисирин үзәринә ҝәлмәкдә олан Он бәланын һәр бири һаггында габагҹадан хәбәр вермишди. О, Сина дағында кәсилән Ганун әһдинин васитәчиси иди. Вә нәһајәт, халга Аллаһын ирадәсини өјрәдирди. Бунунла белә, Мусадан да бөјүк бир пејғәмбәрин ҝәлиши ҝөзләнилирди.
11. Исанын бир пејғәмбәр кими Мусадан да бөјүк олдуғу нәдән ҝөрүнүр?
11 Сонралар, б. е. ә. I әсрдә Зәкәријјә оғлу Јәһјаја даир Аллаһын нијјәтини ачыглајанда пејғәмбәр кими давранды (Лука 1:76). Бу оғул узун мүддәт әрзиндә ҝөзләнилән Мусадан да бөјүк олан пејғәмбәрин — Иса Мәсиһин ҝәлишини бәјан едән Вәфтизчи Јәһја олду (Јәһ. 1:23-36). Пејғәмбәр кими, Иса чох шеј һагда пејғәмбәрлик етмишди. Мисал үчүн, о неҹә, һарада вә кимләр тәрәфиндән гәтлә јетириләҹәјини габагҹадан билдирмишди (Мат. 20:17-19). Иса өз динләјиҹиләрини тәәҹҹүбләндирәрәк Јерусәлимин вә онун мәбәдинин дағылаҹағыны да сөјләмишди (Марк 13:1, 2). Онун пејғәмбәрликләри бизим ҝүнләрдә дә јеринә јетмәкдәдир (Мат. 24:3-41).
12. а) Иса үмумдүнја тәблиғ ишинин тәмәлини неҹә гојду? б) Нәјә ҝөрә биз бу ҝүн Исанын нүмунәсини изләјирик?
12 Пејғәмбәр олмагла јанашы, Иса һәм дә тәблиғчи вә мүәллим иди. О, Аллаһын Падшаһлығы һаггында хош хәбәри тәблиғ едирди вә онун кими ҹәсарәтлә данышан һәлә олмамышды (Лука 4:16-21, 43). Бир мүәллим кими, онун тајы-бәрабәри јох иди. Ону динләјәнләрдән бәзиләри дејирдиләр: «Инсанлар арасында бу Адам кими данышан әсла олмамышдыр» (Јәһ. 7:46). Иса хош хәбәри башгалары илә бөлүшмәкдә бөјүк сәј ҝөстәрмиш вә Падшаһлыг ишиндә ҝөстәрдији сәји давамчыларына да сирајәт етмишди. Бунунла о, индијәдәк давам едән үмумдүнја тәблиғ вә тәлим кампанијасына башланғыҹ верди (Мат. 28:18-20; Һәв. иш. 5:42). Кечән ил Мәсиһин 7 000 000-дан чох давамчысы Падшаһлыг һаггында хош хәбәрин тәблиғинә вә марагланан инсанлара Мүгәддәс Китаб һәгигәтләринин өјрәдилмәсинә тәхминән 1 500 000 000 саат сәрф етмишдир. Әлиндән ҝәлдији гәдәр сән дә бу ишдә иштирак едирсәнми?
13. ‘Ојаг дурмагда’ бизә нә көмәк едәҹәк?
13 Шүбһә јохдур ки, Јеһова Мусадан да бөјүк бир пејғәмбәр чыхараҹағына даир сөзләрини јеринә јетириб. Буну билмәк сәнә неҹә тәсир едир? Бу, Аллаһын јахын ҝәләҹәјимизлә бағлы пејғәмбәрликләринин һәјата кечәҹәјинә әминлијини мөһкәмләндирирми? Бәли, Бөјүк Мусанын нүмунәси үзәриндә дүшүнмәк бизи Аллаһын тезликлә ҝөрәҹәји ишләри нәзәрә алараг, ‘ојаг дуруб ајыг олмаға’ тәшвиг едир (1 Салон. 5:2, 6).
Мәсиһи бир Васитәчи кими гијмәтләндирин
14. Муса исраиллиләрлә Аллаһ арасында неҹә васитәчилик етмишди?
14 Муса кими, Иса да васитәчи иди. Васитәчи тәрәфләр арасында санки бир көрпүдүр. Муса Јеһова илә исраиллиләр арасында кәсилән Ганун әһдинин васитәчиси иди. Јагубун оғуллары Аллаһын ганунларына итаәт етсәјдиләр, Аллаһа мәхсус халг, Онун јығынҹағы олараг галаҹагдылар (Чых. 19:3-8). Һәмин әһд б. е. ә. 1513-ҹү илдән бизим еранын Ы әсринәдәк гүввәдә иди.
15. Иса һансы мәнада даһа үстүн васитәчидир?
15 Ерамызын 33-ҹү илиндә Јеһова јени Исраиллә, «Аллаһын Исраили» илә даһа јахшы әһд бағлады вә бу јени халг мәсһ олунмуш мәсиһчиләрдән ибарәт үмумдүнја јығынҹағы олду (Галат. 6:16). Мусанын васитәсилә кәсилән әһдә Аллаһ тәрәфиндән даш лөвһәләр үзәриндә јазылмыш ганунлар дахил олдуғундан Иса васитәсилә кәсилән әһд даһа үстүндүр. Чүнки онун ганунларыны Аллаһ инсанларын үрәкләринә һәкк едир. (1 Тимотејә 2:5; Ибраниләрә 8:10 ајәләрини оху.) Буна ҝөрә дә «Аллаһын Исраили» инди Она мәхсус вә Падшаһлығын мејвәләрини јетишдирән бир халгдыр (Мат. 21:43). Һәмин руһани халгын үзвләри јени әһдин иштиракчыларыдыр. Анҹаг бу әһддән фајдаланан јалныз онлар дејил. Һәтта һал-һазырда өлүм јухусунда оланлардан бир чоху да дахил олмагла, сајы-һесабы билинмәјән издиһам һәмин үстүн әһдин сајәсиндә әбәди хејир-дуалар алаҹаг.
Бир Хиласкар кими Мәсиһә еһтирам ҝөстәрин
16. а) Јеһова Исраили хилас етмәк үчүн Мусадан неҹә истифадә етмишди? б) Чыхыш 14:13 ајәсинә әсасән, Исраилин әсил Хиласкары ким иди?
16 Мисирдән чыхдыглары ҝеҹә бәзи исраилли ушаглар ҹидди тәһлүкә гаршысында идиләр. Тезликлә Аллаһын мәләји Мисирдән кечиб илк доғулан ушаглары өлдүрмәли иди. Јеһова Мусаја билдирди ки, әҝәр исраиллиләр Пасха гузусунун ганындан евләринин гапысынын һәр ики јан тахтасына вә үст дирәјинә сүртсәләр, онларын илкинләри хилас олаҹаг (Чых. 12:1-13, 21-23). Белә дә олду. Бир гәдәр сонра исә бүтүн халг ҹидди тәһлүкә гаршысында иди. Исраиллиләр архаларынҹа дүшән мисирлиләрлә Гырмызы дәниз арасында тәләјә дүшмүшдүләр. Јеһова Муса васитәсилә мөҹүзәли шәкилдә сулары јарараг јенә дә халгыны хилас етди (Чых. 14:13, 21).
17, 18. Һансы мәнада Иса Мусадан да бөјүк хиласкардыр?
17 Бу хилас тәдбирләри нә гәдәр бөјүк олса да, Јеһованын Иса васитәсилә тәгдим етдији хилас онлардан даһа мөһтәшәмдир. Итаәткар инсанлар Иса васитәсилә ҝүнаһын көләлијиндән азад олунурлар (Ром. 5:12, 18). Вә бу гуртулуш ‘әбәдидир’ (Ибр. 9:11, 12). Исанын ады «Јеһова хиласдыр» мәнасыны дашыјыр. О, бир Хиласкар кими, бизи нәинки кечмиш ҝүнаһлардан азад едир, һәм дә даһа јахшы ҝәләҹәк үчүн јол ачыр. Иса өз давамчыларыны ҝүнаһын көләлијиндән гуртармагла онлары Аллаһын гәзәбиндән горујур вә Јеһова илә јахшы мүнасибәтләр гурмаларына көмәк едир (Мат. 1:21).
18 Иса бизи ҝүнаһдан азад етмәклә јанашы, вахты чатанда онун амансыз нәтиҹәләри олан хәстәликләрдән, һәтта өлүмдән азад едәҹәк. Буну әјани шәкилдә тәсәввүр етмәк үчүн Иса 12 јашлы гызы өлән Јаирин евинә ҝәләндә нә баш вердијинә диггәт јетирәк. Иса Јаири әмин етди: «Горхма, анҹаг иман ет вә гызын хилас олаҹагдыр» (Лука 8:41, 42, 49, 50). Исанын сөзләри јеринә јетди вә гыз дирилди! Онун валидејнләринин севинҹини тәсәввүр едә биләрсәнми? Онда сәнә ‘гәбирләрдә оланларын һамысынын Онун [Исанын] сәсини ешидәҹәкләри вә гәбирләриндән чыхаҹаглары’ вахт нә гәдәр бөјүк севинҹ олаҹағыны тәсәввүр етмәк чәтин дејил (Јәһ. 5:28). Һәгигәтән дә, Иса бизим Хиласкарымыздыр! (Һәвариләрин ишләри 5:31 ајәсини оху; Тит. 1:4; Вәһј 7:10).
19, 20. а) Исанын Бөјүк Муса кими ојнадығы рол үзәриндә дүшүнмәк сәнә неҹә тәсир едир? б) Нөвбәти мәгаләдә нә мүзакирә олунаҹаг?
19 Исанын хиласымыз үчүн ҝөрдүјү ишләрдән инсанларын јарарланмасына көмәк едә биләҹәјимизи билмәк бизи тәблиғ вә тәлим ишиндә иштирак етмәјә тәшвиг едир (Јешаја 61:1-3). Үстәлик, Исанын һансы мәнада Мусадан бөјүк олдуғунун үзәриндә дүшүнмәјимиз бизи даһа чох әмин едир ки, о, писләрин үзәриндә Аллаһын һөкмләрини иҹра етмәјә ҝәләндә өз давамчыларыны хилас едәҹәк (Мат. 25:31-34, 41, 46; Вәһј 7:9, 14).
20 Бәли, Иса Бөјүк Мусадыр. О, Мусанын һеч вахт едә билмәјәҹәји мөһтәшәм ишләр ҝөрмүшдүр. Исанын бир пејғәмбәр кими дедији сөзләр вә бир васитәчи кими етдији ишләр бүтүн бәшәр аиләсинә тәсир едир. Бир Хиласкар кими, Иса бәшәријјәт үчүн мүвәггәти јох, әбәди хилас ҝәтирир. Бәли, гәдимдә јашамыш садиг инсанлардан Иса һаггында чох шеј өјрәнә биләрик. Нөвбәти мәгаләдә Исанын һансы мәнада Бөјүк Давуд вә Сүлејман олдуғу мүзакирә олунаҹаг.
Изаһ едә биләрсинизми?
Һансы мәнада Иса Мусадан бир
• пејғәмбәр,
• васитәчи,
• хиласкар
кими бөјүкдүр?
[26-ҹы сәһифәдәки чәрчивә/шәкил]
Муса илә Иса арасындакы диҝәр охшарлыглар
◻ Һәр икиси Јеһоваја вә Онун халгына хидмәт етмәк үчүн јүксәк мөвгеләриндән имтина етдиләр (2 Кор. 8:9; Филип. 2:5-8; Ибр. 11:24-26).
◻ Һәр ики икиси дә мәсһ едилмиш, јәни «Мәсиһ» тимсалында хидмәт етмишләр (Марк 14:61, 62; Јәһ. 4:25, 26; Ибр. 11:26, ЈД).
◻ Һәр икиси Јеһованын адыны тәмсил едирди (Чых. 3:13-16; Јәһ. 5:43; 17:4, 6, 26).
◻ Һәр икиси һәлим иди (Сај. 12:3; Мат. 11:28-30).
◻ Һәр икиси издиһамы једиздирмишди (Чых. 16:12; Јәһ. 6:48-51).
◻ Һәр икиси дә һаким вә ганунверән кими хидмәт едирди (Чых. 18:13; Мал. 4:4; Јәһ. 5:22, 23; 15:10).
◻ Һәр икисинә Аллаһын еви үзәриндә башчылыг һәвалә олунуб (Сај. 12:7; Ибр. 3:2-6).
◻ Һәр икиси Јеһованын садиг шаһиди кими тәсвир олунурлар (Ибр. 11:24-29; 12:1; Вәһј 1:5).
◻ Мусанын вә Исанын өлүмүндән сонра Аллаһ онларын бәдәнини ҝөтүрдү (Ганун. т. 34:5, 6; Лука 24:1-3; Һәв. иш. 2:31; 1 Кор. 15:50; Јәһуда 9).