О, Кајафанын гоһуму иди

Вахташыры олараг археоложи тапынтылар Мүгәддәс Китабда адлары чәкилән инсанларын, һәгигәтән дә, мөвҹуд олдугларыны бирбаша вә ја долајы јолла сүбут едир. Мисал үчүн, 2011-ҹи илдә Исраил алимләри мәһз белә бир тапынты илә бағлы мәлумат нәшр етмишләр. Бу, 2000 иллик тарихи олан дәфн урнасы — өлән инсанын бәдәни чүрүдүкдән сонра сүмүкләринин гојулдуғу бәзәнмиш әһәнҝдашындан олан сандыгчадыр.

Бу хүсуси урнанын үзәриндә белә бир јазы вар: «Бет Имридән олан Маазја нәслиндән баш каһин Кајафа оғлу Јешуа гызы Мәрјәм». Исанын мәһкәмәсиндә вә едамында иштирак едән јәһуди баш каһини һәмин Кајафа иди (Јәһ. 11:48—50). Тарихчи Иосиф Флави онун һаггында «Кајафа адланан Иосиф» кими данышыр. Ҝөрүнүр, бу урна онун гоһумларындан биринә мәхсус иди. Бир мүддәт әввәл тапылмыш бу урнанын үзәриндәки јазы онун өзүнү Јеһосеф бар Кајафа, јәни Кајафа оғлу Иосифa адландыран адама мәхсус олдуғуну ҝөстәрдији үчүн белә гәнаәтә ҝәлмәк олар ки, Мәрјәмин Кајафа илә һансыса гоһумлуг әлагәләри варды.

Бир мәнбәнин вердији мәлумата әсасән, Мәрјәмин сүмүкләринин сахланылдығы сандыгча гәдим сәрдабәләри гарәт едән оғрулар тәрәфиндән әлә кечирилмишдир. Бу әшјанын вә үзәриндәки јазынын анализ едилмәси нәтиҹәсиндә онун һәгигилији сүбута јетирилмишдир («Israel Antiquities Authority»).

Бу урнанын сајәсиндә јени шејләр дә өјрәнирик. Бу ҝөстәрир ки, «Маазја» Јерусәлимдәки мәбәддә хидмәт едән 24 група бөлүнмүш каһин нөвбәтчилијиндә сонунҹу иди (1 Салн. 24:18). Јухарыда ҝәтирилән мәнбәдә дејилдији кими, урна үзәриндәки јазы «Кајафанын аиләсинин Маазјанын групуна мәхсус олдуғуну» ҝөстәрир.

Ејни заманда һәмин јазыда Бет Имри ады да чәкилир. Јазынын бу һиссәсини ики ҹүр изаһ етмәк мүмкүндүр. Һәмин мәнбәдә дејилир: «Илк изаһат ондан ибарәтдир ки, Бет Имри каһин аиләсинин — Маазја групунун үзвләринин дә дахил олдуғу Иммер оғулларынын (Езра 2:36, 37; Неһ. 7:39—42) адыдыр. Икинҹи изаһат исә беләдир ки, [Бет Имри] мәрһумун, јахуд онун аиләсинин доғулдуғу јердир». Һәр һалда Мәрјәмин сүмүкләринин јандырылдығы урна Мүгәддәс Китабда ҝерчәк аиләләрә мәхсус олан ҝерчәк инсанлардан данышылыр.