БИЛИРСИНИЗ?
Гәдимдә әлдәјирманындан неҹә истифадә олунурду?
Әлдәјирманында тахыл үјүдүлүр, сонра үјүдүлмүш ундан чөрәк биширилирди. Дәјирмандан истифадә етмәк, демәк олар ки, һәр евин ханымынын вә ја гуллугчусунун ҝүндәлик ев ишләринә дахил иди. Гәдимдә дәјирман таггылтысы һәр ҝүн ешидиләрди (Чыхыш 11:5; Әрәмја 25:10).
Гәдим Мисир тапынтылары бу просеси белә тәсвир едир: дән үјүдән адам дәјирманын габағында дизи үстә отурур, дәни маили формада олан вә јерә бәркидилмиш дашын үстүнә төкүрдү. Сонра дәјирманын нисбәтән кичик дашыны ики әли илә тутур вә дала-габаға һәрәкәт етдирәрәк дәни үјүдүрдү. Бир мәнбәјә әсасән, дәјирманын бу кичик дашынын чәкиси һарадаса 2—4 килограм олурду. Белә даш силаһ кими истифадә олунсајды, өлүмлә нәтиҹәләнәрди (Һакимләр 9:50—54).
Аилә чөрәксиз галмасын дејә, дән үјүтмәк олдугҹа ваҹиб иди. Буна ҝөрә дә Мүгәддәс Китабда јазылан ганун әлдәјирманынын ҝиров ҝөтүрүлмәсини гадаған едирди. Орада дејилир: «Һеч ким башгасынын әлдәјирманыны, јахуд дәјирманынын үст дашыны ҝиров ҝөтүрмәмәлидир, чүнки бунунла о, һәмин адамын ҹаныны ҝиров ҝөтүрмүш олур» (Ганунун тәкрары 24:6).
«Гојнунда» сөзү алтында нә нәзәрдә тутулур?
Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Иса Мәсиһ «Атанын гојнунда»дыр (Јәһја 1:18). Бу сөз Иса Мәсиһлә Аллаһ арасындакы бағлылығы вә хүсуси рәғбәти тәсвир едир. Һәмчинин бу сөз јәһудиләрин мәдәнијјәтинә хас олан бир шеји хатырладыр.
Иса пејғәмбәрин дөврүндә јәһудиләр сүфрә архасында мүтәккәјә сөјкәнәрәк јанакы узанырдылар. Бу заман башлары сүфрәјә тәрәф, ајаглары исә архаја тәрәф олурду. Онлар сол голларыны мүтәккәјә дирсәкләјирди. Бунун сајәсиндә сағ әлләри сәрбәст галырды. Бир мәнбәјә әсасән, наһар заманы һамы јан-јана сол тәрәфә узандығы үчүн биринин башы архасында әјләшәнин синәсинә јахын олурду. Бу сәбәбдән дејилирди ки, бири диҝәринин «гојнунда» узаныб.
Аилә башчысынын вә ја мәрасим саһибинин гојнунда узанмаг хүсуси һөрмәт вә ја шәрәф һесаб олунурду. Буна ҝөрә дә Иса пејғәмбәрин кечирдији сонунҹу Пасха бајрамында онун гојнунда «севимли шаҝирди» олан һәвари Јәһја узанмышды. Беләҹә, Јәһја суал вермәк үчүн «Исаја тәрәф» әјилә билмишди (Јәһја 13:23—25; 21:20).