Di Boñ Biliya I Yila Minhôôlak Mi Bôt—“Hilo Hikeñi Hi Yéhôva Hi Yé Bebee”
“Di boñ biliya i yila minhôôlak mi bôt.”—LÔK HÉBER 6:1.
1, 2. Kii i bi hôla bikristen bi bé niñ i Yérusalem ni i Yudéa i ke “ngwéé i dikôa”?
NGÉDA Yésu a bé hana ’isi, banigil bé ba bi kôôge nye bebee, ba bat nye le: “Kii y’a ba . . . yimbne le u yé ha ni le i nkoñ ’isi unu u yé i mamélél?” Biyônôl bi bisu bi mbañ Yésu a bi ti bo yokela i ngéda a bé timbhe bo, bi bi tagbe i hiai hi bisu. Yésu a bi añle bo ngim mam ma hélha i i bé lama bôña inyu hôla bo i yimbe le lisuk li yé bebee. Ngéda ba bé lama tehe i mam ma, ‘ba ba [bé] i Yudéa ba bé lama bôdôl ke ngwéé i dikôa.’ (Matéô 24:1-3, 15-22) Baa banigil ba Yésu ba bé toi le ba yimbe i yimbne i, ba boñ ki i jam a bi kal bo?
2 Jam kiki bo môm maa ma nwii i mbus ngéda, i nwii 61 N.Y., ñôma Paul a bi tilna bikristen bi bi bé Lôk Héber, bi niñik i Yérusalem ni mabôga mé kaat i i bééna ngui ngandak. Ha i ngéda i, Paul ni solôñ yé ba bé yi bé le “njiiha ikeñi” i bé lama bôdôl nwii mitan ndigi i mbus a tilna bo. (Matéô 24:21) I nwii 66 N.Y., mintôñ mi gwét mi Cestius Gallus mi bé lama jôp i Yérusalem, i mbus mi témb ni mbus ibabé ngim njom i tôbôtôbô. Hala a bé lama ti i bet ba bi nôgda le mam ma mbep, pôla i ke ngwéé.
3. Mambe mabéhna Paul a bi ti bikristen bi Lôk Héber, ni inyuki?
3 Bikristen bi bi bé lama bana ngap i wan mam ni loñge litehge i pes mbuu inyu nok kii i bé tagbe, ni ke ngwéé. Ndi ngoo le bahogi ba bi yila “bôt ba ba ntiñha i nok.” Ba bé kiki ‘boñge ba batitigi’ ba ba bééna “ngôñ ni milik.” (Añ Lôk Héber 5:11-13.) Yak i bet ba bé ba ma nom maliga, ba bé ke “haa ni Nyambe nu a niñ” ndék ni ndék. (Lôk Héber 3:12) Bape ba bééna “lem” i tôl makoda, ki le ‘kel bikuu i bé kôôge bebee.’ (Lôk Héber 10:24, 25) Jon mana mabéhna ma Paul ma bé kwo i loñge ngéda: “Jon, nano kiki di mal kôhna biniigana bi bisu inyu Kristô, wee di boñ biliya i yila minhôôlak mi bôt.”—Lôk Héber 6:1.
4. Inyuki i nlôôha ba nseñ le di yén péé i pes mbuu, ni kii i ga hôla bés i boñ hala?
4 Di niñil i ngéda mbañ i Yésu i nyon inyu ngélé i nsôk. “Hilo hikeñi hi Yéhôva,” hi hi ga lo i mélés nkoñ ’isi u Satan, “hi yé bebee.” (Sôfônia 1:14) Jon i nlôôha ba nseñ le di yén péé i pes mbuu nano iloo i ngéda bisu. (1 Pétrô 5:8) Baa di mboñ toi biliya bi? Ibale di yé minhôôlak mi bôt i pes mbuu, kekikel di ga hôya i ngeñ di tééne.
Kii ba nsébél le i ba nhôôlak i pes mbuu
5, 6. (a) Kii ba nsébél le i ba nhôôlak i pes mbuu? (b) Bimbe biliya di nlama boñ inyu yila minhôôlak mi bôt i pes mbuu?
5 Paul a bi ti ndik bé bikristen bi Lôk Héber makénd i ba minhôôlak mi bôt, ndi a bi kal yak bo kii hala a bé kobla. (Añ Lôk Héber 5:14.) “Minhôôlak mi bôt” mi sugul bé i nyo “milik.” Mi gwé yak ngôñ ni “bañga bijek.” Hala a ngwés kal le ba nla tibil toñol biniigana bi bisu bi Bibel ni “ndip mam i Nyambe.” (1 Korintô 2:10) Ni ki le, ba meya ba nsélés ngap yap i hek pék inyu pam i yimbe maselna ipôla loñge ni béba. I ngéda ba nlama yoñ ngim makidik, ba mpala tehe matiñ ma Bibel ma nla hôla bo, ba nyi ki lelaa ba gwélél mo.
6 Paul a bi tila le: “I yé bés nseñ le di tibil bok mahoñol mu mam di bi nok iloo kiki di mbéna boñ, kayéle kekikel di kenek bañ haa ni hémle.” (Lôk Héber 2:1) I nla pam le di kee haa ni hémle ibabé bés i yi. Inyu keñgle i jam li, di nlama “tibil bok mahoñol mu mam di nok iloo kiki di mbéna boñ,” i ngéda di nigil Bibel tole i ngéda di yé makoda. Jon hiki wada wés a nlama badba le: ‘Baa me nhéléé i nigil biniigana bi bisu bi Bibel? Baa bibégés gwem bi mpôna ndik bi mut a noñ bôt bape, tole me ngwés maliga ni ñem wem wonsôna? Kii me nla boñ inyu hol loñge i pes mbuu?’ Kiki di ga tehe, inyu yila minhôôlak mi bôt i pes mbuu, di nlama sal ni ngui inyu boñ mam ima: Pog, di nlama tibil yi bañga i Nyambe. Iba, di nigil i ba manôgla.
Di boñ biliya i tibil yi bañga i Nyambe
7. Umbe nseñ di ñôt i tibil yi bañga i Nyambe?
7 Paul a bi tila le: “i mut a nke ni bisu i nyuñ milik a nyi bé bañga i telepsép inyule a yé mañge ntitigi.” (Lôk Héber 5:13) Inyu yila nhôôlak, di nlama tibil yi bañga i Nyambe, hala wee di tibil yi nwin u Nyambe inyu yés. Kiki i nwin u u yé ikété Bibel, i mbéda le di bana njôôñ yigil i Bibel ni i bikaat bi ‘nkol u maliga ni u pék.” (Matéô 24:45-47) I yigil i i ga hôla bés i yi mahoñol ma Nyambe, ni kii i yé sômbôl yé. Di wan hihéga hi sita yada le Sophie.a A nkal le: “Ikété mam ba mbéna bigdaha bés, unu le, di añ Bibel hiki kel, i bi lôôha lémés niñ yem. Hala a bi yoñ me jam kiki bo nwii ima inyu soñgol yo ibôdôl bibôdle letee ni lisuk. Ha nyen me bi nôgda wee, me nyi toi Nhek wem inyu ngélé bisu. Me bi pam i yi kii a ngwés ni kii a ngwés bé, bikeñi bi ngui yé, ni le pék yé i gwé bé nwaa. Lem i añ Bibel i nhôla me i ngéda me ntégbaha mangéda ma nlôôha mabe.”
8. Imbe ngui bañga i Nyambe i nla bana i ngii yés?
8 I bana lem i añ bañga i Nyambe i mboñ le di nôgda ‘ngui yé’ i ngii yés. (Añ Lôk Héber 4:12.) Lisoñgol li li nla mma mut wés kété, kayéle di kônde lémél Yéhôva. Baa u nôgda le u gwé ngôñ i tjek ngéda inyu soñgol Bibel ni ôt pék mu?
9, 10. I tibil yi bañga Nyambe wee kii? Ti hihéga.
9 I tibil yi bañga i Djob i nkobla ndik bé le di yi i yom i nkal. I bôt Paul a bé sébél i ngéda yé le boñge batitigi ba bé yi Bibel ndék. Ndi ba bé gwélél bé yo mu niñ yap, kayéle ba pam i tehe nseñ wé. Kiki ba bééna bé lem i nwas le Bibel i éga bo mu makidik ba bé yoñ, jon Paul a bé kal le ba nyi bé bañga i telepsép.
10 Jon i meya Bañga i Nyambe tole i tibil yi yo i nkobla le di nyi i yom i nkal, di bii ki matiñ mé bisélél. Inyu tibil nok i jam li, di tehe i yom i bi pémél sita Kyle. Kel yada a bi bana ngimanôgla ni muda wada nu bo nye ba bé sal. Kii a bi boñ? A nkal le: “I pes kaat i bi lo me ha mahoñol i bé kaat Rôma 12:18, nu a nkal le: ‘Ibale hala a nla bôña, kiki la nan, ni ba ikété nsañ ni bôt bobasôna.’ Me bi bat liwanda jem li bôlô li, too di bé le di kwel i mbus bôlô.” Hala a bi hélés i muda nu le Kyle nyen a nlo i yéñ nsañ, jon mam ma bi tagbe loñge ngandak. Kyle a nkal le: “Me bi kônde nok le i bana lem i noñ matiñ ma Bibel i yé loñge ngandak.”
Nigil i ba manôgla
11. Kii i ñunda le i ta bé bun i ba manôgla i ngéda mam ma nlet?
11 I nla ba nledek jam i bôñôl i mam di nigil i Bibel, téntén i ngéda mam ma nlet. Kiki hihéga, ndék ngéda i mbus le Yéhôva a bi kobol bon ba Israel minkôm i Égiptô, ba bi “bôdôl nôôma Môsi,” ñ ba bé waa ‘bé noode Yéhôva.’ Inyuki ba bé nôôma Môsi? Nyus malép i bé i gwé bo. (Manyodi 17:1-4) Sôñ iba ndigi i mbus ba bi kum soñ le ba ga “boñ mam momasôna Yéhôva a nkal” mu i mbén Môsi, bon ba Israel ba bi bôk i mbén i bé kal le ba bégés bañ bisat. (Manyodi 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Baa kiki Môsi a bé nom i ngii hikôa hi Hôreb, ba bi bôdôl kon woñi? Baa ba bé kon woñi le Lôk Amalek i ga témb i leñ bo gwét? Ibale ba lo, ki ba bi boñ lelaa, ba yik le Môsi nyen a bé a ma tip hôla bo i ngéda a bi paa moo i ngii letee ba nyémbél? (Manyodi 17:8-16) I nla ba le manjom ma mon ma bi tinde bo i bôk mbén; ndi to kii leñek bon ba Israel ba bi “tjél nôgôl” Nyambe. (Minson mi baôma 7:39-41) Paul a bi béhe bikristen le ba ‘boñ biliya gwobisôna’ le ba “noñ bañ nlélém njel ndok” bon ba Israel ba bi yoñ, ngéda ba kon woñi i jôp i Hisi hi likak.—Lôk Héber 4:3, 11.
12. Lelaa Yésu a bi nigil i ba manôgla, a kôs ki bimbe bisai?
12 Inyu yila nhôôlak i pes mbuu, di nlama boñ biliya gwés gwobisôna i nôgôl Yéhôva. Kiki ndémbél i Yésu Kristô i ñunda, ngim mangéda di nigil i ba manôgla ikété mandutu di mboma. (Añ Lôk Héber 5:8, 9.) Ilole a nlo hana ’isi, Yésu a bé nôgôl Isañ. Ndi inyu i pam i boñ sômbôl yé hana ’isi, a bi nok njôghe minsôn ni mahoñol. Manôgla a bi unda ikété njiiha ma bi hôla nye i “témb peles” inyu minson mi mondo Djob a bé sômbôl bééga nye, hala wee i yila Kiñe ni Prisi ikeñi.
13. Kii i ñunda le di nigil i ba manôgla?
13 Kii hala a nkobla inyu yés? Baa makidik més ma yé le di nôgôl Yéhôva yak i ngéda mandutu ma nyuu bés? (Añ 1 Pétrô 1:6, 7.) Di nek bé i jam Yéhôva a mbat le di boñ inyu ligwéélak jés li hop, a ngwés le di bana maboñok malam, le di ba maliga, le di nigil Bibel, di ke makoda ni likalô. (Yôsua 1:8; Matéô 28:19, 20; Éfésô 4:25, 28, 29; 5:3-5; Lôk Héber 10:24, 25) Baa di nôgôl nye mu mam ma, yak i ngéda mandutu ma nai? Ibale hala, wee di nla kal le di yé hol inyu yila nhôôlak i pes mbuu.
Inyuki i yé nseñ i yila nhôôlak kristen?
14. Ti hihéga hi hi ñunda lelaa i yila nhôôlak i pes mbuu i nla sôñ bés.
14 Munu nkoñ ’isi unu i het bôt ba “nkon ha bé hison,” i yé nseñ inyu kristen le a sélés ngap yé i hek pék inyu boñ le a pam i yimbe maselna ipôla loñge ni béba. (Éfésô 4:19) Di yoñ hihéga hi mankéé wada le Jacques, nu a mbéna nigil bikaat bi ntôñ, a diihege maéba ma mpémél mu. A bi neebe ngim bôlô i het a bé sal ndigi ni bôda. A nkal le: “I bôda bana ba bééna maboñok mabe ibabé bo i kon hison, u héya wada mu ikété yap nu a bé ndék maselna, a bé boñ yak wee a ngwés maliga. Ndi lisañ jada nu di bi yégle i sal bés boba ndigi, a bôdôl tonda me. Me hoñol le a njôha, ndi ngéda i bé tagbege bañ, me nôgda le me nla bé téé nye. Ha nyen me bi hoñol ndémbél i mankéé wada me bi añ i Nkum Ntat, nu a bi boma minlélém mi manoodana i homa wé bôlô. I yigil i i bé pôdôl yak ndémbél i Yôsep ni nwaa Pôtifar.b Ha nyen me bi nyuge hingonda hi, a pam ngwéé.” (Bibôdle 39:7-12) Jacques a nti Yéhôva mayéga le mam ma bi sôk ha, kayéle a tééda kiññem i mpôp.—1 Timôtéô 1:5.
15. Lelaa i yila nhôôlak i pes mbuu i nlédés ñem wés?
15 Ngéda di nliya i yila nhôôlak, di nlédés ñem wés, hala a mboñ le di ga ba bé bôt ba ba noñ to mimbe “mintén mi biniigana mi mi yé nkén.” (Añ Lôk Héber 13:9.) Ngéda di mboñ biliya i yila minhôôlak mi bôt, mahoñol més ma nkiiña ndigi i “mam ma nlôôha ba nseñ.” (Filipi 1:9, 10) Inyu hala nyen di yé di ba nyonok ni maséé inyu i mam momasôna Nyambe a mbôñôl bés. (Rôma 3:24) I kristen i nyila ‘nañak mut’ ikété ngap yé i hek pék, a nti Yéhôva mayéga, a nôgdaga le a gwé maada malam ni nye.—1 Korintô 14:20.
16. Kii i bi hôla sita yada i ‘lédés ñem wé’?
16 Sita yada le Louise a nkal le i mbus sôble yé, a bé lôôha tôñ inyu yom bôt ba bé hoñol inyu yé. A nkônde le: “Me bé boñ bé béba yo ki yo, ndi me bé gwélél bé Yéhôva ni ñem wem wonsôna. Ngim ngéda i bi pam me nôgda le me bé lama héñha ngandak mam, me yoñ ki ngaba i mam ma mbuu ni ñem wem wonsôna.” Biliya bi bi bi hôla Louise i ‘lédés ñem wé;’ hala a bi hôla nye ngandak i ngéda a bi bep kwo kon. (Yakôbô 5:8) Louise a nkal le: “Me bi jo sañ i ngui, ndi hala a bi hôla me i kôôge bebee ni Yéhôva.”
‘Di nigil manôgla ma ñem’
17. Inyuki manôgla ma bi ba mahee ngandak i hiai hi bisu?
17 Maéba Paul a bi ti bikristen bi Yérusalem i hiai hi bisu, le ba yila “minhôôlak mi bôt,” ma bi hôla bo i pei. I bet ba bi noñ maéba ma, ba bi pam i yimbe i yimbne Yésu a bi ti bo, ba “bôdôl ke ngwéé i dikôa.” Ngéda ba bi tehe “yom nyega i i nlona tjiba i téé i homa mpubhaga,” hala wee bisônda bi Lôk Rôma bi nkéña tison i Yérusalem, bi kahal yak jôp, ba bi nok le ngeñ i nkola i ke Yérusalem ngwéé. (Matéô 24:15, 16) Kiki Yésu a bi kal bo mu mbañ, bikristen bi bi nyodi i Yérusalem ilole tison i ntjiba. Inoñnaga ni mut miñañ wada le Eusèbe, ba bi ke ba yén i Pella, tison yada i mbok dikôa di Giléad. Hala nyen ba bi pam i pei tjiba i Yérusalem.
18, 19. (a) Inyuki i yé nseñ i ba manôgla i len ini? (b) Kii di ga tehe i yigil i noñ?
18 Yak i len ini nu di mbem binyônôl bi mbañ i Yésu, i het a bi pôdôl “njiiha ikeñi” di mah tehe bé, ibale di noñ maéba ma Paul le di ‘boñ biliya i yila minhôôlak mi bôt,’ di ga pei. (Matéô 24:21) Baa di ga ba bebee i nôgôl “kindak nu maliga” to a nti bés mambe maéba? (Lukas 12:42) Baa di ntehe bé le i nlôôha ba nseñ i nigil “manôgla ma nlôl i ñem”?—Rôma 6:17.
19 Inyu pam i yila nhôôlak, di nlama gwélél ngap yés i hek pék. Di nla pam i boñ hala i ngéda di mboñ biliya i tibil yi bañga i Nyambe, di niglak ki i ba manôgla. I boñge ba wanda ba mboñ biliya i hol i pes mbuu ba mboma ngim mandutu i tôbôtôbô. Lelaa ba nla yémbél mo? Yigil i noñ i ga timbhe i mbadga i.
[Ndoñi]
a Di nhéñha ngim môl.
b Béñge yigil i i gwé ño le “Fortifiés pour dire non au mal,” i Nkum Ntat nu hilo 1 hi sôñ Biôôm, nwii 1999.
Kii u ntééda?
• Kii ba nsébél le i ba nhôôlak i pes mbuu, lelaa di nla pam ha likala li?
• Inyuki i yé nseñ i tibil yi bañga i Nyambe inyu yila minhôôlak mi bôt?
• Lelaa di nla nigil i ba manôgla?
• Umbe nseñ di nkôs i ba minhôôlak mi bôt?
[Titii i lipep 10]
I noñ matiñ ma Bible i nhôla bés i yoñ makidik malam i ngéda di mboma mandutu
[Titii i lipep 12, 13]
I noñ maéba ma Yésu i bi hôla bikristen bi hiai hi bisu i pei tjiba