Inyuki muda a nlama suhus nyemede isi nlôm?
“Ñane muda a yé munlôm.”—1 KORINTÔ 11:3.
1, 2. (a) Kii ñôma Paul a bi tila inyu suhulnyuu muda a nlama bana ipañ nlôm? (b) Mambe mambadga di ga timbhe munu yigil ini?
YÉHÔVA a bi tibil tjek ndap lihaa, i jam li jon ñôma Paul a bi pôdôl i ngéda a bi kal le “ñane hiki munlôm a yé Kristô” ni le “ñane Kristô a yé Nyambe.” (1 Korintô 11:3) Yigil i ntagbe i bé éba le inyu Yésu hala a yé nsima i suhus nyemede isi Ñane wé le Yéhôva, i bi éba ki le Yésu nyen a yé ñane munlôm. Yésu a bé unda bôt bé ba libôk loñge ñem ni ngandak gwéha. Lôk kéé bôlôm i nlama éba baa bap minlélém mi bilem.
2 Kii di nla kal inyu bôda? Njee a yé ñane wap? Paul a bi tila le “ñane muda a yé munlôm.” Lelaa bôda ba nlama tehe bibañga bini? Baa muda a nlama nôgôl litiñ lini to i ngéda nlôm a ngwélél bé Yéhôva? Baa i suhus nyemede isi nlôm, hala a nkobla le a gwé bé jam i pot mu lihaa jé i ngéda ngim makidik i nyôña? Mambe mam ma mboñ le muda a kôhna bibégés?
“M’a bôñôl nye nhôla”
3, 4. Inyuki i yé loñge le bijô bi lihaa bi nôgôl bitelbene bi Yéhôva inyu ndap lihaa?
3 Djob nyen a bi téé ñane ikété lihaa. I ngéda a bi hek Adam, Djob a bi kal le: “I ta bé loñge le mut a yén nyetama. M’a bôñôl nye nhôla nu a nkola nye.” I ngéda Adam a bi tehe Éva inyu ngélé bisu, a bi kal le: “Nunu yaga nyen a yé hés i bihés gwemyak nsôn u minsôn nwem.” (Bibôdle 2:18-24) Adam ni Éva ba bééna pôla i gwal bipeles bi bon, ni i tehe bon bap ba niñ i boga ni boga i paradis.
4 Ndi ba bi ndogop, hala nyen ba bi nimis loñge niñ ba bééna i wom Éden. (Añ Rôma 5:12.) Ndi Djob a bé gwés le nlôm a kee ni bisu i ba ñane nwaa wé. I ngéda nlôm a ñane nwaa wé ni gwéha, lihaa li yé maséé. Yak Muda a nkon maséé, a yé ki bebee i suhus nyemede isi nlôm. I ngéda Yésu a bé i ngii, a bé “kon maséé i bisu bi [ñane wé le Yéhôva] ngéda yosôna.” (Bingéngén 8:30) Kiki ba yé bikwéha jon nlôm a nla bé ane i nya i téé sép, yak muda a nla bé suhus nyemede i nya i téé sép. Ndi inyu boñ le lihaa li ba toi maséé, bijô gwé bi nlama nôgôl bitelbene bi Yéhôva.
5. Inyuki babiina ba nlama nôgôl litiñ di nléba i Rôma 12:10?
5 Paul a bi ti bikristen maéba mana: “Ni bana gwéha lisañ li bôt, ni bana ki ñem gwéha bé ni bé. Ni ba bôt ba bisu i tina lipém bé ni bé.” (Rôma 12:10) Litiñ lini li yé jada ikété mam ma nla nlémés libii. Nwaa bo nlôm ba nlama boñ biliya i nôgôl litiñ lini: “Ndi ni bana loñgeñem bé ni bé, ni ñem konangoo, ni nwéhlana ki bé ni bé ni ñem wonsôna.”—Éfésô 4:32.
I ngéda sobiina a ta bé i maliga
6, 7. Ibale muda nu a yé kristen a nsuhus nyemede isi nlôm nu a ta bé kristen, kii hala a nla tinde nlôm i boñ?
6 Ikété ngandak mahaa i het hiki sobiina a gwé yé base, munlôm nyen a yé a ba bé Mbôgi Yéhôva. Ha ngéda i, lelaa nwaa a nlama tehe nlô wé? Bibel i nkal le: “A bôda, suhlana bébomede isi balôm banan, le ndi ibale bahogi ba nôgôl bé bañga i Nyambe, maboñok ma baa bap ma yôña bo ngi hop, inyule bomede ba ntehe maboñok manan mapubhaga lôñni njôôñ lipém.”—1 Pétrô 3:1, 2.
7 Bibel i nti bôda ba ba yé bikristen makénd le ba kee ni bisu i suhus bomede isi balôm bap to ibale ba ta bé i maliga. Bilem bilam muda nu a yé kristen a gwé, bi nla tinde nlôm i badba le kii i ntinde nwaa wem i bana loñgeñem? Bebek, hala a nla tinde nye i gwés yi i mam nwaa a nigil. Bebek kel yada, a nla yak neebe maliga.
8, 9. Kii kristen i nlama boñ ibale nlôm a neebe bé maliga?
8 Ndi kii sita i nlama boñ ibale nlôm a neebe bé maliga? Bibel i nti bikristen makénd le ba kee ni bisu i bana bilem bilam to ibale balôm bap ba ntééñga bo. Kiki ’héga, di ñañ i 1 Korintô 13:4 le: “Gwéha i nwo ngut.” I gwéha i yon i ntinde bikristen bi bôda i ke ni bisu i hônba ni “suhulnyuu yosôna, ni ñemlima, lôñni wongut.” (Éfésô 4:2) Ni mahôla ma mbuu mpubi u Djob, muda nu a yé kristen a nla hôlôs bilem bi, to ibale nlôm a nlédés nye niñ.
9 Paul a bi tila le “Inyu mam momasôna, me gwé ngui ni njel nu a nti me lipémba.” (Filipi 4:13) Ndik ni mahôla ma mbuu mpubi u Djob nyen lôk kéé i bôda i mpam i boñ ngim mam. Kiki ’héga, ibale ba mboñ mut béba, ngôñ yé i bisu i yé ndik le yak nye a saa. Ndi Bibel i nkal bés le di boñ bañ hala, Bibel i nti bés makénd le: “Ni timbhe bañ mut nye ki nye béba inyu béba. . . . inyule i yé ntilga le: ‘Mapuna ma yé mem; men m’a timbhe.’ ” (Rôma 12:17-19) Di ñañ yak i 1 Tésalônika 5:15 le: “Yoña yihe le mut nye ki nye a timbhe bañ béba inyu béba, ndi kena ni bisu i bôñlana bé ni bé mam ma yé loñge ngéda yosôna, ni boñok yak hala inyu bôt bobasôna.” Mbuu mpubi u nhôla bés i boñ i mam ma nai bés. Di kee ni bisu i bat Yéhôva mbuu wé mpubi le u hôla bés i ngéda di gwé minwaa!
10. Lelaa Yésu a bé a boñ i ngéda ba bé ba gwélél bibuk bibe inyu pôdôs nye tole i ngéda ba bé ba boñ nye mam mabe?
10 Lelaa Yésu a bé a boñ i ngéda ba bé ba gwélél bibuk bibe inyu pôdôs nye tole i ngéda ba bé ba boñ nye mam mabe? Di ñañ i kaat 1 Pétrô 2:23 le: “I ngéda ba bé sol nye, a bé timbhe bé sol inyu sol.” Ni ki le: “I ngéda a bé son njonok, a bé han bé mut, ndi a bé ti nyemede i moo ma Nu a nkéés ni telepsép.” Di noñ loñge yé ndémbél. Ibale mut a nyubla bés, di yén nwee. Di kee ni bisu i bana ‘ñem ngôô, lôñni suhulnyuu, di timbhe bañ béba inyu béba, to sol inyu sol.’—1 Pétrô 3:8, 9.
Baa bôda ba nlama bé ti mahoñol map?
11. Umbe nsima bikristen bi bôda bipe bi gwé?
11 Baa ibale muda a nsuhus nyede isi nlôm, hala a nkobla le a nlama bé ti mahoñol mé mu ndap yap libii? Hala bé. Nlélém kiki Yéhôva a nti bôlôm ngim minson, hala yak nyen a mboñ inyu bôda. Kiki ’héga, 144 000 bôt i ga bana nsima i yila bikiñe ni biprisi nyoo i ngii ni Yésu, bôlôm ni bôda ba yé mu nsoñgi u. (Galatia 3:26-29) Hala a ñéba le inyu Yéhôva, bôda ba nlama ndik bé yén nwee, ndi yak bo ba gwé ngim nson i gwel.
12, 13. Kii i ntinde bés i kal le ngim bôda i bé pot mbañ?
12 Bibel i mpôdôl bôda ba ba bi pot mbañ, kiki ’héga, kaat Yôel 2:28, 29 i bi legel le: “I mbus hala nyen m’a kôp mintén mi bôt nwominsôna mbuu mpubi wem,ha nyen bon bôlôm banan ni bon bôda banan ba ga pot mbañ. . . . Mu dilo di, m’a kôp ki mbuu wem i ngii minkol nwem mi bôlôm ni mi bôda.”
13 I Pentékôt 33 N.Y. , 120 banigil i bé i tun ngii i Yérusalem, Djob a kôp mbuu wé mpubi i ngii yap. Ipôla yap, bôlôm ba bé, yak bôda. Inyu hala nyen Pétrô a bi tiimba mbañ i Yoêl inyu pôdôl bôlôm ni bôda ba bé ha. Pétrô a bi kal le: “Ndi i jam li yé tagbe jon li bi pôda ni njel mpôdôl Yôel le,” Nyambe a nkal le, ‘“I dilo di nsôk, m’a kôp mintén mi bôt nwominsôna mbuu mpubi wem, ha nyen bon banan ba bôlôm ni ba bôda b’a pot mbañ . . . ; m’a kôp ki minkol nwem mi bôlôm ni mi bôda mbuu mpubi wem, yak bo b’a pot mbañ.’ ”—Minsom mi baôma 2:16-18.
14. Kii bôda ba ba yé bikristen ba bi boñ i hiai hi bisu inyu boñ le ñañ nlam u kee ni bisu i añlana?
14 I hiai hi bisu, bôda ba bi boñ le ñañ nlam u tjama. Ba bé añal ñañ nlam, ba gwéélak ngandak manjel inyu nit nsoñ u ane. (Lukas 8:1-3) Kiki ’héga, Paul a bi kal le Fébé “a yé ngwelnson ikété likoda li yé i Kénkréa.” Paul a bi sal ni ngandak bikristen i a bé bôdôl ñem, a nsima ngandak bikristen, yak ‘Triféna ni Trifôsa, ba ba bi tumbba ni nson inyu Nwet.’ A bi pôdôl yak “Persis, nugwéha wés, inyule a bi tumbba ni nson inyu Nwet.”—Rôma 16:1, 12.
15. I len ini, kii bikristen bi bi yé bôda bi mboñ inyu boñ le ñañ nlam u nkee ni bisu i añlana?
15 I len ini, iloo million minsaambok bôt i añal ñañ nlam i nkoñ ’isi wonsôna. Ipôla yap, di gwé bôda ba ba gwé nwii nya ndi nya. (Matéô 24:14) Bahogi ba yé basañal, bimisiônaire, tole ba nsal i Bétel. Ntôp tjémbi le David a bi tôp le: “Yéhôva a nti oda; bôda ba ñañal ñañ nlam ba yé ntôñ gwét nkeñi.” (Tjémbi 68:11) Njee a nla kal le maliga bé ma? Yéhôva a ndiihe biliya bôda ba mboñ mu nson wé, inyu boñ le ñañ mlam u kee ni bisu i añlana ni inyu boñ le bitééne gwé inyu hisi bi yon. I ngéda Yéhôva a nkal bôda le ba suhus bomede, hala a nkobla bé le ba nlama bé ti mahoñol map, tole ba nlama ndik nihbe mandutu.
Bôda iba ba ba bi mom bé nwee
16, 17. Inyuki ndémbél i Sara i ñéba le bôda ba nla ti mahoñol map ikété lihaa?
16 Kiki Yéhôva a nti bôda minson, baa balôm ba nlama bé bat mahoñol ma baa bap nwaa le ba nyoñ makidik? Hala a yé njel pék ibale ba mboñ hala. Bibel i nsima yak bôda ba ba bi boñ mam ibabé i bat kunde i balôm bap. Di béñge le dihéga diba.
17 Sara nwaa Abraham a bi ke ni bisu i bat nye le a kat nwaa wé nu nyônôs iba ni man wé inyule ba bé yan nye. “Ndi jam a bi kal inyu man li bi bébél Abraham ngandak.” Ndi i jam a bi kal, li bi bébél bé Djob. Yéhôva a bi kal Abraham le: “I jam Sara a nkal we inyu mañge bo nkol woñ muda li unbaha bañ we. Emble nye.” (Bibôdle 21:8-12) Abraham a bi nôgôl Yéhôva, a emble nwaa wé, a boñ i jam Sara a bi bat.
18. Kii Abigail a bi boñ?
18 Nano, di béñge ndémbél i Abigail, nwaa Nabal. I ngéda David a bé so Kiñe Saulô, a bi yén bebee ni mintômba mi Nabal. David a bi nibil bé Nabal. Maselna ni hala, a bi tat bilém gwé. Ndi Nabal “a bééna nledek ñem, a ban-ga bilem bibe,” ni ki le a bé “jôñ mut.” Kel yada, bôt ba David ba bi bat nye bijek, Nabal a bi tjél, a bôdôl nôôma bagwélél ba David. I ngéda Abigail a bi nok i jam nlôm a bi boñ, kii a bi boñ? Ibabé i bat mahoñol ma nlô wé, “Abigail a bi pala yoñ 200 bret, dimbôga di wai dikeñi diba, mintômba mintan le ba nkôôba inyu lamb, dihéga ditan di nwañak mi mis ma blé, 100 bikoga bi matam ma nkôô wai, 200 bikoga bi minumuk mi matam ma faigé, a bédi gwobisôna i ngii magas,” a ti gwo David ni bôt bé. Baa i jam Abigail a bi boñ li bé loñge? Bibel i nkal le: “Yéhôva a nol Nabal,” i mbus ngéda, David a bii Abigail.—1 Samuel 25:3, 14-19, 23-25, 38-42.
‘I muda a nkôs bibégés’
19, 20. Mambe mam ma mboñ le muda a kôs bibégés?
19 Bibel i mbégés i bôda ba nôgôl matiñ ma Yéhôva. Kaat bingéngén i mbégés “bañga muda,” i nkal le: “a yé nseñ iloo tik ngok i tuye huum. Nlôm a mbôdôl nye ñem ngandak, yom yo ki yo i nhéñél bé nlôm. A mboñ nlôm loñge, a mboñ bé nye béba dilo di niñ yé tjodisôna.” Ni ki le, “a nyibil nyo ni pék; loñgeñem yon i mpam nye i nyo. A mbéñge minson mi ndap yé, a nje bé koga i yeñgi. Bon bé ba ntelep, ba kal nye le a yé kimasoda yak nlôm a ntelep, a bégés nye.”—Bingéngén. 31:10-12, 26-28.
20 Mimbe mintén mi bôda mi kôli ni bibégés? Di ñañ i Bingéngén 31:30 le: “Nolnyuu i yé malôga, yak bilama bi nla mal; ndi i muda a nkon Yéhôva woñi nyen ba ga bégés.” Di nkon Yéhôva woñi i ngéda di nôgôl litiñ jé li li ñéba le “ñane muda a yé munlôm,” le “ñane munlôm a yé Kristô,” ni le “ñane Kristô a yé Djob.”—1 Korintô 11:3.
Ti Djob mayéga inyu likébla jé
21, 22. (a) Inyu mambe mam i bôt ba yé mbiibaga ba nlama ti Djob mayéga? (b) Inyuki di nlama nôgôl mbén i Yéhôva i i nkal le di suhus bésbomede isi i bet ba gwé kunde i ngii yés? (Béñge minkéñék mi matila lipep 17.)
21 Bikristen bi bi yé mbiibaga bi gwé ngwandak mam i i ntinde bo i ti Djob mayéga! Ba nla kiha i njel, ba gwééna i woo. Kinje loñge jam le bôt iba ba adba inyu bégés Yéhôva ntôñ. (Ruth 1:9; Mika 6:8) Yéhôva nu a bi hek libii, a nyi kii babiina ba gwé ngôñ inyu ba maséé mu libii jap. Di kee ni bisu i nôgôl matiñ ma Yéhôva, ha nyen maséé ma nlôl yak Yéhôva m’a ba ngui yés.—Néhémia 8:10.
22 I kristen i i ngwés nwaa wé kiki nyemede, a ntét bé nye. Muda nu a ngwés Djob, a ga suhus nyemede isi nlôm, a tinak nye lipém, a nidik ki nye. Ndi iloo mam momasôna, libii jap li ga ti Yéhôva bibégés.
Lelaa w’a timbhe?
• Kii Bibel i nkal inyu jam li kunde ikété ndap lihaa?
• Inyuki babiina ba nlama tina lipém wada ni nuu?
• Lelaa muda nu a yé kristen a nlama tehe nlôm nu a ta bé kristen
• Inyuki balôm ba nlama kwel ni baa bap iloole ba nyoñ makidik ma ngui inyu lihaa?
[Minkéñék mi matila i lipep 17]
Inyuki di nlama ti i bet ba gwé kunde i ngii yés lipém?
Yéhôva a bi yoñ bitelbene le ngim bôt i bana kunde i ngii bape. Hala a yé loñge inyu biañgel, a yé ki loñge inyu bôt ba binam. Hala a nti bo pôla le ba boñ mam ni kunde ba gwé i yoñ makidik ni kônha Nyambe lipém i ngéda ba ngwélél nye ni ñem wada.—Tjémbi 133:1.
Minhook mi bikristen mi nyi le Yésu a gwé kunde i ngii yap. (Éfésô 1:22, 23) Inyu éba le a nyi i kunde Yéhôva a gwé, yak “Man nyemede a’ suhus nyemede isi nu a bi suhus mam momasôna isi yé le ndi Nyambe a ba mam momasôna inyu bôt bobasôna.” (1 Korintô 15:27, 28) Jon i yé loñge le i bôt ba nti Yéhôva niñ yap ba nôgôl i bôt Yéhôva a ntéé inyu éga likoda ni lihaa! (1 Korintô 11:3; Lôk Héber 13:17) I ngéda di nit bitelbene bi, di nkôhna Yéhôva maséé, a nsayap ki bés.—Yésaya 48:17.
[Titii i lipep 13]
Masoohe ma nla hôla kristen muda i i yé mbiibaga i hôlôs bilem bilam
[Bititii i lipep 15]
Yéhôva a ndiihe nson lôk kéé i bôda i ngwel inyu boñ le ñañ nlam u kee ni bisu i añlana